IPPB5/423-536/10-4/JC - Zaliczenie do kosztów uzyskania przychodów wydatków związanych z organizacją spotkań biznesowych.

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2007 r. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki, przedstawione we wniosku z dnia 13 sierpnia 2010 r. (data wpływu 18 sierpnia 2010 r.) oraz piśmie z dnia 10 listopada 2010 r. (data nadania 10 listopada 2010 r., data wpływu 15 listopada 2010 r.) uzupełniającym braki formalne na wezwanie Nr IPPB5/423-536/10-2/JC z dnia 2 listopada 2010 r. (data nadania 2 listopada 2010 r., data doręczenia 9 listopada 2010 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów wydatków związanych z organizacją spotkań biznesowych:

W dniu 18 sierpnia 2010 r. wpłynął ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów wydatków związanych z organizacją spotkań biznesowych.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe:

Bank, w ramach prowadzonej działalności, organizuje spotkania z klientami. Odbywają się one zarówno w Banku jak i na zewnątrz (restauracje, kawiarnie). W związku z odmiennym celem i charakterem spotkań, wyróżnić można dwa rodzaje:

Ad. a)

Spotkania o charakterze biznesowym można podzielić na spotkania o charakterze reklamowym i operacyjnym. Spotkania o charakterze reklamowym są to spotkania z potencjalnymi lub obecnymi klientami/em, których celem jest przedstawienie oferty produktowej Banku. Na spotkaniach o charakterze reklamowym pracownicy Banku (menadżerowie, doradcy klienta) przedstawiają klientom m.in. ofertę Banku (opisują produkty i korzyści z nich płynące dla klienta), czasami dokonują wstępnych ustaleń co do warunków współpracy. Główny cel takich spotkań jest akwizycyjny - usługi (produkty) Banku opisywane są w sposób mający zachęcić klienta do skorzystania z nich (reklama).

W ramach spotkań o charakterze reklamowym Bank, jako spółka publiczna notowana na Giełdzie Papierów Wartościowych S.A. (GPW) organizuje również cykliczne spotkania dla mediów i inwestorów, na których prezentowane są wyniki finansowe Banku, jego strategia, a także nowo wprowadzane produkty bankowe. Spotkania te mimo, iż mają charakter obligatoryjny (prezentacja wyników) mają również ukryty cel akwizycyjny - reklama atrakcyjnych produktów ma "zachęcać" nie tylko inwestorów do zakupu akcji Banku, ale również przekonać klientów o atrakcyjności produktów Banku.

Ostatnim typem spotkań o charakterze reklamowym są imprezy plenerowe lub w zamkniętych klubach (restauracjach) organizowane dla wyselekcjonowanej grupy obecnych lub potencjalnych klientów (zapraszanych indywidualnie), podczas których najczęściej wyżsi rangą menadżerowie Banku prezentują ofertę produktową i przede wszystkim nowowprowadzane produkty. Na tego typu spotkaniach znajdują się "standy" z logiem i nazwą Banku, informatory o produktach Banku. Na takich spotkaniach znajdują się również merytoryczni pracownicy Banku (doradcy klienta), którzy przygotowani są do podjęcia rozmów z klientami zainteresowanymi usługami Banku (ich zadaniem jest szczegółowe opisanie nowych produktów wraz z ewentualnym ustaleniem dalszych roboczych spotkań lub przesłania stosownej korespondencji). Takie spotkania są organizowane w celu reklamy nowych produktów lub reklamy istniejących produktów względem wybranego segmentu klientów Banku. Czasami w celu "zachęcenia" klienta do udziału w takim spotkaniu organizowane są dodatkowo koncerty lub inne formy rozrywki (np. występy kabaretów) po zakończeniu sesji prezentacyjnych.

Z kolei spotkania o charakterze operacyjnym są to spotkania z klientami podczas których pracownicy Banku (menadżerowie, doradcy klienta) omawiają bieżące kwestie dotyczące istniejącej współpracy biznesowej (wysłuchiwane są uwagi klienta, co do jego obsługi przez Bank, jego zapotrzebowania, propozycje zmian warunków i zasad współpracy, etc.). Cel spotkania nie jest tutaj akwizycyjny, a roboczy, służący załatwieniu bieżących kwestii operacyjnych.

Spotkania biznesowe (reklamowe i operacyjne) z klientami organizowane są w oddziałach lub w centrali Banku, w restauracjach, w kawiarniach lub w innych miejscach (np. prezentacje giełdowe odbywają się w siedzibie GPW), jeśli okoliczności tego wymagają. Na spotkaniach podawane są na koszt Banku różnego rodzaju posiłki oraz napoje dla klientów oraz pracowników Banku. Posiłki w oddziałach lub w centrali Banku przygotowywane są przez sekretariaty z produktów zakupionych w sklepach lub zamawiane są u zewnętrznej firmy cateringowej, która przywozi gotowy posiłek na miejsce. Posiłek organizowany jest również przez firmę cateringową jeśli spotkanie zorganizowane jest poza centralą, oddziałami, kawiarnią lub restauracją.

Wniosek powyższy nie spełniał wymogów formalnych, dlatego też pismem z dnia 2 listopada 2010 r. znak IPPB5/423-536/10-2/JC wezwano do jego uzupełnienia (sprecyzowania stanu faktycznego), co też nastąpiło w dniu 15 listopada 2010 r.

