IPPB5/423-200/13-4/JC

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 749 z późn. zm.) oraz § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki przedstawione we wniosku z dnia 20 marca 2013 r. (data wpływu 22 marca 2013 r.) uzupełnionym pismem z dnia 24 maja 2013 r. (data wpływu 27 maja 2013 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie zastosowania przepisów art. 16 ust. 1 pkt 60 i pkt 61 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych o niedostatecznej kapitalizacji w związku z zawarciem umowy cash poolingu - jest nieprawidłowe.

W dniu 22 marca 2013 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej m.in. podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie zastosowania przepisów art. 16 ust. 1 pkt 60 i pkt 61 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych o niedostatecznej kapitalizacji w związku z zawarciem umowy cash poolingu.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe.

Sp. z o.o., spółka będąca polskim rezydentem podatkowym, w celu optymalnego zarządzania środkami pieniężnymi, polepszenia płynności finansowej oraz zmniejszenia kosztów finansowania zewnętrznego, planuje przystąpienie do systemu zarządzania płynnością finansową poprzez zawarcie nienazwanej umowy typu cash-pooling.

W Umowie tej uregulowane będą zasady dokonywania konsolidacji środków finansowych w ramach planowanej struktury (usługa cash-pooling'u, struktura cash-pooling'u) z rachunków bankowych: Wnioskodawcy, A. AG (spółki kapitałowej z siedzibą w Niemczech, niemieckiego rezydenta podatkowego) i A. F P S.A. (spółki kapitałowej z siedzibą w Polsce, polskiego rezydenta podatkowego) oraz ewentualnie przyszłych uczestników Struktury.

Umowa zostanie zawarta przez Uczestników z Bank S.A. z siedzibą w Polsce.

W ramach planowanej Struktury, Uczestnicy, w tym także A. AG, posiadać będą rachunki bankowe w PLN prowadzone przez Bank w Polsce. W ramach Struktury, Uczestnicy posiadać będą także rachunki w EUR w banku zagranicznym.

W ramach planowanej Struktury A. AG będzie pełnił rolę agenta. Oznacza to, że dodatkowo A. AG posiadać będzie rachunek pełniący rolę rachunku konsolidacyjnego dla operacji objętych Umową, tj. rachunek, na którym dochodzić będzie do centralizacji ujemnych i dodatnich sald na rachunkach bankowych wszystkich Uczestników Struktury. Agent będzie także upoważniony przez Uczestników Struktury do reprezentowania każdego z nich samodzielnie, w zakresie uregulowanym w Umowie oraz do dodawania nowych podmiotów z grupy do Struktury bądź wyłączania z niej istniejących Uczestników.

Na podstawie Umowy z Bankiem Uczestnicy wydadzą Bankowi polecenie automatycznego zerowania sald na wszystkich rachunkach objętych przedmiotową Strukturą, co powodować będzie dokonywanie przelewów z Rachunku Konsolidacyjnego i na ten Rachunek, w odniesieniu do którego prawo składania dyspozycji przysługuje A. AG. Następować to będzie zgodnie z poniższymi zasadami i kolejnością:

Bank przeprowadzać będzie rozliczenie Struktury (poprzez odwrócenie sald) raz w roku. Odwrócenie sald może być także dokonywane w chwili wyłączenia danego Uczestnika (innego niż Agent) ze Struktury albo w chwili rozwiązania Umowy. Rozliczenie Struktury odbywać się będzie w kwotach netto wynikających z transakcji przejęcia wierzytelności i przejęcia sald dodatnich. Odwrócenie sald nastąpi każdorazowo, wyłącznie na zlecenie Agenta oraz jedynie w oparciu o jego instrukcje płatnicze.

Wynagrodzenie Banku z tytułu dokonywania przelewów opisanych powyżej będzie określone w załączniku do Umowy. Kwotą tego wynagrodzenia Bank obciąży Uczestników Struktury. Salda na rachunkach Uczestników Struktury będą oprocentowane w wysokości ustalonej zgodnie z postanowieniami odrębnych umów, na podstawie których prowadzone są te rachunki.

