IPPB4/415-238/13-4/JK4 - Możliwość zwolnienia z opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych kwoty zasądzonej przez sąd w związku z przewlekłością postępowania sądowego.

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 749 z późn. zm.) oraz § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Pani, przedstawione we wniosku (data wpływu 8 kwietnia 2013 r.) uzupełnione pismem z dnia 26 czerwca 2013 r. (data nadania 27 czerwca 2013 r., data wpływu 28 czerwca 2013 r.) na wezwanie z dnia 12 czerwca 2013 r. Nr IPPB4/415-238/13-2/JK4 (data nadania 13 czerwca 2013 r., data odbioru 24 czerwca 2013 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania kwoty zasądzonej przez Sąd w związku z przewlekłością postępowania sądowego - jest nieprawidłowe.

W dniu 8 kwietnia 2013 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania kwoty zasądzonej przez Sąd w związku z przewlekłością postępowania sądowego.

Z uwagi na braki formalne, pismem z dnia 12 czerwca 2013 r. Nr IPPB4/415-238/13-2/JK4 (data nadania 13 czerwca 2013 r., data doręczenia 24 czerwca 2013 r.) tut. Organ wezwał Wnioskodawczynię do uzupełnienia wniosku poprzez wskazanie i uzupełnienie danych identyfikacyjnych Wnioskodawczyni, zgodnie z wzorem wniosku ORD-IN, uzupełnienie danych o wysokości, sposobie uiszczenia i zwrotu opłaty oraz numeru kont bankowych, złożenie podpisu i oświadczenia następującej treści: "Oświadczam, że elementy stanu faktycznego objęte wnioskiem o wydanie interpretacji w dniu złożenia wniosku nie są przedmiotem toczącego się postępowania podatkowego, kontroli podatkowej, postępowania kontrolnego organu kontroli skarbowej oraz, że w tym zakresie sprawa nie została rozstrzygnięta co do jej istoty w decyzji lub postanowieniu organu podatkowego lub organu kontroli skarbowej", wskazanie przepisów prawa podatkowego będących przedmiotem interpretacji indywidualnej, określenie przedmiotu wniosku, tj. czy wniosek dotyczy zaistniałego stanu faktycznego, czy zdarzenia przyszłego oraz sformułowanie pytania i przedstawienie własnego stanowiska w odniesieniu do sformułowanego pytania.

Pismem z dnia 26 czerwca 2013 r. (data nadania 27 czerwca 2013 r., data wpływu 28 czerwca 2013 r.) Wnioskodawczyni uzupełniła ww. braki w terminie.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny.

Wnioskodawczyni w 2012 r. otrzymała z Sądu Apelacyjnego postanowienie z dnia 23 listopada 2012 r., w którym stwierdza się przewlekłość sprawy w toczącym się postępowaniu w Sądzie Okręgowym i postanawia przyznać Wnioskodawczyni zadośćuczynienie w postaci 2.000 zł (słownie dwa tysiące złotych) od Skarbu Państwa za przewlekłość w postępowaniu Sądu Okręgowego.

Wnioskodawczyni informuje, że jest emerytką bez żadnych dodatkowych dochodów, oprócz emerytury, a 2.000 zł nie wynika ze stosunku pracy ani darowizny.

W marcu 2013 r. Wnioskodawczyni otrzymała od Sądu Okręgowego, PIT-8C, gdzie w pkt D, wpisano ww. 2.000 zł jako dochód (należność). Sąd Apelacyjny przyznał od Skarbu Państwa kwotę 2.000 zł, zgodnie z art. 12 ust. 4, w brzmieniu nadanym ustawą z dnia 20 lutego 2009 r. o zmianie ustawy o skardze na naruszenie prawa strony (Dz. U. Nr 61, poz. 498), na żądanie Wnioskodawczyni, jako strony skarżącej. Sąd może przyznać zgodnie z ww. przepisami od 2.000 zł do 20.000 zł. Wnioskodawczyni otrzymała stawkę najniższą, czyli 2.000 zł.

