IPPB4/415-199/11-5/MP - Możliwość zwolnienia z opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych kwoty pieniężnej przyznanej na podstawie ugody sądowej tytułem odszkodowania w związku z rozwiązaniem umowy o pracę, przywrócenia do pracy oraz wynagrodzenia za czas pozostawania bez pracy.

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Pani, przedstawione we wniosku z dnia 1 marca 2011 r. (data wpływu 7 marca 2011 r.) oraz piśmie z dnia 19 maja 2011 r. (data wpływu 23 maja 2011 r., data nadania 20 maja 2011 r.) uzupełniającym braki formalne na wezwanie z dnia 10 maja 2011 r. Nr IPPB4/415-199/11-3/MP (data nadania 10 maja 2011 r. data odbioru 13 maja 2011 r.), o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania kwoty pieniężnej przyznanej na podstawie ugody sądowej - jest nieprawidłowe.

W dniu 7 marca 2011 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania kwoty pieniężnej przyznanej na podstawie ugody sądowej.

Z uwagi na braki formalne, pismem Nr IPPB4/415-199/11-3/MP z dnia 10 maja 2011 r. (data nadania 10 maja 2011 r., data doręczenia 13 maja 2011 r.) tut. Organ wezwał Wnioskodawczynię do uzupełnienia przedmiotowego wniosku poprzez doprecyzowanie zaistniałego stanu faktycznego.

Pismem z dnia 19 maja 2011 r. (data nadania 20 maja 2011 r., data wpływu 23 maja 2011 r.) Wnioskodawczyni uzupełniła wniosek w terminie.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny.

Od 25 stycznia 2010 r. Wnioskodawczyni była zatrudniona na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony w Kancelarii na stanowisku prawnika. Dnia 25 marca 2010 r. zawarła z Kancelarią porozumienie o rozwiązaniu umowy o pracę w tej samej dacie. Po 25 marca 2010 r. okazało się, że w dniu zawarcia ww. porozumienia Wnioskodawczyni była w ciąży. Z tego względu, w dniu 8 czerwca 2010 r. wystosowała do Kancelarii oświadczenie o uchyleniu się od skutków prawnych oświadczenia woli złożonego pod wpływem błędu, tj. dotyczącego porozumienia z dnia 25 marca 2010 r. o rozwiązaniu stosunku pracy, dążąc do ponownego zatrudnienia w Kancelarii. W przedmiotowym oświadczeniu wskazała na opisane powyżej okoliczności - fakt podpisania porozumienia będąc już w stanie ciąży oraz uzyskania świadomości o tym fakcie dopiero po jego podpisaniu. Wnioskodawczyni zgłosiła gotowość do pracy i wniosła o dopuszczenie Jej do pracy.

Kancelaria odmówiła uznania, że oświadczenie woli Wnioskodawczyni zostało złożone pod wpływem błędu wskazując, że według posiadanych przez Kancelarię informacji w dniu zawarcia porozumienia o rozwiązaniu umowy o pracę, tj. w dniu 25 marca 2010 r., wiedziała, że jest w ciąży. W związku z powyższym w dniu 10 sierpnia 2010 r. Wnioskodawczyni wniosła do Sądu Rejonowego pozew, kwestionując rozwiązanie umowy o pracę i wnosząc o świadczenia rekompensujące ten fakt, tj. o ustalenie istnienia stosunku pracy i dopuszczenie do pracy oraz o wynagrodzenie za cały czas pozostawania bez pracy z uwagi na brzmienie art. 47 zd. 2 k.p. i art. 177 § 1 k.p.

Kancelaria wniosła odpowiedź na pozew, w której zakwestionowała zarówno termin wniesienia pozwu jak i wskazane przez Wnioskodawczynię okoliczności sprawy, w tym w szczególności brak świadomości stanu ciąży w dacie zawarcia porozumienia rozwiązującego umowę o pracę. Między stronami postępowania nie było sporne, że miesięczne wynagrodzenie Wnioskodawczyni wynosiło 10.800 zł brutto.