W wyniku opisanych powyżej (w pkt a) i b)) operacji, na koniec dnia roboczego będą istniały:

* wierzytelności Agenta od pozostałych Uczestników,

* wierzytelności pozostałych Uczestników wobec Agenta.

Bank będzie świadczył usługę polegającą na alokowaniu odsetek pomiędzy Uczestnikami w odniesieniu do środków, co do których Bank realizował usługę na ich rzecz na podstawie Umowy. W odniesieniu do każdego rachunku Uczestnika Struktury, Bank, na bazie dziennej, dokona wyliczenia odsetek należnych od Uczestnika Struktury z tytułu salda netto środków przekazanych Agentowi i przyjętych od Agenta. Uczestnik Struktury, którego saldo ustalone w ten sposób jest ujemne, zostanie obciążony odsetkami według stopy procentowej określonej odrębnie w Umowie dla tych operacji. Natomiast Uczestnik Struktury, którego saldo będzie dodatnie, będzie uprawniony do otrzymania odsetek naliczonych według stopy procentowej również określonej w Umowie dla tych operacji.

Raz w miesiącu, automatycznie, Bank odpowiednio zasili lub obciąży rachunki każdego Uczestnika Struktury i Rachunek Konsolidacyjny Agenta kwotą należną do albo winną przez danego Uczestnika Struktury lub Agenta za dany miesiąc. Każdy Uczestnik otrzyma od Banku zestawienie odzwierciedlające operacje dokonane na jego rachunku za dany miesiąc oraz odpowiednią alokację odsetek. Agent jest upoważniony do dokonywania zmian ustawień dotyczących alokacji odsetek uzgodnionych uprzednio ze wszystkimi Uczestnikami oraz z Bankiem.

A. AG jest bezpośrednim udziałowcem Spółki, posiadającym bezpośrednio ponad 25% udziałów w jej kapitale przez nieprzerwany okres ponad 2 lat. A. AG nie posiada w Polsce zakładu w rozumieniu Umowy między Rzecząpospolitą Polską a Republiką Federalną Niemiec w sprawie unikania podwójnego opodatkowania w zakresie podatków od dochodu i od majątku, podpisanej w Berlinie dnia 14 maja 2003 r. (Dz. U. z 2005 r. Nr 12, poz. 90) (dalej: DTT>.

Pismem z dnia 24 maja 2013 r. (data wpływu 27 maja 2013 r.) Wnioskodawca uzupełnił wniosek poprzez dodanie, że wszystkie standardowe warunki zwolnienia są spełnione oraz zaznaczenie, że bank nie jest powiązany dla celów art. 16 ust. 1 pkt 60/61 p.d.o.p. Wnioskodawca dołączył także potwierdzenia uiszczenia brakującej opłaty.

W związku z powyższym zadano następujące pytania.

Przedmiotem niniejszej interpretacji jest odpowiedź na pytanie nr 1. Wniosek Spółki w zakresie pytania nr 2 został rozpatrzony odrębną interpretacją indywidualną.

Zdaniem Wnioskodawcy, nie ma podstaw do zastosowania ograniczeń wynikających z przepisów dotyczących niedostatecznej kapitalizacji do odsetek płaconych przez Wnioskodawcę w ramach opisanej Struktury cash-pooling'u.

Umowa cash-pooling'u stanowi formę zarządzania finansami stosowaną przez podmioty należące do jednej grupy kapitałowej (holdingu) lub podmioty powiązane ekonomicznie w inny sposób. Istotą tej umowy jest koncentrowanie środków z jednostkowych rachunków (sald) poszczególnych podmiotów (rachunki uczestników) na wspólnym rachunku grupy (rachunek główny) i zarządzaniu zgromadzoną w ten sposób kwotą, przy wykorzystaniu korzyści skali. Jako podstawową cechę struktury cash-pooling'u należy wskazać możliwość koncentracji środków kilku podmiotów oraz kompensowania przejściowych nadwyżek wykazywanych przez poszczególne podmioty z przejściowymi niedoborami zaistniałymi u innych podmiotów. Dzięki takiej konstrukcji następuje minimalizowanie kosztów kredytowania działalności podmiotów z grupy.