Wnioskodawczyni wskazuje, że sąd nie pobiera w ogóle opłat sądowych od wniosku na przewlekłość, gdyż sprawy rozpoznawane przez sąd pracy i ubezpieczeń społecznych są zwolnione od opłat, a sprawa Wnioskodawczyni to sprawa o emeryturę z Zakładem Emerytalnym. Reguluje to art. 96 ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz. U. z 2010 r. Nr 90, poz. 584 z późn. zm.), gdzie wyłączony jest art. 17 ust. 1 ustawy o skardze na naruszenie prawa strony - uchwała SN z dnia 6 września 2006 r. Ponieważ sąd przyznał ze Skarbu Państwa kwotę 2.000 zł, a po odliczeniu podatku kwota ta została zmniejszona o 360 zł, zmniejszono więc kwotę, którą określa ten przepis.

Otrzymując z sądu PIT-8C Wnioskodawczyni złożyła więc zgodnie z tym PIT-36, ale nie zgadza się z taką sytuacją, gdyż uważa, że 2.000 zł przyznane przez sąd od Skarbu Państwa powinny być zwolnione od podatku, tym bardziej, że mają związek z ubezpieczeniami społecznymi.

Ponadto, Wnioskodawczyni wskazuje, że Zakład Emerytalny Wnioskodawczyni rozliczył wcześniej PIT 40A/11A za rok 2012.

Wnioskodawczyni wypełniła PIT-36 zgodnie z informacją, jaką otrzymała w Urzędzie Skarbowym na ul. Postępu 16 w Warszawie. Urzędniczka po obejrzeniu dokumentów Wnioskodawczyni z sądu stwierdziła, że Wnioskodawczyni musi wypełnić PIT-36, aby uniknąć kary bądź odsetek albo wystąpić do Izby Skarbowej z wnioskiem o interpretację, jak przepis ma potraktować sprawę Wnioskodawczyni. Ponadto, Wnioskodawczyni wskazała, iż nikt w urzędzie skarbowym nie był w stanie odpowiedzieć jej na pytanie, w jaki sposób sprawa powinna być załatwiona.

Ponadto, otrzymane od sądu 2.000 zł nie wynika ze stosunku pracy ani darowizny i nie jest żadnym dochodem, lecz zadośćuczynieniem.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

Dlaczego zadośćuczynienie, które Wnioskodawczyni otrzymała od sądu w wysokości 2.000 zł od Skarbu Państwa zostało potraktowane jako dochód.

Zdaniem Wnioskodawczyni, nie powinno się pobierać podatku od kwoty 2.000 zł.

Zakład emerytalny rozliczył Wnioskodawczynię w PIT40A/11A za rok 2012. Emerytura to Wnioskodawczyni jedyny dochód.

W marcu 2013 r. Wnioskodawczyni otrzymała od Sądu Okręgowego, PIT-8C, gdzie w pkt D ww. kwotę wpisano jako dochód. Pani w Sądzie Okręgowym w księgowości stwierdziła, że nie wie jak ma rozliczać takie kwoty, więc wypisała PIT w taki sposób.

Wnioskodawczyni uważa, że nie powinno się dopisywać kwoty 2.000 zł do dochodu, gdyż nie wynika to ani ze stosunku pracy ani darowizny. Ponadto, zmienia się przyznaną kwotę o 360 zł, więc jest to niezgodne z tym co Sąd Apelacyjny postanowił. Poza tym szkoda, że tak dużo nakłada się na Wnioskodawcę, gdyż nie jest to jego wina, że niektóre sprawy nie są jednoznacznie wyjaśnione.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej opisanego stanu faktycznego uznaje się za nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 361 z późn. zm.) opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Z przepisu art. 11 ust. 1 ww. ustawy wynika, iż przychodami z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9, i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, art. 19 i art. 20 ust. 3, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Przepis art. 10 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych zawiera katalog przychodów podlegających opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 9 ww. ustawy źródłem przychodów są "inne źródła".

W myśl art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i 17 oraz przychody nieznajdujące pokrycia w ujawnionych źródłach.

