IPPB3/423-929/13-2/DP

Pisma urzędowe
Status:  Nieoceniane

Pismo z dnia 17 lutego 2014 r. Izba Skarbowa w Warszawie IPPB3/423-929/13-2/DP

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r. poz. 749 z późn. zm.) oraz § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko #61485; przedstawione we wniosku z dnia 13 listopada 2013 r. (data wpływu 18 listopada 2013 r.) o wydanie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie możliwości zaliczenia wypłaconych odszkodowań do kosztów uzyskania przychodów - jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 18 listopada 2013 r. został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie możliwości zaliczenia wypłaconych odszkodowań do kosztów uzyskania przychodów.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.

Wnioskodawca jest podmiotem prowadzącym działalność gospodarczą obejmującą m.in. inwestowanie w produkcję filmów.

W związku z prowadzoną działalnością Wnioskodawca zawarł:

A. umowę z osobą fizyczną (dalej: "Scenarzysta"), na podstawie której:

* Scenarzysta obowiązany był m.in. do napisania i przeniesienia praw autorskich do czterech scenariuszy filmów fabularnych w zamian za ustalone wynagrodzenie;

* Wnioskodawca obowiązany był m.in. do zapłaty Scenarzyście wynagrodzenia za scenariusze oraz do wybrania przynajmniej dwóch z czterech przygotowanych scenariuszy i zainwestowania w produkcję filmów na ich podstawie;

* Scenarzysta miał pełnić obowiązki producenta kreatywnego w ramach procesu produkcji filmów na podstawie scenariuszy wybranych przez Wnioskodawcę w zamian za odrębne wynagrodzenie oraz uprawniony był do otrzymywania ustalonych tantiem z tytułu dystrybucji wyprodukowanych filmów,

B. umowę ze spółką z ograniczoną odpowiedzialnością (dalej: "Spółka"), na podstawie której Spółka obowiązana była w szczególności do wyprodukowania dla Wnioskodawcy przynajmniej dwóch filmów na podstawie scenariuszy wybranych przez Wnioskodawcę, o których mowa w punkcie A, w zamian za uzgodnione wynagrodzenie.

Zgodnie z umową, o której mowa w punkcie A Scenarzysta napisał i przeniósł prawa autorskie do czterech scenariuszy filmowych na rzecz Wnioskodawcy. Z kolei Wnioskodawca wybrał tylko jeden scenariusz i zainwestował w produkcję filmu na jego podstawie, mimo że zgodnie z umową ze Scenarzystą oraz umową ze Spółką obowiązany był do zainwestowania w produkcję minimum dwóch filmów na podstawie nabytych od Scenarzysty scenariuszy. Inwestycja w ten jeden scenariusz przyniosła Wnioskodawcy stratę finansową z uwagi na jego słabą oglądalność.

Decyzja Wnioskodawcy o nieinwestowaniu w produkcję kolejnego filmu na podstawie scenariusza nabytego od Scenarzysty była umotywowana:

* wynikami przeprowadzonej przez Wnioskodawcę analizy ekonomicznej, zgodnie z którą ewentualna inwestycja w produkcję drugiego filmu byłaby nieopłacalna (przyniosłaby Wnioskodawcy stratę i pogorszyłaby jego ogólną sytuację finansową) z uwagi na niekorzystną sytuację na rynku usług związanych produkcją i dystrybucją filmów fabularnych w Polsce,

* niezadowalającymi wynikami finansowymi inwestycji w produkcję i dystrybucję pierwszego filmu wyprodukowanego na podstawie scenariusza nabytego od Scenarzysty;

* chęcią zapobieżenia uszczerbkowi na reputacji Wnioskodawcy w przypadku wyprodukowania filmu, który w ocenie Wnioskodawcy ponownie przyniósłby niezadowalające wyniki frekwencyjne i stratę finansową;

* planami przeznaczenia ograniczonych środków finansowych Wnioskodawcy na działania związane z jego działalnością podstawową, tj. dystrybucją filmów pochodzących z amerykańskiego studia (spółki-matki Wnioskodawcy).

