IPPB3/423-905/13-2/GJ

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r. poz. 749 z późn. zm.) oraz § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko - przedstawione we wniosku z dnia 31 października 2013 r. (data wpływu 5 listopada 2013 r.), o wydanie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie:

* zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów odszkodowania wypłaconego na rzecz byłej pracownicy - jest nieprawidłowe,

* zaliczenia do kosztów podatkowych poniesionych kosztów sądowych - jest prawidłowe.

W dniu 5 listopada 2013 r. został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie kosztów uzyskania przychodów.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny

Spółka z o.o. po przekształceniach restrukturyzacyjnych jego następca prawny Zakład (ZE) Spółka z o.o. (dalej nazywana "Spółka") była stroną postępowania sądowego wszczętego przez zwolnioną pracownicę.

W dniu 24 lutego 2011 r. Zakład Zaopatrzenia Spółka z o.o. wręczył pracownicy zatrudnionej przez Spółkę na podstawie umowy o pracę, w wymiarze pełnego etatu, na stanowisku referenta do spraw magazynowych, rozwiązanie umowy o pracę za wypowiedzeniem. Umowę tę rozwiązano 31 maja 2011 r. z zachowaniem okresu wypowiedzenia, wskazując jako powód rozwiązania urnowy likwidację stanowiska pracy. Pismem z dnia 1 marca 2011 r. pracownica wniosła odwołanie od wypowiedzenia do Sądu Rejonowego Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych wnosząc o uznanie wypowiedzenia za bezskuteczne. Pracownica uznała wypowiedzenie jako niezgodne z Umową Społeczną dotyczącą zabezpieczenia praw i interesów pracowniczych w procesie konsolidacji i restrukturyzacji Grupy Kapitałowej E. z dnia 19 lipca 2007 r., której Spółka była stroną.

Wyrokiem z dnia 24 maja 2013 r. s Sąd Rejonowy IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych przywrócił pracownicę do pracy na dotychczasowych warunkach. Sąd zakwestionował decyzję Spółki w kwestii doboru pracownika do zwolnienia, uznając ją za nieprawidłową. Zdaniem Sądu to inny pracownik powinien być zwolniony. Ponadto Sąd nakazał pobrać od ZE Spółka z o.o. na rzecz Sądu Rejonowego kwotę 2152,00 zł tytułem opłaty od pozwu i zasądził od Spółki na rzecz powódki kwotę 180,00 zł tytułem zwrotu kosztów procesu.

Od wyroku otrzymanego 17 czerwca 2013 r., ZE Spółka z o.o. złożyła apelację do Sądu Okręgowego IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych. Spółka wnosiła o uznanie, iż rozwiązanie umowy o pracę było zgodne z prawem i nie naruszono przepisów o wypowiadaniu umów o pracę oraz Umowy Społecznej dotyczącej zabezpieczenia praw i interesów pracowniczych w procesie konsolidacji i restrukturyzacji Grupy Kapitałowej E. z dnia 19 lipca 2007 r.

W toku postępowania apelacyjnego - na wniosek powódki - zawarto ugodę sądową w dniu 26 września 2013 r. (Sąd Okręgowy Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych). Na mocy ugody sądowej ZE Spójka z o.o. zobowiązała się do wypłaty zwolnionej pracownicy kwoty 10.000,zł netto tytułem odszkodowania. Zapłata odszkodowania nastąpiła w terminie 14 - stu dni od daty zawarcia ugody. Strony zgodnie oświadczyły, iż przedmiotowa ugoda wyczerpuje roszczenia byłej pracownicy w sprawie i likwiduje spór procesowy.

Ze stanu faktycznego sprawy wynika, iż Spółka poniosła koszt zasądzonego odszkodowania oraz koszty procesu. W związku z rozbieżnościami interpretacyjnymi ZE Spółka z o.o. ma wątpliwość, czy może zaliczyć wydatki poniesione z tytułu ugody sądowej, zasądzone koszty procesu do pośrednich kosztów podatkowych.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie:

1. Czy wypłacone odszkodowanie na rzecz byłej pracownicy i poniesione koszty sądowe, stanowią dla Z Spółka z o.o. koszty uzyskania przychodów na podstawie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.