W dniu 4 grudnia 2010 r. Wnioskodawczyni urodziła dziecko. W toku postępowania strony zawarły w dniu 23 lutego 2011 r. ugodę przed Sądem Rejonowym. Przez ugodę strony uczyniły sobie wzajemne ustępstwa w zakresie istniejącego między nimi stosunku prawnego w celu uchylenia niepewności co do roszczeń wynikających z tego stosunku, zapewnić ich wykonanie oraz uchylić istniejący spór (art. 917 k.c.). Kancelaria na podstawie ugody sądowej zobowiązała się zapłacić na rzecz Wnioskodawczyni 7,5-krotność wynagrodzenia, tj. kwotę 81.000 zł brutto tytułem zaspokojenia wszelkich roszczeń, w tym wynikających z ww. postępowania a w szczególności tytułem odszkodowania w związku z rozwiązaniem umowy o pracę, przywrócenia do pracy oraz wynagrodzenia za czas pozostawania bez pracy.

Ponadto Wnioskodawczyni poinformowała, iż nie została przywrócona do pracy. Kwota pieniężna przyznana na podstawie ugody sądowej została wypłacona tytułem zaspokojenia wszelkich roszczeń Wnioskodawczyni (Powódki) wobec pozwanej Spółki (byłego pracodawcy) wynikających ze stosunku pracy oraz z rozwiązania stosunku pracy, a w szczególności odszkodowania w związku z rozwiązaniem umowy o pracę, przywróceniem do pracy i wynagrodzeniem za czas pozostawania bez pracy. Powyższe stanowi odzwierciedlenie żądania pozwu, w którym Wnioskodawczyni domagała się ustalenia istnienia stosunku pracy ze Spółką i dopuszczenia do pracy oraz wynagrodzenia za cały czas pozostawania bez pracy wobec uprzedniego uchylenia się od oświadczenia woli w przedmiocie rozwiązania umowy o pracę na mocy porozumienia stron. Przedmiotowa ugoda została zawarta - zdaniem Wnioskodawczyni - w oparciu o art. 47 k.p., zgodnie z którym jeżeli umowę o pracę rozwiązano z pracownicą w okresie ciąży, wynagrodzenie przysługuje za cały czas pozostawania bez pracy (przy uwzględnieniu orzecznictwa Sądu Najwyższego traktującego ww. wynagrodzenie jako majątkowe świadczenie odszkodowawcze -). Wyliczona kwota stanowi ponadto wyraz instytucji ugody (w tym ugody sądowej), w ramach której strony czynią sobie wzajemne ustępstwa w zakresie istniejącego między nimi stosunku prawnego w tym celu, aby uchylić niepewność co do roszczeń wynikających z tego stosunku lub zapewnić ich wykonanie albo by uchylić spór istniejący lub mogący powstać (art. 917 k.c.).

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy ustalona w ugodzie sądowej kwota 81.000 zł brutto jest wolna od podatku dochodowego od osób fizycznych.

Zdaniem Wnioskodawczyni, uzgodniona w ugodzie sądowej kwota 81.000 zł brutto jest wolna od podatku dochodowego od osób fizycznych.

Zgodnie z brzmieniem art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób, wolne od podatku dochodowego są otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw z wyjątkiem odszkodowań wynikających z zawartych umów lub ugód innych niż ugody sądowe.

W opinii Wnioskodawczyni powyższe zwolnienie od podatku dochodowego znajduje zastosowanie w niniejszej sprawie w odniesieniu do ustalonego ugodą sądową świadczenia wypłaconego tytułem odszkodowania w związku z rozwiązaniem umowy o pracę oraz wynagrodzenia za czas pozostawania bez pracy.