W związku z decyzją Wnioskodawcy o zaniechaniu inwestycji w wyprodukowanie drugiego filmu, zarówno Scenarzysta jak i Spółka poinformowali Wnioskodawcę, że rozważają podjęcie kroków prawnych przeciwko Wnioskodawcy (w tym także powództwa sądowego) w celu ochrony swoich interesów zagwarantowanych postanowieniami umów opisanych t punktach A i B, tj.:

* Scenarzysta mógł oczekiwać wynagrodzenia z tytułu pełnienia roli producenta kreatywnego oraz zysków w postaci ustalonych tantiem od dystrybucji drugiego filmu, gdyby został on wyprodukowany zgodnie z postanowieniami umowy z Wnioskodawcą;

* Spółka mogła oczekiwać wynagrodzenia za realizację zlecenia Wnioskodawcy na wyprodukowanie drugiego filmu na podstawie scenariusza nabytego od Scenarzysty.

W świetle powyższego Wnioskodawca stwierdził, że w jego najlepszym interesie będzie zawarcie ugody i uniknięcie długotrwałego i kosztownego postępowania sądowego, które mogłoby dodatkowo spowodować uszczerbek na reputacji i wizerunku biznesowym Wnioskodawcy.

W związku z tym Wnioskodawca zawarł dwie ugody pozasądowe:

A. ugodę pozasądową ze Scenarzystą, na podstawie której Scenarzysta otrzymał odszkodowanie tytułem rezygnacji Wnioskodawcy z inwestycji w drugi film na podstawie scenariuszy nabytych od Scenarzysty i zrzekł się wszelkich roszczeń wynikających z zawartej wcześniej umowy z Wnioskodawcą,

B. ugodę pozasądową ze Spółką, na podstawie której Spółka otrzymała odszkodowanie w związku z rezygnacją Wnioskodawcy z inwestycji w drugi film na bazie scenariuszy nabytych od Scenarzysty, który miał zostać wyprodukowany przez Spółkę na podstawie zlecenia otrzymanego od Wnioskodawcy; jednocześnie Spółka zrzekła się wszelkich roszczeń wynikających z umowy zawartej z Wnioskodawcą.

Odszkodowania zostały wypłacone na podstawie podpisanych ugód pozasądowych oraz not uznaniowych wystawionych przez Wnioskodawcę odrębnie na Scenarzystę oraz na Spółkę.

Dzięki zawarciu ugód pozasądowych, Wnioskodawca poniósł jedynie koszt odszkodowań, uniknął zaś konieczności zainwestowania dużo wyższych kwot w produkcję filmu, który przyniósłby (w świetle przeprowadzonej przez Wnioskodawcę analizy ekonomicznej) znaczącą stratę finansową, przewyższająca koszt wypłaconych odszkodowań. Dzięki zawarciu ugód, Wnioskodawca będzie mógł przeznaczyć zaoszczędzone fundusze na inne, bardziej opłacalne projekty.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie.

Czy odszkodowania wypłacone Scenarzyście oraz Spółce na podstawie zawartych ugód pozasądowych stanowią dla Wnioskodawcy koszt uzyskania przychodów w rozumieniu art. 15 ust. 1 u.p.d.o.p.

Zdaniem Wnioskodawcy, odszkodowania wypłacone Scenarzyście oraz Spółce na podstawie zawartych ugód pozasądowych stanowią dla Wnioskodawcy koszt uzyskania przychodów w rozumieniu art. 15 ust. 1 u.p.d.o.p.

UZASADNIENIE stanowiska Wnioskodawcy

Zdaniem Wnioskodawcy, odszkodowania wypłacone Scenarzyście oraz Spółce na podstawie zawartych ugód pozasądowych stanowią dla Wnioskodawcy koszt uzyskania przychodów w rozumieniu art. 15 ust. 1 u.p.d.o.p. z uwagi na fakt, że łącznie spełnione zostały następujące warunki:

1. Koszt wypłaconych odszkodowań został poniesiony przez Wnioskodawcę w celu zachowania źródła przychodów Wnioskodawcy osiąganych w związku z inwestowaniem w produkcję filmów.

2. Odszkodowania, o których mowa w analizowanym stanie faktycznym, nie zostały wymienione w art. 16 ust. 1 u.p.d.o.p.

3. Odszkodowania zostały rzeczywiście wypłacone oraz odpowiednio udokumentowane.

Ad. 1. Zgodnie z art. 15 ust. 1 u.p.d.o.p. kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1 u.p.d.o.p.

