IPPB3/423-971/11-2/AG

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki, przedstawione we wniosku z dnia 17 listopada 2011 r. (data wpływu 21 listopada 2011 r.) w sprawie o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego, dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych:

* w zakresie pytania 1 - jest nieprawidłowe;

* w zakresie pytania 4 - jest prawidłowe.

W dniu 21 listopada 2011 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny.

Postanowieniem z dnia 24 sierpnia 2011 r. Sąd Rejonowy Wydział Gospodarczy spraw upadłościowych i naprawczych, ogłosił upadłość likwidacyjną spółki: A. S.A. wyznaczając syndyka masy upadłości. Syndyk odmawia prowadzenia ksiąg rachunkowych i składania deklaracji podatku dochodowego od osób prawnych do urzędu skarbowego oraz składania sprawozdań finansowych do urzędu skarbowego i Krajowego Rejestru Sądowego, uzasadniając odmowę brakiem po jego stronie ustawowego obowiązku ich realizacji. W związku z czym po stronie podatnika powstaje wątpliwość, co do prawidłowego postępowania podatnika w takiej sytuacji.

W związku z wyżej opisanym stanem faktycznym Spółka zadała m.in. następujące pytania:

Jakie obowiązki ma podatnik w podanym stanie faktycznym tj.:

* (pytanie 1) czy podatnik ma obowiązek prowadzenia ksiąg rachunkowych i sporządzania na ich podstawie oraz składania do urzędu skarbowego zeznań podatkowych podatku dochodowego od osób prawnych (art. 9 i art. 27 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych), mimo wydania syndykowi wszystkich dokumentów na podstawie art. 57 ust. 1 ustawy - prawo upadłościowe i naprawcze i w związku z tym brakiem danych o majątku spółki.

* (pytanie 4) czy upadły podatnik ma obowiązek składania sprawozdań finansowych do urzędu skarbowego na podstawie art. 27 ust. 2 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.

Stanowisko Wnioskodawcy:

Zgodnie z przepisami ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych na podatniku tego podatku ciążą 2 zasadnicze obowiązki:

W razie ogłoszenia upadłości likwidacyjnej podatnika będącego osobą prawną (spółką kapitałową) upadły nie traci statusu podatnika (tak np. wyrok NSA w Warszawie z dnia 7 marca 2002 r.; III SA 1787/00). Jednocześnie jednak na podstawie art. 57 ust. 1 ustawy - prawo upadłościowe i naprawcze, dalej: pun, upadły jest zobowiązany wydać syndykowi cały swój majątek oraz wszystkie dokumenty dotyczące prowadzonej działalności gospodarczej. Syndyk natomiast niezwłocznie obejmuje majątek upadłego, zarządza nim, zabezpiecza go przed zniszczeniem, uszkodzeniem lub zabraniem go przez osoby postronne oraz przystępuje do jego likwidacji (art. 173 pun). Czynności te syndyk podejmuje na rachunek upadłego lecz w imieniu własnym (art. 160 pun).

Tym samym syndyk przejmuje zarząd majątkiem upadłego i mimo iż nie staje się podatnikiem zobowiązany jest do wykonywania obowiązków podatkowych ciążących z mocy ustaw podatkowych na upadłym.

Upadły natomiast zostaje faktycznie pozbawiony możliwości wykonywania tych obowiązków, m.in. w związku z przekazaniem syndykowi dokumentów upadłej spółki.

Tym samym sytuacja syndyka jest następująca:

* na syndyku ciąży powinność wykonania obowiązku prowadzenia ksiąg rachunkowych i sporządzania na ich podstawie zeznań podatkowych oraz zapłaty podatku (art. 9 i art. 27 ust. 1 p.d.o.p.) (tak: interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie, sygnatura: IPPB5/423-234/09-4/AJ; wyrok WSA w Warszawie z dnia 30 marca 2010 r.; sygn. akt: III SA/Wa 1840/09).

* syndyk nie ma obowiązku składania sprawozdań finansowych do urzędu skarbowego (art. 27 ust. 2 p.d.o.p.) - (tak: interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie; sygnatura: IPPB5/423-234/09-4/AJ oraz wyrok WSA w Warszawie z dnia 30 marca 2010 r., sygn. akt: III SA/Wa 1840/09).

Niejasna jest jednak dla podatnika sytuacja, gdy syndyk odmawia wykonania opisanych wyżej obowiązków, określonych w art. 9 p.d.o.p. i art. 27 ust. 1 i ust. 2 p.d.o.p.

W ocenie podatnika w sytuacji, gdy syndyk masy upadłości odmawia wykonania ww. obowiązków upadły podatnik:

* nie ma obowiązku prowadzenia ksiąg rachunkowych i sporządzania na ich podstawie oraz składania do urzędu skarbowego zeznań podatkowych podatku dochodowego ód osób prawnych (art. 9 p.d.o.p. i 27 ust. 1 p.d.o.p.), albowiem po wydaniu syndykowi wszystkich dokumentów na podstawie art. 57 ust. 1 pun podatnik ten nie ma informacji o stanie majątku spółki i nie jest w stanie odzwierciedlić żadnych informacji o stanie tego majątku w zeznaniach podatkowych.

