IPPB5/423-64/13-3/JC

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 749 z późn. zm.) oraz § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki przedstawione we wniosku z dnia 18 grudnia 2012 r. (data wpływu 21 stycznia 2013 r.) uzupełnionym pismem z dnia 28 marca 2013 r. (data wpływu 2 kwietnia 2013 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych odnośnie konsekwencji zawarcia umowy cash-poolingu, w tym:

* ustalenia przychodów i kosztów uzyskania przychodów - jest prawidłowe,

* ustalenia momentu zaliczenia do przychodów i kosztów uzyskania przychodów odsetek - jest prawidłowe,

* zastosowania przepisów art. 16 ust. 1 pkt 60 i pkt 61 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych o niedostatecznej kapitalizacji - jest prawidłowe,

* poboru zryczałtowanego podatku dochodowego - jest prawidłowe,

* obowiązków Spółki jako płatnika - jest prawidłowe,

* obowiązku sporządzania dokumentacji podatkowej, o której mowa w art. 9a ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych - jest prawidłowe.

W dniu 21 stycznia 2013 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych odnośnie konsekwencji zawarcia umowy cash-poolingu.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe.

Wnioskodawca (zwany dalej także: "Spółką") planuje przystąpić do systemu kompleksowego zarządzania płynnością finansową, oferowanego w ramach grupy kapitałowej Dalkia, do której należy Spółka. Uczestnikami przedmiotowej struktury cash-poolingu rzeczywistego (z ang. zero-balancig cash pooling) są spółki będące wszystkie polskimi rezydentami podatkowymi (dalej: "Uczestnicy"). Szczególnego rodzaju Uczestnikiem, pełniącym funkcję agenta rozliczeniowego struktury (tzw. pool leadera - dalej: "Pool Leader") będzie belgijski podmiot z Grupy V powiązany kapitałowo ze Spółkami z Grupy D - V, który prowadzi szeroko rozumianą działalność finansową we własnym imieniu i na własny rachunek.

Przystąpienie do wspomnianego systemu zarządzania płynnością nastąpi na skutek zawarcia nienazwanej umowy typu cash-pooling, której celem jest polepszenie płynności finansowej spółek w prowadzonej działalności gospodarczej, jak również zmniejszenie kosztów finansowania zewnętrznego.

Zasadniczym elementem przedmiotowej umowy jest wdrożenie procesu zarządzania posiadanymi na rachunkach bankowych środkami pieniężnymi oraz zadłużeniem spółek-uczestników biorących udział w procesie, w taki sposób, aby kwota odsetek płaconych z tytułu istniejącego zadłużenia była jak najmniejsza, a jednocześnie, aby dochody uzyskiwane przez spółki z posiadanych przez nie nadwyżek finansowych były wyższe od standardowego oprocentowania depozytów bankowych i innych standardowych bezpiecznych instrumentów finansowych. Celem umowy o zarządzanie płynnością finansową jest zatem takie wykorzystanie różnic w oprocentowaniu sald dodatnich i sald ujemnych na rachunkach uczestników systemu oraz efektu skali, aby podmioty z zaangażowanej grupy czerpały z tego maksymalne korzyści.

Usługa Cash-poolingu będzie świadczona przez Pool Leadera przy współpracy z oddziałem francuskiego banku działającym w Polsce (zwanym dalej: "Bankiem") na podstawie stosownej umowy zawartej pomiędzy Bankiem a Pool Leaderem, w ramach której Bank będzie odpowiedzialny za techniczną stronę struktury, tj. związaną z prowadzeniem rachunków jej Uczestników i dokonywaniem operacji związanych z poszczególnymi rachunkami biorącymi udział w strukturze cash-poolingu zgodnie z treścią umowy i stosownymi wytycznymi Pool Leadera (dalej: "Umowa Cash-poolingu"). Bank jest podmiotem zewnętrznym, który nie jest powiązany kapitałowo lub/i osobowo z pozostałymi Uczestnikami i Pool Leaderem.

Pool Leader jako działający na podstawie indywidualnych dwustronnych umów zawieranych pomiędzy nim a danym Uczestnikiem, dotyczących świadczenia przez Pool Leadera usługi koordynacji i zarządzania płynnością finansową grupy w ramach przedmiotowej struktury cash-poolingu rzeczywistego będzie upoważniony do działania w imieniu Uczestników oraz reprezentowania poszczególnych Uczestników w stosunkach z Bankiem (dalej: "Umowa Zarządzania Środkami").

Wspomniana struktura transakcyjna cash-poolingu rzeczywistego będzie się opierać na następujących założeniach:

1. Wszyscy Uczestnicy będą posiadać w Banku otwarte bieżące rachunki bankowe (dalej: "Rachunki Bieżące"), z których każdy będzie dodatkowo posiadał subkonto, które będzie wykorzystywane wyłącznie do rozliczeń w ramach struktury cash-poolingu (dalej: "Subkonto").

2. Pool Leader, działający jako agent rozliczeniowy w ramach struktury cash-poolingu rzeczywistego, otworzy w Banku specjalny rachunek rozliczeniowy, za pośrednictwem, którego będą realizowane operacje zarządzania płynnością finansową Uczestników, tj. dziennego konsolidowania sald na Rachunkach Bieżących i Subkontach Uczestników do "zera" (dalej: "Rachunek Rozliczeniowy").

3. W związku z funkcjonowaniem struktury cash-poolingu rzeczywistego, w trakcie każdego dnia roboczego:

* Na początku każdego dnia roboczego, Uczestnicy będą zgłaszać Pool Leaderowi przewidywane salda na swoich Rachunkach Bieżących na zakończenie danego dnia. Jeżeli zgodnie z powyższą prognozą będą konieczne transfery z Rachunku Rozliczeniowego, Pool Leader zgłosi określone zapotrzebowanie do Banku.

* Na zakończenie danego dnia będzie dochodziło do konsolidacji sald na Rachunkach Bieżących Uczestników przy użyciu Subkont oraz Rachunku Rozliczeniowego Pool Leadera. W pierwszej kolejności będą dokonywane transfery pomiędzy Rachunkami Bieżącymi a Subkontami, a następnie dokonywane będą rozliczenia pomiędzy Subkontami i Rachunkiem Rozliczeniowym, w taki sposób, aby efektem dziennej konsolidacji sald był "zerowy" stan Rachunków Bieżących Uczestników oraz Subkont na koniec każdego dnia.

* Środki wynikające z dodatniego salda na Subkontach będą przenoszone na Rachunek Rozliczeniowy, z kolei ujemne salda na Subkontach będą pokrywane ze środków zgromadzonych na Rachunku Rozliczeniowym Pool Leadera.

* W przypadku, kiedy kwota na Rachunku Rozliczeniowym nie będzie wystarczająca, finansowanie ujemnych sald będzie się odbywać ze środków pochodzących ze stosownej linii kredytowej przyznanej Pool Leaderowi przez Bank w ramach Umowy za pośrednictwem rachunku Rozliczeniowego Pool Leadera.

4. Wskazane powyżej konsolidowanie sald na rachunkach Uczestników będzie się odbywać zgodnie z mechanizmem opisanym poniżej.

* W przypadku powstania dodatniego salda na Rachunku Bieżącym Uczestnika, dzienna nadwyżka środków z tego rachunku będzie w pierwszej kolejności kierowana z Rachunku Bieżącego na Subkonto, a następnie z Subkonta na Rachunek Rozliczeniowy Pool Leadera.

* W przypadku powstania ujemnego salda na Rachunku Bieżącym Uczestnika, dzienny niedobór środków na tym rachunku będzie w pierwszej kolejności uzupełniany poprzez przekierowanie środków z Subkonta na Rachunek Bieżący, a następnie powstały w ten sposób debet na Subkoncie będzie pokrywany ze środków zgromadzonych na Rachunku Rozliczeniowym.

5. Wszelkie rozliczenia w ramach struktury będą odbywać się w polskich złotych (dalej: "PLN"), w oparciu o rachunki prowadzone w PLN.