W uzupełnieniu wniosku wskazano, iż: "inne miejsca" oznaczają wszelkie inne miejsca, niż wymienione wcześniej (czyli: inne miejsca niż oddziały lub centrala Banku, restauracje, kawiarnie, siedziba Giełdy Papierów Wartościowych) gdzie takie spotkania mogą się odbywać. Takimi miejscami mogą być m.in. wynajęte sale w budynkach nie będące własnością Banku. Użycie tego sformułowania miało na celu nie ograniczanie stanu faktycznego do wymienionych przykładowo miejsc, ale również przedstawienie we wniosku wszelkich innych miejsc, gdzie takie spotkania mogą się odbywać. Podstawową cechą "innych miejsc" jest to, że służą one zwyczajowo organizowaniu spotkań i nie stanowią własności Banku.

W powyższym uzupełnieniu wskazano ponadto jakie koszty ponosi Spółka w związku z organizacją spotkań o charakterze biznesowym. Są to:

* koszty posiłków oraz napojów,

* koszty obsługi gastronomicznej,

* koszty wynajmu sal itp. pomieszczeń,

* koszty wynagrodzenia dla firm zajmujących się organizacją i obsługą spotkań m.in. w zakresie zapewnienia posiłków i napojów, obsługi gastronomicznej (catering) i wynajmu sal itp. pomieszczeń,

* koszty obsługi administracyjnej spotkań, m.in. koszty standów, reklam, broszur, koszty przygotowania ofert, koszty pracowników,

* koszty dodatkowe związane z uatrakcyjnieniem spotkań w celu "zachęcenia" klientów do uczestniczenia w tych spotkaniach, np. koszty koncertów lub innej formy rozrywki.

Ad. b)

"Spotkania o charakterze reprezentacyjnym" są swego rodzaju spotkaniem towarzyskim pracowników Banku i klientów. Głównym celem takich spotkań jest umocnienie więzi pomiędzy klientami a Bankiem. Spotkania takie mają podnieść prestiż Banku oraz kształtują jego pozytywny wizerunek u klienta. Głównym celem spotkania o charakterze reprezentacyjnym nie jest tutaj reklama świadczonych usług (akwizycja, omówienie bieżących spraw z klientem) tylko retencja, tj. utrzymanie/stworzenie dobrych relacji interpersonalnych.

Na tego typu spotkaniach organizowane są zazwyczaj koncerty, zapraszani są tzw. celebryci podnoszący rangę tego typu spotkań. Oferowane posiłki są zwykle bardziej wyszukane, w tym podawane są również alkohole. Na takich spotkaniach pracownicy Banku mogą oczywiście również starać się zachęcać klientów do korzystania z produktów Banku, ale rozmowy na ten temat mają z założenia charakter uboczny (w odróżnieniu od spotkań biznesowych z lit. a/ pracownik udając się na takie spotkanie nie ma obowiązku podejmowania działań akwizycyjnych/reklamowych względem klienta - jest to pozostawione do jego swobodnej decyzji).

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy wydatki związane z organizacją spotkań o charakterze biznesowym, opisanych w lit. a) stanu faktycznego, przede wszystkim koszty posiłków stanowią koszty uzyskania przychodów w podatku dochodowym od osób prawnych.

Zdaniem Wnioskodawcy:

Koszty posiłków poniesione w związku z organizacją spotkań o charakterze biznesowym stanowią koszty uzyskania przychodów, zgodnie dyrektywą art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz. U. Nr 21, poz. 86, z późn. zm.), dalej jako: ustawa CIT.

Zgodnie z brzmieniem art. 15 ust. 1 ustawy CIT, kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1. W myśl art. 16 ust. 1 pkt 28 ustawy CIT nie uważa się za koszty uzyskania przychodów (NKUP) kosztów reprezentacji, w szczególności poniesionych na usługi gastronomiczne, zakup żywności oraz napojów, w tym alkoholowych.

W katalogu zamkniętym wymieniono jako NKUP "koszty reprezentacji". Użyty przez ustawodawcę zwrot "w szczególności poniesionych na" oznacza, że NKUP stanowią te koszty reprezentacji, które zostały poniesione na m.in. usługi gastronomiczne, zakup żywności oraz napojów, w tym alkoholowych. Takie sformułowanie przepisu nie oznacza, że "usługi gastronomiczne, zakup żywności oraz napojów, w tym alkoholowych" stanowią zawsze koszt reprezentacji. Wydatki takie stają się NKUP zgodnie z art. 16 ust. 1 pkt 28 ustawy CIT, jeśli zostały poniesione w celach reprezentacyjnych. Możliwe zatem jest kwalifikowanie wydatków poniesionych na usługi gastronomiczne, zakup żywności oraz napojów, w tym alkoholowych do kosztów uzyskania przychodów, jeśli zostały poniesione na inne cele niż reprezentacyjne i jednocześnie spełniona zostaje dyspozycja art. 15 ust. 1 ustawy CIT. Takie rozumienie art. 15 ust. 1 w zw. z art. 16 ust. 1 pkt 28 ustawy CIT, tj. iż decydujący jest główny cel poniesienia wydatków, a nie tylko sam ich przedmiot, jest podzielane w orzecznictwie (np. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie, wyrok z dnia 21 stycznia 2009 r., sygn. III SA/Wa 1597/08, wyrok z 24 maja 2010 r., sygn. III SA/Wa 1905/09).