Zgodnie z art. 16 ust. 60 p.d.o.p. (ustawy z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych, Dz. U. z 2011 r. Nr 74, poz. 397 - tekst jednolity z późn. zm.), do kosztów uzyskania przychodów nie zalicza się "odsetek od pożyczek (kredytów) udzielonych spółce przez jej udziałowca (akcjonariusza) posiadającego nie mniej niż 25% udziałów (akcji) tej spółki albo udziałowców (akcjonariuszy) posiadających łącznie nie mniej niż 25% udziałów (akcji) tej spółki, jeżeli wartość zadłużenia spółki wobec udziałowców (akcjonariuszy) tej spółki posiadających co najmniej 25% udziałów (akcji) i wobec innych podmiotów posiadających co najmniej 25% udziałów w kapitale takiego udziałowca (akcjonariusza) osiągnie łącznie trzykrotność wartości kapitału zakładowego spółki - w części, w jakiej pożyczka (kredyt) przekracza tę wartość zadłużenia, określoną na dzień zapłaty odsetek; przepisy te stosuje się odpowiednio do spółdzielni, członków spółdzielni oraz funduszu udziałowego takiej spółdzielni".

Z kolei w myśl art. 16 ust. 61 ustawy p.d.o.p. do kosztów uzyskania przychodów nie zalicza się "odsetek od pożyczek (kredytów) udzielonych przez spółkę innej spółce, jeżeli w obu tych podmiotach ten sam udziałowiec (akcjonariusz) posiada nie mniej niż po 25% udziałów (akcji), a wartość zadłużenia spółki otrzymującej pożyczkę (kredyt) wobec udziałowców (akcjonariuszy) tej spółki posiadających co najmniej 25% jej udziałów (akcji) i wobec innych podmiotów posiadających co najmniej 25% udziałów w kapitale tych udziałowców (akcjonariuszy) oraz wobec spółki udzielającej pożyczki (kredytu) osiągnie łącznie trzykrotność wartości kapitału zakładowego spółki - w części, w jakiej pożyczka (kredyt) przekracza tę wartość zadłużenia, określoną na dzień zapłaty odsetek; przepisy te stosuje się odpowiednio do spółdzielni, członków spółdzielni oraz funduszu udziałowego takiej spółdzielni".

Jednocześnie na podstawie art. 16 ust. 7b ustawy p.d.o.p.: "przez pożyczkę, o której mowa w ust. 1 pkt 60 i 61 oraz w ust. 7, rozumie się każdą umowę, w której dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy; przez pożyczkę tę rozumie się także emisję papierów wartościowych o charakterze dłużnym, depozyt nieprawidłowy lub lokatę". Zatem ustawodawca jednoznacznie wskazuje co należy rozumieć pod pojęciem pożyczki dla celów niedostatecznej kapitalizacji.

W opinii Spółki, Uczestnicy Struktury określonej w Umowie (w tym Spółka) nie będą zawierać ze sobą umów pożyczek, o których mowa w art. 16 ust. 7b ustawy p.d.o.p. W konsekwencji w analizowanym przypadku nie mogą znaleźć zastosowania przepisy art. 16 ust. 1 pkt 60 oraz 61 ustawy p.d.o.p. wskazujące na ograniczenie możliwości zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów odsetek w związku z udzieleniem pożyczki przez udziałowca.

Spółka wskazuje, że transakcja opisana w zdarzeniu przyszłym nie wyczerpuje istotnych znamion pożyczki określonych w definicji zawartej we wspomnianym art. 16 ust. 7b ustawy p.d.o.p. Żadna ze stron Struktury nie zobowiązuje bowiem do przeniesienia na własność drugiej strony określonej ilości pieniędzy oraz żadna ze stron nie zobowiązuje się do ich zwrotu. Podmioty biorące udział w Strukturze wyrażają jedynie zgodę na wstąpienie Agenta w miejsce dłużnika zamiast Banku bądź wstąpienie Agenta w miejsce Banku w prawa zaspokojonego wierzyciela.