6. Jeżeli za dany dzień na Rachunku Bieżącym Uczestnika wystąpi saldo dodatnie, Uczestnikowi przysługiwać będą odsetki. W przeciwnym wypadku, tj. gdy na Rachunku Bieżącym Uczestnika wystąpi saldo ujemne, Uczestnik będzie obciążany z tego tytułu odsetkami debetowymi.

7. Za naliczanie i rozliczanie odsetek opisanych w punkcie powyżej odpowiedzialny będzie wyłącznie Pool Leader. Naliczanie to będzie się odbywać na bazie dziennych sald Uczestników na Rachunkach Bieżących (zarówno dodatnich - odsetki kredytowe, jak i ujemnych - odsetki debetowe), ustalanych przez Pool Leadera na podstawie przepływu środków na Rachunku Rozliczeniowym. Pool Leader jest zobowiązany do informowania Uczestników zarówno o kwocie odsetek kredytowych jak i debetowych będących rezultatem dziennego konsolidowania sald na Rachunku Rozliczeniowym.

8. Następnego dnia roboczego po zakończeniu każdego kwartału Pool Leader będzie dokonywać faktycznego rozliczenia odsetek za ten kwartał. Rozliczenie to będzie następować poprzez wykonanie następujących operacji:

* obliczenie różnicy (salda) pomiędzy odsetkami należnymi Spółce oraz odsetkami, które Spółka obowiązana jest zapłacić,

* doliczenie/odliczenie wyliczonego wcześniej salda odsetek do salda końcowego w danym dniu roboczym na Rachunku Bieżącym Spółki (zobowiązania/należności głównej Spółki wobec Pool Leadera).

9. Jeżeli suma odsetek należnych Spółce za dany kwartał będzie mniejsza, niż suma odsetek, do których zapłaty będzie zobowiązana, saldo odsetek będzie ujemne. Ujemne saldo odsetek będzie zmniejszać dodatnie saldo kwoty głównej Spółki na Rachunku Bieżącym na dany dzień (będący pierwszym dniem roboczym po zakończeniu danego kwartału rozliczeniowego) lub będzie zwiększać ujemne saldo kwoty głównej wykazane na ten dzień. Jeżeli suma odsetek należnych Spółce za dany kwartał rozliczeniowy będzie większa, niż suma odsetek, do których zapłaty będzie zobowiązana Spółka, saldo odsetek będzie dodatnie. Dodatnie saldo odsetek będzie zwiększać dodatnie saldo kwoty głównej na Rachunku Bieżącym na koniec danego dnia roboczego (będącego pierwszym dniem roboczym po zakończeniu danego kwartału rozliczeniowego) lub będzie zmniejszać ujemne saldo kwoty głównej wykazane na Rachunku Bieżącym w tym dniu. W ten sposób dojdzie do tzw. kapitalizacji odsetek.

10. Struktura cash-poolingu rzeczywistego nie przewiduje regularnych zwrotnych transferów nadwyżek środków Uczestników zgromadzonych w ramach struktury na Rachunku Rozliczeniowym Pool Leadera. Zwrot tychże środków będzie następował na warunkach wynikających z danej Umowy Zarządzania Środkami zawartej pomiędzy Pool Leaderem a konkretnym Uczestnikiem.

11. Za usługi świadczone w ramach analizowanej Umowy Cash-poolingu, Bank obciąży w całości Pool Leadera. Wszelkie dalsze rozliczenie kosztów wynagrodzenia Banku oraz usług świadczonych przez Pool Leaderem na rzecz pozostałych Uczestników, będą dokonywane miesięcznie w oparciu o zasady ustalone pomiędzy Pool Leaderem a poszczególnymi Uczestnikami (zawarte w poszczególnych Umowach Zarządzania Środkami).

W uzupełnieniu wniosku z dnia 28 marca 2013 r. Wnioskodawca wskazał:

* VEES, która będzie pełnić funkcję Pool Leadera w ramach transakcji cash-poolingu, nie jest dla Wnioskodawcy podmiotem kwalifikowanym w rozumieniu art. 16 ust. 1 pkt 60 i 61 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, a udzielane przez nią w Rachunku Bieżącym finansowanie nie podlega przepisom o niedostatecznej kapitalizacji;

* Pool Leader będzie rozliczał na pozostałych uczestników kompleksowego zarządzania płynnością finansową wynagrodzenie Banku oraz pozostałe opłaty związane z obsługą i kontrolowaniem przepływów pieniężnych w ramach struktury cash-poolingu, a w szczególności odsetki i prowizje związane z obsługą Rachunku Rozliczeniowego oraz Rachunków Bieżących. Będą to typowe koszty transakcyjne związane z uczestnictwem w strukturze cash-poolingu.

W związku z powyższym zadano następujące pytania.

1. Czy dla Wnioskodawcy, jako Uczestnika cash-poolingu nie będącego Bankiem ani Pool Leaderem przychodem są kwoty odsetek otrzymanych w związku z udziałem w cash-poolingu, a kosztem uzyskania przychodu wydatki poniesione z tytułu zapłaconych odsetek oraz prowizje, opłaty i wynagrodzenie zapłacone Bankowi i Pool Leaderowi za świadczenie usługi cash-poolingu, natomiast pozostałe środki finansowe przelewane pomiędzy Uczestnikami cash-poolingu nie będącymi Bankiem, nie stanowią dla tych Uczestników przychodów ani kosztów ich uzyskania.

2. Czy w świetle ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych odsetki płacone/otrzymywane przez Wnioskodawcę jako Uczestnika z tytułu uczestnictwa w systemie cash-poolingu będą stanowiły odpowiednio jego koszty uzyskania przychodów albo przychody podatkowe w podatku dochodowym od osób prawnych na zasadzie kasowej czyli w momencie obciążenia/uznania Rachunku Bieżącego Uczestnika.

3. Czy przy zaliczaniu do kosztów uzyskania przychodów Spółki odsetek zapłaconych przez Spółkę w związku z przystąpieniem do systemu cash-poolingu należy stosować ograniczenia w zaliczaniu odsetek do kosztów uzyskania przychodów wynikające z przepisów art. 16 ust. 1 pkt 60 lub 61 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.

4. Czy Pool Leader jako agent rozliczeniowy w ramach struktury cash-poolingu jest beneficjentem odsetek od sald debetowych Uczestników (w tym Wnioskodawcy) otrzymywanych na Rachunek Rozliczeniowy oraz czy w ramach uczestnictwa w systemie zarządzania płynnością podatkową Wnioskodawca będzie zobowiązany do poboru zryczałtowanego podatku dochodowego (tzw. podatku u źródła) od odsetek wypłacanych na Rachunek Rozliczeniowy Pool Leadera, będącego belgijskim rezydentem podatkowym, a jeśli tak, to czy wówczas wypłacane odsetki będą mogły korzystać z preferencyjnej stawki podatku u źródła w wysokości 5% na podstawie polsko-belgijskiej umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania (pod warunkiem uzyskania przez Wnioskodawcę certyfikatu rezydencji Pool Leadera).

5. Czy w przypadku, wypłaty (kapitalizacji) odsetek naliczonych na bazie salda debetowego, którego sfinansowanie nastąpiło ze środków stanowiących własność Pool Leadera będącego belgijskim rezydentem podatkowym (tekst jedn.: ze środków z linii kredytowej przyznanej Pool Leaderowi przez Bank) zgodnie z art. 26 ust. 1 ustawy o CIT w roli płatnika zryczałtowanego podatku dochodowego (tzw. podatku u źródła) z tytułu takich odsetek będzie występować Uczestnik (w tym Spółka), którego te odsetki będą obciążać.

6. Czy w opisanym stanie faktycznym (winno być: zdarzeniu przyszłym) Spółka obowiązana będzie do sporządzania dokumentacji podatkowej, o której mowa w art. 9a ustawy o CIT.

Zdaniem Wnioskodawcy.

Stanowisko Wnioskodawcy odnośnie pytania nr 1:

Na podstawie art. 12 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (tekst jedn.: Dz. U. z 2000 r. Nr 54, poz. 654 z późn. zm.), przychodami, z zastrzeżeniem ust. 3 i 4 oraz art. 13 i 14, są w szczególności otrzymane pieniądze, wartości pieniężne, w tym również różnice kursowe.