W związku z przedstawionym we wniosku stanem faktycznym oraz z obowiązującym stanem prawnym, istotne jest prawidłowe zinterpretowanie czym są "koszty reprezentacji", a czym "koszty reklamy", gdyż prawidłowe zrozumienie tych pojęć pozwoli dokonać prawidłowej kwalifikacji podatkowej wydatków. Zgodnie ze stanowiskiem zawartym w interpretacjach indywidualnych Ministra Finansów, wyrokach Sądów Administracyjnych oraz w doktrynie, definicję tego przepisu należy dokonać w oparciu o wykładnię językową.

Przez "reprezentację" rozumie się "okazałość, wystawność w czyimś sposobie życia, związaną ze stanowiskiem, pozycją społeczną" - Uniwersalny Słownik Języka Polskiego pod redakcja prof. Stanisława Dubisza (Wydawnictwo Naukowe PWN; Warszawa 2007). Interpretację zwrotu "reprezentacja" należy jednak dokonać z uwzględnieniem zapisu art. 15 ust. 1 ustawy CIT oraz w kontekście "kosztów" tej "reprezentacji".

Takiej analizy dokonał Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w wyroku z dnia 24 maja 2010 r., sygn. III SA/Wa 1905/09: "Zważyć bowiem należy, że znaczenie językowe słowa "reprezentacja", zgodnie ze Słownikiem Wyrazów Obcych i Zwrotów Obcojęzycznych Władysława Kopalińskiego - Wiedza Powszechna, wyd. XXI, Warszawa 1967 to to samo co przedstawicielstwo np. większej zbiorowości, zaś reprezentatywny to posiadający określone cechy, typowy, charakterystyczny zaś reprezentacyjny to okazały, wystawny - od łacińskiego "repraesentatio" - "wizerunek, zapłata gotówką". (...) Przy dokładnym językowym rozbiorze pojęcia są to koszty związane z istnieniem, i oglądem, firmy, oczywiście na miarę jej możliwości. Można też, opierając się na wykładni językowej pojęcia "reprezentacja", rozumieć to pojęcie funkcjonalnie, jako wszelkie celowe działania podatnika mające na celu jego odpowiednie reprezentowanie w funkcjonowaniu podatnika, w tym przede wszystkim w jego kontaktach gospodarczych, związaną z pozycją, jaką podatnik zajmuje jako podmiot gospodarczy".

W kontekście przedstawionego przez Bank stanu faktycznego istotny jest zatem cel i charakter spotkania z klientem, tj. czy celem spotkanie jest reprezentacja firmy, czy inny - reklama usług świadczonych przez firmę, czyli cel stricte akwizycyjny, czy też roboczy w ramach istniejącej współpracy biznesowej. Sam posiłek i miejsce gdzie ono się odbywa (czy w siedzibie firmy, czy w restauracji lub w innym miejscu) ma uboczny charakter. W obrocie handlowym przyjęte jest zwyczajowo, iż na spotkaniach zapraszani partnerzy biznesowi lub klienci częstowani są posiłkiem czy też napojami. Taki posiłek jest elementem kultury (etykiety) spotkań biznesowych (lit. a) stanu faktycznego). Celem spotkań biznesowych nie jest zaoferowanie klientowi posiłków, czy napojów, tylko nakłonienie klienta do skorzystania z usług (produktów) Banku poprzez ich zareklamowanie klientowi, czy też załatwienie bieżących spraw biznesowych (czyli charakter spotkań jest operacyjny).

Natomiast celem takiego spotkania nie jest okazanie wystawności ze strony Banku (często spotkania takie organizowane są w mało ekskluzywnych miejscach i masowo odwiedzanych miejscach, np. pizzerie). Jeśli natomiast zasadniczym celem spotkania jest właśnie "reprezentacja", czyli okazanie względem klienta wystawności i utrzymanie/stworzenie przez to dobrych relacji osobistych (towarzyskich), to koszty takie powinny stanowić NKUP. Taki właśnie charakter (główny cel) mają spotkania opisane przez Bank w lit. b) stanu faktycznego.

Przepisy podatkowe nie definiują pojęcia "reklamy" i "kosztów reklamy". Zgodnie z przytoczonym powyżej wyrokiem Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 24 maja 2010 r.: "Pojęcie to < (tekst jedn. reklama)> definiowane jest najczęściej poprzez odwołanie się do jego językowego znaczenia, a więc jako "rozpowszechnianie informacji o towarach, ich zaletach, wartości, miejscach i możliwości ich nabycia, chwalenie kogoś, zalecanie czegoś" (R. Krasnodębski, Wydatki marketingowe w świetle ustaw o podatkach dochodowych, Monitor Podatkowy 2004, nr 11, s. 20; J. Marciniuk red., Podatek dochodowy od osób prawnych. Rok 2007. Komentarz, Wydawnictwo C.H. Beck, Warszawa 2007, teza 430 do art. 16, s. 567). Pojęcie to można rozumieć także w sposób funkcjonalny, tzn. jako wszelkie celowe działania podatnika mające na celu rozpowszechnienie wiedzy o oferowanych przez niego towarach lub usługach, "działania, których celem jest kształtowanie popytu poprzez poszerzanie wiedzy przyszłych nabywców o towarach bądź usługach, ich cechach i przeznaczeniu, w celu zachęcenia do nabywania towarów bądź usług od tego właśnie a nie innego podmiotu gospodarczego" (B. Brzeziński, M. Kalinowski, Podatek dochodowy od osób prawnych. Komentarz, Warszawa 1997, s. 159; zob. też wyrok NSA z dnia 10 listopada 1999 r., sygn. akt I SA/Lu 1030/98, Lex nr 46935), czyli nie tylko jako rozpowszechnianie informacji o towarach, ich zaletach, wartości czy miejscach i możliwościach nabycia, ale również jako działania mające kształtować popyt poprzez poszerzenie wiedzy przyszłych nabywców o towarach, w celu zachęcenia ich do nabywania towarów od tego właśnie a nie innego podmiotu gospodarczego. Wydatki na reklamę również są uzależnione od możliwości firmy reklamującej produkty, wprowadzane do obrotu.