W świetle powyższego przepisu należy zauważyć, że odszkodowania wypłacone w przedstawionym stanie faktycznym stanowią dla Wnioskodawcy wydatki poniesione w celu zaprzestania kontynuowania nieopłacalnego przedsięwzięcia i ograniczenia strat z nim związanych. Zaniechanie inwestycji w produkcję drugiego filmu opartego na scenariuszu nabytym od Scenarzysty było racjonalne i przyczyniło się do zachowania źródła przychodu Wnioskodawcy. Kontynuacja współpracy ze Scenarzystą i Spółką przez inwestycję w drugi film, wedle racjonalnych analiz Wnioskodawcy, przyniosłaby znaczące straty przewyższające koszt wypłaconych odszkodowań. Ponadto inwestycja w drugi film doprowadziłaby w ocenie Wnioskodawcy do problemów z płynnością finansową Wnioskodawcy oraz do wstrzymania realizacji innych, potencjalnie dochodowych przedsięwzięć związanych z podstawową działalnością Wnioskodawcy, tj. dystrybucją filmów pochodzących ze studia.

Ponadto, zawarcie ugód pozasądowych i wypłata odszkodowań pozwoliły uniknąć Wnioskodawcy konieczności ponoszenia znaczących kosztów postępowań sądowych oraz uszczerbku na wizerunku i reputacji, co ma istotne znaczenie z perspektywy relacji biznesowych Wnioskodawcy.

Wnioskodawca pragnie podkreślić, że powyższe stanowisko znajduje odzwierciedlenie w orzecznictwie sądów administracyjnych. W szczególności Naczelny Sąd Administracyjny w Warszawie w uchwale siedmiu sędziów z dnia 25 czerwca 2012 r. (sygn. II FPS 2/12) stwierdził m.in.:

" (...) Działając w warunkach rynkowych podatnik musi podejmować racjonalne z jego punktu widzenia, oparte na ekonomicznych analizach i kalkulacjach, działania zmierzające do uzyskania możliwie największej efektywności ekonomicznej. Działania te mogą również polegać na dokonywaniu określonych oszczędności, zmniejszeniu kosztów i wydatków, minimalizowaniu strat z określonych segmentów działalności, czy też eliminowaniu nieopłacalnych przedsięwzięć. Gdyby podatnik działań takich nie podejmował, mógłby nie sprostać konkurencji a prowadzona przez niego działalność mogłaby stać się nierentowna i zacząć przynosić straty. Tym samym zagrożone byłoby źródło przychodów, jakim jest prowadzenie działalności gospodarczej w jej całokształcie. W tym sensie, co do zasady, każde tego rodzaju przedsięwzięcie zmierzające do zapobieżenia powstania takiej sytuacji, powinno być postrzegane jako prowadzące do zachowania bądź zabezpieczenia źródła przychodów, a związane z tym koszty, jako koszty uzyskania przychodów w rozumieniu art. 15 ust. 1 u.p.d.o.p. (...)"

Analogiczne stanowisko zostało zaprezentowane również w wyroku NSA z dnia 17 stycznia 2012 r. (sygn. II FSK 1365/10), w wyroku WSA w Poznaniu z dnia 4 kwietnia 2013 r. (sygn. I SA/Po 106/13) oraz w wyroku WSA w Warszawie z dnia 12 lutego 2013 r. (sygn. III SA/Wa 2105/12).

Stanowisko zbieżne z Wnioskodawcą prezentują również organy podatkowe. W szczególności w interpretacji indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z dnia 17 lipca 2012 r. (sygn. IBPBI/2/423-402/12/PC) organ stwierdził m.in.:

" (...) Należy wskazać, iż w obrocie gospodarczym występują przypadki, że strona odstępuje od zawartej umowy, której wykonanie spowodowałoby niekorzystne dla niej skutki. Podatnik prowadzący działalność gospodarczą powinien postępować racjonalnie i zmierzać do osiągnięcia przychodu. Co istotne w niniejszej sprawie Wnioskodawca we wniosku wskazał, iż dzięki odstąpieniu od umowy, Spółka zminimalizuje koszty i straty ponoszone na skutek realizowania umowy i płaconych kar umownych, a także koszty dotyczące zakupu towaru, który musi dostarczyć, (...) Zatem, w opinii tut. Organu zamierzone przez Spółkę działania zmierzają do osiągania przychodów jak i zachowania źródła przychodów i jego zabezpieczenia. Mając na uwadze powyższe uregulowania prawne, przedmiotowa kara umowna zapłacona przez Wnioskodawcę z tytułu odstąpienia od umowy, będzie stanowiła dla Spółki koszt uzyskania przychodu, w myśl art. 15 ust. 1 u.p.d.o.p. (...)"