Artykuł 47 k.p. precyzuje wysokość świadczenia za czas pozostawania bez pracy dla pracownicy w ciąży wskazując, że w takim przypadku pracownicy przysługuje wynagrodzenie za cały czas pozostawania bez pracy. Wnioskodawczyni zaznacza, iż wbrew nazwie, świadczenie określone w art. 47 k.p. nie jest wynagrodzeniem za pracę, a w konsekwencji świadczeniem podlegającym opodatkowaniu, lecz pełni funkcje sankcyjno-kompensacyjną. Świadczenie z art. 47 k.p. traktowane jest jako majątkowe świadczenie odszkodowawcze. Nie jest ono bowiem przewidziane w dziale trzecim kodeksu pracy zatytułowanym "Wynagrodzenia za pracę i inne świadczenia". Przysługuje ono dopiero na mocy orzeczenia sądu wydanego w związku z wniesionym przez pracownika powództwem.

Wnioskodawczyni wskazuje, iż powyższe stanowisko znajduje potwierdzenie w orzecznictwie Sądu Najwyższego, który podkreśla, że wynagrodzenie za czas pozostawania bez pracy w rozumieniu art. 47 k.p. jest szczególnym świadczeniem odszkodowawczym, a nie wynagrodzeniem za pracę ze wszelkimi tego konsekwencjami, a zatem także w zakresie zwolnienia od podatku dochodowego od osób fizycznych. Stanowisko to znalazło ostatnio potwierdzenie w uzasadnieniu uchwały 7 sędziów Sądu Najwyższego z dnia 18 czerwca 2009 r. (...), gdzie wskazano, iż "określone w art. 47 k.p. wynagrodzenie za czas pozostawania bez pracy bywa powszechnie postrzegane jako majątkowe świadczenie odszkodowawcze pełniące funkcję uproszczonej, ale pewnej i w zamierzeniu ustawodawcy szybkiej sankcji prawa pracy stosowanej wobec pracodawcy za samo wadliwe wypowiedzenie umowy o pracę." Analogicznie w wyroku Sądu Najwyższego z dnia 6 stycznia 2009 r. (II PK 117/08), gdzie wskazano wprost, iż "odszkodowanie z tytułu rozwiązania umowy o pracę z naruszeniem prawa nie podlega ochronie z art. 87 k.p. Nie jest to bowiem świadczenie przewidziane w dziale trzecim zatytułowanym "Wynagrodzenie za pracę i inne świadczenia" Podobnie, z tych samych przyczyn, nie podlega szczególnej ochronie przed potrąceniem wynagrodzenie za czas pozostawania bez pracy po przywróceniu pracownika do pracy, ponieważ - wbrew nazwie - nie stanowi ono wynagrodzenia za pracę".

Dodatkowo Wnioskodawczyni wskazuje, iż powyższe stanowisko wzmacnia również dodanie w ugodzie postanowienia, że należna Wnioskodawczyni kwota jest wypłacana także tytułem odszkodowania w związku z rozwiązaniem umowy o pracę.

W konsekwencji, przewidziana przez Wnioskodawczynię oraz Kancelarię kwota 81.000 zł brutto powinna zostać uznana za wolną od podatku dochodowego od osób fizycznych na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Przy czym, zdaniem Wnioskodawczyni, nawet w przypadku uznania, że świadczenie wynikające z zawartej ugody nie mieści się w kategorii przewidzianej w art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, to może ono zostać zaliczone do przypadków określonych w pkt 3b tejże ustawy, jako inne odszkodowanie otrzymane na podstawie ugody sądowej, gdzie zwolnienie od podatku dochodowego od osób fizycznych obejmuje kwoty do wysokości określonej w tej ugodzie. Niewątpliwie, jak wskazano powyżej, świadczenie otrzymane na podstawie zawartej ugody jest odszkodowaniem.

Na tle przedstawionego stanu faktycznego, stwierdzam, co następuje.