Opierając się na powyższym wywodzie zawartym w uzasadnieniu wyroku Sądu można jednoznacznie stwierdzić, iż pierwsza grupa spotkań biznesowych opisanych w pkt a) ma charakter "reklamy" - pracownik Banku opisuje klientowi produkt, jego zalety i korzyści jakie może mu przynieść. Bez zareklamowania produktu (usługi) Banku oczywiste jest, że nie osiągnie celu spotkania, czyli pozyskania (akwizycji) klienta.

Z kolei druga grupa spotkań biznesowych opisanych w pkt a), mimo, że nie ma charakteru reklamowego, to z pewnością nie ma charakteru reprezentacyjnego. Natomiast spotkania te literalnie wypełniają dyspozycję art. 15 ustawy CIT - celem jest zabezpieczenie (zachowanie) źródła przychodów. Spotkania z klientem mają za cel omówienie bieżących spraw operacyjnych. Spotkania te są warunkiem współpracy z klientem, w konsekwencji ich brak potencjalnie wiąże się z istotnym ryzykiem osłabienia komunikacji z klientem, a w konsekwencji zrezygnowania przez klienta z usług Banku, przez co Bank straciłby możliwość uzyskiwania przychodów (odsetkowych, prowizyjnych).

Bez znaczenia pozostaje również fakt, czy dana reklama usług (tekst jedn. spotkania biznesowe o charakterze otwartym dla szerszego kręgu klientów) jest skierowana do konkretnych klientów, czy do nieokreślonego grona klientów oraz czy dotyczy obecnych klientów, czy potencjalnych klientów. W tym przypadku cel takiego spotkania jest również reklamowy, a serwowanie posiłków jest tylko elementem zwyczajowym (na tego typu spotkaniach jest to bowiem element standardowy). Głównym celem spotkania nie jest przecież ugoszczenie klientów zwyczajowym posiłkiem i poprzez to poprawienie wizerunku Banku, lecz odbycie spotkania biznesowego, na którym realizowane są działania związane z reklamą usług (produktów) bankowych.

Reasumując, Bank stoi na stanowisku, że wydatki ponoszone na spotkania biznesowe opisane w lit. a) stanu faktycznego powinny stanowić koszty uzyskania przychodów zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy CIT. Art. 16 ust. 1 pkt 28 ustawy CIT znajdzie natomiast zastosowanie do spotkań opisanych w lit. b), których głównym celem jest reprezentacja.

W uzupełnieniu Wniosku Spółka wskazuje na wyroki sądów administracyjnych zbieżnych ze stanowiskiem Banku: WSA w Krakowie z dnia 18 maja 2010 r., sygn. I SA/Kr 620/10 oraz WSA w Warszawie z dnia 9 listopada 2010 r., sygn. III SA/Wa 966/10, w których stwierdzono, że najważniejszy dla kwalifikacji wydatku jest cel spotkania, a nie miejsce, w którym się ono odbywa.

Na tle przedstawionego zdarzenia przyszłego stwierdzam, co następuje:

Zgodnie z treścią art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (tekst jedn. Dz. U. z 2000 r. Nr 54, poz. 654 z późn. zm.), kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1. W świetle tego przepisu, ocena prawna konkretnego wydatku poniesionego przez podatnika wymaga odniesienia się do kryterium celowości jego poniesienia oraz uwzględnienia wyłączeń z kategorii kosztów uzyskania przychodów określonych w art. 16 ust. 1 powołanej ustawy.

Odnosząc się do przesłanki celowości wydatku, należy podkreślić, że kosztem uzyskania przychodów są zarówno wydatki, których poniesienie bezpośrednio przekłada się na uzyskanie konkretnych przychodów, jak i te, których nie można w taki sposób przypisać do określonych przychodów, ale są racjonalnie uzasadnione jako zmierzające do ich osiągnięcia. W każdym przypadku konieczne jest jednak zaistnienie związku pomiędzy poniesionym kosztem a uzyskiwaniem bądź też szansą uzyskiwania przychodów przez podmiot ponoszący ten koszt.

Obowiązkiem podatnika, jako odnoszącego ewidentną korzyść z faktu zaliczenia określonych wydatków w poczet kosztów uzyskania przychodów, jest wykazanie związku pomiędzy poniesieniem kosztu a uzyskaniem przychodu, zgodnie z dyspozycją powołanego art. 15 ust. 1 ustawy podatkowej.