Analogiczne stanowisko znaleźć można również m.in. w interpretacji indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy z dnia 28 grudnia 2012 r. (sygn. ITPB3/423-596/12/AM) oraz Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 24 grudnia 2012 r. (sygn. IPPB3/423-741/12-2/PK1).

Ad. 2. Zdaniem Wnioskodawcy, odszkodowania wypłacone przez Wnioskodawcę w opisanym stanie faktycznym nie mieszczą się w katalogu kosztów wyłączonych z kosztów uzyskania przychodów na podstawie art. 16 ust. 1 u.p.d.o.p. W szczególności, odszkodowania te nie stanowią odszkodowań z tytułu wad dostarczonych towarów, wykonanych robót i usług oraz zwłoki w dostarczeniu towaru wolnego od wad albo zwłoki w usunięciu wad towarów albo wykonanych robót i usług. W szczególności Wnioskodawca nie wypłacił odszkodowania w celu skompensowania strat Scenarzysty oraz Spółki powstałych w związku z wykonaną już usługą. Wnioskodawca nie był zobowiązany do świadczenia usług na rzecz Scenarzysty oraz Spółki i takich usług nie świadczył. Wnioskodawca dokonał zapłaty odszkodowania w celu zwolnienia się z obowiązku inwestycji, która w jego ocenie była nieopłacalna oraz zapobieżeniu ewentualnemu sporowi sądowemu ze Scenarzystą oraz Spółką.

Ad. 3. Wnioskodawca dokonał wypłaty odszkodowań zgodnie z postanowieniami zawartych ugód pozasądowych w formie przelewów bankowych.

Ponadto, w związku z zawarciem ugód pozasądowych i wypłat odszkodowań Wnioskodawca dysponuje kompletem dokumentów, które potwierdzają poniesienie kosztu odszkodowań oraz uzasadniają racjonalność ich wypłacenia, tj.:

* podpisanymi ugodami pozasądowymi ze Scenarzystą oraz ze Spółką,

* potwierdzeniami przelewów odszkodowań na rachunki bankowe: Scenarzysty oraz Spółki,

* notami uznaniowymi wystawionymi odrębnie dla Scenarzysty i dla Spółki,

* analizą finansową spodziewanych wyników inwestycji w produkcję drugiego filmu na podstawie scenariusza nabytego od Scenarzysty, która potwierdza nieopłacalność takiego przedsięwzięcia oraz przemawia za racjonalnością zawarcia przedmiotowych ugód.

Podsumowując, zdaniem Wnioskodawcy, w związku z łącznym spełnieniem warunków opisanych w punktach 1-3 powyżej, odszkodowania wypłacone Scenarzyście oraz Spółce na podstawie zawartych ugód pozasądowych stanowią dla Wnioskodawcy koszt uzyskania przychodów w rozumieniu akt. 15 ust. 1 u.p.d.o.p.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest nieprawidłowe.

W niniejszej sprawie zapytaniem podatnika objęta jest kwestia dopuszczalności zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów odszkodowań wypłaconych z tytułu zerwania współpracy przy produkcji filmów. Odszkodowania te wypłacono osobie fizycznej oraz spółce z ograniczoną odpowiedzialnością. Wnioskodawca, stoi na stanowisku, iż poniesione przez niego wydatki są uzasadnione pod względem gospodarczym tj. przyczyniają się do zaprzestania ponoszenia kosztów nieracjonalnych pod względem ekonomicznym, które #61485; zgodnie z przeprowadzoną analizą sytuacji branży filmowej #61485; mogą generować straty w sensie ekonomicznym. Przedmiotowe wydatki, zdaniem Spółki, ograniczą koszty związane z dalszą produkcją filmów, które nie przyniosą Spółce oczekiwanych zysków, a mogą spowodować jedynie utratę jej dobrego wizerunku.