Do przychodów, w myśl art. 12 ust. 4 pkt 1 ww. ustawy, nie zalicza się pobranych wpłat lub zarachowanych należności na poczet dostaw towarów i usług, które zostaną wykonane w następnych okresach sprawozdawczych, a także otrzymanych lub zwróconych pożyczek (kredytów), z wyjątkiem skapitalizowanych odsetek od tych pożyczek (kredytów). Zgodnie z art. 12 ust. 4 pkt 2 ww. ustawy, do przychodów nie zalicza się także kwot naliczonych, lecz nieotrzymanych odsetek od należności, w tym również od udzielonych pożyczek (kredytów).

Mając na uwadze powołane wyżej przepisy zdaniem Spółki należy stwierdzić, iż przychód posiadacza salda dodatniego uczestniczącego w cash-poolingu stanowią jedynie te odsetki, które zostaną przez niego faktycznie otrzymane, przy czym odsetki skapitalizowane stanowią przychód podatkowy w dacie ich kapitalizacji.

Należy zauważyć również, iż z istoty podatku dochodowego wynika, że jest on ciężarem publicznoprawnym od przyrostu majątkowego (dochodu), a zatem przychodem może być tylko ta wartość, która definitywnie wchodzi do majątku podatnika (patrz wyrok NSA z 27 listopada 2003 r., sygn. III SA 3382/02). Zatem jako przychody podatkowe kwalifikowane są jedynie uzyskane definitywnie bezzwrotne przysporzenia majątkowe. Na tej podstawie Spółka twierdzi, iż pozostałe środki finansowe transferowane pomiędzy Uczestnikami cash-poolingu są neutralne podatkowo i nie stanowią dla Spółki przychodów podatkowych.

Odnosząc się do kosztów uzyskania przychodów - zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (tekst jedn.: Dz. U. z 2000 r. Nr 54, poz. 654 z z późn. zm.), kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1.

Działania podatników muszą w związku z tym zmierzać w celu uzyskania przychodu, być na ten przychód ukierunkowane. Nie tworzą kosztów działania podejmowane w innym celu niż uzyskanie przychodu. Będą natomiast kosztem wydatki poniesione w celu zachowania i zabezpieczenia źródła przychodów, tak aby to źródło przyniosło przychody także w przyszłości.

Dlatego kosztami będą zarówno koszty pozostające w bezpośrednim związku z uzyskiwanymi przychodami, jak i pozostające w związku pośrednim, jeżeli zostanie wykazane, że zostały w sposób racjonalny poniesione w celu uzyskania przychodów, nawet wówczas gdy z obiektywnych powodów przychód nie zostanie osiągnięty. Zatem, aby móc zaliczyć konkretne wydatki do kosztów uzyskania przychodów, niezbędne jest wykazanie związku między ich poniesieniem, a dążeniem do uzyskania przychodów. Wydatki winny również pozostawać w związku z prowadzoną działalnością tak, aby była możliwa ocena oparta na zasadzie logiki i zasad doświadczenia życiowego, że mogą mieć one wpływ na uzyskanie przychodu.

Z zastrzeżenia art. 15 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych wynika, że są wydatki, które nie stanowią kosztów uzyskania przychodów, pomimo ich związku z przychodami i prowadzoną działalnością gospodarczą.

W zamkniętym katalogu kosztów niezaliczanych przez ustawodawcę do kosztów uzyskania przychodów ujęto między innymi:

* wydatki na spłatę pożyczek (kredytów), z wyjątkiem skapitalizowanych odsetek od tych pożyczek (kredytów) (...) (art. 16 ust. 1 pkt 10 lit. a ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych),

* naliczone, lecz niezapłacone albo umorzone odsetki od zobowiązań, w tym również od pożyczek (kredytów) (art. 16 ust. 1 pkt 11 ww. ustawy),

* odsetki, prowizje i różnice kursowe od pożyczek (kredytów) zwiększających koszty inwestycji w okresie realizacji tych inwestycji (art. 16 ust. 1 pkt 12 ww. ustawy).

Mając na uwadze powyższe, skoro Spółka zawrze umowę cash-poolingu w ramach grupy kapitałowej, która ma na celu zwiększenie efektywności zarządzania środkami pieniężnymi i będzie zobowiązana do ponoszenia kosztów prowizji, opłat bankowych oraz wynagrodzenia dla Pool Leadera związanych z realizacją ww. umowy oraz do zapłaty odsetek od salda ujemnego, jeżeli takie w Spółce wystąpi, będzie miała prawo zaliczenia tych prowizji i opłat oraz odsetek do kosztów uzyskania przychodów w momencie ich faktycznej zapłaty lub w dacie ich kapitalizacji, o ile zapłacone odsetki i prowizje nie będą zwiększać kosztów inwestycji w czasie ich realizacji. Ww. wydatki pozostają bowiem w ścisłym związku z prowadzoną działalnością gospodarczą mającą wpływ na uzyskiwane przychody.

Jednocześnie, biorąc pod uwagę przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, środki pieniężne transferowane w ramach umowy cash-poolingu, które nie stanowią wydatków na zapłatę odsetek lub prowizji bankowych będą neutralne dla potrzeb ustalenia podstawy opodatkowania podatkiem dochodowym od osób prawnych, tzn. nie będą stanowiły kosztów uzyskania przychodów dla celów tego podatku. Zgodnie bowiem z przyjętym orzecznictwem za koszty podatkowe mogą zostać uznane jedynie wydatki o charakterze definitywnym, które nie podlegają zwrotowi (patrz wyrok NSA z 20 marca 1996 r., sygn. SA/Ka 332/95).

Zbliżony pogląd na ten temat prezentują różne inne organy podatkowe, na przykład:

* Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie w interpretacji z dnia 29 września 2009 r. (sygn. IPPB3/423-467/09-4/AG),

* Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu w interpretacji z dnia 25 września 2009 r. (sygn. ILPB3/423-490/09-2/MC i ILPB3/423-490/09-03/MC),

* Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy w interpretacji z dnia 22 lipca 2009 r. (sygn. ITPB3/423-220a/09/DK),

* Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach w interpretacji z dnia 23 marca 2009 r. (sygn. IBPBI/2/423-338/09/BG).

Stanowisko Wnioskodawcy odnośnie pytania nr 2:

Wątpliwości Wnioskodawcy dotyczą ustalenia momentu, który może zostać uznany za dzień zapłaty zobowiązania z tytułu odsetek.

Właścicielami Subkont i Rachunków Bieżących są Uczestnicy systemu cash-poolingu. Bank zgodnie z dyspozycją Pool Leadera, dokonuje odpowiedniego zaksięgowania na Rachunkach Bieżących Uczestników (w tym Spółki) zobowiązań z tytułu odsetek należnych od sald debetowych (ujemnych) Rachunków Bieżących poszczególnych Uczestników. W ocenie Wnioskodawcy, oznacza to, że w momencie zaksięgowania w systemie bankowym odsetek należnych z tytułu zobowiązania:

Przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych nie precyzują jak należy rozumieć zapłatę. Jednakże, zgodnie ze słownikową definicją "zapłata" oznacza uiszczenie należności za coś, zapłacenie (Słownik języka polskiego, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1998). Z definicji tej wynika zatem, że skutkiem zapłaty jest uregulowanie zobowiązania, które w jej wyniku przestaje istnieć.

Kapitalizacja stanowi szczególny rodzaj uregulowania należności obejmujący dwie odrębne czynności prawne:

Po dokonaniu powyższych operacji kwota główna zobowiązania zostaje powiększona o wartość naliczonych odsetek, a dotychczasowe zobowiązanie odsetkowe wygasa. Wynika z tego wniosek, że kapitalizacja powinna być traktowana jak zapłata odsetek.