Ponadto, dla możliwości uznania danego wydatku za koszt uzyskania przychodu, konieczne jest jego właściwe udokumentowanie. Ustawa o podatku dochodowym od osób prawnych nie reguluje sposobu prawidłowego dokumentowania kosztów. Mocą art. 9 ust. 1 nakłada ona jednak na podatników obowiązek prowadzenia ewidencji rachunkowej, zgodnie z odrębnymi przepisami, w sposób zapewniający określenie wysokości dochodu (straty), podstawy opodatkowania i wysokości należnego podatku za rok podatkowy (...), przy czym odrębnymi przepisami dotyczącymi prowadzenia ewidencji rachunkowej są przepisy ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (tekst jedn. Dz. U. z 2009 r. Nr 152, poz. 1223 z późn. zm.).

W świetle powyższego, aby wydatek poniesiony przez podatnika stanowił dla niego koszt uzyskania przychodu, muszą być spełnione następujące warunki:

* został poniesiony przez podatnika, tj. w ostatecznym rozrachunku musi on zostać pokryty z zasobów majątkowych podatnika (nie stanowią kosztu uzyskania przychodu podatnika wydatki, które zostały poniesione na działalność podatnika przez osoby inne niż podatnik),

* jest definitywny (rzeczywisty), tj. wartość poniesionego wydatku nie została podatnikowi w jakikolwiek sposób zwrócona,

* pozostaje w związku z prowadzoną przez podatnika działalnością gospodarczą,

* poniesiony został w celu uzyskania, zachowania lub zabezpieczenia przychodów lub może mieć wpływ na wielkość osiągniętych przychodów,

* został właściwie udokumentowany,

* nie może znajdować się w grupie wydatków, których zgodnie z art. 16 ust. 1 ww. ustawy nie uważa się za koszty uzyskania przychodów.

Z przedstawionych we wniosku okoliczności wynika, iż Bank, w ramach prowadzonej działalności, organizuje spotkania z klientami. Odbywają się one zarówno w Banku jak i na zewnątrz (restauracje, kawiarnie).

Spotkania o charakterze biznesowym można podzielić na spotkania o charakterze reklamowym i operacyjnym.

Spotkania o charakterze reklamowym są to spotkania z potencjalnymi lub obecnymi klientami/em, których celem jest przedstawienie oferty produktowej Banku. W ramach spotkań o charakterze reklamowym Bank, jako spółka publiczna notowana na Giełdzie Papierów Wartościowych S.A. (GPW) organizuje również cykliczne spotkania dla mediów i inwestorów, na których prezentowane są wyniki finansowe Banku, jego strategia, a także nowo wprowadzane produkty bankowe. Ostatnim typem spotkań o charakterze reklamowym są imprezy plenerowe lub w zamkniętych klubach (restauracjach) organizowane dla wyselekcjonowanej grupy obecnych lub potencjalnych klientów (zapraszanych indywidualnie), podczas których najczęściej wyżsi rangą menadżerowie Banku prezentują ofertę produktową i przede wszystkim nowowprowadzane produkty. Na tego typu spotkaniach znajdują się "standy" z logiem i nazwą Banku, informatory o produktach Banku.

Z kolei spotkania o charakterze operacyjnym są to spotkania z klientami podczas których pracownicy Banku (menadżerowie, doradcy klienta) omawiają bieżące kwestie dotyczące istniejącej współpracy biznesowej (wysłuchiwane są uwagi klienta, co do jego obsługi przez Bank, jego zapotrzebowania, propozycje zmian warunków i zasad współpracy, etc.)

Spotkania biznesowe (reklamowe i operacyjne) z klientami organizowane są w oddziałach lub w centrali Banku, w restauracjach, w kawiarniach lub w innych miejscach (np. prezentacje giełdowe odbywają się w siedzibie GPW), jeśli okoliczności tego wymagają. Na spotkaniach podawane są na koszt Banku różnego rodzaju posiłki oraz napoje dla klientów oraz pracowników Banku. Posiłki w oddziałach lub w centrali Banku przygotowywane są przez sekretariaty z produktów zakupionych w sklepach lub zamawiane są u zewnętrznej firmy cateringowej, która przywozi gotowy posiłek na miejsce. Posiłek organizowany jest również przez firmę cateringową jeśli spotkanie zorganizowane jest poza centralą, oddziałami, kawiarnią lub restauracją.

Zgodnie z ugruntowanym poglądem, do kategorii wydatków mających na celu osiągnięcie przychodów zalicza się między innymi koszty reklamy. Pod pojęciem reklamy należy rozumieć działania podmiotu gospodarczego, mające na celu kształtowanie popytu na dane towary, usługi lub markę, poprzez zachęcenie jak największej liczby potencjalnych klientów do nabywania towarów i usług tego podmiotu gospodarczego. Może być ona realizowana za pomocą rozmaitych środków wyrazu oraz przy użyciu zróżnicowanych środków przekazu, w tym poprzez prezentowanie danego towaru lub usługi, jego cech jakościowych, użytkowych lub konsumpcyjnych, zalet technicznych, estetycznych lub zdrowotnych, rozwiązań nowoczesnych czy modnych, a także poprzez rozpowszechnianie logo firmy. Można wobec tego wyróżnić reklamę towaru, usługi, a także reklamę firmy (przedsiębiorstwa).

Jak wskazano powyżej, ocena prawna danego wydatku wymaga również uwzględnienia unormowań art. 16 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. Zgodnie z punktem 28 tego przepisu, nie uważa się za koszty uzyskania przychodów kosztów reprezentacji, w szczególności poniesionych na usługi gastronomiczne, zakup żywności oraz napojów, w tym alkoholowych.

