IPPB5/423-509/14-2/JC

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r. poz. 749, z późn. zm.) oraz § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770, z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko - przedstawione we wniosku z dnia 30 maja 2014 r. (data wpływu 2 czerwca 2014 r.) o wydanie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych odnośnie konsekwencji podatkowych przystąpienia Spółki do struktury cash poolingu:

* w części dotyczącej braku zastosowania przepisów art. 16 ust. 1 pkt 60 i 61 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych - jest prawidłowe,

* w części dotyczącej braku uznania umowy cash poolingu za umowę pożyczki w rozumieniu art. 16 ust. 7b ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych - jest nieprawidłowe.

W dniu 2 czerwca 2014 r. został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych odnośnie konsekwencji podatkowych przystąpienia Spółki do struktury cash poolingu.

We wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe.

Spółka jest podatnikiem podatku dochodowego od osób prawnych i podlega opodatkowaniu w Polsce od całości swoich dochodów, bez względu na miejsce ich osiągania (jest rezydentem podatkowym w Polsce). Celem zapewnienia optymalnego korzystania ze środków finansowych (tekst jedn.: z jednej strony - maksymalizacja przychodów odsetkowych, z drugiej - minimalizacja obciążeń z tytułu obsługi zadłużenia) i tym samym umocnienia konkurencyjności Grupy, Spółka zamierza zawrzeć dwie umowy o współpracy w zakresie zarządzania środkami pieniężnymi i płynnością finansową:

* umowę cash poolingu, dalej: "Umowa Cash Poolingu",

* umowę zarządzania środkami pieniężnymi, dalej: "Umowa Zarządzania Środkami Pieniężnymi"

zwane dalej łącznie: "Umowami".

Umowa Cash Poolingu jest trójstronną umową o świadczenie usług zautomatyzowanego zero-balancing cash poolingu zawartą pomiędzy Spółką (dalej: "Uczestnik"), spółką powiązaną z siedzibą w Niemczech (dalej: "Pool leader") i wybranym bankiem.

Uczestnik będzie posiadać rachunek bieżący w PLN i EUR, a Pool leader rachunek w PLN i EUR, odpowiednio. W ramach cash-poolingu rzeczywistego polegającego na automatycznym zerowaniu kont, bank będzie zobowiązany realizować przepływy pieniężne wyłącznie pomiędzy Uczestnikiem a Pool leaderem, w wyniku których saldo rachunku bieżącego Uczestnika będzie codziennie "zerowane". Środki wynikające z dodatniego salda na rachunku bieżącym Uczestnika będą automatycznie przenoszone na rachunek Pool leadera. W przypadku, gdy saldo na rachunku bieżącym Uczestnika będzie ujemne, rachunek bieżący Uczestnika będzie zasilany z rachunku Pool leadera. W rezultacie stan rachunku bieżącego Uczestnika będzie "zerowy" na koniec każdego dnia roboczego, przy czym saldo nie będzie odwracane następnego dnia.

Umowa Zarządzania Środkami Pieniężnymi jest dwustronną umową podmiotów powiązanych zawartą pomiędzy Pool leaderem a Uczestnikiem, na podstawie której dokonywane są przepływy finansowe pomiędzy tymi podmiotami. Zgodnie z tą umową, Pool leader będzie prowadził subkonto Uczestnika (w PLN i EUR), na którym będą rejestrowane codziennie przepływy pieniężne dokonywane przez bank w ramach zerowania stanu rachunku bieżącego Uczestnika.

Subkonto Uczestnika będzie oprocentowane. Na podstawie Umowy Zarządzania Środkami Pieniężnymi Uczestnikowi będą przysługiwały odsetki z tytułu środków przekazanych na rachunek Pool leadera. Z drugiej strony, Uczestnik będzie zobowiązany do zapłaty odsetek od środków pozyskanych od Pool leadera w celu pokrycia salda ujemnego na rachunku bieżącym Uczestnika. Odsetki będą naliczane każdego dnia i będą dopisywane każdego miesiąca do salda Uczestnika wykazanego na subkoncie prowadzonym przez Pool leadera.

Obowiązki Pool leadera będą obejmowały m.in. zarządzanie płynnością finansową Uczestnika, monitorowanie i analizę stanu zobowiązań / należności Uczestnika, a następnie naliczanie odsetek każdego dnia i księgowanie odsetek każdego miesiąca na subkoncie Uczestnika prowadzonym przez Pool leadera.

