IPPB4/4511-757/15-2/AK

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r. poz. 613) oraz § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2015 r. poz. 643), Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko - przedstawione we wniosku z dnia 30 czerwca 2015 r. (data wpływu 3 lipca 2015 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych otrzymanego zadośćuczynienia - jest prawidłowe.

W dniu 3 lipca 2015 r. do tut. organu wpłynął ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych otrzymanego zadośćuczynienia.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.

Wnioskodawczyni jest osobą fizyczną, która w związku z ciążą przebywała w Szpitalu Specjalistycznym. Po narodzinach dziecka, doszło w czerwcu 2012 r. do szeregu komplikacji poporodowych w rezultacie których Wnioskodawczyni została poddana zabiegowi wywołującego nieodwracalne negatywne skutki w organizmie Wnioskodawczyni.

Właściwa komisja lekarska orzekła, że winę za wywołanie nieodwracalnych negatywnych skutków w organizmie Wnioskodawczyni, ponosi m.in. Szpital i personel Szpitala, ubezpieczony w B. S.A. obowiązkowym ubezpieczeniem od odpowiedzialności cywilnej.

Na skutek ugody pozasądowej z dnia 27 maja 2015 r. zawartej pomiędzy B. S.A., Wnioskodawczynią, w związku ze zdarzeniem z czerwca 2012 r. i jego konsekwencjami, B. S.A. (Ubezpieczyciel) wypłacił Wnioskodawczyni odpowiednią kwotę tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę i odszkodowania w wysokości 115.000 zł, przy czym strony w ogóle nie uwzględniały odsetek. Kwota 115.000 zł zgodnie z treścią umowy odpowiadała w całości kwocie zadośćuczynienia za doznaną krzywdę.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie:

Czy otrzymana kwota zadośćuczynienia za doznaną krzywdę od towarzystwa ubezpieczeniowego korzysta ze zwolnienia z opodatkowania podatkiem dochodowym na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Zdaniem Wnioskodawczyni.

W ocenie Wnioskodawczyni, otrzymana kwota zadośćuczynienia za doznaną krzywdę od towarzystwa ubezpieczeniowego korzysta ze zwolnienia z opodatkowania podatkiem dochodowym na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Wnioskodawczyni wskazuje, że zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Stosownie do art. 10 ust. 1 ww. ustawy, źródłami przychodów są m.in.:

W myśl art. 12 ust. 7 ustawy o PIT, przez emeryturę lub rentę rozumie się łączną kwotę świadczeń emerytalnych i rentowych, w tym kwoty emerytur kapitałowych wypłacanych na podstawie ustawy o emeryturach kapitałowych, wraz ze wzrostami i dodatkami, z wyłączeniem dodatków rodzinnych i pielęgnacyjnych oraz dodatków dla sierot zupełnych do rent rodzinnych.

Należy podkreślić, że definicja renty, określona w ww. przepisie, nie ogranicza pojęcia renty wyłącznie do świadczeń rentowych wypłacanych z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Obejmuje również renty mające charakter odszkodowawczy, otrzymane na podstawie przepisów prawa cywilnego.

W myśl art. 20 ust. 1 ustawy o PIT, za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i 17 oraz przychody nieznajdujące pokrycia w ujawnionych źródłach.

Sformułowanie "w szczególności" dowodzi, że definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i do tej kategorii zaliczyć można również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 ustawy o PIT. O przychodzie podatkowym z innych źródeł należy mówić w każdym przypadku, kiedy u podatnika wystąpią realne korzyści majątkowe.

Zgodnie z art. 11 ust. 1 ustawy o PIT przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9 i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, art. 19 i art. 20 ust. 3, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o PIT wolne od podatku dochodowego są otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, z wyjątkiem:

Natomiast w myśl art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy PIT, wolne od podatku dochodowego są inne odszkodowania lub zadośćuczynienia otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej do wysokości określonej w tym wyroku lub tej ugodzie, z wyjątkiem odszkodowań lub zadośćuczynień:

Odszkodowanie, jak i zadośćuczynienie, jest szczególnym rodzajem świadczenia polegającego na naprawieniu szkody. Ma bowiem służyć naprawieniu uszczerbku jakiego doznaje poszkodowany we wszelkiego rodzaju dobrach przez prawo chronionych (zarówno materialnych, jak i niematerialnych).