* Upadły podatnik nie ma również obowiązku składania sprawozdań finansowych do urzędu skarbowego na podstawie art. 27 ust. 2 p.d.o.p. albowiem obowiązku takiego nie ma także syndyk.

Na tle przedstawionego zdarzenia przyszłego stwierdzam co następuje:

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (tekst jedn. Dz. U. z 2011 r. Nr 74, poz. 397 z późn. zm.) - podatnicy są obowiązani do prowadzenia ewidencji rachunkowej, zgodnie z odrębnymi przepisami, w sposób zapewniający określenie wysokości dochodu (straty), podstawy opodatkowania i wysokości należnego podatku za rok podatkowy, a także do uwzględnienia w ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych informacji niezbędnych do obliczenia wysokości odpisów amortyzacyjnych zgodnie z przepisami art. 16a-16m.

Zgodnie zaś z treścią art. 27 ust. 1 tej ustawy podatnicy z wyjątkiem zwolnionych od podatku (...) są obowiązani składać urzędom skarbowym zeznanie, według ustalonego wzoru, o wysokości dochodu (straty) osiągniętego w roku podatkowym. Ponadto w świetle ust. 2 art. 27 ww ustawy. podatnicy obowiązani do sporządzania sprawozdania finansowego przekazują do urzędu skarbowego sprawozdanie wraz z opinią i raportem podmiotu uprawnionego do badania sprawozdań finansowych, w terminie 10 dni od daty zatwierdzenia rocznego sprawozdania finansowego, a spółki - także odpis uchwały zgromadzenia zatwierdzającej sprawozdanie finansowe. Obowiązek złożenia opinii i raportu nie dotyczy podatników, których sprawozdania finansowe, na podstawie odrębnych przepisów, są zwolnione z obowiązku badania.

Wykładnia literalna powołanego przepisu wskazuje, iż ustawodawca nałożył obowiązek składania sprawozdań finansowych do urzędu skarbowego na podmioty, które:

* są obowiązane do sporządzenia sprawozdania finansowego,

* mają obowiązek zatwierdzenia rocznego sprawozdania finansowego.

Ustawodawca w art. 53 ust. 1 z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (Dz. U. z 2002 r. Nr 76, poz. 694) wprowadził obowiązek zatwierdzenia rocznego sprawozdania finansowego jednostki przez organ zatwierdzający, nie później niż 6 miesięcy od dnia bilansowego. Jednakże na mocy art. 527 pkt 2 w zw. z art. 546 ustawy z dnia 28 lutego 2003 r. - Prawo upadłościowe i naprawcze (Dz. U. z 2003 Nr 60 poz. 535, dalej: puin) z dniem 1 października 2003 r. został dodany art. 53 ust. 2a ustawy o rachunkowości, zgodnie z którym ww. przepis ust. 1 nie dotyczy jednostek, w stosunku do których ogłoszona została upadłość. Zatem w odniesieniu do sprawozdań sporządzonych po dniu 1 października 2003 r. brak jest obowiązku ich zatwierdzania w przypadku jednostek w stosunku do których prowadzone jest postępowanie upadłościowe.

W konsekwencji należy uznać, iż w świetle przedstawionego stanu faktycznego, ponieważ w dniu 24 sierpnia 2011 r. została ogłoszona upadłość likwidacyjna Spółki (Wnioskodawcy) brak jest obowiązku składania sprawozdań finansowych (w rozumieniu ustawy o rachunkowości) do urzędu skarbowego z uwagi na okoliczność, iż nie jest spełniona druga z przesłanek określonych w art. 27 ust. 2 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych (obowiązek zatwierdzenia rocznego sprawozdania finansowego).

Zgodnie z art. 156 ust. 1 ustawy - Prawo upadłościowe i naprawcze, syndyka powołuje się w razie ogłoszenia upadłości obejmującej likwidację majątku upadłego. Upadły zaś traci prawo zarządu oraz możliwość korzystania i rozporządzania mieniem wchodzącym do masy upadłości, co wynika z art. 75 ust. 1 ww. ustawy - to jest majątkiem należącym do niego w dniu ogłoszenia upadłości oraz nabytym w toku postępowania upadłościowego (art. 62 ustawy). W myśl art. 57 ust. 1 ww. ustawy., jeżeli ogłoszono upadłość obejmująca likwidację majątku upadłego, upadły obowiązany jest wskazać ten majątek oraz wydać syndykowi wszystkie dokumenty dotyczące jego działalności majątku i rozliczeń, w szczególności księgi rachunkowe, inne ewidencje prowadzone dla celów podatkowych a nawet korespondencję.