W konsekwencji, rola Pool leadera będzie podobna do roli banku i będzie sprowadzać się do gospodarowania nadwyżkami w przypadku, gdy nadwyżki pieniężne będą przeniesione z rachunku bieżącego Uczestnika na rachunek Pool leadera oraz do zasilania konta w przypadku salda ujemnego. Przy czym, w przypadku salda ujemnego, Uczestnik w pierwszej kolejności będzie korzystał ze środków zgromadzonych na rachunku Pool leadera do wysokości salda dodatniego na subkoncie przypisanym do Uczestnika. W przypadku, gdy środki te nie będą wystarczające, Uczestnik będzie korzystał ze środków Pool leadera zgromadzonych na rachunku Pool leadera i pochodzących z różnych źródeł, np.:

* z nadwyżki odsetek wpłaconych przez Uczestnika od środków przekazanych w celu pokrycia salda ujemnego nad odsetkami wypłaconymi z rachunku Pool leadera z tytułu przekazania nadwyżki środków na ten rachunek,

* ze zwrotów z inwestowania ww. nadwyżek (np. odsetek wynikających z lokowania ich na rachunkach terminowych),

* ze środków tytułem zadłużenia w banku - w tym celu Pool leader będzie mógł zadłużyć się w banku,

* ze środków własnych Pool leadera.

Podmiotem odpowiedzialnym za rozliczenie odsetek każdego miesiąca Uczestnikowi z tytułu salda dodatniego na subkoncie będzie Pool leader, który będzie ponosił ryzyko z tego tytułu. Pool leader będzie działał we własnym imieniu i na własny rachunek, nie otrzymując od Uczestnika żadnych instrukcji co do sposobu dysponowania środkami przekazanymi na rachunek Pool leadera. Umowa Zarządzania Środkami Pieniężnymi nie będzie przewidywać dodatkowego wynagrodzenia dla Pool leadera w związku z wykonywanymi przez niego czynnościami w ramach umowy, poza saldem z tytułu odsetek dłużnych i należnych oraz przychodów z lokowania wolnych środków.

Spółka pełniąca funkcję Pool leadera nie jest udziałowcem Spółki ani też nie posiada wspólnego ze Spółką udziałowca (akcjonariusza) posiadającego nie mniej niż po 25% udziałów (akcji) w kapitale Pool leadera i Spółki.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytania.

1. Czy w świetle Umów opisanych w zdarzeniu przyszłym nabycie przez Spółkę usług zarządzania płynnością finansową (cash pooling) będzie stanowiło import usług w rozumieniu ustawy o VAT.

2. Czy w świetle Umów opisanych w zdarzeniu przyszłym Spółka będzie zobowiązana do ujęcia podatku należnego VAT z tytułu importu usług zarządzania płynnością finansową (cash pooling) przy obliczaniu proporcji znajdującej zastosowanie do ustalenia zakresu odliczalności VAT naliczonego Spółki w rozumieniu art. 90 ustawy o VAT.

3. Czy w przedstawionym zdarzeniu przyszłym przekazanie przez Spółkę w ramach usługi zarządzania płynnością finansową środków z jej rachunku bieżącego na rachunek - Pool leadera oraz otrzymanie środków z rachunku Pool leadera na rachunek bieżący będzie podlegało opodatkowaniu p.c.c.

4. Czy w świetle Umów opisanych w zdarzeniu przyszłym odsetki płacone przez Spółkę na rzecz Pool leadera będą podlegały ograniczeniom wynikającym z przepisów art. 16 ust. 1 pkt 60 i 61 ustawy o CIT, w zakresie uznania ich za koszty uzyskania przychodów Spółki.

Niniejsza interpretacja dotyczy podatku dochodowego od osób prawnych. W zakresie podatku od towarów i usług oraz podatku od czynności cywilnoprawnych wydano odrębne rozstrzygnięcia.

Zdaniem Wnioskodawcy, w świetle Umów opisanych w zdarzeniu przyszłym odsetki płacone przez Spółkę na rzecz Pool leadera nie będą podlegały ograniczeniom wynikającym z przepisów art. 16 ust. 1 pkt 60 i 61 ustawy o CIT w zakresie uznania ich za koszty uzyskania przychodów Spółki.

Zgodnie z art. 16 ust. 1 pkt 60 i 61 ustawy CIT, nie uważa się za koszty uzyskania przychodów:

* odsetek od pożyczek (kredytów) udzielonych spółce przez jej udziałowca (akcjonariusza) posiadającego nie mniej niż 25% udziałów (akcji) tej spółki albo udziałowców (akcjonariuszy) posiadających łącznie nie mniej niż 25% udziałów (akcji) tej spółki, jeżeli wartość zadłużenia spółki wobec udziałowców (akcjonariuszy) tej spółki posiadających co najmniej 25% udziałów (akcji) i wobec innych podmiotów posiadających co najmniej 25% udziałów w kapitale takiego udziałowca (akcjonariusza) osiągnie łącznie trzykrotność wartości kapitału zakładowego spółki - w części, w jakiej pożyczka (kredyt) przekracza tę wartość zadłużenia, określoną na dzień zapłaty odsetek; przepisy te stosuje się odpowiednio do spółdzielni, członków spółdzielni oraz funduszu udziałowego takiej spółdzielni,