Wszystkie operacje w ramach Umowy, które będą dokonywane na rzecz Uczestników Struktury (w tym na rzecz Spółki) będą następować za pośrednictwem Banku. W konsekwencji jedynie Bank będzie w stanie wskazać, iż przejęcie wierzytelności w obrębie grupy rachunków jest konieczne do zoptymalizowania wysokości płaconych przez grupę odsetek. Bank będzie realizował każdą operację w ramach Struktury cash-pooling'u i to Bank będzie określał kwoty konieczne do wyrównania sald na rachunkach poszczególnych Uczestników Struktury z Rachunkiem Konsolidacyjnym. Nie będzie przy tym konieczna każdorazowa zgoda Uczestników Struktury na dokonanie ww. operacji. Jednocześnie Bank w żaden sposób nie będzie podmiotem powiązanym, w rozumieniu art. 11 ustawy p.d.o.p., z Uczestnikami Struktury.

W konsekwencji, w opinii Spółki, w ramach usługi zarządzania płynnością finansową nie będzie można w ogóle mówić o "pożyczkach (kredytach) udzielonych spółce przez jej udziałowca (akcjonariusza)". W konsekwencji, w Strukturze zarządzania płynnością finansową brak będzie płatności stanowiących odsetki, o których mowa w przepisach dotyczących niedostatecznej kapitalizacji. Zatem odsetki płacone przez Spółkę w ramach Struktury cash-pooling'u na podstawie Umowy stanowić będą w całości koszty uzyskania przychodu z chwilą zapłaty lub ich kapitalizacji.

Spółka podnosi, iż pogląd taki prezentowany jest także przez organy podatkowe, przykładowo Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi w interpretacjach indywidualnych z 18 grudnia 2012 r. (sygn. IPTPB3/423-335/12-3/GG), Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie w interpretacji indywidualnej z 16 października 2012 r. (sygn. IPPB5/423-586/12-5/JC) oraz z 13 listopada 2012 r. (sygn. IPPB5/423-815/12-4/JC), a także Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach w interpretacji indywidualnej z 14 sierpnia 2012 r. (sygn. IBPBI/2/423-542/12/PC).

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za nieprawidłowe.

Polskie przepisy prawa cywilnego nie zawierają regulacji odnoszących się do opisanej umowy cash poolingu. Stąd też umowę taką zaliczyć należy do umów nienazwanych na gruncie polskich przepisów prawa cywilnego. Tym niemniej cechą takiej umowy jest to, iż jeden z podmiotów (uczestnik umowy) przekazuje własne środki finansowe innemu podmiotowi (innemu uczestnikowi umowy), celem pokrycia przez ten inny podmiot zobowiązań pieniężnych. Otrzymane przez taki inny podmiot środki finansowe podlegać będą zwrotowi wraz z wynagrodzeniem za korzystanie z tych środków, określonym w formie odsetek.

Przepisy art. 16 ust. 1 pkt 60 i 61 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (tekst jedn.: Dz. U. z 2011 r. Nr 74, poz. 397 z późn. zm.) regulują podatkowe skutki tzw. "niedostatecznej kapitalizacji" i mają zastosowanie do pożyczek udzielanych pomiędzy spółkami kapitałowymi powiązanymi ze sobą w sposób, o którym mowa w tych przepisach.

Zgodnie bowiem z art. 16 ust. 1 pkt 60 ww. ustawy nie uważa się za koszty uzyskania przychodów odsetek od pożyczek (kredytów) udzielonych spółce przez jej udziałowca (akcjonariusza) posiadającego nie mniej niż 25% udziałów (akcji) tej spółki albo udziałowców (akcjonariuszy) posiadających łącznie nie mniej niż 25% udziałów (akcji) tej spółki, jeżeli wartość zadłużenia spółki wobec udziałowców (akcjonariuszy) tej spółki posiadających co najmniej 25% udziałów (akcji) i wobec innych podmiotów posiadających co najmniej 25% udziałów w kapitale takiego udziałowca (akcjonariusza) osiągnie łącznie trzykrotność wartości kapitału zakładowego spółki - w części, w jakiej pożyczka (kredyt) przekracza tę wartość zadłużenia, określoną na dzień zapłaty odsetek; przepisy te stosuje się odpowiednio do spółdzielni, członków spółdzielni oraz funduszu udziałowego takiej spółdzielni.