Omawiana ustawa nie zawiera definicji reprezentacji, wobec czego znaczenie tego terminu należy ustalić stosując wykładnię językową. Zgodnie z definicją słownikową, reprezentacja to "okazałość, wystawność w czyimś sposobie życia związana ze stanowiskiem, pozycją społeczną" (por. Uniwersalny Słownik Języka Polskie pod red. S. Dubisza, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2007). Pomocną może być również etymologia tego słowa - "repraesentatio" (łac.) oznacza "wizerunek". Reprezentację należy zatem rozumieć jako występowanie w imieniu podatnika (firmy), wiążące się z okazałością i wytwornością, w celu wywołania jak najlepszego wrażenia przy reprezentowaniu firmy. Są to przede wszystkim działania polegające na kontaktach oficjalnych i handlowych z innymi podmiotami gospodarczymi, związane w szczególności z utrzymywaniem delegacji lub kontrahentów, uczestnictwem w przyjęciach związanych z pobytem tych podmiotów. Działania te ułatwiają nawiązywanie i podtrzymywanie kontaktów handlowych, w tym poprzez budowanie osobistych relacji, a ich zasadniczym celem jest kształtowanie wizerunku przedsiębiorcy jako zasobnego, godnego zaufania partnera biznesowego.

Reprezentacja ponadto nie musi odnosić się wyłącznie do okazałości, wystawności, ale przejawiać w dobrym reprezentowaniu firmy. W konsekwencji o reprezentacji należy mówić w odniesieniu do każdych działań mających na celu stworzenie i utrwalenie jak najkorzystniejszego wizerunku firmy na zewnątrz, to jest w relacji z kontrahentami (ich przedstawicielami), gośćmi i potencjalnymi klientami. Obejmuje ona zarówno działania zmierzające do:

* stworzenia oczekiwanego wizerunku, pozycji podatnika jako podmiotu prowadzącego działalność gospodarczą, jak i

* stworzenia korzystnych warunków w celu nawiązania nowych lub też podtrzymania (rozszerzenia) dotychczasowych kontaktów.

Stanowisko Organu odnośnie organizacji spotkań biznesowych o charakterze reklamowym.

Jak wskazano powyżej, aby dokonać kwalifikacji prawnej przedmiotowych wydatków, należy rozważyć, czy istnieje związek przyczynowy pomiędzy ich poniesieniem a przychodami Wnioskodawcy oraz czy nie mieszczą się one w zakresie zastosowania przepisu art. 16 ust. 1 pkt 28 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. Konieczne jest zatem zbadanie, czy zorganizowanie przedmiotowych spotkań z klientami o charakterze reklamowym miało wyłącznie kształtować popyt na produkty Banku, poprzez zachęcenie jak największej liczby potencjalnych klientów do ich nabywania, czy służyć budowaniu relacji z partnerami handlowymi i wywołaniu jak najlepszego wrażenia przy reprezentowaniu Jednostki. W szczególności, należy rozważyć, czy poniesione wydatki były konieczne do osiągnięcia celów reklamowych, czy raczej służyły tworzeniu wizerunku Spółki.

A zatem, w sytuacji, gdy głównym celem organizacji opisanych spotkań o charakterze reklamowym była reklama produktów oferowanych przez Bank, tj. zachęcenie do nabywania ww. towarów poprzez ich prezentację, przedstawienie oferty Banku, reklamę atrakcyjnych produktów Banku, itp. i jeśli możliwość uczestniczenia w tym spotkaniu nie została ograniczona do grupy wyselekcjonowanych podmiotów gospodarczych, ale stanowiła szerzej dostępną formę prezentacji towarów, można uznać, że miała ona charakter reklamowy. Wydatki związane z ich organizacją (w tym koszty posiłków) mogą wówczas zostać zaliczone do kosztów uzyskania przychodów, o ile zapewnienie poczęstunku stanowi przejaw gościnności niewykraczający poza główny cel spotkania, tj. reklamę produktów (towarów) Spółki.

W przypadku natomiast, gdy możliwość uczestniczenia w spotkaniach o charakterze reklamowym miała tylko wąska grupa wyselekcjonowanych przez nią podmiotów i jeśli spotkanie to zostało przygotowywane z myślą o budowaniu relacji z tymi klientami, koszty ich organizacji mają charakter reprezentacyjny. W takich sytuacjach, wydatki - jako noszące znamiona reprezentacji - podlegają wyłączeniu z kategorii kosztów uzyskania przychodów na mocy art. 16 ust. 1 pkt 28 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.

Innymi słowy, wydatki na spotkania o charakterze reklamowym - w zależności, od całokształtu okoliczności związanych z tym zdarzeniem - mogą mieć zarówno znamiona reklamy, jak i reprezentacji. Jednoznaczne przesądzenie o charakterze tych kosztów wymagałoby przeprowadzenia postępowania dowodowego. Tutejszy Organ nie jest uprawniony do dokonania takich ustaleń w ramach postępowania w przedmiocie wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej. Z tego względu, niniejsza interpretacja ogranicza się do wykładni przepisu art. 15 ust. 1 i art. 16 ust. 1 pkt 28 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych i wskazania elementów faktycznych, które są istotne dla kwalifikacji przedmiotowych kosztów.