W ocenie Wnioskodawcy za dzień zapłaty odsetek należy rozumieć zatem dzień zaksięgowania odsetek należnych z tytułu debetu na rachunku, tj. dzień uznania lub obciążenia Rachunku Bieżącego Wnioskodawcy przez Bank. W analizowanym przypadku, za moment zapłaty odsetek należy przyjąć zatem pierwszy dzień roboczy po zakończeniu każdego kwartału, w którym kwota odsetek z tytułu sald debetowych zostanie zaksięgowana na Rachunku Bieżącym Podatnika, i odpowiednio:

Zbliżony pogląd na ten temat prezentują różne inne organy podatkowe, na przykład:

* Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie w interpretacji z dnia 21 września 2009 r. (sygn. IPPB3/423-344/09-3/AG),

* Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy w interpretacji z dnia 7 września 2009 r. (sygn. ITPB3/423-342b/09/DK).

Równocześnie w zakresie przychodów podatkowych Spółka uważa, iż otrzymywane odsetki z tytułu posiadania salda dodatniego będą stanowiły przychody podlegające opodatkowaniu podatkiem dochodowym w momencie uznania Rachunku Bieżącego Uczestnika kwotą należnych mu z tytułu transakcji odsetek (zgodnie z zapisami art. 12 ust. 4 pkt 1 i 2 ustawy o CIT). Co oznacza, że w analizowanym przypadku w pierwszym dniu roboczym po zakończeniu każdego kwartału po uznaniu rachunku Uczestnika kwotą należnych mu odsetek z tytułu salda dodatniego na rachunku będzie on zobowiązany rozpoznać przychód podatkowy z tytułu otrzymania odsetek.

Stanowisko Wnioskodawcy odnośnie pytania nr 3:

Zdaniem Wnioskodawcy, przy zaliczaniu do kosztów uzyskania przychodów Spółki odsetek zapłaconych przez Wnioskodawcę w związku z przystąpieniem do systemu cash-poolingu Spółka nie ma obowiązku stosowania ograniczeń wynikających z przepisów art. 16 ust. 1 pkt 60 lub 61 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (tekst jedn.: Dz. U. z 2000 r. Nr 54, poz. 654 z późn. zm.; zwanej dalej: ustawa CIT).

Zgodnie z art. 16 ust. 1 pkt 60 i 61 ustawy CIT, za koszt uzyskania przychodu nie uznaje się:

* odsetek od pożyczek (kredytów) udzielonych spółce przez jej udziałowca (akcjonariusza) posiadającego nie mniej niż 25% udziałów (akcji) tej spółki albo udziałowców (akcjonariuszy) posiadających łącznie nie mniej niż 25% udziałów (akcji) tej spółki, jeżeli wartość zadłużenia spółki wobec udziałowców (akcjonariuszy) tej spółki posiadających co najmniej 25% udziałów (akcji) i wobec innych podmiotów posiadających co najmniej 25% udziałów w kapitale takiego udziałowca (akcjonariusza) osiągnie łącznie trzykrotność wartości kapitału zakładowego spółki - w części, w jakiej pożyczka (kredyt) przekracza tę wartość zadłużenia, określoną na dzień zapłaty odsetek; powyższe stosuje się odpowiednio do spółdzielni, członków spółdzielni oraz funduszu udziałowego takiej spółdzielni,

* odsetek od pożyczek (kredytów) udzielonych przez spółkę innej spółce, jeżeli w obu tych podmiotach ten sam udziałowiec (akcjonariusz) posiada nie mniej niż po 25% udziałów (akcji), a wartość zadłużenia spółki otrzymującej pożyczkę (kredyt) wobec udziałowców (akcjonariuszy) tej spółki posiadających co najmniej 25% jej udziałów (akcji) i wobec innych podmiotów posiadających co najmniej 25% udziałów w kapitale tych udziałowców (akcjonariuszy) oraz wobec spółki udzielającej pożyczki (kredytu) osiągnie łącznie trzykrotność wartości kapitału zakładowego spółki - w części, w jakiej pożyczka (kredyt) przekracza tę wartość zadłużenia, określoną na dzień zapłaty odsetek; powyższe stosuje się odpowiednio do spółdzielni, członków spółdzielni oraz funduszu udziałowego takiej spółdzielni.

Zgodnie z art. 16 ust. 7b ustawy CIT przez pożyczkę, o której mowa w ust. 1 pkt 60 i 61, rozumie się każdą umowę, w której dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy; przez pożyczkę tę rozumie się także emisję papierów wartościowych o charakterze dłużnym, depozyt nieprawidłowy lub lokatę.

Zdaniem Wnioskodawcy, umowa dotycząca prowadzenia rachunków w systemie cash-poolingu nie może być uznana za czynność prowadzącą do zawarcia umowy pożyczki w rozumieniu art. 16 ust. 7b ustawy CIT, ponieważ żadna ze stron cash-poolingu nie zobowiązuje się do przeniesienia na własność drugiej strony określonej ilości pieniędzy, a także żadna ze stron nie zobowiązuje się do ich zwrotu. W opisanej transakcji dla każdego z Uczestników cash-poolingu powstają określone prawa i obowiązki wynikające z tytułu uczestnictwa w systemie zarządzania płynnością. Jednakże żaden z Uczestników systemu nie jest zobowiązany do przeniesienia własności określonej kwoty pieniędzy na inny określony w umowie podmiot. Co więcej, Uczestnik posiadający nadwyżkę płynności nie ma wiedzy co do tego, jaka część jego dodatniego salda przetransferowanego na Rachunek Rozliczeniowy zostaje wykorzystana przez innych Uczestników systemu. Również w przypadku zasilenia rachunku Uczestnika o niedoborze finansowym (saldzie debetowym), następującego za pośrednictwem rachunku prowadzonego przez Pool Leadera (Rachunek Rozliczeniowy), na którym kumulują się środki zgromadzone w ramach systemu, w praktyce nie jest możliwa identyfikacja od jakiego konkretnie Uczestnika pochodzą środki na sfinansowanie takiego debetu. Wobec powyższego, w analizowanym przypadku nie można wskazać podmiotów, które spełniałyby definicje stron umowy pożyczki, tj. pożyczkodawcy oraz pożyczkobiorcy.

Istotą umowy typu cash-pooling jest pokrywanie sald ujemnych na poszczególnych rachunkach objętych umową ze środków zgromadzonych na rachunkach Uczestników systemu, wykazujących saldo dodatnie. Transfery środków pieniężnych dokonywane będą pomiędzy rachunkami poszczególnych spółek oraz Rachunkiem Rozliczeniowym automatycznie. W konsekwencji, Uczestnicy systemu nie będą składać dyspozycji wykonania transferów i nie będą wiedzieć, czyje środki w danym wypadku są wykorzystywane. Uczestnicy nie będą zatem wobec siebie stronami stosunków zobowiązaniowych, których przedmiotem byłoby przeniesienie na własność biorącego określonej ilości pieniędzy oraz zwrot tej samej ilości pieniędzy, a o których mowa w przytoczonym powyżej art. 16 ust. 7b ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.

Wszystkie płatności w ramach umowy o zarządzanie płynnością finansową, które będą dokonywane przez Uczestników systemu zarządzania płynnością finansową (w tym przez Spółkę i na rzecz Spółki), będą następować za pośrednictwem Pool Leadera przy wykorzystaniu wsparcia Banku dostarczającego infrastrukturę w postaci rachunków Spółki i innych Uczestników systemu oraz rachunku konsolidacyjnego Pool Leadera.

W efekcie, jedynie Pool Leader będzie w stanie wskazać, iż transfer środków pieniężnych w obrębie grupy rachunków jest konieczny, a także tylko Pool Leader będzie mógł określić wysokość transferowanych środków pieniężnych, konieczną do zoptymalizowania wysokości płaconych przez Uczestników systemu zarządzania płynnością finansową odsetek. Pool Leader będzie pośredniczył w wykonaniu każdej transakcji, która będzie realizowana w ramach umowy o zarządzanie płynnością finansową i to Pool Leader będzie dokonywać rozdysponowania środków pieniężnych w obrębie całej struktury pomiędzy poszczególnymi Uczestnikami systemu zarządzania płynnością finansową, w sytuacjach zaistnienia nadwyżek lub niedoborów na rachunkach poszczególnych Uczestników systemu.