Natomiast jak dowodzi użycie sformułowania "w szczególności", definicja przychodów z innych źródeł ma charakter przykładowy i otwarty, zatem do tej kategorii należy zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 ww. ustawy. Z treści powyższego wynika, iż opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlega dochód uzyskiwany w wyniku określonych czynności faktycznych i prawnych, w następstwie których mamy do czynienia z przyrostem mienia. Tak więc podstawą uzyskania przychodów z innych źródeł mogą być tylko takie czynności, w wyniku których następuje po stronie osoby fizycznej przysporzenie majątkowe.

Na podstawie powołanych wyżej przepisów opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlega uzyskany w roku podatkowym dochód stanowiący dla osób fizycznych (podatników) przysporzenie majątkowe.

Na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3 ww. ustawy, wolne od podatku dochodowego są otrzymane odszkodowania, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, z wyjątkiem:

Z kolei, w myśl art. 21 ust. 1 pkt 3b cytowanej wyżej ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, wolne od podatku dochodowego są inne odszkodowania otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej do wysokości określonej w tym wyroku lub ugodzie, z wyjątkiem odszkodowań:

Na podstawie art. 448 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.) w razie naruszenia dobra osobistego sąd może przyznać temu, czyje dobro zostało naruszone, odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę lub na jego żądanie zasądzić odpowiednią sumę pieniężną na wskazany przez niego cel społeczny, niezależnie od innych środków potrzebnych do usunięcia skutków naruszenia.

Zadośćuczynienie, analogicznie jak odszkodowanie, jest szczególnym rodzajem świadczenia polegającego na naprawieniu szkody, czyli uszczerbku, jakiego doznaje poszkodowany we wszystkiego rodzaju dobrach przez prawo chronionych, w tym w dobrach osobistych. Chodzi zarówno o uszczerbek majątkowy jak i niemajątkowy. Przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie różnicują świadczeń odszkodowawczych w zależności od tego, czy dotyczą naprawienia szkody majątkowej czy niemajątkowej, a tym samym użyte przez ustawodawcę pojęcie odszkodowania należy odnosić również do zadośćuczynienia pieniężnego za szkodę niemajątkową (tekst jedn.: za doznaną krzywdę). Oznacza to, że użyte w przepisie art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych pojęcie odszkodowania odnosi się także do zadośćuczynienia, będącego formą wynagrodzenia za krzywdy poszkodowanego.

Z przedstawionego we wniosku opisu stanu faktycznego wynika, że Wnioskodawczyni w 2012 r. otrzymała z Sądu Apelacyjnego z dnia 23 listopada 2012 r., w którym stwierdza się przewlekłość sprawy w toczącym się postępowaniu w Sądzie Okręgowym i postanawia przyznać Wnioskodawczyni zadośćuczynienie w postaci 2.000 zł (słownie dwa tysiące złotych) od Skarbu Państwa za przewlekłość w postępowaniu Sądu Okręgowego.

W marcu 2013 r. Wnioskodawczyni otrzymała od Sądu Okręgowego, PIT-8C, gdzie w pkt D, wpisano ww. 2.000 zł jako dochód (należność). Sąd Apelacyjny przyznał od Skarbu Państwa kwotę 2.000 zł, zgodnie z art. 12 ust. 4, w brzmieniu nadanym ustawą z dnia 20 lutego 2009 r. o zmianie ustawy o skardze na naruszenie prawa strony (Dz. U. Nr 61, poz. 498), na żądanie Wnioskodawczyni, jako strony skarżącej.

Ustawa z dnia 17 czerwca 2004 r. o skardze za naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu przygotowawczym lub nadzorowanym przez prokuratora i postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki (Dz. U. z 2004 r. Nr 179, poz. 1843 z późn. zm.) reguluje zasady i tryb wnoszenia oraz rozpoznawania skargi strony, której prawo do rozpoznania sprawy bez nieuzasadnionej zwłoki zostało naruszone na skutek działania lub bezczynności sądu.

Stosownie do art. 12 ust. 2 ww. ustawy uwzględniając skargę, sąd stwierdza, że w postępowaniu, którego skarga dotyczy, nastąpiła przewlekłość postępowania. W myśl art. 12 ust. 4 cyt. ustawy uwzględniając skargę, sąd na żądanie skarżącego przyznaje od Skarbu Państwa, a w przypadku skargi na przewlekłość postępowania prowadzonego przez komornika - od komornika, sumę pieniężną w wysokości od 2.000 złotych do 20.000 złotych.

