IPPB4/415-701/14-2/JK2

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r. poz. 749, z późn. zm.) oraz § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770, z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko - przedstawione we wniosku z dnia 10 września 2014 r. (data wpływu 15 września 2014 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych otrzymania spłaty w wynika działu spadku - jest prawidłowe.

W dniu 15 września 2014 r. został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych otrzymania spłaty w wynika działu spadku.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.

Postanowieniem Sądu Rejonowego Wydział I Cywilny Wnioskodawczyni nabyła spadek w 1/2 części po zmarłym w dniu 1 czerwca 2013 r. mężu. Podstawą nabycia jest prawomocne postanowienie Sądu Rejonowego z dnia 28 stycznia 2014 r., na podstawie którego Wnioskodawczyni stała się współwłaścicielką zabudowanej nieruchomości położonej w miejscowości K., która należała do majątku odrębnego spadkodawcy (co wskazuje na nabycie przez Wnioskodawczynię udziału w nieruchomości jedynie w spadku po zmarłym mężu). W skład masy spadkowej poza wskazaną nieruchomością wchodził także udział wynoszący 1/2 część samochodu osobowego, marki Honda, model Civic, rok produkcji 2009 oraz udział wynoszący 1/2 cześć samochodu osobowego, marki Volvo 880, rok produkcji 2002. Pozostałą część spadku (1/2) nabył pasierb Wnioskodawczyni. Nabycie w drodze spadku zostało zgłoszone we właściwym terminie właściwemu Naczelnikowi Urzędu Skarbowego. W dniu 9 czerwca 2014 r. spadkobiercy dokonali umowy o częściowy dział spadku, w konsekwencji której doszło do zbycia części nieruchomości, stanowiącej udział spadkowy Wnioskodawczyni w zamian za przysługującą spłatę pieniężną. Niniejsza spłata pieniężna stanowiła równowartość mniejszą niż przypadający jej udział w spadku, tzn. kwotę nie przekraczającą wartości przysługującego spadkodawczyni udziału spadkowego.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie.

Czy w oparciu o przedstawiony stan faktyczny, spłatę na rzecz Wnioskodawczyni, dokonaną w wyniku działu spadku ze spłatą, w wysokości nie przekraczającej wartości przysługującego jej udziału spadkowego, należy traktować jako odpłatne zbycie określone w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, czy jest to sprzedaż zwolniona z podatku dochodowego.

Zdaniem Wnioskodawczyni, uzyskanie spłaty w ramach działu spadku po zmarłym mężu w kwocie nie przekraczającej wartości przysługującego jej udziału spadkowego nie stanowi przychodu opodatkowanego na zasadach ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych i jest z tego podatku zwolniona.

Zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, źródłami przychodów jest odpłatne zbycie, zastrzeżeniem ust. 2:

- jeżeli odpłatne zbycie nie następuje w wykonaniu działalności gospodarczej i zostało dokonane w przypadku odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych określonych w lit. a-c - przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie, a innych rzeczy - przed upływem pół roku, licząc od końca miesiąca, w którym nastąpiło nabycie; w przypadku zamiany okresy te odnoszą się do każdej z osób dokonującej zamiany.

Wnioskodawczyni zaznaczyła, że na mocy art. 2 ust. 1 pkt 3 u.p.d.f. przepisów ustawy nie stosuje się do przychodów podlegających przepisom o podatku od spadków i darowizn.