W konsekwencji, przed dokonaniem każdorazowego transferu środków pieniężnych nie będzie wymagana zgoda posiadacza rachunku z dodatnim saldem (np. Wnioskodawcy, o ile na Jego rachunku wystąpi dodatnie saldo) na przelanie ściśle określonej ilości środków pieniężnych na rachunek Pool Leadera, a następnie z Rachunku Rozliczeniowego Pool Leadera na pokrycie sald ujemnych na rachunkach Uczestnika (Uczestników) systemu (zgoda taka zostanie udzielona Pool Leaderowi a priori przez wszystkich Uczestników zgodnie z treścią pełnomocnictw udzielonych Pool Leaderowi w ramach Umowy Zarządzania Środkami podpisanej przez każdego z Uczestników, w tym Wnioskodawcę, z Pool Leaderem).

Pozostając w systemie zarządzania płynnością finansową, ani Spółka, ani żaden inny z Uczestników systemu cash-pooling nie będzie mógł przeciwstawić się wykorzystywaniu nadwyżek środków pieniężnych w celu minimalizowania obciążeń pozostałych podmiotów z grupy kapitałowej Spółki uczestniczących w systemie zarządzania płynnością. W świetle powyższego, Spółka zauważa, iż podmiotem dokonującym operacji przeksięgowań i odpowiedzialnym za cash-pooling będzie każdorazowo Pool Leader.

Oznacza to, że Spółka oraz pozostali Uczestnicy systemu zarządzania płynnością, należący do grupy kapitałowej, faktycznie nie prowadzą pomiędzy sobą żadnych transakcji. W konsekwencji, w ocenie Spółki, w ramach usługi zarządzania płynnością finansową nie będzie można w ogóle mówić o pożyczkach (kredytach) udzielonych spółce przez jej udziałowca (akcjonariusza).

Dodatkowo, Spółka wskazuje, iż podstawą kalkulowania odsetek dla celów rozliczenia odsetek z tytułu wszystkich transakcji przeprowadzonych w odniesieniu do Uczestników systemu zarządzania płynnością finansową będzie wysokość wykazywanego ujemnego lub dodatniego salda posiadacza rachunku. Wysokość odsetek kalkulowana będzie przez Pool Leadera na koniec każdego kwartału na podstawie wysokości sald dodatnich/ujemnych, występujących każdego dnia na rachunku Wnioskodawcy oraz na rachunkach pozostałych Uczestników systemu zarządzania płynnością, a także w oparciu o określoną stawkę. W konsekwencji, w systemie zarządzania płynnością finansową brak będzie płatności stanowiących płatności odsetkowe, o których mowa w przepisach dotyczących niedostatecznej kapitalizacji.

Ponadto, jedynym podmiotem dokonującym lub otrzymującym bezpośrednio płatności odsetek z tytułu pożyczek, o których mowa w przepisach art. 16 ust. 1 pkt 60 oraz 61 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych będzie Pool Leader. Pool Leader z kolei nie jest podmiotem kwalifikowanym w rozumieniu art. 16 ust. 1 pkt 60 i 61 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. W konsekwencji, udzielane przez niego w rachunku bieżącym finansowanie nie podlega przepisom o niedostatecznej kapitalizacji.

Dodatkowo, Spółka wskazuje również, iż przepisy art. 16 ust. 1 pkt 60 oraz 61 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych nie znajdą zastosowania w przedmiotowej sytuacji również z uwagi na brak możliwości zrealizowania wskazanej w tych przepisach przesłanki dotyczącej przekroczenia przez wartość zadłużenia podmiotu dokonującego płatności odsetkowych, na dzień zapłaty, wobec podmiotów powiązanych, trzykrotności wysokości kapitału zakładowego.

W momencie rozliczania przez Pool Leadera płatności odsetkowych na koniec każdego miesiąca pomiędzy Uczestnikami systemu zarządzania płynnością finansową brak będzie zadłużenia, od którego powinny być kalkulowane odsetki. W opinii Spółki, brak możliwości wskazania na dzień zapłaty odsetek zadłużenia, od którego miałyby być liczone ewentualne odsetki, będzie uniemożliwiał stosowanie przepisów o niedostatecznej kapitalizacji do rozliczeń w ramach systemu zarządzania płynnością finansową. Okoliczność ta, w opinii Spółki, pozostaje w związku z twierdzeniem, iż intencją ustawodawcy nie było objęcie rozliczeń typu cash-pooling przepisami o niedostatecznej kapitalizacji. Spółka wskazuje, iż argument ten również zyskał w przeszłości akceptację organów podatkowych. W tym zakresie, Spółka zwraca uwagę na postanowienia Naczelnika Pierwszego Mazowieckiego Urzędu Skarbowego w Warszawie z dnia 8 listopada 2006 r. (sygn.: 1471/DPD1/423/119/06/MK) i z dnia 15 kwietnia 2005 r. (sygn.: 1471/DPD1/423/II/05/AS oraz 1471/DPD1/423/I/05/AS) oraz Naczelnika Małopolskiego Urzędu Skarbowego z dnia 12 grudnia 2006 r. (sygn.: PO2/423-65/06/95375).

O braku konieczności stosowania przepisów o niedostatecznej kapitalizacji do umowy o zarządzaniu płynnością finansową decyduje również wykładnia celowościowa przepisów zawartych w art. 16 ust. 1 pkt 60 i 61 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. Zdaniem Spółki, przedstawione powyżej ograniczenia mają na celu zapobieżenie nadmiernemu finansowaniu działalności spółek kapitałowych przez ich właścicieli inaczej niż poprzez neutralne podatkowo kapitały własne, co może skutkować obniżeniem podstawy opodatkowania podatkiem dochodowym. Finansowanie takie ma charakter trwałego przekazywania przez jeden z podmiotów środków pieniężnych do dyspozycji innego podmiotu (agenta) i skutkuje "brakiem korelacji pomiędzy wysokością kapitału zakładowego a wielkością prowadzonej przez podmiot działalności (...) z drugiej zaś strony częstokroć skutkuje możliwością uchylenia się od opodatkowania w Polsce" (tak interpretuje cel wprowadzenia przepisów o niedostatecznej kapitalizacji Ministerstwo Finansów, w szczególności w piśmie z grudnia 1999 r.; sygn. PB4/AK-802-3156/350/99 oraz w interpretacji z dnia 20 grudnia 2000 r. sygn. MF PB7-033/RFN/11/2000; Biul. Skarb. 2001/1/12).

W opinii Spółki, w przypadku zaoferowania usługi zarządzania płynnością finansową, suma płatności odsetkowych wykazywanych przez grupę spółek uczestniczących w systemie będzie znacznie niższa, co w konsekwencji, nie powinno wpływać ani na obniżenie podstawy ich opodatkowania, ani skutkować naruszeniem interesów fiskalnych Skarbu Państwa, które legły u podstaw wprowadzenia przepisów o niedostatecznej kapitalizacji.

Jednocześnie, z uwagi na krótkotrwały charakter transferów, które będą dokonywane w ramach umowy zarządzania płynnością finansową, z całą pewnością nie będzie dochodziło do zaburzenia korelacji pomiędzy wysokością kapitału zakładowego Spółki a wielkością prowadzonej przez Nią działalności.

Dodatkowo, Spółka wskazuje, iż celem rozliczeń przeprowadzanych w ramach systemu zarządzania płynnością finansową będzie przede wszystkim zmniejszenie obciążenia płatnościami odsetkowymi całej grupy kapitałowej, nie zaś faktyczne korzystanie z transferowanych środków pieniężnych przez Spółkę lub innych Uczestników systemu. Stąd, przedmiotowe rozliczenia nie powinny być traktowane jak pożyczki dla celów przepisów o niedostatecznej kapitalizacji z uwagi na ich ekonomiczny cel (właściwe zarządzanie grupą rachunków bankowych) odmienny od celu pożyczek w rozumieniu przepisów o niedostatecznej kapitalizacji.

W konsekwencji, Spółka stoi na stanowisku, że w odniesieniu do odsetek, które będą płacone przez Nią na podstawie umowy o zarządzanie płynnością finansową w przypadku wystąpienia w danym kwartale ujemnych sald dziennych na Jej rachunku, nie znajdą zastosowania przepisy dotyczące niedostatecznej kapitalizacji.