Użyte w powyższym przepisie wyrażenie "suma pieniężna", w rozumieniu przywołanego wyżej art. 12 ust. 4 ww. ustawy, nie stanowi typowego naprawienia szkody. Przemawia za tym przede wszystkim brzmienie art. 15 ust. 1 tej ustawy, zgodnie z którym strona, której skargę uwzględniono, może w odrębnym postępowaniu dochodzić naprawienia szkody wynikłej ze stwierdzonej przewlekłości od Skarbu Państwa albo solidarnie od Skarbu Państwa i komornika. Postanowienie uwzględniające skargę wiąże sąd w postępowaniu cywilnym o odszkodowanie lub zadośćuczynienie, co do stwierdzenia przewlekłości postępowania (ust. 2 tego artykułu).

Skargę o stwierdzenie, że w postępowaniu, którego skarga dotyczy, nastąpiła przewlekłość postępowania, wnosi się w toku postępowania w sprawie (art. 5 ust. 1 cyt. ustawy).

Strona, która nie wniosła skargi na przewlekłość postępowania zgodnie z art. 5 ust. 1, może dochodzić - na podstawie art. 417 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93, z późn. zm. - naprawienia szkody wynikłej z przewlekłości, po prawomocnym zakończeniu postępowania co do istoty sprawy (art. 16 cyt. ustawy).

Należy uznać, iż "suma pieniężna" z omawianego art. 12 ust. 4 nie jest ani odszkodowaniem, ani też zadośćuczynieniem. Nie jest to bowiem odszkodowanie za poniesione straty i utracone korzyści (art. 361 § 2 Kodeksu cywilnego). Nie jest to również zadośćuczynienie pieniężne za doznaną krzywdę w rozumieniu art. 445 k.c. (art. 24 § 1 i 448 k.c.).

Przepisy ww. ustawy z dnia 17 czerwca 2004 r., stanowią na gruncie polskiego porządku prawnego samodzielną podstawę prawną do występowania z trzema żądaniami, tj.: z żądaniem podstawowym zmierzającym do stwierdzenia przewlekłości postępowania w sprawie, której skarga dotyczy oraz z dwoma żądaniami dodatkowymi, czyli z żądaniem podjęcia w wyznaczonym terminie odpowiednich czynności przez organ dopuszczający się przewlekłości postępowania i z żądaniem zasądzenia na rzecz skarżącego sumy pieniężnej w razie stwierdzenia takiej przewlekłości.

Stąd też, to przepisy ww. ustawy z dnia 17 czerwca 2004 r., a nie normy prawa cywilnego, stanowią podstawę prawną dochodzenia żądań ze skargi na przewlekłość postępowania. W konsekwencji regulacje zawarte w ustawie stanowią samodzielne materialnoprawne oparcie do formułowania żądań zmierzających do przeciwdziałania przewlekłości postępowania sądowego bądź egzekucyjnego. Zatem, gdyby ustawodawca chciał, aby przyznawana stronie skarżącej w trybie ustawy z dnia 17 czerwca 2004 r. "suma pieniężna" miała charakter odszkodowania bądź zadośćuczynienia, to odpowiednio użyłby tych pojęć.

Mając na uwadze opisany we wniosku stan faktyczny oraz powołane wyżej przepisy prawa stwierdzić należy, iż zasądzona przez Sąd, w związku z przewlekłością w załatwieniu sprawy bez nieuzasadnionej zwłoki, suma pieniężna nie korzysta ze zwolnienia od podatku dochodowego, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 3 ani w art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, gdyż kwota ta nie ma charakteru odszkodowania bądź zadośćuczynienia za doznaną krzywdę.

Wobec powyższego przyznana kwota ta stanowi dla Wnioskodawczyni przychód z innych źródeł, o którym mowa w art. 20 ust. 1 w związku z art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych i podlega wykazaniu w zeznaniu rocznym za 2012 r., składanym do dnia 30 kwietnia 2013 r.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2012 r. poz. 270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1-go Maja 10, 09-402 Płock.