* odsetek od pożyczek (kredytów) udzielonych przez spółkę innej spółce, jeżeli w obu tych podmiotach ten sam udziałowiec (akcjonariusz) posiada nie mniej niż po 25% udziałów (akcji), a wartość zadłużenia spółki otrzymującej pożyczkę (kredyt) wobec udziałowców (akcjonariuszy) tej spółki posiadających co najmniej 25% jej udziałów (akcji) i wobec innych podmiotów posiadających co najmniej 25% udziałów w kapitale tych udziałowców (akcjonariuszy) oraz wobec spółki udzielającej pożyczki (kredytu) osiągnie łącznie trzykrotność wartości kapitału zakładowego spółki - w części, w jakiej pożyczka (kredyt) przekracza tę wartość zadłużenia, określoną na dzień zapłaty odsetek; przepisy te stosuje się odpowiednio do spółdzielni, członków spółdzielni oraz funduszu udziałowego takiej spółdzielni.

W myśl art. 16 ust. 7b ustawy o CIT, przez pożyczkę, rozumie się każdą umowę, w której dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy. Dodatkowo, przez pożyczkę rozumie się także emisję papierów wartościowych o charakterze dłużnym, depozyt nieprawidłowy oraz lokatę.

Zdaniem Spółki, powyższe przepisy nie mogą mieć zastosowania w rozważanej sytuacji z uwagi na fakt, że w opisanym zdarzeniu przyszłym, odsetki, które będą potencjalnie wpłacane przez Spółkę Pool leaderowi od środków pozyskanych w celu pokrycia salda ujemnego nie będą stanowić odsetek od pożyczek w rozumieniu przepisów ustawy o CIT.

Przede wszystkim, usługa zarządzania płynnością finansową (cash poolingu) nie może zostać uznana za umowę pożyczki w świetle przepisów ustawy o CIT gdyż nie zawiera elementów przedmiotowo istotnych dla tego rodzaju umów. W transakcjach dokonywanych w ramach tej usługi brak jest bowiem zobowiązania określonych stron do przeniesienia określonej ilości środków finansowych na określony w umowie podmiot, tytułem prawnym i celem transferów w ramach tej usługi nie jest transakcja pożyczki. Podmiot uczestnicząc w systemie cash poolingu nie jest zobowiązany na podstawie Umów do przeniesienia z góry określonej wartości środków finansowych, lecz udostępnia i otrzymuje środki w zależności od swojej dziennej sytuacji finansowej. Wartości środków finansowych, jakie podmiot otrzymuje lub wpłaca na rachunek Pool leadera nie są znane na podstawie Umów opisanych w zdarzeniu przyszłym.

W przedstawionym zdarzeniu przyszłym, transfery środków pieniężnych dokonywane pomiędzy rachunkiem bieżącym Uczestnika cash poolingu a rachunkiem Pool leadera będą dokonywane automatycznie przez bank. W konsekwencji, Spółka jako Uczestnik nie będzie składać dyspozycji wykonania transferów. Zatem, nie można uznać, że w opisanym zdarzeniu przyszłym występuje stosunek zobowiązaniowy, określony w art. 16 ust. 7b ustawy o CIT.

Powyższe podejście potwierdzają interpretacje indywidualne Ministra Finansów. Przykładowo, interpretacja indywidualna wydana przez Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 9 listopada 2012 r. (znak: IPPB5/423-688/12-4/JC), w której stwierdzono, że "W szczególności, należy podkreślić, że w wyniku realizacji umowy nie będzie dochodziło do zawarcia umowy pożyczki, ponieważ brak będzie zobowiązania do przeniesienia określonej ilości środków finansowych na określony w umowie podmiot. <...> W związku z powyższym, należy uznać, że odsetki od otrzymanych środków finansowych, które byłyby wypłacane przez Wnioskodawcę (potrącane z salda) w ramach systemu cash poolingu, nie będą podlegały ograniczeniom wynikającym z przepisów art. 16 ust. 1 pkt 60 i 61 ustawy o CIT w zakresie uznania ich za koszty uzyskania przychodów". Przedstawione stanowisko znajduje potwierdzenie w szeregu interpretacji, które zostały dotychczas wydane, m.in. w interpretacji indywidualnej wydanej przez Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi z dnia 2 maja 2012 r. (znak: IPTPB3/423-54/12-3/MF), z dnia 26 lipca 2012 r. (znak: IPTPB3/423-180/12-2/MF) oraz z dnia 9 stycznia 2013 r. (znak: IPTPB3/423-362/12-3/MF); w interpretacji indywidualnej wydanej przez Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 23 stycznia 2012 r. (znak: IPPB5/423-1225/11-2/JC) oraz z dnia 18 kwietnia 2012 r. (znak: IPPB5/423-128/12-2/JC) czy w interpretacji indywidualnej wydanej przez Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z dnia 28 lutego 2012 r. (znak: IBPBI/2/423-1427/11/BG).