Powyższe stanowisko potwierdzają organy podatkowe w następujących interpretacjach:

* Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z dnia 2 marca 2009 r. (znak IBPBI/2/423-1135/08/PC),

* Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy z dnia 18 lutego 2009 r. (znak ITPB3/423-705/08/PS),

* Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 5 listopada 2008 r. (znak IPPB3/423-1232/08-2/MŚ),

* Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 31 października 2008 r. (znak IPPB3/423-1231/08-2/MŚ),

* Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z dnia 26 września 2008 r. (znak ILPB3/423-403/08-4/DS).

Stanowisko Wnioskodawcy odnośnie pytania nr 4:

Zgodnie z treścią art. 21 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (tekst jedn.: Dz. U. z 2000 r. Nr 54, poz. 654 z późn. zm.) podatek dochodowy z tytułu uzyskanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej przez podatników, o których mowa w art. 3 ust. 2 (podatnicy podlegający ograniczonemu obowiązkowi podatkowemu) z odsetek, z praw autorskich lub praw pokrewnych, z praw do projektów wynalazczych, znaków towarowych i wzorów zdobniczych, w tym również ze sprzedaży tych praw, z należności za udostępnienie tajemnicy receptury lub procesu produkcyjnego, za użytkowanie lub prawo do użytkowania urządzenia przemysłowego, w tym także środka transportu, urządzenia handlowego lub naukowego, za informacje związane ze zdobytym doświadczeniem w dziedzinie przemysłowej, handlowej lub naukowej (know-how), ustala się w wysokości 20% przychodów. Przepisy art. 21 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy, stosuje się z uwzględnieniem umów w sprawie zapobieżenia podwójnemu opodatkowaniu, których stroną jest Rzeczpospolita Polska (art. 21 ust. 2 cyt. ustawy).

Stosownie natomiast do art. 26 ust. 1 ww. ustawy, osoby prawne i jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz będące przedsiębiorcami osoby fizyczne, które dokonują wypłat należności z tytułów wymienionych w art. 21 ust. 1 oraz w art. 22 ust. 1, są obowiązane, jako płatnicy, pobierać, z zastrzeżeniem ust. 2, w dniu dokonania wypłaty, zryczałtowany podatek dochodowy od tych wypłat. Jednakże zastosowanie stawki podatku wynikającej z właściwej umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania albo niepobranie podatku zgodnie z taką umową jest możliwe pod warunkiem udokumentowania miejsca siedziby podatnika dla celów podatkowych uzyskanym od podatnika certyfikatem rezydencji.

Jak stanowi art. 11 ust. 1 i ust. 2 Konwencji między Rzecząpospolitą Polską a Królestwem Belgii w sprawie unikania podwójnego opodatkowania oraz zapobiegania oszustwom podatkowym i uchylaniu się od opodatkowania w zakresie podatków od dochodu i majątku, podpisanej w Warszawie dnia 20 sierpnia 2001 r. (Dz. U. z 2004 r. Nr 211, poz. 2139), odsetki, które powstają w Umawiającym się Państwie i są wypłacane osobie mającej miejsce zamieszkania lub siedzibę w drugim Umawiającym się Państwie, mogą być opodatkowane w tym drugim Państwie. Jednakże takie odsetki mogą być także opodatkowane w Umawiającym się Państwie, w którym powstają i zgodnie z ustawodawstwem tego Państwa, ale jeśli osoba uprawniona do odsetek ma miejsce zamieszkania lub siedzibę w drugim Umawiającym się Państwie, to podatek w ten sposób ustalony nie może przekroczyć 5% kwoty brutto tych odsetek.

Natomiast stosownie do postanowień art. 11 ust. 3 Konwencji polsko-belgijskiej, nie podlegają opodatkowaniu w Polsce odsetki:

* wypłacane w związku z udzieloną pożyczką, gwarantowaną lub zabezpieczoną, lub z udzielonym kredytem, gwarantowanym lub zabezpieczonym w ramach ogólnych zasad przez państwo belgijskie, jego jednostki terytorialne lub organy lokalne w celu promowania eksportu;

* od pożyczek wszelkiego rodzaju przyznane przez przedsiębiorstwa bankowe nie w formie papierów wartościowych na okaziciela;

* wypłacane na rzecz państwa belgijskiego, jego jednostek terytorialnych lub organów lokalnych.

Jednocześnie art. 11 ust. 4 tej Konwencji definiuje, jakiego rodzaju dochody należy uznać za odsetki. Zgodnie z tym przepisem, określenie "odsetki" oznacza dochód z wszelkiego rodzaju wierzytelności zarówno zabezpieczonych, jak i niezabezpieczonych hipoteką lub prawem do uczestniczenia w zyskach dłużnika, a w szczególności dochody z pożyczek rządowych oraz dochody z obligacji lub skryptów dłużnych, włącznie z premiami i nagrodami związanymi z takimi pożyczkami, obligacjami lub skryptami dłużnymi.

Z przedstawionego stanu faktycznego (winno być: zdarzenia przyszłego) i zawartej umowy Cash-poolingu nie wynika, aby spełnione zostały ww. przesłanki, skutkujące zwolnieniem wypłacanych odsetek z opodatkowania w Polsce.

Postanowienia ustępów 1, 2 i 3 ww. artykułu 11 nie mają zastosowania, jeżeli osoba uprawniona do odsetek, mająca miejsce zamieszkania lub siedzibę w Umawiającym się Państwie prowadzi w drugim Państwie, w którym powstają odsetki, działalność poprzez zakład tam położony i jeżeli wierzytelność, z tytułu której płacone są odsetki, jest faktycznie związana z takim zakładem - art. 11 ust. 5 Konwencji.

Należy przy tym zwrócić uwagę na treść Modelowej Konwencji, stanowiącej wzór umów w sprawie unikania podwójnego opodatkowania zawieranych przez Polskę, jak również brzmienie Komentarza do niej. Zostały one wypracowane w drodze konsensusu przez wszystkie państwa członkowskie OECD, które zobowiązały się tym samym do stosowania zawartych w nich postanowień. Zauważyć należy, iż zarówno Modelowa Konwencja, jak i Komentarz do niej, nie są źródłem powszechnie obowiązującego prawa, niemniej stanowią wskazówkę, jak należy interpretować zapisy umów w sprawie unikania podwójnego opodatkowania.

Z Komentarza do Konwencji Modelowej OECD wynika, iż postanowienia umów (konwencji) o unikaniu podwójnego opodatkowania w zakresie dotyczącym odsetek mają zastosowanie jedynie w przypadku, gdy to podmiot uzyskujący odsetki posiada status rzeczywistego odbiorcy ("beneficial owner"), czyli jest podmiotem, którego prawo do dysponowania otrzymaną płatnością nie ma wyłącznie formalnego charakteru. Co do zasady, w sytuacji, gdy płatność dokonywana jest na rzecz pośrednika będącego rezydentem określonego państwa, który następnie przekazuje tę płatność ostatecznemu odbiorcy, państwo w którym powstaje dana płatność nie jest zobowiązane do zastosowania wobec tego pośrednika postanowień umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania.

Sam fakt bycia rezydentem określonego państwa i otrzymania płatności nie jest bowiem wystarczającym warunkiem do skorzystania z postanowień umów o unikaniu podwójnego opodatkowania w sytuacji, gdy prawo do dysponowania dochodem ma ograniczony charakter. Oznacza to, iż postanowienia umów o unikaniu podwójnego opodatkowania mają zastosowanie w odniesieniu do podmiotów będących faktycznymi odbiorcami odsetek.