Stosownie natomiast do treści art. 21 ust. 1 pkt 3c ustawy o PIT, wolne od podatku dochodowego są odszkodowania w postaci renty otrzymane na podstawie przepisów prawa cywilnego w razie uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia, przez poszkodowanego, który utracił całkowicie lub częściowo zdolność do pracy zarobkowej, albo jeżeli zwiększyły się jego potrzeby lub zmniejszyły widoki powodzenia na przyszłość.

Zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wolne od podatku dochodowego są kwoty otrzymane z tytułu ubezpieczeń majątkowych i osobowych, z wyjątkiem:

W myśl art. 805 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny, przez umowę ubezpieczenia ubezpieczyciel zobowiązuje się, w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa, spełnić określone świadczenie w razie zajścia przewidzianego w umowie wypadku, a ubezpieczający zobowiązuje się zapłacić składkę.

Świadczenie ubezpieczyciela polega w szczególności na zapłacie (art. 805 § 2 k.c.):

Zgodnie z art. 822 § 1 Kodeksu cywilnego przez umowę ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej ubezpieczyciel zobowiązuje się do zapłacenia określonego w umowie odszkodowania za szkody wyrządzone osobom trzecim, wobec których odpowiedzialność za szkodę ponosi ubezpieczający albo ubezpieczony.

Ubezpieczenie od odpowiedzialności cywilnej jest rodzajem ubezpieczenia majątkowego, o którym mowa w art. 822 ustawy - Kodeks cywilny. Świadczenie należne od ubezpieczyciela z tytułu ubezpieczenia OC ma wyrównywać uszczerbek majątkowy powstały już w wyniku wystąpienia zdarzenia wyrządzającego szkodę osobie trzeciej.

Zgodnie z art. 15 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o działalności, zakład ubezpieczeń wypłaca odszkodowanie lub świadczenie na podstawie uznania roszczenia uprawnionego z umowy ubezpieczenia w wyniku ustaleń dokonanych w postępowaniu, o którym mowa w art. 16, zawartej z nim ugody lub prawomocnego orzeczenia sądu.

Jak stanowi art. 444 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny w razie uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia naprawienie szkody obejmuje wszelkie wynikłe z tego powodu koszty. Na żądanie poszkodowanego zobowiązany do naprawienia szkody powinien wyłożyć z góry sumę potrzebną na koszty leczenia, a jeżeli poszkodowany stał się inwalidą, także sumę potrzebną na koszty przygotowania do innego zawodu. Z przepisu art. 444 § 2 Kodeksu cywilnego wynika, że jeżeli poszkodowany utracił całkowicie lub częściowo zdolność do pracy zarobkowej albo jeżeli zwiększyły się jego potrzeby lub zmniejszyły widoki powodzenia na przyszłość, może on żądać od zobowiązanego do naprawienia szkody odpowiedniej renty.

W wypadkach przewidzianych w artykule poprzedzającym sąd może przyznać poszkodowanemu odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę (art. 445 § 1 Kodeksu cywilnego).

Na podstawie art. 448 Kodeksu cywilnego w razie naruszenia dobra osobistego sąd może przyznać temu, czyje dobro zostało naruszone, odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę lub na jego żądanie zasądzić odpowiednią sumę pieniężną na wskazany przez niego cel społeczny, niezależnie od innych środków potrzebnych do usunięcia skutków naruszenia.