Stosownie do art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn. Dz. U. z 2010 r. Nr 51, poz. 307 z późn. zm.), opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a, 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

W myśl art. 10 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy źródłami przychodów są: stosunek służbowy, stosunek pracy, w tym spółdzielczy stosunek pracy, członkostwo w rolniczej spółdzielni produkcyjnej lub innej spółdzielni zajmującej się produkcją rolną, praca nakładcza, emerytura lub renta.

Stosownie do art. 12 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, za przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej oraz spółdzielczego stosunku pracy uważa się wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężną świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty, bez względu na źródło finansowania tych wypłat i świadczeń, a w szczególności: wynagrodzenia zasadnicze, wynagrodzenia za godziny nadliczbowe, różnego rodzaju dodatki, nagrody, ekwiwalenty za niewykorzystany urlop i wszelkie inne kwoty niezależnie od tego, czy ich wysokość została z góry ustalona, a ponadto świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika, jak również wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych.

Użyty powyżej zwrot "w szczególności" oznacza, że wymienione kategorie przychodów zostały wskazane jedynie przykładowo. Przychodem ze stosunku pracy i stosunków pokrewnych są więc wszelkiego rodzaju wypłaty i świadczenia skutkujące u podatnika powstaniem przysporzenia majątkowego, mające swoje źródło w łączącym pracownika z pracodawcą stosunku pracy lub stosunku pokrewnym. Takim przychodem jest również przedmiotowa kwota pieniężna wynikająca z ugody sądowej.

Natomiast kwestie zasad i podstawy do wypłaty odszkodowania z tytułu nieuzasadnionego wypowiedzenia umowy o pracę reguluje ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (tekst jedn. Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94 z późn. zm.).

Stosownie do postanowień art. 45 § 1 ustawy - Kodeks pracy, w razie ustalenia, że wypowiedzenie umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony jest nieuzasadnione lub narusza przepisy o wypowiadaniu umów o pracę, sąd pracy - stosownie do żądania pracownika - orzeka o bezskuteczności wypowiedzenia, a jeżeli umowa uległa już rozwiązaniu - o przywróceniu pracownika do pracy na poprzednich warunkach albo o odszkodowaniu. W myśl art. 45 § 2 ustawy - Kodeks pracy sąd pracy może nie uwzględnić żądania pracownika uznania wypowiedzenia za bezskuteczne lub przywrócenia do pracy, jeżeli ustali, że uwzględnienie takiego żądania jest niemożliwe lub niecelowe; w takim przypadku sąd pracy orzeka o odszkodowaniu. Odszkodowanie, o którym mowa w art. 45 ustawy - Kodeks pracy, przysługuje w wysokości wynagrodzenia za okres od 2 tygodni do 3 miesięcy, nie niższej jednak od wynagrodzenia za okres wypowiedzenia (art. 47 #185; ustawy - Kodeks pracy).

Stosownie do art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, wolne od podatku dochodowego są otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, z wyjątkiem:

Ustawodawca wyłączył z opodatkowania te odszkodowania, których wysokość lub zasady wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw, z wyjątkiem wymienionych w lit. a)-g) tego przepisu, t. j. między innymi odszkodowań wypłacanych na podstawie zawartych ugód i umów innych niż ugody sądowe.

Ponadto, w świetle art. 21 ust. 1 pkt 3b ww. ustawy, wolne od podatku dochodowego są inne odszkodowania lub inne zadośćuczynienia otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej do wysokości określonej w tym wyroku lub ugodzie, z wyjątkiem odszkodowań lub zadośćuczynień:

Jeżeli wysokość lub zasady ustalania odszkodowania nie wynikają wprost z odrębnych ustaw lub aktów wykonawczych wydanych na podstawie tych odrębnych ustaw, a podstawą ich otrzymania jest wyrok lub ugoda sądowa, wówczas odszkodowanie takie korzysta ze zwolnienia od podatku dochodowego od osób fizycznych, z wyjątkiem odszkodowań wymienionych w art. 21 ust. 1 pkt 3b lit. a) i b) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Z przedstawionego stanu faktycznego wynika, iż do ugody sądowej doszło na skutek pozwu, w którym Wnioskodawczyni domagała się ustalenia istnienia stosunku pracy ze Spółką i dopuszczenia do pracy oraz wynagrodzenia za cały czas pozostawania bez pracy wobec uprzedniego uchylenia się od oświadczenia woli w przedmiocie rozwiązania umowy o pracę na mocy porozumienia stron. Na mocy zawartej ugody Spółka zobowiązała się zapłacić na rzecz Wnioskodawczyni 7,5-krotność wynagrodzenia, tj. kwotę 81.000 zł brutto tytułem zaspokojenia wszelkich roszczeń, w tym wynikających z ww. postępowania.

Zgodnie z art. 917 ustawy - Kodeks cywilny strony zawierające ugodę, czynią sobie wzajemne ustępstwa w zakresie istniejącego między nimi stosunku prawnego w tym celu, aby uchylić niepewność co do roszczeń wynikających z tego stosunku lub zapewnić ich wykonanie albo uchylić spór istniejący lub mogący powstać.

Kwota wypłacona Wnioskodawczyni wynika zatem jedynie z ustaleń zawartych pomiędzy stronami ugody, ma charakter czysto umowny, a jej wysokość uwzględnia interesy obu stron. Kwota ta ma zatem rekompensować Wnioskodawczyni utracone przez nią, w wyniku rozwiązania umowy o pracę, spodziewane korzyści w postaci wynagrodzenia za pracę. Jak sama Wnioskodawczyni wskazała, przez ugodę strony uczyniły sobie wzajemne ustępstwa w zakresie istniejącego między nimi stosunku prawnego w celu uchylenia niepewności co do roszczeń wynikających z tego stosunku, zapewniły ich wykonanie oraz uchyliły istniejący spór. Kwota pieniężna przyznana na podstawie ugody sądowej została wypłacona tytułem zaspokojenia wszelkich roszczeń Wnioskodawczyni wobec pozwanej Spółki, wynikających ze stosunku pracy oraz z rozwiązania stosunku pracy.

W związku z tym należy uznać, iż określone w ugodzie świadczenie przyznane Wnioskodawczyni nie jest odszkodowaniem wynikającym z przepisów odrębnych ustaw, o których mowa w art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Zastosowanie do tej części świadczenia mógłby mieć przepis art. 21 ust. 1 pkt 3b tej ustawy, jednakże zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 3b lit. b) ww. ustawy, zwolnienie nie ma zastosowania do odszkodowań dotyczących korzyści, które podatnik mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono.

W związku z powyższym należy uznać, iż wypłacona kwota nie stanowi odszkodowania, którego wysokość lub zasady ustalania wynikają z przepisów odrębnych ustaw, o których mowa w art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, nie znajdzie również zastosowania do wypłaconej kwoty przepis art. 21 ust. 1 pkt 3b. W związku z tym wypłacona przez Spółkę kwota z tytułu ugodowego zaspokojenia roszczeń Wnioskodawczyni, wynikających ze stosunku pracy oraz z rozwiązania stosunku pracy nie korzysta ze zwolnienia od podatku dochodowego od osób fizycznych.

Wynikająca z ugody kwota świadczenia winna być zakwalifikowana do przychodu ze stosunku pracy bowiem wypłata tegoż świadczenia miała swe źródło w uprzednio łączącym Wnioskodawczynię z pracodawcą stosunkiem pracy. Gdyby tego stosunku nie było - Wnioskodawczyni nie miałaby podstaw występować z roszczeniem przeciwko pracodawcy o ustalenie istnienia stosunku pracy i dopuszczenie do pracy oraz wynagrodzenie za cały czas pozostawania bez pracy. Tym samym wypłacone świadczenie na podstawie ugody sądowej zawartej z byłym pracodawcą stanowi dla Wnioskodawczyni przychód ze stosunku pracy podlegający opodatkowaniu.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy). Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku ul.1-ego Maja 10, 09-402 Płock.