Cash-pooling jest formą efektywnego zarządzania środkami finansowymi, stosowaną przez podmioty należące do jednej grupy kapitałowej, lub podmioty powiązane ekonomicznie w jakikolwiek inny sposób. Sprowadza się ona do koncentrowania środków pieniężnych z jednostkowych rachunków poszczególnych podmiotów na wspólnym rachunku grupy (rachunek główny) i zarządzaniu zgromadzoną w ten sposób kwotą, przy wykorzystaniu korzyści skali. Pozwala to na kompensowanie przejściowych nadwyżek, wykazywanych przez jedne z podmiotów z przejściowymi niedoborami zaistniałymi u innych podmiotów. Dzięki temu dochodzi do minimalizowania kosztów kredytowania działalności podmiotów z grupy poprzez kredytowanie się przy wykorzystaniu środków własnych grupy. W ramach porozumienia cash-poolingu podmiot organizujący cash-pooling i zarządzający systemem, czyli Pool Leader zapewnia wszystkim uczestnikom systemu środki finansowe na pokrycie sald ujemnych, a w przypadku wystąpienia sald dodatnich na rachunkach uczestników to na jego rachunek trafiają środki finansowe. Uczestnicy porozumienia nie wiedzą, czyje środki zostały im przekazane na pokrycie niespłaconego zadłużenia, bowiem wszelkie przepływy koordynowane są przez Pool Leadera.

Zdaniem Spółki Pool Leader realizuje jedynie funkcję pośrednika, tzn. nie jest ostatecznym właścicielem odsetek, do których prawo przysługuje spółkom przekazującym nadwyżkę. Spółka wskazuje, że sam Pool Leader nie jest zasadniczo typowym uczestnikiem struktury cash-poolingu i nie angażuje w jej ramach swoich własnych środków pieniężnych (poza wyjątkowymi sytuacjami, w których na dany moment samofinansowanie struktury nie będzie wystarczające i Pool Leader będzie musiał ją zasilić za pośrednictwem Rachunku Rozliczeniowego środkami z linii kredytowej przyznanej mu przez Bank - tzw. overdraftu).

Zatem mając na uwadze przedstawiony we wniosku opis zdarzenia przyszłego Spółka twierdzi, iż przepisy Konwencji między Rzecząpospolitą Polską a Królestwem Belgii w sprawie unikania podwójnego opodatkowania oraz zapobiegania oszustwom podatkowym i uchylaniu się od opodatkowania w zakresie podatków od dochodu i majątku, zawartej pomiędzy Polską a Królestwem Belgii, znajdą zastosowanie jedynie w odniesieniu do podmiotów będących faktycznymi odbiorcami odsetek.

Reasumując, tylko w przypadku, gdy Pool Leader będzie rzeczywistym odbiorcą wypłacanych odsetek, tj. gdy do struktury zostaną wprowadzone środki z linii kredytowej przyznanej Pool Leaderowi przez Bank (wyjątkowe sytuacje, których wystąpienie w praktyce ma zdaniem Spółki raczej hipotetyczny charakter), Uczestnicy struktury (w tym Spółka), których debet zostałby sfinansowany (współfinansowany) z tego typu środków będą zobowiązani jako płatnicy do pobrania i odprowadzenia podatku u źródła od skapitalizowanych odsetek naliczonych od tych środków, stanowiących w tym przypadku własność Pool Leadera (a nie środki powierzone mu przez Uczestników w ramach struktury). Wówczas zastosowanie znajdzie zapis art. 11 umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania, zgodnie z którym odsetki te będą podlegały opodatkowaniu preferencyjną stawką 5% od dochodu z odsetek uzyskiwanych na terytorium RP, przy spełnieniu warunku posiadania przez Spółkę certyfikatu rezydencji belgijskiego podmiotu (Pool Leadera). Stanowisko to potwierdza Wyrok WSA w Gdańsku z 19 marca 2009 r. (I SA/Gd 817/08).

Natomiast, z uwagi na fakt, że pozostałymi podmiotami uprawnionymi do odsetek będą polskie spółki Spółka nie będzie zobowiązana do pobrania podatku od tych odsetek, gdyż odsetki wypłacane na rzecz spółek będących polskimi rezydentami nie podlegają regulacji art. 21 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.

Powyższe stanowisko potwierdzają również organy podatkowe w następujących interpretacjach:

* Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 19 listopada 2009 r. (znak IPPB3/423-527/09-4/ER),

* Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z dnia 30 listopada 2009 r. (znak IBPBI/2/423-1032/09/BG),

* Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy z dnia 10 listopada 2009 r. (znak ITPB3/423-468/09/DK),

* Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z dnia 3 grudnia 2008 r. (znak ILPB3/423-761/09-2/MM).

Stanowisko Wnioskodawcy odnośnie pytania nr 5:

Uczestnicy cash-poolingu nie będący Bankiem mogą, w związku z uczestnictwem w tej strukturze, uzyskiwać przychód z tytułu otrzymanych odsetek. W przypadku, gdy przychód taki otrzymuje uczestnik cash-poolingu nie będący polskim rezydentem podatkowym (w opisanym stanie faktycznym - winno być: zdarzeniu przyszłym - taka sytuacja będzie możliwa przy zaangażowaniu własnych środków przez Pool Leadera, tylko on nie jest bowiem polskim rezydentem podatkowym), co do zasady pojawia się obowiązek poboru przez płatnika zryczałtowanego podatku dochodowego (tzw. podatku u źródła), o którym mowa w art. 21 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. W związku z powyższym pojawia się problem kto jest podmiotem zobowiązanym do poboru zryczałtowanego podatku u źródła w myśl art. 26 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. Rozważyć należy czy w tym wypadku podmiotem zobowiązanym do poboru podatku u źródła i występowania w roli płatnika jest Uczestnik (potencjalnie Spółka) będący posiadaczem salda ujemnego, z którego pokryciem są związane wypłacane (kapitalizowane) odsetki stanowiące własność belgijskiego rezydenta podatkowego jakim jest Pool Leader, czy też może sam Pool Leader zarządzający w praktyce wszystkimi operacjami związanymi ze schematem cash-poolingu, czy też Bank odpowiedzialny za techniczną stronę struktury i faktyczną realizację przelewów. W ocenie Wnioskodawcy obowiązek występowania w roli płatnika zgodnie z zapisami art. 26 ust. 1 i poboru zryczałtowanego podatku dochodowego (tzw. podatku u źródła) w rozważanym przypadku spoczywa na Spółce. Bez znaczenia pozostaje tutaj fakt, że to Pool Leader jako zarządzający daną transakcją i uprawniony do dokonywania transferów w imieniu Spółki "fizycznie" dokonuje przelewów środków pieniężnych, w tym potrącenia podatku z płatności odsetkowych. Czynności te wynikają bowiem z roli Pool Leadera w związku z zawartą umową cash-poolingu, a Pool Leader dokonuje tych transferów w imieniu Spółki.

Spółka uważa równocześnie, iż skoro płatnikiem i zobowiązanym do poboru podatku u źródła jest Spółka jako Wnioskodawca, to ona również jako płatnik zgodnie z zapisami art. 26 ust. 3 jest zobowiązany do przekazania pobranego podatku na rachunek urzędu skarbowego oraz do przekazania podatnikom i urzędowi skarbowemu informacji wg ustalonego wzoru.

Stanowisko Wnioskodawcy odnośnie pytania nr 6:

Zgodnie z art. 9a ust. 1 ustawy o CIT podatnicy dokonujący transakcji z podmiotami powiązanymi z tymi podatnikami - w rozumieniu art. 11 ust. 1 i 4 ustawy o CIT - są obowiązani do sporządzania dokumentacji podatkowej takich transakcji uwzględniającej aspekty wymienione w punktach 1-6 tego ustępu.

Z kolei, zgodnie z art. 11 ust. 1 i 4 ww. ustawy, podmiot gospodarczy jest powiązany z innym podmiotem, jeżeli:

* podatnik podatku dochodowego mający siedzibę (zarząd) lub miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, zwany dalej "podmiotem krajowym", bierze udział bezpośrednio lub pośrednio w zarządzaniu przedsiębiorstwem położonym zagranicą lub w jego kontroli albo posiada udział w kapitale tego przedsiębiorstwa, albo

* osoba fizyczna lub prawna mająca miejsce zamieszkania albo siedzibę (zarząd) za granicą, zwana dalej "podmiotem zagranicznym", bierze udział bezpośrednio lub pośrednio w zarządzaniu podmiotem krajowym lub w jego kontroli albo posiada udział w kapitale tego podmiotu krajowego (nie mniejszy niż 5%), albo

* te same osoby prawne lub fizyczne równocześnie bezpośrednio lub pośrednio biorą udział w zarządzaniu podmiotem krajowym i podmiotem zagranicznym lub w ich kontroli albo posiadają udział w kapitale tych podmiotów, bądź też

* podmiot krajowy bierze udział bezpośrednio lub pośrednio w zarządzaniu innym podmiotem krajowym lub w jego kontroli albo posiada udział w kapitale innego podmiotu krajowego, albo te same osoby prawne lub fizyczne równocześnie bezpośrednio lub pośrednio biorą udział w zarządzaniu podmiotami krajowymi lub w ich kontroli albo posiadają udział w kapitale tych podmiotów.