Podatnik, mając na względzie przytoczone powyżej okoliczności faktyczne wyprowadza wniosek, iż wydatki związane z zapłatą odszkodowań za rozwiązania współpracy z wymienionymi we wniosku podmiotami służą w istocie zachowaniu albo zabezpieczeniu źródła przychodów. W ocenie organu interpretacyjnego istotne znaczenia dla potrzeb niniejszej sprawy ma wykazanie zaistnienia przesłanki związanej z celowością poniesienia określonych wydatków, które winny być nakierowane na uzyskanie przychodu, zachowanie albo zabezpieczenie jego źródła. Mając powyższe na uwadze, a także fakt, iż pozostałe przesłanki kwalifikowania wydatków do kosztów uzyskania przychodów zostały spełnione (tekst jedn.: poniesienie wydatku przez podatnika, jego definitywny charakter, związek z prowadzoną działalnością gospodarczą, właściwe udokumentowanie, nie podleganie przedmiotowych wydatków pod normę z art. 16 ust. 1), w ramach własnego uzasadnienia poprzestanie na przytoczeniu argumentów przemawiających za uznaniem, iż przesłanka ta nie została przez Spółkę spełniona, co czyni możliwość zaliczenia przedmiotowych kosztów uzyskania przychodów za niedopuszczalną w świetle ogólnych zasad wynikających z art. 15 ust. 1 ustawy z dnia ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz. U. z 2011 r. Nr 74, poz. 397 z późn. zm., dalej: ustawa o CIT).

Zgodnie bowiem z brzmieniem wskazanej normy prawnej kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1. Ustawodawca, dla zaliczenia konkretnych wydatków do kosztów uzyskania przychodów wprowadza zatem szereg wymogów, które te wydatki winny spełniać. Jak to już zostało powyżej wskazane, jedną z kluczowych przesłanek jest wykazanie celowości poniesienia danego wydatku. W ocenie organu interpretacyjnego można mówić, iż dany wydatek został poniesiony "w celu" osiągnięcia przychodu, zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodu, gdy jego poniesienie ma lub może mieć wpływ na powstanie lub też zwiększenie przychodów. W konsekwencji, możliwość zaliczania danych wydatków do kosztów uzyskania przychodów ma przede wszystkim skłaniać podatników do podejmowania racjonalnych decyzji gospodarczych, w tym znaczeniu, iż przysparzać one będą konkretne przychody podatkowe, lub też zachowają źródło przychodów w niezmienionym stanie albo zabezpieczą to źródło przed uszczupleniem czy też zmniejszeniem.

Wskazać należy, iż koszty poniesione na zachowanie lub zabezpieczenie źródła przychodów w przypadku prowadzenia działalności gospodarczej to wydatki związane z samym funkcjonowaniem podmiotu jako całości. Do kosztów podatkowych można zaliczyć te koszty zachowania i zabezpieczenia przychodów, które są wynikiem gospodarczych potrzeb źródła przychodów, związanych z jego eksploatacją w sferze materialnej i organizacyjnej, tak aby utrzymać ciągłość tego źródła przychodu w znaczeniu zapewnienia podatnikowi możności osiągania z niego trwale zysków. Do tej grupy kosztów można zaliczyć wszelkie wydatki na ubezpieczenia, doradztwo, badania rynkowe, usługi księgowe, usługi prawne, wydatki na przekształcenia gospodarcze i wiele innych. Zatem koszty ponoszone w celu zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, to koszty ponoszone w celu utrzymania w sprawności źródła przychodów, jego uchowania i uchronienia tak, aby mogło funkcjonować i dawać przychody w przyszłości. To także koszty ponoszone w celu podtrzymania istnienia źródła przychodów, skutecznej realizacji przedsięwzięć, uczynienia źródła przychodów mocnym i trwałym, odpornym na działanie czynników obniżających jego sprawność.