Odnosząc powyższe do przedstawionego we wniosku zdarzenia przyszłego, w ocenie tut. Organu, wydatki Banku związane z organizacją spotkań o charakterze reklamowym z potencjalnymi lub obecnymi klientami/em, których celem jest przedstawienie oferty Banku oraz wydatki związane z organizacją cyklicznych spotkań dla mediów i inwestorów, na których prezentowane są wyniki finansowe Banku, jego strategia, a także nowo wprowadzone produkty bankowe (organizowane w oddziałach lub centrali Banku, restauracjach, kawiarniach lub innych miejscach) mogą zostać zaliczone do kosztów uzyskania przychodów zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. Powyższe działania spełniają funkcję reklamową, gdyż zmierzają do poznania cech jakościowych oferowanych produktów, ich zalet, itp. co w efekcie wpływa na zwiększenie zainteresowania oferowanymi towarami, a także zachęca do współpracy i tym samym może wpływać na zwiększenie przychodów. Ponadto, są one ściśle związane z prowadzoną przez Bank działalnością gospodarczą i niewątpliwie przyczyniają się do osiągnięcia przychodów lub zachowania bądź zabezpieczenia źródła jej przychodów.

Wydatki na zakup usług gastronomicznych (posiłki, napoje, catering) spełniają przesłanki uznania ich za koszty uzyskania przychodu, o ile nie mają charakteru wystawności lub okazałości oraz zostaną właściwie udokumentowane.

Do kosztów uzyskania przychodów Spółka będzie mogła zaliczyć także koszty związane z organizacją spotkań o charakterze reklamowym, w tym: koszty wynajmu sal, pomieszczeń, koszty wynagrodzenia dla firmy zajmującej się organizacją i obsługą tych spotkań.

Natomiast w przypadku imprez plenerowych lub w zamkniętych klubach organizowanych dla wyselekcjonowanej grupy obecnych lub potencjalnych klientów, przedsięwzięcie to należy zaliczyć do działań o charakterze reprezentacyjnym. Należy zauważyć, że choć Wnioskodawca wskazuje, że spotkania te są organizowane w celu reklamy nowych produktów lub reklamy istniejących produktów, spotkania te są organizowane dla konkretnych podmiotów ("względem wybranego segmentu klientów Banku"). Powyższe okoliczności wskazują, że celem spotkań jest budowanie pozytywnej relacji z zaproszonymi ("indywidualnie") podmiotami i pozytywne kształtowanie wizerunku Wnioskodawcy (występy kabaretów, koncerty).

Wobec tego, wydatki związane z przygotowaniem tych spotkań (w tym koszty posiłków), jako koszty noszące znamiona reprezentacji, podlegają wyłączeniu z kosztów uzyskania przychodów, na podstawie art. 16 ust. 1 pkt 28 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.

Niezależnie od powyższego, w ocenie tut. Organu do kosztów podatkowych Spółka może zaliczyć koszty standów, reklam, broszur, koszty przygotowania ofert, gdyż są to wydatki o typowo reklamowym charakterze służące rozpowszechnianiu informacji na temat produktów i usług oferowanych przez Bank. W odniesieniu do tej grupy wydatków nie można przyjąć, że zostały/zostaną poniesione na cele reprezentacji w rozumieniu wyżej zdefiniowanym. Tym samym wyłączenie z art. 16 ust. 1 pkt 28 nie będzie w tym przypadku miło zastosowania, a możliwość zaliczenia ich do kosztów uzyskania przychodów warunkuje wyłącznie wypełnienie przesłanki związku z przychodem zawartej w art. 15 ust. 1.

Stanowisko Organu odnośnie organizacji spotkań biznesowych o charakterze operacyjnym.

Analizując możliwość zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów wydatków związanych z organizacją spotkań biznesowych o charakterze operacyjnym (opisanych we wniosku), należy je rozróżnić na te, które są organizowane w oddziałach lub w centrali Banku jak i na te, które organizowane są w restauracjach, w kawiarniach lub w innych miejscach.

Jak wspomniano powyżej, reprezentacja obejmuje zarówno działania zmierzające do:

* stworzenia oczekiwanego wizerunku, pozycji podatnika jako podmiotu prowadzącego działalność gospodarczą, jak i

* stworzenia korzystnych warunków w celu nawiązania nowych lub też podtrzymania (rozszerzenia) dotychczasowych kontaktów.

Jednocześnie podkreślić należy, że nie wszystkie koszty zakupów usług gastronomicznych, żywności oraz napojów nie mogą być zaliczone do kosztów uzyskania przychodów, lecz takie, które zostały dokonane w celu reprezentacyjnym. Uznanie bowiem, że każdy zakup takich towarów czy usług jest zakupem w ramach reprezentacji byłoby sprzeczne z rozumieniem tego pojęcia. Wydatkami takimi nie są wydatki na poczęstowanie klienta (kontrahenta) w firmie kawą lub herbatą. Po pierwsze, podanie gościowi kawy bądź herbaty nie świadczy specjalnie o wystawności lub okazałości przedsiębiorcy. Po drugie zaś, wpływ takiego postępowania na kształtowanie pozytywnego wizerunku firmy jest znikomy, gdyż jest wyrazem pewnego standardu spotkań biznesowych. Natomiast reprezentacja w podejmowaniu klientów przejawiać się będzie w takim postępowaniu gospodarza, które klient może odebrać jako przejaw wystawności i okazałości ze strony gospodarza, np. w zaproszeniu klienta do restauracji. Możliwość skorzystania z posiłków czy napojów oferowanych w menu restauracji (czy kawiarni) ma bowiem, bez wątpienia, na celu stworzenie oczekiwanego, pozytywnego wizerunku firmy, (podnosi jej prestiż) a tym samym lepsze postrzeganie przedsiębiorcy w stosunku do pozostałych podmiotów gospodarczych z danej branży (które spotkania biznesowe odbywają we własnym zakresie, w swojej siedzibie). W odróżnieniu od spotkań organizowanych w siedzibie podatnika, w przypadku spotkań biznesowych w restauracji (kawiarni) trudno mówić o braku chęci wyeksponowania zasobności podmiotu gospodarczego, zaś podawanym tam posiłkom (zwłaszcza w postaci lunchu, obiadu lub kolacji) odmówić cech okazałości i wystawności.