Z powyższego wyraźnie wynika, iż aby mógł powstać wymóg sporządzania wspomnianej dokumentacji podatkowej, konieczne jest jednoczesne ziszczenie się dwóch warunków:

Pojęcie "transakcja" nie zostało zdefiniowane w przepisach prawa podatkowego ani cywilnego. Zatem można uznać, iż nie posiada ono definicji legalnej. W takim przypadku należy posłużyć się znaczeniem słownikowym, w myśl którego (według Słownika Języka Polskiego) transakcja to "operacja handlowa dotycząca kupna lub sprzedaży towarów lub usług" lub "umowa handlowa na kupno lub sprzedaż towarów lub usług; też zawarcie takiej umowy".

W omawianym tu stanie faktycznym (winno być: zdarzeniu przyszłym), w odniesieniu do pozostałych spółek z grupy, które zawarły z Pool Leaderem umowy w sprawie zarządzania finansowego, w przypadku gdy występują pomiędzy tymi spółkami a Wnioskodawcą powiązania w rozumieniu art. 11 ust. 1 i 4, trudno w ich wzajemnych relacjach w ramach struktury cash-poolingu doszukać się jakiegokolwiek przypadku kupna lub sprzedaży towarów bądź usług (czyli przypadków przeprowadzania transakcji pomiędzy nimi). Wypłata odsetek pomiędzy Uczestnikami umowy Cash-poolingu nie jest zatem dokonywana w ramach transakcji pomiędzy tymi Uczestnikami. Skoro bowiem Uczestnicy cash-pooling nie świadczą w ramach tej umowy usług, zatem nie można mówić o transakcji pomiędzy Uczestnikami tej umowy. W tym przypadku brak transakcji oznacza nieziszczenie się pierwszego z dwóch ww. warunków, od których spełnienia zależy obowiązek sporządzania dokumentacji podatkowej. Dlatego też Spółka, w zakresie odsetek przekazywanych/otrzymywanych przez Spółkę z tytułu uczestnictwa w opisanej wyżej strukturze cash-poolingu nie będzie (jako jeden z jej Uczestników) obowiązana sporządzać dokumentacji podatkowej, o której mowa w art. 9a ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.

Natomiast z pewnością mianem transakcji określić będzie można usługę cash-poolingu świadczoną przez Pool Leadera na podstawie umowy zawartej z Wnioskodawcą, za którą należne jest Pool Leaderowi wynagrodzenie. Ponieważ, jak wynika z opisu stanu faktycznego (winno być: zdarzenia przyszłego), Pool Leader jest jednostką powiązana w rozumieniu art. 11 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych ze Spółką (czyli z drugą stroną transakcji), zostanie spełniony drugi z dwóch wspomnianych wyżej warunków, od którego zaistnienia zależy obowiązek sporządzenia dokumentacji podatkowej, o której mowa w art. 9a ust. 1 ww. ustawy, z tytułu wynagrodzenia za świadczoną na rzecz Wnioskodawcy usługę cash-poolingu.

Reasumując, obowiązek sporządzenia dokumentacji podatkowej, o której mowa w art. 9a ustawy o CIT wystąpi tylko w zakresie wynagrodzenia dla Pool Leadera za świadczone na rzecz Uczestników usług pośrednictwa finansowego, o ile oczywiście roczna kwota transakcji przekroczy 30 tysięcy Euro.

Powyższe stanowisko potwierdzają organy podatkowe:

* Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach w interpretacji z dnia 8 stycznia 2010 r. (sygn. IBPBI/2/423-19/10/MS),

* Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie w interpretacji z dnia 18 grudnia 2009 r. (sygn. IPPB3/423-640/09-3/PD).

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej opisanego zdarzenia przyszłego uznaje się odnośnie konsekwencji zawarcia umowy cash poolingu, w tym:

* ustalenia przychodów i kosztów uzyskania przychodów - za prawidłowe,

* ustalenia momentu zaliczenia do przychodów i kosztów uzyskania przychodów odsetek - za prawidłowe,

* zastosowania przepisów art. 16 ust. 1 pkt 60 i pkt 61 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych o niedostatecznej kapitalizacji - za prawidłowe,

* poboru zryczałtowanego podatku dochodowego - za prawidłowe,

* obowiązków Spółki jako płatnika - za prawidłowe,

* obowiązku sporządzania dokumentacji podatkowej, o której mowa w art. 9a ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych - za prawidłowe.

Mając powyższe na względzie, stosownie do art. 14c § 1 Ordynacji podatkowej, odstąpiono od uzasadnienia prawnego dokonanej oceny stanowiska Wnioskodawcy.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Poinformować należy, iż w obwieszczeniu marszałka Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z 9 marca 2011 r. opublikowanym w Dzienniku Ustaw z 8 kwietnia 2011 r., Nr 74, poz. 397 - został ogłoszony jednolity tekst ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.

Należy jednocześnie zauważyć, iż we własnym stanowisku zawartym we wniosku (odnośnie pytania oznaczonego numerem 1), Wnioskodawca błędnie wskazał: "Na podstawie art. 12 ust. 1 pkt 1 ustawy (...) przychodami, z zastrzeżeniem ust. 3 i 4 oraz art. 13 i 14, są w szczególności otrzymane pieniądze, wartości pieniężne, w tym również różnice kursowe". Zgodnie bowiem z brzmieniem art. 12 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, przychodami, z zastrzeżeniem ust. 3 i 4 oraz art. 14, są w szczególności otrzymane pieniądze, wartości pieniężne, w tym również różnice kursowe. Organ uznał to za oczywistą omyłkę nie mającą wpływu na rozstrzygnięcie w przedstawionej sprawie.

Z kolei, powołany przez Wnioskodawcę art. 26 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych z dniem 1 stycznia 2012 r. (w brzmieniu ustalonym przez art. 5 pkt 2 lit. a) ustawy z dnia 16 września 2011 r. o zmianie ustawy o obrocie instrumentami finansowymi oraz niektórych innych ustaw - Dz. U. Nr 234, poz. 1391) otrzymał brzmienie: "Osoby prawne i jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz będące przedsiębiorcami osoby fizyczne, które dokonują wypłat należności z tytułów wymienionych w art. 21 ust. 1 oraz w art. 22 ust. 1, są obowiązane, jako płatnicy, pobierać, z zastrzeżeniem ust. 2 i 2b, w dniu dokonania wypłaty, zryczałtowany podatek dochodowy od tych wypłat. Jednakże od należności z tytułu odsetek od papierów wartościowych wyemitowanych przez Skarb Państwa i zapisanych na rachunkach papierów wartościowych albo na rachunkach zbiorczych, wypłacanych na rzecz podatników, o których mowa w art. 3 ust. 2, zryczałtowany podatek dochodowy pobierają, jako płatnicy, podmioty prowadzące te rachunki, jeżeli wypłata należności następuje za ich pośrednictwem. Zastosowanie stawki podatku wynikającej z właściwej umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania albo niepobranie podatku zgodnie z taką umową jest możliwe pod warunkiem udokumentowania miejsca siedziby podatnika dla celów podatkowych uzyskanym od podatnika certyfikatem rezydencji".

Powyższa zmiana nie miała jednak wpływu na przedmiotowe rozstrzygnięcie.

W odniesieniu do powołanych przez Wnioskodawcę interpretacji indywidualnych należy stwierdzić, że zostały wydane w indywidualnych sprawach i nie są wiążące dla organu wydającego przedmiotową interpretację.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1-go Maja 10, 09-402 Płock.