Wnioskodawczyni zauważa, że nie uzyskała żadnego dochodu, co potwierdza nabycie w 2012 r. udziału w spadku i następnie jego spieniężenie za wartość mniejszą niż uzyskany udział. Takiego przebiegu zdarzeń nie można utożsamiać z powstaniem dochodu, który mógłby stanowić przedmiot opodatkowania. W odpowiedzi podsekretarza stanu w Ministerstwie Finansów z upoważnienia ministra - na interpelacje 9106 w sprawie podatku od spadków i darowizn "w sytuacji, w której spłata jest ekwiwalentna do posiadanego przez podatnika udziału w spadku, to podatnik nie uzyskuje w związku z czynnością działu spadku żadnego przysporzenia majątkowego względem odziedziczonej ułamkowej części masy spadkowej." Należy wskazać, że zbycie udziału w nieruchomości na rzecz drugiego spadkobiercy za cenę nie przekraczającą wartości przysługującego spadkobiercy udziału spadkowego można utożsamiać z nabyciem w drodze i spadku. Potwierdzeniem tego stanowiska jest wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 8 lutego 2007 r., sygn. akt II FSK 187/06, zgodnie z którym "późniejszy dział spadku, w wyniku którego jeden ze spadkobierców stał się właścicielem całej nieruchomości, nie może uzasadniać poglądu, że nabycie nieruchomości ponad "odziedziczony" udział nie nastąpiło w drodze spadku".

Istotne znaczenie ma wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu z dnia 5 marca 2013 r., sygn. akt I SA/Po 918/12, który potwierdza niemożliwość opodatkowania powyższej sytuacji przepisami ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych z uwagi na powstanie sytuacji nierówności pomiędzy spadkobiercami. To " (...) prowadziłoby do zróżnicowania sytuacji spadkobierców w zależności od tego, czy nabyte w drodze spadku rzeczy są podzielne, czy niepodzielne, przy czym spadkobiercy rzeczy niepodzielnych byliby w gorszej sytuacji od spadkobierców przeczy podzielnych, bowiem ciążyłby na nich obowiązek podatkowy, tj. w podatku dochodowym od osób fizycznych". W powyższym stanie faktycznym opodatkowanie podatkiem dochodowym od osób fizycznych zbycia udziału na rzecz spadkobiercy prowadziłoby do podwójnego obciążenia Wnioskodawczyni (podatkiem od spadków i darowizn oraz podatkiem dochodowym od osób fizycznych), tj. powstania wspomnianej nierówności między spadkobiercami. Wnioskodawczyni zauważa, że zajęte przez nią stanowisko jest zgodne z art. 84 Konstytucji RP, na mocy którego jest obowiązany do ponoszenia ciężarów i świadczeń publicznych (w tym podatkiem określonym ustawą) jedynie, gdy ustawa taki ciężar/świadczenie publiczne przewiduje.

Mając na uwadze powyższe, Wnioskodawczyni stoi na stanowisku, że dział spadku ze spłatą za cenę nie przekraczającą wartości przysługującego jej udziału spadkowego nie stanowi przychodu opodatkowanego na zasadach ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Nie otrzymuje ona bowiem żadnego przysporzenia a wyłącznie równowartość sprzedawanej nieruchomości.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest prawidłowe.

Zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a-c) ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r. poz. 361, z późn. zm.), źródłem przychodu jest - z zastrzeżeniem ust. 2 - odpłatne zbycie:

- jeżeli odpłatne zbycie nie następuje w wykonaniu działalności gospodarczej i zostało dokonane przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie.

Przepis art. 10 ust. 1 pkt 8 ww. ustawy formułuje generalną zasadę, że odpłatne zbycie nieruchomości, jej części lub udziału w nieruchomości przed upływem 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie rodzi obowiązek podatkowy w postaci zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych. Tym samym jeżeli odpłatne zbycie nieruchomości, jej części lub udziału w nieruchomości nastąpiła po upływie 5 lat licząc od końca roku kalendarzowego, w którym miało miejsce nabycie lub wybudowanie - nie jest źródłem przychodu w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, a przychód uzyskany z odpłatnego zbycia w ogóle nie podlega opodatkowaniu.

Zgodnie z art. 922 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. z 2014 r. poz. 121), spadek stanowią prawa i obowiązki majątkowe zmarłego, które z chwilą jego śmierci przechodzą na jedna lub kilka osób, stosownie do przepisów niniejszej ustawy.