W świetle powyższego, na gruncie rozpoznawanej sprawy, stwierdzić zatem należy, iż ponoszone przez Bank wydatki na organizację spotkań o charakterze operacyjnym z klientami poza siedzibą firmy np. w restauracjach (kawiarniach) oraz innych miejscach, a łączących się z nabywaniem usług gastronomicznych, zakupem żywności czy napojów, nie stanowią wydatków związanych ze zwykłym prowadzeniem działalności, lecz mają charakter reprezentacyjny. Jakkolwiek bowiem w toku odbywanych spotkań podejmowane są tematy biznesowe, to jednak wydatki te zasadniczo kształtują pozytywny wizerunek Spółki przez osoby trzecie, który, z kolei, będzie zachętą do podjęcia współpracy, zakupu jej produktów czy usług.

Powoływanie się przez Spółkę na okoliczność, że sam posiłek i miejsce gdzie ono się odbywa ma uboczny charakter, nie odbiera wyżej wymienionym czynnościom cech reprezentacji oraz nie pozbawia przedmiotowych wydatków, jaką mają pełnić, tj. wyrażenia, jako podstawowego celu - pamięci i zainteresowania klienta.

Odnosząc się natomiast do organizacji spotkań operacyjnych w siedzibie Banku, należy stwierdzić, że wydatki te - posiłki, napoje, jeśli nie noszą znamion wystawności, są zwyczajowo przyjęte, to jako wydatki nie wymienione w art. 16 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych mogą stanowić, zgodnie z przepisem art. 15 ust. 1 ww. ustawy koszty uzyskania przychodów.

Należy jednocześnie zaznaczyć, iż prawidłowe zaliczenie wydatku do kosztów uzyskania przychodów uwarunkowane jest wykazaniem jego celowości i związku z przychodem, jak i prawidłowym udokumentowaniem. Należy zwrócić przy tym uwagę, że to na podatniku ciąży obowiązek wykazania związku poniesionych wydatków z przychodami, bo to on wywodzi skutki prawne w postaci zmniejszenia zobowiązania podatkowego.

Podsumowując, w oparciu o przywołane przepisy prawa należy stwierdzić, iż koszty posiłków oraz napoje dla klientów oraz pracowników Banku, koszty obsługi gastronomicznej (cateringu) ponoszone w związku organizacją spotkań operacyjnych z klientami w oddziałach lub w centrali Banku, mogą stanowić koszty uzyskania przychodów zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.

Powyższe usługi gastronomiczne nie dotyczą wydatków na alkohol, które zawsze uznawane są za wydatki reprezentacyjne.

Natomiast wydatki poniesione na usługi gastronomiczne w trakcie spotkań z klientami w restauracjach, kawiarniach lub w innych miejscach, zgodnie z art. 16 ust. 1 pkt 28 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych nie mogą zostać zaliczone do kosztów uzyskania przychodów.

W konsekwencji stanowisko Wnioskodawcy zawarte w przedmiotowym wniosku należało uznać za:

Tut. Organ raz jeszcze pragnie zauważyć, iż jednoznaczne przesądzenie o charakterze kosztów wymienionych w opisie zdarzenia przyszłego wskazanego we wniosku wymagałoby przeprowadzenia postępowania dowodowego. Tutejszy Organ nie jest uprawniony do dokonania takich ustaleń w ramach postępowania w przedmiocie wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej. Z tego względu, niniejsza interpretacja ogranicza się do wykładni przepisu art. 15 ust. 1 i art. 16 ust. 1 pkt 28 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych i wskazania elementów faktycznych, które są istotne dla kwalifikacji przedmiotowych kosztów.

Należy podkreślić, iż przywołane przez Wnioskodawcę wyroki sądów administracyjnych dotyczące przepisów prawa podatkowego wydane zostały w indywidualnych sprawach i nie mogą być źródłem praw i obowiązków w innych sprawach. Na mocy art. 87 ust. 1 ustawy z dnia 2 kwietnia 1997 r. - Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. Nr 78, poz. 483 z późn. zm.) źródłami powszechnie obowiązującego prawa w Rzeczypospolitej Polskiej są: Konstytucja, ustawy, ratyfikowane umowy międzynarodowe oraz rozporządzenia.

Z uwagi na powyższe przywołane wyroki sądów administracyjnych, nie są wiążące dla tut. Organu podatkowego.

Należy jednocześnie zauważyć, iż Wnioskodawca błędnie powołał w sprawie " (Dz. U. Nr 21, poz. 86, z późn. zm.)", podczas gdy powinno być " (Dz. U. z 2000 r. Nr 54, poz. 654 z późn. zm.)". Organ uznał to za oczywistą omyłkę nie mającą wpływu na rozstrzygnięcie w przedmiotowej sprawie.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku ul.1-ego Maja 10, 09-402 Płock.