W ocenie organu interpretacyjnego, niedopuszczalna jest teza, że zerwanie współpracy z kontrahentami, którzy współpracowali ze Spółką przy produkcji filmów (i ponadto mieli umownie zagwarantowany udział w produkcji jeszcze co najmniej jednego filmu, za co mieli dostać odpowiednie wynagrodzenie), ma na celu zabezpieczenie/zachowanie źródła przychodów. Organ interpretacyjny zwraca uwagę, iż wydatki na ogólne funkcjonowanie podmiotu gospodarczego, dotyczące na przykład wydatków na obsługę prawną mają na celu zabezpieczenie interesów tego podmiotu, i w tym sensie wypełniają cel nałożony ustawą o CIT. Inna jest natomiast sytuacja przedstawiona w ramach niniejszego wniosku, gdzie Wnioskodawca wyraźnie wskazuje na okoliczność związaną z ekonomiczną nieefektywnością dalszej produkcji filmów we współpracy z wymienionymi podmiotami, co skutkuje koniecznością podjęcia decyzji o zakończeniu tej współpracy. Dokonanie takiego posunięcia nie może być zatem rozumiane jako wypełniające nałożony ustawą warunek celowości, który winien być nakierowany bądź na osiągnięcie bądź na zabezpieczenie albo zachowanie źródła przychodów. Przy interpretacji powołanego przepisu, w ocenie organu, nie należy tracić z pola widzenia jego treści normatywnej, a także całego kontekstu ustawy o CIT. Żaden bowiem przepis wspomnianej ustawy nie pozwala na zmniejszenie dochodu podlegającego opodatkowaniu, w przypadku wykazania przez podatnika, iż racjonalność działań rozumianych jako chęć uniknięcia strat ekonomicznych skutkuje koniecznością poniesienia określonych wydatków. Trudno jest zatem z treści art. 15 ust. 1 ustawy o CIT wyprowadzić klauzulę generalną, która racjonalność podejmowanych decyzji biznesowych wiązałaby z prawem do obniżenia swoich zobowiązań podatkowych, poprzez zwiększenie wydatków uznawanych za koszty uzyskania przychodów. Organ interpretacyjny nie podziela zatem poglądu, iż samo przypisanie postępowaniu Wnioskodawcy cech racjonalności przy zmiennym otoczeniu gospodarczym powoduje dopuszczalność kwalifikacji wydatków jako wypełniających cel zawarty w art. 15 ust. 1 ustawy o CIT. Tak rozumiana "racjonalność" nie wyznacza ustawowego celu, lecz jedynie stanowi jeden z elementów składowych przy ocenie związku przyczynowego jaki winien występować pomiędzy wydatkiem a przychodem, jego zabezpieczeniem lub zachowaniem. Omawiając racjonalność działań podatnika należy dodatkowo uwzględnić całokształt sytuacji, w której końcowo doszło do poniesienia opisanych wydatków. Wnioskodawca zawarł umowy, w których zobowiązał się do produkcji przynajmniej dwóch filmów. Na podstawie tych umów kontrahenci mieli brać udział przy produkcji w zamian za odpowiednie wynagrodzenie. Z analizy wniosku wynika, że to wynagrodzenie zostało uzależnione tylko od aktywnej współpracy kontrahentów przy produkcji filmów. Nie została uwzględniona sytuacja, w której produkcja tych filmów może się okazać nieopłacalna. Trudno więc nazwać racjonalnym zobowiązanie się z góry do zapłaty wynagrodzenia za udział w produkcjach filmowych, których opłacalność jest niepewna i niemożliwa do sprawdzenia. Słusznie kontrahenci zażądali odszkodowań za zerwanie współpracy i utracenie obiecanych korzyści. Analizując jednak tę sytuację od strony Spółki należy uznać, że nieracjonalnym z jej strony posunięciem było zawarcie umów, w których zapewniono kontrahentom wynagrodzenie za produkcję kilku filmów w sytuacji, gdy nie było jeszcze możliwości oceny jakie przychody może zagwarantować dystrybucja filmów opartych na pomysłach konkretnego scenarzysty. Takiej oceny Spółka dokonała dopiero po wyprodukowania pierwszego filmu, który przyniósł Wnioskodawcy stratę finansową. Racjonalną decyzją było w tym momencie zaprzestanie dalszej produkcji filmów. Efektem jednak poprzednio przyjętych, niekorzystnych zobowiązań była konieczność wypłaty odszkodowań na rzecz Scenarzysty i spółki zajmującej się produkcją filmów.

Jednocześnie wskazać należy, iż działanie polegające na ograniczeniu uszczuplenia majątku Spółki nie stanowi wystarczającej podstawy do uznania, iż mamy do czynienia z zabezpieczeniem źródła przychodów.