Ponadto, Spółka wskazuje, że powyższą linią orzeczniczą organów podatkowych, zgodnie z którą do rozliczeń dokonywanych w ramach umowy cash poolingu nie mają zastosowania ograniczenia wynikające z przepisów o niedostatecznej kapitalizacji, gdyż podstawą transferów dokonywanych w ramach umowy o zarządzanie płynnością finansową nie są pożyczki, o których mowa w przepisach art. 16 ust. 1 pkt 60 i 61 Ustawy o CIT, potwierdza także orzecznictwo sądów administracyjnych. Przykładowo Spółka wskazuje na następujące rozstrzygnięcia:

* wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu z dnia 11 lutego 2014 r. o sygn. I SA/Wr 2007/13, I SA/Wr 2008/13;

* wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 20 lutego 2014 r. o sygn. III SA/Wa 2562/13;

* wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Bydgoszczy z dnia 19 marca 2014 r. o sygn. I SA/Bd 208/14.

Ponadto, Spółka wskazuje, że nawet gdyby uznać, że w opisanym zdarzeniu przyszłym będzie dochodziło do udzielania pożyczek Spółce przez Pool leadera (z czym Spółka się nie zgadza) omawiane przepisy nie mogłyby mieć zastosowania w rozważanej sytuacji z uwagi na fakt, że stosują się one jedynie do odsetek wypłacanych od pożyczek udzielonych przez podmioty wskazane w art. 16 ust. 1 pkt 60 i 61 ustawy o CIT.

Jak Spółka wskazała w opisanym zdarzeniu przyszłym, Pool leader nie jest udziałowcem Spółki. W konsekwencji, nie zostanie spełniona pierwsza przesłanka omawianego przepisu odnośnie statusu pożyczkodawcy. Zgodnie z literalnym brzmieniem przepisów o CIT, ograniczenie w zaliczaniu odsetek do kosztów dotyczy wyłącznie pożyczek udzielonych przez udziałowców (akcjonariuszy), a zatem podmiotów bezpośrednio powiązanych z podatnikiem.

Spółka wskazuje, że wprawdzie ustawa o CIT nie definiuje wprost pojęcia "udziałowiec", jednak z uwagi na jego fundamentalne znaczenie dla obrotu prawnego zarówno w orzecznictwie, jak i w doktrynie prawa wykształciło się jednoznaczne rozumienie tego terminu. W konsekwencji, nie powinno ulegać wątpliwościom, że przy ustalaniu znaczenia tego pojęcia należy oprzeć się na aktach prawnych regulujących ustrój spółek kapitałowych, a w szczególności na Kodeksie spółek handlowych. W tym zakresie, Spółka wskazuje, że komentatorzy Kodeksu spółek handlowych zgodni są, że udziałowcy są uczestnikami spółki, a "status taki osiągają po złożeniu oświadczeń woli o objęciu udziałów" (por. A. Kidyba Kodeks spółek handlowych, Komentarz, Tom II). Bezsporny jest także pogląd, że status udziałowca nierozerwalnie związany jest z faktycznym posiadaniem udziałów spółki z ograniczoną odpowiedzialnością. Faktyczne posiadanie udziałów jest z kolei ściśle powiązane z wykonywaniem praw z posiadanych udziałów, tj. w szczególności prawa głosu na zgromadzeniu wspólników i prawa do dywidendy. Trafność takiego stanowiska potwierdza również orzecznictwo Sądu Najwyższego (por. uchwała SN z 13 stycznia 2006 r., sygn. III CZP 122/05).

Wykluczone jest natomiast przyznanie statusu udziałowca czy akcjonariusza danej spółki podmiotowi, który jest powiązany jedynie pośrednio ze spółką, a zatem który tylko kontroluje faktycznego posiadacza akcji danej spółki. Pogląd taki podzielają również organy podatkowe w wydanych interpretacjach, przykładowo, Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie w interpretacji z dnia 2 października 2008 r. (znak: IP-PB3-423-1131/08-2/AG), Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu interpretacji z dnia 18 lipca 2008 r. (znak: ILPB3/423-244/08-3/HS), Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy w interpretacji z dnia 5 listopada 2008 r. (znak: ITPB3/423-429/08/MK), Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach w interpretacji z dnia 8 grudnia 2009 r. (znak: IBPBI/2/423-1082/09/PC).

Dodatkowym argumentem przemawiającym za zastosowaniem opisanej przez Spółkę wykładni art. 16 ust. 1 pkt 60 i 61 ustawy o CIT jest fakt, że ustawodawca w ustawie o CIT posługuje się nie tylko pojęciem "udziałowiec", ale również pojęciem "podmiot powiązany", które ma niewątpliwie znacznie szerszy zakres znaczeniowy. Zatem, ustawodawca wyraźnie rozgraniczył w ten sposób wielostopniowe związki kapitałowe pomiędzy spółkami od przypadków posiadania akcji konkretnego przedsiębiorstwa. Należy zatem zgodzić się ze stanowiskiem, że gdyby intencją ustawodawcy było rozszerzenie zakresu podmiotowego przepisu art. 16 ust. 1 pkt 60 i 61 ustawy o CIT na podmioty pośrednio kontrolujące kapitał podatnika - pożyczkobiorcy, zamiast pojęcia "udziałowiec" czy "akcjonariusz" wykorzystałby pojęcie "podmiot powiązany" lub zbliżoną konstrukcję. Jednakże wobec braku takiego zabiegu uznać należy, że norma zawarta w art. 16 ust. 1 pkt 60 i 61 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych odnosi się wyłącznie do pożyczek pochodzących od podmiotów będących udziałowcami spółki.