Podkreślenia wymaga, że zadośćuczynienie, analogicznie jak odszkodowanie jest szczególnym rodzajem świadczenia polegającego na naprawieniu szkody, czyli uszczerbku jakiego doznaje poszkodowany we wszelkiego rodzaju dobrach przez prawo chronionych. Chodzi więc zarówno o uszczerbek majątkowy, jak i niemajątkowy. Co prawda w doktrynie i judykaturze powszechnym jest wiązanie pojęcia odszkodowania jedynie z uszczerbkiem majątkowym, natomiast pojęcia "zadośćuczynienia" z doznaną krzywdą (uszczerbkiem niematerialnym), jednakże tego rodzaju rozróżnienia nie dokonują przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W konsekwencji pojęcie odszkodowania odnosi się również do zadośćuczynienia, będącego formą wynagrodzenia szkody.

Z przedstawionego opisu stanu faktycznego wynika, że Wnioskodawczyni została poddana poporodowemu zabiegowi, w rezultacie którego doszło do wywołania trwałych i negatywnych konsekwencji w organizmie Wnioskodawczyni. Z kolei, właściwa komisja lekarska orzekła, że winę za wywołanie nieodwracalnych negatywnych skutków w organizmie Wnioskodawczyni, ponosi m.in. Szpital i personel Szpitala, ubezpieczony w towarzystwie ubezpieczeniowym - B. S.A. obowiązkowym ubezpieczeniem od odpowiedzialności cywilnej.

Na skutek ugody pozasądowej z dnia 27 maja 2015 r. zawartej pomiędzy towarzystwem ubezpieczeniowym, a Wnioskodawczynią, w związku ze zdarzeniem z czerwca 2012 r. i jego konsekwencjami, B. S.A. (Ubezpieczyciel) wypłacił Wnioskodawczyni odpowiednią kwotę tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę i odszkodowania w wysokości 115.000 zł.

Dlatego też, w ocenie Wnioskodawczyni kwota zadośćuczynienia za doznaną krzywdę od towarzystwa ubezpieczeniowego korzysta ze zwolnienia z opodatkowania podatkiem dochodowym na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 4 ustawy o PIT.

Zdaniem Wnioskodawczyni, kwota zadośćuczynienia za doznaną krzywdę od towarzystwa ubezpieczeniowego korzysta ze zwolnienia z opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych i kwoty tej Wnioskodawczyni nie ma obowiązku wykazywać w zeznaniu podatkowym.

W myśl art. 21 ust. 1 pkt 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wolne od podatku dochodowego są kwoty otrzymane z tytułu ubezpieczeń majątkowych i osobowych, z wyjątkiem:

Z treści art. 805 § 1 i § 2 ustawy - Kodeks cywilny wynika, że przez umowę ubezpieczenia ubezpieczyciel zobowiązuje się, w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa, spełnić określone świadczenie w razie zajścia przewidzianego w umowie wypadku, a ubezpieczający zobowiązuje się zapłacić składkę. Świadczenie ubezpieczyciela polega w szczególności na zapłacie:

Zgodnie z art. 822 § 1 Kodeksu cywilnego przez umowę ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej ubezpieczyciel zobowiązuje się do zapłacenia określonego w umowie odszkodowania za szkody wyrządzone osobom trzecim, wobec których odpowiedzialność za szkodę ponosi ubezpieczający albo ubezpieczony.

Ubezpieczenie od odpowiedzialności cywilnej jest rodzajem ubezpieczenia majątkowego, o którym mowa w art. 822 ustawy - Kodeks cywilny. Świadczenie należne od ubezpieczyciela z tytułu ubezpieczenia OC ma wyrównywać uszczerbek majątkowy powstały już w wyniku wystąpienia zdarzenia wyrządzającego szkodę osobie trzeciej.

Biorąc pod uwagę powyższe uregulowania prawne stwierdzić należy, że otrzymywane przez Wnioskodawczynię świadczenia, wypłacane przez ubezpieczyciela w ramach polisy odpowiedzialności cywilnej w postaci odszkodowania, zadośćuczynienia, korzystają ze zwolnienia z opodatkowania podatkiem dochodowym na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Powyższe, znajduje potwierdzenie również w interpretacjach indywidualnych wydanych przez Ministra Finansów, w tym między innymi:

* w interpretacji działającego z upoważnienia Ministra Finansów Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 5 grudnia 2014 r. (Nr IPPB4/415-640/14-4/MS), który w analogicznym stanie faktycznym stwierdził, że:

"Natomiast, kwota zadośćuczynienia za doznaną krzywdę od towarzystwa ubezpieczeniowego korzysta ze zwolnienia z opodatkowania podatkiem dochodowym na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 4 ww. ustawy. Stanowisko Wnioskodawcy, przyznana kwota tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę od towarzystwa ubezpieczeniowego jest zwolniona od podatku należało więc uznać za prawidłowe, zaznaczając jednocześnie, że zwolnienie to wynika nie z art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, jak wskazano we własnym stanowisku, ale z art. 21 ust. 1 pkt 4 ww. ustawy. Przyznanych na podstawie wyroku sądowego ww. świadczeń korzystających ze zwolnienia od opodatkowania podatkiem dochodowym odpowiednio na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3b, art. 21 ust. 1 pkt 3c oraz art. 21 ust. 1 pkt 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, Wnioskodawca nie ma obowiązku wykazywać w zeznaniu podatkowym."

* interpretacji podatkowej wydanej przez Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy z dnia 18 czerwca 2014 r. (Nr ITPB2/415-318/14/k.k.):

"Biorąc pod uwagę powyższe uregulowania prawne stwierdzić należy, że otrzymywane przez Wnioskodawczynię świadczenia, wypłacane przez ubezpieczyciela w ramach polisy odpowiedzialności cywilnej w postaci odszkodowania, zadośćuczynienia oraz renty, przyznane na rzecz małoletniej córki, korzystają ze zwolnienia z opodatkowania podatkiem dochodowym na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych."

* interpretacji podatkowej wydanej przez Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z dnia 29 maja 2015 r. (Nr IBPB11/1/4511-162/15/BJ):

"Mając na uwadze przedstawiony stan faktyczny oraz powołane wyżej przepisy prawa należy stwierdzić, że otrzymane przez Wnioskodawcę świadczenia w postaci odszkodowania oraz zwrotu kosztów leczenia i opieki jako świadczenia wypłacone z tytułu ubezpieczenia majątkowego korzystają ze zwolnienia od podatku dochodowego od osób fizycznych. Zatem Wnioskodawca nie musi wykazywać w zeznaniu o wysokości osiągniętego dochodu (poniesionej straty) w roku podatkowym 2014 kwot uzyskanych tytułem odszkodowania (kosztów leczenia i opieki)."

* interpretacji podatkowej wydanej przez Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z dnia 21 kwietnia 2015 r. (Nr IBPB11/1/4511-67/15/MCZ):

"Ubezpieczenie od odpowiedzialności cywilnej jest rodzajem ubezpieczenia majątkowego, o którym mowa w art. 822 ustawy - Kodeks cywilny. Świadczenie należne od ubezpieczyciela z tytułu ubezpieczenia OC ma wyrównywać uszczerbek majątkowy powstały już w wyniku wystąpienia zdarzenia wyrządzającego szkodę osobie trzeciej. Biorąc pod uwagę powyższe uregulowania prawne stwierdzić należy, że otrzymywane przez Wnioskodawczynię świadczenie, wypłacone przez ubezpieczyciela, w ramach umowy ubezpieczeniowej zawartej przez Szpital (sprawcę szkody), w postaci dopłaty zadośćuczynienia korzysta ze zwolnienia z opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych."

Ze względu na powyższe, Wnioskodawczyni zwraca się o potwierdzenie interpretacji przepisów prawa podatkowego, zaprezentowanej przez Wnioskodawczynię w niniejszym wniosku.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu jest prawidłowe.

Mając powyższe na względzie, stosownie do art. 14c § 1 Ordynacji podatkowej, odstąpiono od uzasadnienia prawnego dokonanej oceny stanowiska Wnioskodawczyni.

Odnosząc się natomiast do powołanych przez Wnioskodawczynię interpretacji indywidualnych należy stwierdzić, że interpretacje te zapadły w indywidualnych sprawach i nie są wiążące dla organu wydającego przedmiotową interpretację.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację - w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2012 r. poz. 270, z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy), w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1 Maja 10, 09-402 Płock.