Jak zauważył WSA w Poznaniu w wyroku z dnia 9 listopada 2010 r., sygn. akt I SA/Po 748/10: "W przedstawionym we wniosku stanie faktycznym Spółka nie wskazała z jakiego konkretnie źródła przychodów będzie osiągała przychody pozostające w związku z zapłaconym odszkodowaniem. Podniosła jedynie, iż "zaoszczędzone" środki, które miałyby pokrywać w kolejnych okresach czynsz najmu miałyby zostać przekazane na bieżącą statutową działalność gospodarczą. To jednak nie jest tożsame ze wskazaniem źródła przychodów, czego wymaga ustawodawca. Ponadto z przedstawionego stanu faktycznego nie wynika w jaki sposób " (...) sp. z. o.o." zabezpieczyła swoje interesy w przypadku rozwiązania umowy ze Spółkami (...) i (...) w sytuacji, w której zdecydowała się na zawarcie 10-letniej umowy najmu bez możliwości jej wypowiedzenia wobec (...) Sp. z. o.o. Należy zauważyć, iż w tym przypadku rozwiązanie umowy najmu i zapłata odszkodowania doprowadziły do wygaszenia i unicestwienia źródła przychodu jakim był czynsz najmu za lokale, do dysponowania którymi podatnik uzyskał tytuł w 2001 r. na okres 10 lat. Dokonany zatem wydatek nie może być wiązany z ogólną działalnością Spółki, lecz z określonym źródłem przychodów, które w wyniku rozwiązania umowy wygasło. (...) Nie można wobec tego zasadnie twierdzić, iż zapłacone odszkodowanie miało na celu zabezpieczenie lub zachowanie źródła przychodów, skoro zostało poniesione na jego likwidację i nie można go powiązać z żadnym ze źródeł przychodów poza ogólną działalnością Spółki. Z uwagi bowiem na konstrukcję przepisu art. 15 ust. 1 u.p.d.o.p. nie każdy wydatek dokonany przez przedsiębiorcę może być uznany za koszt podatkowy. Należy wobec tego wyrazić pogląd, że odszkodowania będące następstwem wcześniejszego rozwiązania umów nie stanowią kosztów uzyskania przychodów ze względu na brak określonej w art. 15 ust. 1 u.p.d.o.p przesłanki działania "w celu osiągnięcia przychodu" (por. analogicznie wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 30 listopada 2006 r. w sprawie II FSK 1388/05, publ. LEX nr 263871). Potwierdzeniem tego stanowiska w judykaturze jest wyrok Naczelnego Sadu Administracyjnego z dnia 20 marca 2009 r. w sprawie II FSK 1915/07 (publ. LEX nr 512338), w którym wskazano na możliwość powiązania kosztu odszkodowania za natychmiastowe rozwiązanie umowy najmu z przychodem ze sprzedaży nieruchomości będącej przedmiotem najmu. W tym przypadku wskazano na związek przyczynowo-skutkowy z przychodem ze sprzedaży nieruchomości, podczas gdy w rozpatrywanej sprawie Spółka nie wskazała na żadne konkretne źródło przychodu, któremu miałby służyć koszt w postaci zapłaconego odszkodowania".

Należy przy tym podkreślić, iż organ nie kwestionuje sensu ekonomicznego poniesionego wydatku, czy też racjonalności podejmowanych przez przedsiębiorcę decyzji gospodarczych i ich efektywności, bada natomiast celowość wydatku w granicach wyznaczonych przez art. 15 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, tj. czy konkretny wydatek został poniesiony w związku dążeniem do osiągnięcia przychodu (zachowania lub zabezpieczenia jego źródła).

Jak już podkreślono powyżej, cel rozumiany jako chęć minimalizacji strat nie może być utożsamiany z pojęciem "zabezpieczenia źródła przychodów". Jak bowiem orzekł WSA w Poznaniu w wyroku z dnia 21 stycznia 2009 r., sygn. akt I SA/Po 1369/08, " (...) zapłaty przedmiotowej kary umownej w celu uniknięcia konieczności poniesienia większych wydatków nie można uznać za "działanie w celu zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów" w rozumieniu art. 15 ust. 1 u.p.d.o.p. Podzielić tutaj należy pogląd organu podatkowego wyrażony w zaskarżonej interpretacji, zgodnie z którym sama chęć zapobieżenia jeszcze większej stracie niż zapłacona kara umowna, która mogłaby wystąpić w przypadku realizacji inwestycji, nie przesądza jeszcze, że jest to działanie w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów" oraz wyrok z dnia 9 listopada 2010 r., sygn. akt I SA/Po 748/10, zgodnie z którym: "Przepis art. 15 ust. 1 u.p.d.o.p. nie przewiduje możliwości wpisywania w ciężar kosztów podatkowych odszkodowań, które ponoszone są w celu uniknięcia strat. Celem poniesionego kosztu wyartykułowanym w tym przepisie jest jedynie osiąganie przychodów. Jedynie de lege ferenda celowe byłoby wprowadzenie takich regulacji prawnych, które umożliwiałyby zaliczenie do kosztów podatkowych wydatków z tytułu zapobiegania czy też zminimalizowania strat. Jednakże de lege lata proponowana przez stronę skarżącą wykładnia analizowanego przepisu nie jest możliwa (por. A. Bartosiewicz, R. Kubacki, t.25 do art. 22 w PIT. Komentarz, Lex, 2009").