Stanowisko Spółki zaprezentowane powyżej znajduje potwierdzenie w interpretacji wydanej przez Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z dnia 6 lipca 2011 r. (znak: IBPBI/2/423-391/11/MS).

Zatem, w przedmiotowej sprawie nie będzie miał zastosowania art. 16 ust. 1 pkt 60 ustawy o CIT, bowiem umowa cash poolingu nie zostanie zawarta z udziałowcem Spółki. Nie ma także zastosowania ograniczenie wynikające z cytowanego wyżej art. 16 ust. 1 pkt 61 u.p.d.o.p., bowiem Pool leader i Spółka nie mają wspólnego udziałowca (akcjonariusza) posiadającego nie mniej niż po 25% udziałów (akcji) w kapitale Pool leadera i Spółki.

Ponadto, Spółka wskazuje, że zgodnie z jednolitym poglądem przyjętym zarówno w doktrynie prawa podatkowego, jak i powszechnie akceptowanym w orzecznictwie sądów administracyjnych, przepisy art. 16 ustawy o CIT jako wprowadzające wyjątki od rozpoznania kosztów podatkowych powinny być interpretowane ściśle, a zatem zgodnie z ich literalnym brzmieniem.

W związku z powyższym, należy uznać, że odsetki, które będą płacone od środków otrzymanych w celu pokrycia salda ujemnego wypłacane przez Spółkę w ramach Umów, nie będą podlegały ograniczeniom wynikającym z przepisów art. 16 ust. 1 pkt 60 i 61 ustawy o CIT w zakresie uznania ich za koszty uzyskania przychodów Spółki.

Ponadto, Spółka zwraca uwagę na fakt, że pomimo że orzeczenia i interpretacje wydane w podobnym stanie faktycznym i prawnym jak opisanym w zdarzeniu przyszłym, na które Spółka powołała się w niniejszym wniosku, dotyczą indywidualnych spraw i nie są bezpośrednio wiążące dla organu w niniejszej sprawie, to tezy w nich zawarte powinny być przedmiotem pogłębionej analizy również w niniejszej sprawie. Spółka podkreśla, że zgodnie z ugruntowaną linią orzeczniczą sądów administracyjnych "pomimo, że orzeczenia sądowe rzeczywiście wiążą organ podatkowy tylko w sprawie, w której zostały wydane, to jednak powołanie ich w innej sprawie powoduje, że argumentacja sądu na temat wykładni konkretnego przepisu staje się argumentacja podatnika właśnie w sprawie rozpatrywanej" (B. Gruszczyński S. Babiarz, B. Dauter, B. Gruszczyński, R. Hauser, A. Kabat, M. Niezgódka-Medek, Ordynacja podatkowa. Komentarz, wyd. 5, Warszawa 2009 r.). Powyższe wynika z obowiązku "wyczerpującego odniesienia się do wszystkich wysuniętych przez odwołujący się podmiot zarzutów i żądań" (por. wyrok NSA z dnia 30 października 2001 r., sygn. akt III SA 1409/00) będącego konsekwencją jednej z zasad prawa podatkowego wyrażonej w art. 121 Ordynacji podatkowej, tj. z zasadą prowadzenia postępowania w sposób budzący zaufanie do organów podatkowych.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się odnośnie konsekwencji podatkowych przystąpienia Spółki do struktury cash poolingu:

* w części dotyczącej braku zastosowania przepisów art. 16 ust. 1 pkt 60 i 61 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych - za prawidłowe,

* w części dotyczącej braku uznania umowy cash poolingu za umowę pożyczki w rozumieniu art. 16 ust. 7b ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych - za nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz. U. z 2014 r. poz. 851, z późn. zm., dalej: "u.p.d.o.p."), kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1.

W myśl art. 16 ust. 1 pkt 60 u.p.d.o.p., nie uważa się za koszty uzyskania przychodów odsetek od pożyczek (kredytów) udzielonych spółce przez jej wspólnika posiadającego nie mniej niż 25% udziałów (akcji) tej spółki albo wspólników posiadających łącznie nie mniej niż 25% udziałów (akcji) tej spółki, jeżeli wartość zadłużenia spółki wobec wspólników tej spółki posiadających co najmniej 25% udziałów (akcji) i wobec innych podmiotów posiadających co najmniej 25% udziałów w kapitale takiego wspólnika osiągnie łącznie trzykrotność wartości kapitału zakładowego spółki - w części, w jakiej pożyczka (kredyt) przekracza tę wartość zadłużenia, określoną na dzień zapłaty odsetek; przepisy te stosuje się odpowiednio do spółdzielni, członków spółdzielni oraz funduszu udziałowego takiej spółdzielni.