W myśl natomiast art. 16 ust. 1 pkt 61 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych nie uważa się za koszty uzyskania przychodów odsetek od pożyczek (kredytów) udzielonych przez spółkę innej spółce, jeżeli w obu tych podmiotach ten sam udziałowiec (akcjonariusz) posiada nie mniej niż po 25% udziałów (akcji), a wartość zadłużenia spółki otrzymującej pożyczkę (kredyt) wobec udziałowców (akcjonariuszy) tej spółki posiadających co najmniej 25% jej udziałów (akcji) i wobec innych podmiotów posiadających co najmniej 25% udziałów w kapitale tych udziałowców (akcjonariuszy) oraz wobec spółki udzielającej pożyczki (kredytu) osiągnie łącznie trzykrotność wartości kapitału zakładowego spółki - w części, w jakiej pożyczka (kredyt) przekracza tę wartość zadłużenia, określoną na dzień zapłaty odsetek; przepisy te stosuje się odpowiednio do spółdzielni, członków spółdzielni oraz funduszu udziałowego takiej spółdzielni.

Jednocześnie, jak wynika z art. 16 ust. 7b ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych przez pożyczkę, o której mowa m.in. w art. 16 ust. 1 pkt 60 i 61 rozumie się każdą umowę, w której dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy.

Z przedstawionego przez Wnioskodawcę zdarzenia przyszłego wynika, iż w przypadku cash poolingu codzienna likwidacja sald ujemnych powoduje wprawdzie powstanie czasowego zadłużenia posiadacza salda ujemnego wobec posiadacza salda dodatniego. Zadłużenie to nie istnieje natomiast w momencie zapłaty odsetek (wynagrodzenia), gdyż zobowiązania z tytułu przeniesionych wierzytelności w chwili płatności odsetek (wynagrodzenia) faktycznie już nie istnieją.

Opisana w zdarzeniu przyszłym umowa cash poolingu wypełnia przesłanki zaliczenia jej do umowy pożyczki zdefiniowanej w art. 16 ust. 7b ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. Jednakże, polskie przepisy o niedostatecznej kapitalizacji znajdują zastosowanie w przypadkach, kiedy na dzień zapłaty odsetek zadłużenie podatnika przekracza określony w tych przepisach poziom zadłużenia wobec podmiotów powiązanych. Jeżeli więc na dzień zapłaty odsetek podatnik nie jest zadłużony wobec podmiotów powiązanych, bowiem zadłużenie swoje wobec tych podmiotów już spłacił, to w praktyce wobec płaconych odsetek nie znajdą zastosowania ograniczenia w zaliczaniu ich w koszty na podstawie art. 16 ust. 1 pkt 60 i 61 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.

Tym samym stanowisko Spółki należało uznać za nieprawidłowe.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Należy jednocześnie zauważyć, iż we własnym stanowisku zawartym na stronie 5 i 6 wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej Wnioskodawca błędnie powołał "... art. 16 ust. 60..." podczas gdy powinno być "... art. 16 ust. 1 pkt 60...", oraz "... art. 16 ust. 61..." podczas gdy powinno być "... art. 16 ust. 1 pkt 61...". Organ uznał to za oczywistą omyłkę nie mającą wpływu na rozstrzygnięcie w przedmiotowej sprawie.

Ponadto zaznacza się, iż tut. Organ nie odniósł się do rozważań Wnioskodawcy dot. momentu poniesienia kosztów uzyskania przychodu z tytułu odsetek, bowiem nie było to przedmiotem zapytania Wnioskodawcy. Wydana interpretacja dotyczy tylko sprawy będącej przedmiotem zapytania Wnioskodawcy - stosowania ograniczeń wynikających z przepisów o niedostatecznej kapitalizacji, o których mowa w art. 16 ust. 1 pkt 60 i 61 ustawy p.d.o.p. Inne kwestie, które nie zostały objęte pytaniem nie mogą być - zgodnie z art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej - rozpatrzone.

Odnosząc się do argumentacji Wnioskodawcy opartej na treści wskazanych interpretacji w uzasadnieniu własnego stanowiska, należy stwierdzić, iż interpretacje te co do zasady wiążą w sprawie, w której zostały wydane i nie są źródłem prawa powszechnie obowiązującego. Tym samym nie stanowią podstawy prawnej przy wydawaniu interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1-go Maja 10, 09-402 Płock.