W innym orzeczeniu ten sam Sąd stwierdził (cytat): "Jednocześnie samo działanie polegające na ograniczeniu uszczuplenia majątku podatnika nie stanowi jeszcze wystarczającej podstawy do uznania, iż mamy do czynienia z zabezpieczeniem źródła przychodów" (wyrok z dnia 2 września 2010 r. sygn. akt I SA/Po 436/10).

W tym miejscu warto również powołać wyrok NSA z dnia 20 lipca 2011 r., sygn. akt II FSK 460/10 dotyczący zapłaty odszkodowania przy rozwiązaniu umów najmu, gdzie Sąd uznał (cytat): "Z analizy treści tego przepisu (art. 15 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych - przypis Organu) wynika, że nie obejmuje on swoją dyspozycją działań "negatywnych" zmierzających do ograniczenie straty lecz wyłącznie działania o charakterze pozytywnym zmierzające do uzyskania przychodu ewentualnie do zachowania lub zabezpieczenia jego źródeł".

Mając powyższe na uwadze, wydatki na wypłatę odszkodowań na rzecz Scenarzysty i spółki zajmującej się produkcją filmów jako nie spełniające przesłanek wymienionych w art. 15 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych nie mogą być uznane za koszty uzyskania przychodów. Bez znaczenia w rozpoznawanej sprawie pozostaje zatem fakt, braku zaliczenia przedmiotowych wydatków do katalogu zawartego w art. 16 ust. 1 ustawy o CIT.

Jednocześnie wskazać należy, iż w toku niniejszego postępowania ocenie organu podlegał całokształt argumentacji Wnioskodawcy, w tym powołane we wniosku orzeczenia sądów administracyjnych. Z uwagi na powyższe organ pragnie zauważyć, iż przytoczone przez Wnioskodawcę orzeczenie z dnia 25 czerwca 2012 r., sygn. akt II FPS 2/12, nie przekłada się w całej rozciągłości na opis zdarzenia przyszłego zawarty w przedmiotowym wniosku. W powołanym uchwale rozważeniu podlegała kwestia likwidacji środka trwałego i zaliczenia w koszty straty odpowiadającej niezamortyzowanej wartości początkowej inwestycji w obcym środku trwałym, nie zaś okoliczność zerwania współpracy przy produkcji filmów ze względu na dalszą nieopłacalność tej współpracy. Różnica stanów faktycznych występująca pomiędzy rozstrzygnięciem sądu a niniejszym postępowaniem nie pozwala zatem na proste przełożenie tez zawartych w orzeczeniu sądu na grunt rozpoznawanej sprawy. Wyrwane z kontekstu ogólne stwierdzenia na temat ekonomicznej opłacalności nie mogą być używane bez całościowej analizy konkretnego przypadku. Podobną argumentację należy zastosować do oceny pozostałych wyroków wymienionych w treści wniosku. Zostały one wydane w indywidualnych sprawach innych podatników po dokonaniu dogłębnej analizy każdego z rozpatrywanych przypadków.

Mając powyższe na uwadze, uzasadnienie organu zawarte w niniejszej interpretacji, poparte orzecznictwem sądowym, stanowi pogłębioną i kompletną odpowiedź na argumentację Wnioskodawcy, wskazującą przyczyny dla których organ uznał prezentowane we wniosku stanowisko za nieprawidłowe.

Odnosząc się natomiast do powołanych przez Wnioskodawcę interpretacji stwierdzić należy, iż nie są one wiążące dla organu rozpoznającego niniejszą sprawę. Należy mieć bowiem na uwadze, iż organ interpretacyjny zobowiązany jest do działania zgodnie z zasadą legalizmu, co oznacza, że błędne rozstrzygnięcia wydane w analogicznych stanach faktycznych nie mogą skutkować wiązaniem organu przy ocenie stanowiska w innych sprawach, albowiem prowadziłoby to do naruszenia wyżej wskazanej zasady.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr z 2012 poz. 270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1-go Maja 10, 09-402 Płock.

Opublikowano: http://sip.mf.gov.pl