Na podstawie art. 16 ust. 1 pkt 61 u.p.d.o.p., nie uważa się za koszty uzyskania przychodów odsetek od pożyczek (kredytów) udzielonych przez spółkę innej spółce, jeżeli w obu tych podmiotach ten sam wspólnik posiada nie mniej niż po 25% udziałów (akcji), a wartość zadłużenia spółki otrzymującej pożyczkę (kredyt) wobec wspólników tej spółki posiadających co najmniej 25% jej udziałów (akcji) i wobec innych podmiotów posiadających co najmniej 25% udziałów w kapitale tych wspólników oraz wobec spółki udzielającej pożyczki (kredytu) osiągnie łącznie trzykrotność wartości kapitału zakładowego spółki - w części, w jakiej pożyczka (kredyt) przekracza tę wartość zadłużenia, określoną na dzień zapłaty odsetek; przepisy te stosuje się odpowiednio do spółdzielni, członków spółdzielni oraz funduszu udziałowego takiej spółdzielni.

Stosownie natomiast do treści art. 16 ust. 7b u.p.d.o.p., przez pożyczkę, o której mowa w ust. 1 pkt 60 i 61 oraz w ust. 7, rozumie się każdą umowę, w której dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy; przez pożyczkę tę rozumie się także emisję papierów wartościowych o charakterze dłużnym, depozyt nieprawidłowy lub lokatę.

Jak wynika z opisu zdarzenia przyszłego, Wnioskodawca celem zapewnienia optymalnego korzystania ze środków finansowych (tekst jedn.: z jednej strony - maksymalizacja przychodów odsetkowych, z drugiej - minimalizacja obciążeń z tytułu obsługi zadłużenia) i tym samym umocnienia konkurencyjności Grupy, zamierza zawrzeć dwie umowy o współpracy w zakresie zarządzania środkami pieniężnymi i płynnością finansową:

* umowę cash poolingu, dalej: "Umowa Cash Poolingu",

* umowę zarządzania środkami pieniężnymi, dalej: "Umowa Zarządzania Środkami Pieniężnymi".

Wnioskodawca wskazał także, że Umowa Cash Poolingu jest trójstronną umową o świadczenie usług zautomatyzowanego zero-balancing cash poolingu zawartą pomiędzy Spółką (dalej: "Uczestnik"), spółką powiązaną z siedzibą w Niemczech (dalej: "Pool leader") i wybranym bankiem. Uczestnik będzie posiadać rachunek bieżący w PLN i EUR, a Pool leader rachunek w PLN i EUR, odpowiednio. W ramach cash-poolingu rzeczywistego polegającego na automatycznym zerowaniu kont, bank będzie zobowiązany realizować przepływy pieniężne wyłącznie pomiędzy Uczestnikiem a Pool leaderem, w wyniku których saldo rachunku bieżącego Uczestnika będzie codziennie "zerowane". Środki wynikające z dodatniego salda na rachunku bieżącym Uczestnika będą automatycznie przenoszone na rachunek Pool leadera. W przypadku, gdy saldo na rachunku bieżącym Uczestnika będzie ujemne, rachunek bieżący Uczestnika będzie zasilany z rachunku Pool leadera. W rezultacie stan rachunku bieżącego Uczestnika będzie "zerowy" na koniec każdego dnia roboczego, przy czym saldo nie będzie odwracane następnego dnia. Umowa Zarządzania Środkami Pieniężnymi jest dwustronną umową podmiotów powiązanych zawartą pomiędzy Pool leaderem a Uczestnikiem, na podstawie której dokonywane są przepływy finansowe pomiędzy tymi podmiotami. Zgodnie z tą umową, Pool leader będzie prowadził subkonto Uczestnika (w PLN i EUR), na którym będą rejestrowane codziennie przepływy pieniężne dokonywane przez bank w ramach zerowania stanu rachunku bieżącego Uczestnika. Subkonto Uczestnika będzie oprocentowane. Na podstawie Umowy Zarządzania Środkami Pieniężnymi Uczestnikowi będą przysługiwały odsetki z tytułu środków przekazanych na rachunek Pool leadera. Z drugiej strony, Uczestnik będzie zobowiązany do zapłaty odsetek od środków pozyskanych od Pool leadera w celu pokrycia salda ujemnego na rachunku bieżącym Uczestnika. Odsetki będą naliczane każdego dnia i będą dopisywane każdego miesiąca do salda Uczestnika wykazanego na subkoncie prowadzonym przez Pool leadera. Obowiązki Pool leadera będą obejmowały m.in. zarządzanie płynnością finansową Uczestnika, monitorowanie i analizę stanu zobowiązań / należności Uczestnika, a następnie naliczanie odsetek każdego dnia i księgowanie odsetek każdego miesiąca na subkoncie Uczestnika prowadzonym przez Pool leadera. W konsekwencji, rola Pool leadera będzie podobna do roli banku i będzie sprowadzać się do gospodarowania nadwyżkami w przypadku, gdy nadwyżki pieniężne będą przeniesione z rachunku bieżącego Uczestnika na rachunek Pool leadera oraz do zasilania konta w przypadku salda ujemnego. Przy czym, w przypadku salda ujemnego, Uczestnik w pierwszej kolejności będzie korzystał ze środków zgromadzonych na rachunku Pool leadera do wysokości salda dodatniego na subkoncie przypisanym do Uczestnika. W przypadku, gdy środki te nie będą wystarczające, Uczestnik będzie korzystał ze środków Pool leadera zgromadzonych na rachunku Pool leadera i pochodzących z różnych źródeł, np.:

* z nadwyżki odsetek wpłaconych przez Uczestnika od środków przekazanych w celu pokrycia salda ujemnego nad odsetkami wypłaconymi z rachunku Pool leadera z tytułu przekazania nadwyżki środków na ten rachunek,

* ze zwrotów z inwestowania ww. nadwyżek (np. odsetek wynikających z lokowania ich na rachunkach terminowych),

* ze środków tytułem zadłużenia w banku - w tym celu Pool leader będzie mógł zadłużyć się w banku,

* ze środków własnych Pool leadera.

Podmiotem odpowiedzialnym za rozliczenie odsetek każdego miesiąca Uczestnikowi z tytułu salda dodatniego na subkoncie będzie Pool leader, który będzie ponosił ryzyko z tego tytułu. Pool leader będzie działał we własnym imieniu i na własny rachunek, nie otrzymując od Uczestnika żadnych instrukcji co do sposobu dysponowania środkami przekazanymi na rachunek Pool leadera. Umowa Zarządzania Środkami Pieniężnymi nie będzie przewidywać dodatkowego wynagrodzenia dla Pool leadera w związku z wykonywanymi przez niego czynnościami w ramach umowy, poza saldem z tytułu odsetek dłużnych i należnych oraz przychodów z lokowania wolnych środków.

Jednocześnie, w opisie zdarzenia przyszłego wskazano, że Spółka pełniąca funkcję Pool leadera nie jest udziałowcem Spółki ani też nie posiada wspólnego ze Spółką udziałowca (akcjonariusza) posiadającego nie mniej niż po 25% udziałów (akcji) w kapitale Pool leadera i Spółki.

Zatem, w przedmiotowej sprawie ograniczenia z art. 16 ust. 1 pkt 60 i 61 u.p.d.o.p. nie będą miały zastosowania z uwagi na brak powiązań, o których mowa w tych przepisach.

W związku z powyższym, w świetle Umów opisanych w zdarzeniu przyszłym odsetki płacone przez Spółkę na rzecz Pool leadera nie będą podlegały ograniczeniom wynikającym z przepisów art. 16 ust. 1 pkt 60 i 61 u.p.d.o.p. Stanowisko Spółki w tym zakresie należy więc uznać za prawidłowe.

Jednakże nie można podzielić stanowiska Spółki, zgodnie z którym usługa zarządzania płynnością finansową (cash pooling) nie może zostać uznana za umowę pożyczki w świetle przepisów u.p.d.o.p.

Umowa cash poolingu to forma zarządzania finansami, stosowana przez podmioty należące do jednej grupy. Celem tego typu narzędzia finansowego jest minimalizowanie kosztów kredytowania działalności podmiotów z grupy.

Polskie przepisy prawa cywilnego nie zawierają regulacji odnoszących się do umowy cash poolingu. Stąd też umowę taką zaliczyć należy do umów nienazwanych na gruncie polskich przepisów prawa cywilnego. Tym niemniej cechą takiej umowy jest to, że jeden z podmiotów (uczestnik umowy) przekazuje własne środki finansowe innemu podmiotowi (innemu uczestnikowi umowy), celem pokrycia przez ten inny podmiot zobowiązań pieniężnych. Otrzymane przez podmiot środki finansowe podlegają zwrotowi wraz z wynagrodzeniem za korzystanie z tych środków, określonym w formie odsetek.

Odnosząc powołane wcześniej normy prawne do przedstawionego zdarzenia przyszłego należy stwierdzić, że uprawnienie Spółki do korzystania ze środków finansowych w ramach opisanej struktury cash poolingu upoważnia do stwierdzenia, że w przedstawionym zdarzeniu przyszłym będziemy mieli do czynienia z pożyczką w rozumieniu definicji zawartej w art. 16 ust. 7b ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.

W przedmiotowej sprawie mamy bowiem do czynienia z przekazywaniem środków pieniężnych pomiędzy podmiotami (Wnioskodawcą i Pool leaderem), przy jednoczesnym zobowiązaniu do zwrotu danych środków oraz uzyskiwaniu w związku z tym określonego wynagrodzenia w postaci odsetek.