Z kolei, w myśl art. 160 ust. 1 tej ustawy, w sprawach dotyczących masy upadłości syndyk dokonuje czynności na rachunek upadłego lecz w imieniu własnym. Przepis art. 173 ww. ustawy stanowi, że syndyk niezwłocznie obejmuje majątek upadłego, zarządza nim, zabezpiecza go przed zniszczeniem, uszkodzeniem lub zabraniem go przez osoby postronne oraz przystępuje do jego likwidacji.

W świetle cytowanych przepisów, upadły z mocy prawa traci zarząd oraz możliwość korzystania i rozporządzania majątkiem należącym do niego, jednakże ta okoliczność nie pozbawia upadłego statusu podatnika, do którego to stosuje się prawa i obowiązki wynikające z przepisów obowiązujących ustaw podatkowych.

We wszelkich postępowaniach, stroną w znaczeniu materialnym pozostaje upadły - to on jest podmiotem praw i obowiązków, natomiast syndykowi przysługuje legitymacja formalna do występowania w tych postępowaniach; jest on stroną w znaczeniu formalnym. W zakresie prawnopodatkowym działanie syndyka należy potraktować jako działanie przez pełnomocnika z wszystkimi prawnymi tego stanu rzeczy konsekwencjami. W świetle powyższego syndyk masy upadłości jest osobą odpowiedzialną w czasie trwania postępowania upadłościowego za realizację wszystkich obowiązków podatnika i płatnika przez upadłego.

Zgodnie z utartym poglądem doktryny czynności syndyka dotyczące masy upadłości są dokonywane na rachunek upadłego, lecz we własnym imieniu. Syndyk w sprawach dotyczących masy upadłości działa więc jako zastępca pośredni. Dotyczy to wszelkich czynności prawnych, w tym także czynności zobowiązaniowych.

Jednocześnie od 2 maja 2008 r., w świetle art. 3 ust. 1 pkt 6 ustawie o rachunkowości, za kierownika jednostki uważa się również likwidatora, a także syndyka lub zarządcę ustanowionego w postępowaniu upadłościowym. Natomiast w myśl generalnej zasady określonej w art. 169 ust. 1 puin syndyk wykonuje obowiązki sprawozdawcze, jakie ciążyłyby na upadłym.

Z treści wniosku Spółki wynika, że wobec Spółki prowadzone jest postępowanie likwidacyjne przez syndyka masy upadłości, któremu Spółka wydała na podstawie art. 57 ust. 1 ustawy - prawo upadłościowe i naprawcze, wszystkie dokumenty Spółki. Natomiast w świetle art. 12 ust. 2 pkt 2 ustawy o rachunkowości księgi rachunkowe zamyka się na dzień zakończenia działalności jednostki, w tym również jej sprzedaży, zakończenia likwidacji lub postępowania upadłościowego, o ile nie nastąpiło jego umorzenie.

W konsekwencji obowiązek wynikający z art. 9 ust. 1 oraz art. 27 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych powinien być realizowany przez syndyka masy upadłości. Syndyk sprawujący zarząd nad majątkiem upadłego, w celu jego likwidacji dokonuje szeregu czynności prawnych i faktycznych, które powodują powstanie określonych zobowiązań. Zobowiązania takie, powstałe w trakcie trwania upadłości stanowią wydatki niezbędne do osiągnięcia celu postępowania (art. 230 ust. 1 ustawy). Stosownie do art. 230 ust. 3 pkt 4 ww. ustawy, do wydatków postępowania upadłościowego obejmującego likwidację majątku upadłego należą m.in. podatki i inne daniny publiczne należne za okres po ogłoszeniu upadłości.

Ogłoszenie upadłości nie pozbawia upadłego podmiotowości prawnej ani prawa do własnego majątku, powoduje jedynie brak możliwości zarządu oraz możności korzystania i rozporządzania tym majątkiem. Upadłe przedsiębiorstwo pozostaje więc w dalszym ciągu podmiotem praw i obowiązków, jest też właścicielem majątku, nie może jedynie zarządzać ani reprezentować majątku wchodzącego w skład masy. Czynności prawne i procesowe podejmuje za upadłego i na jego rachunek syndyk. Podmiotowość prawnopodatkowa w zakresie podatku dochodowego od osób prawnych z tytułu działalności prowadzonej przez przedsiębiorcę po ogłoszeniu upadłości nie ustaje, a syndyk masy upadłości jest osobą odpowiedzialną w czasie trwania postępowania upadłościowego za realizację obowiązków podatnika. Syndyk masy upadłości ponosi również odpowiedzialność za rzetelność i niewadliwość ksiąg podatkowych.

Niemniej jednak, w przedstawionej sytuacji, żaden przepis ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych nie wyłącza obowiązków ciążących na podatniku na podstawie art. 9 ust. 1 i art. 27 ust. 1 tej ustawy.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego przyszłego uznaje się w zakresie:

* pytania 1 - za nieprawidłowe

* pytania 4 - za prawidłowe.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1-go Maja 10, 09-402 Płock.