Stosownie do art. 924 i 925 Kodeksu cywilnego, spadek otwiera się z chwilą śmierci spadkodawcy, natomiast spadkobierca nabywa spadek z chwilą otwarcia spadku. Oznacza to, że z chwilą śmierci należące do spadkodawcy prawa i obowiązki stają się spadkiem, który podlega przepisom prawa spadkowego, a data śmierci (chwila śmierci) spadkodawcy ustala, kto staje się spadkobiercą oraz co wchodzi w skład masy spadkowej. Z kolei postanowienie sądu o stwierdzeniu nabycia spadku lub akt poświadczenia dziedziczenia potwierdzają jedynie prawo spadkobiercy do tego spadku od momentu jego otwarcia.

W myśl art. 1035 Kodeksu cywilnego - jeżeli spadek przypada kilku spadkobiercom, do wspólności majątku spadkowego stosuje się przepisy o współwłasności w częściach ułamkowych. Do momentu zniesienia tej współwłasności lub dokonania działu spadku, spadkobiercy są współwłaścicielami rzeczy i praw wchodzących w skład spadku.

W wyniku działu spadku prawa majątkowe objęte spadkiem przyznane poszczególnym spadkobiercom, przechodzą na nich, ustaje więc wspólność majątku spadkowego. Umowa o dział spadku lub prawomocne orzeczenie sądowe o dziale spadku stanowią tytuł własności rzeczy, które w dziale przypadły poszczególnym spadkobiercom. Na skutek działu spadku następuje konkretyzacja składników masy spadkowej przypadających poszczególnym spadkobiercom.

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wywieść należy, że Wnioskodawczyni nabyła spadek w 1/2 części po zmarłym w dniu 1 czerwca 2013 r. mężu. Na podstawie postanowienia sądowego, Wnioskodawczyni stała się współwłaścicielką zabudowanej nieruchomości, która należał do majątku odrębnego spadkodawcy. W skład masy spadkowej poza wskazaną nieruchomością wchodził także udział wynoszący 1/2 część samochodu osobowego, marki Honda, model Civic, rok produkcji 2009 oraz udział wynoszący 1/2 cześć samochodu osobowego, marki Volvo 880, rok produkcji 2002. Pozostała część spadku (1/2) nabył pasierb Wnioskodawczyni. W dniu 9 czerwca 2014 r. spadkobiercy dokonali umowy o częściowy dział spadku, w konsekwencji której doszło do zbycia części nieruchomości, stanowiącej udział spadkowy Wnioskodawczyni w zamian za przysługującą spłatę pieniężną. Niniejsza spłata pieniężna stanowiła równowartość mniejszą niż przypadający jej udział w spadku, tzn. kwotę nie przekraczającą wartości przysługującego spadkodawczyni udziału spadkowego.

Biorąc pod uwagę powyższe rozważania należy stwierdzić, że otrzymanie przez Wnioskodawczynię w wyniku działu spadku kwoty nie przekraczającej wartości posiadanego udziału w spadku nie spowodowało powstania przychodu z odpłatnego zbycia, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 ww. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Istotne znaczenie dla niniejszego rozstrzygnięcia ma okoliczność, że spłata nie przekroczyła wartości przysługującego Wnioskodawczyni udziału spadkowego, a umowa została zawarta wyłącznie między spadkobiercami. W rezultacie na Wnioskodawczyni z tytułu otrzymania spłaty, nie będzie ciążył obowiązek zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych.

W świetle powyższego stanowisko Wnioskodawczyni jest prawidłowe.

W odniesieniu do powołanych we wniosku wyroków wskazać należy, że orzeczenia te nie są wiążące dla tutejszego organu, bowiem dotyczą tylko konkretnych indywidualnych spraw, osadzonych w określonym stanie faktycznym i tylko w tych sprawach rozstrzygnięcie w każdej z nich zawarte jest wiążące.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację - w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2012 r. poz. 270, z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1 Maja 10, 09-402 Płock.