Podsumowując, opisana we wniosku umowa cash poolingu wypełnia przesłanki zaliczenia jej do umowy pożyczki zdefiniowanej w art. 16 ust. 7b ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. Stanowisko Spółki w tym zakresie należy więc uznać za nieprawidłowe.

Zaakcentować należy, że tut. organ podatkowy formułując rozstrzygnięcie w przedmiotowej sprawie dokonał analizy orzecznictwa organów podatkowych (interpretacji indywidualnych) odnoszących się do podobnych stanów faktycznych/zdarzeń przyszłych, w tym interpretacji powołanych przez Wnioskodawcę i dotyczących stosowania przepisów o niedostatecznej kapitalizacji do umowy cash poolingu, uwzględniając jednak przede wszystkim naczelną zasadę dotyczącą instytucji interpretacji indywidualnej, tj. zasadę praworządności wyrażoną w art. 7 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. - Dz. U. Nr 78, poz. 483, z późn. zm., której odzwierciedleniem na gruncie prawa podatkowego jest norma prawna określona w art. 120 (w zw. z art. 14h) Ordynacji podatkowej.

Podkreślić należy, że odmienne rozstrzygnięcia organów podatkowych dokonane nawet w analogicznych zagadnieniach nie mogą stanowić podstawy do żądania analogicznego rozstrzygnięcia sprawy podatnika, jeśli stoi temu na przeszkodzie treść przepisów prawa.

Jednocześnie podkreślić należy, że ze względów wskazanych w uzasadnieniu niniejszej interpretacji tut. organ nie podziela stanowiska zawartego w powołanych przez Spółkę interpretacjach.

Na podstawie art. 14e ustawy - Ordynacja podatkowa, Minister Finansów może, z urzędu, zmienić wydaną interpretację, jeżeli stwierdzi jej nieprawidłowość, uwzględniając w szczególności orzecznictwo sądów, Trybunału Konstytucyjnego oraz Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości.

Ponadto, wskazać należy na generalną zasadę, że nawet gdyby w odniesieniu do innych podatków lub innych okresów rozliczeniowych, organy podatkowe wydały odmienne rozstrzygnięcia, to nigdy nie może to stanowić podstawy do żądania analogicznego rozstrzygnięcia sprawy podatnika, jeśli stoi temu na przeszkodzie treść przepisów prawa. W przypadku takiej rozbieżności, na organie podatkowym ciąży obowiązek podjęcia z urzędu prawem przewidzianych środków do skorygowania wadliwych decyzji, adresowanych do innych podatników. Organ nie może bowiem powielać ewentualnego błędu popełnionego w innej sprawie (wyrok WSA w Gliwicach z dnia 14 kwietnia 2008 r., sygn. akt I SA/GL 848/07). Podobnie stwierdził WSA w Łodzi w orzeczeniu z dnia 18 listopada 2008 r. (sygn. akt I SA/Łd 907/08). Również w innych orzeczeniach sądowych zgodnie przyjmuje się, że zasada zaufania wyrażona w art. 121 Ordynacji podatkowej nie może być rozumiana jako konieczność wydawania decyzji sprzecznych z obowiązującym prawem i powielających poprzednie błędy (wyrok NSA z 8 grudnia 1999 r., SA/Sz 1775/98, Serwis Podatkowy 2001, Nr 4, poz. 12). Korzystniejsze, ale niezgodne z prawem orzeczenie w stosunku do innej osoby, znajdującej się w takiej samej sytuacji faktycznej i prawnej, nie rodzi po stronie podatnika prawa do potraktowania go w ten sam sposób (wyrok NSA z 19 kwietnia 2005 r., FSK 1660/04, GP 2005, nr 77, s. 6). Tut. organ podatkowy zgadza się z tezą wyroku NSA z 18 lipca 2001 r., SA/Sz 797/00, LexPolonica nr 362513 - "Zasada wyrażona w art. 121, iż postępowanie podatkowe powinno być prowadzone w sposób budzące zaufanie do organów podatkowych, nie może być rozumiana jako wydawanie decyzji sprzecznych z obowiązującym prawem".

Można także zauważyć, że obecne stanowisko organów podatkowych w powyższym zakresie pozostaje jednolite. Tytułem przykładu można powołać interpretację indywidualną wydaną przez: Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy z dnia 25 lipca 2013 r., nr ITPB3/423-185/13/DK, Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z dnia 10 lipca 2013 r., nr ILPB4/423-114/13-2/MC, czy też Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi z dnia 24 lutego 2014 r., nr IPTPB3/423-469/13-4/GG.

Na końcu zauważyć należy, że wszystkie orzeczenia sądów administracyjnych powołane przez Spółkę są orzeczeniami nieprawomocnymi. Natomiast stanowisko organu zawarte w niniejszej interpretacji potwierdził Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu w wyroku z dnia 2 kwietnia 2014 r., sygn. akt I SA/Po 1014/13 oddalającym skargę podatnika. Co istotne wyrok ten jest prawomocny.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2012 r. poz. 270, z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1-go Maja 10, 09-402 Płock.