Zdaniem Wnioskodawcy zgodnie z treścią art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (dalej ustawa o CIT), kosztami uzyskania przychodów są wszelkie koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w katalogu wyłączeń zawartym w art. 16 ustawy. Wobec powyższego, aby wydatek poniesiony przez podatnika mógł stanowić koszt uzyskania przychodów, muszą zaistnieć łącznie następujące przesłanki:

* został poniesiony przez podatnika,

* jest definitywny, a więc bezzwrotny,

* pozostaje w związku z prowadzoną przez podatnika działalnością gospodarczą

* poniesiony został w celu uzyskania przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła

* przychodów,

* został właściwie udokumentowany,

* nie jest kosztem wymienionym w art. 16 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.

Oznacza to, że podatnik podatku dochodowego od osób prawnych może wliczyć w ciężar kosztów wszelkie faktyczne poniesione wydatki, które mają lub mogły mieć bezpośredni wpływ na wielkość osiągniętego przychodu, z wyłączeniem wydatków enumeratywnie wymienionych w art. 16 ust. 1 ustawy.

Należy zauważyć, iż ustawodawca nie wyłączył pośród kosztów niestanowiących kosztów podatkowych odszkodowań wypłacanych byłym pracownikom na podstawie wyroku lub ugody sądowej zawartej przed Sądem Pracy. W ocenie Spółki pomiędzy wydatkami poniesionymi przez Spółkę na wypłatę odszkodowania istnieje związek spełniający warunek celowości, a więc dążenia do zabezpieczenia źródła przychodu. W momencie zawierania ugody Spółka miała podstawy przypuszczać, że spór sądowy może toczyć się latami, co może znacznie podwyższyć koszty sądowe, obsługi prawnej, jak również istniało zagrożenie, uszczuplenia majątku Spółki w momencie wydania niekorzystnego wyroku sądu lub narazić się na rozgłos, który mógłby zaszkodzić interesom Spółki. Należy podkreślić, iż w przedmiotowej sprawie wypłata odszkodowania jest konsekwencją wcześniejszego zatrudnienia pracownicy. Natomiast wydatki związane z zatrudnieniem to koszty funkcjonowania firmy. Są to zobowiązania związane z prowadzoną przez ZE Spółka z o.o. działalnością i wynikające z podejmowanych przez nią działań. Tym bardziej, że prawo do zapłaty odszkodowania przysługuje byłej pracownicy i zostało usankcjonowane ugodą sądową. Niedopełnienie tego obowiązku mogłoby narazić Spółkę (pracodawcę) na koszty egzekucji. Zawarta ugoda sądowa kończy proces, który w swoim dalszym ciągu naraziłby Spółkę jako pracodawcę na dodatkową stratę czasu i konieczność ponoszenia dodatkowych kosztów.

W ocenie Spółki poniesienie wydatku miało wpływ na wielkość osiągniętego w roku podatkowym przychodu lub zabezpieczenia źródła przychodu. Zwolnienie pracownicy zostało podyktowane likwidacją stanowiska (było to bardziej opłacalne niż jej dalsze zatrudnianie). Spółka stwierdza, iż wypłacone na mocy ugody zawartej przed sądem odszkodowanie za wypowiedzenie umowy o pracę wykazuje związek z prowadzoną działalnością a tym samym z przychodami Spółki - pracodawcy, w efekcie stanowi koszt uzyskania przychodu.

Wypłacone w niniejszej sprawie odszkodowanie na podstawie zawartej ugody sądowej nie mieści się w katalogu kar i odszkodowań wyłączającym go z kosztów uzyskania przychodów, zawartym w art. 16 ust. 1 pkt 19 i pkt 22 ustawy o CIT, a jego poniesienie pozwoliło Spółce uzyskać oszczędności i uniknąć większych ciężarów. Koszty zapłacone przez Spółkę (m.in. odszkodowanie) w wyniku zawartej ugody sądowej są znacznie mniejsze niż te, które mogłyby być zasądzone, gdyby sprawa zakończyła się wyrokiem.

Ugoda ze swej natury oznacza czynienie ustępstw przez każdą ze stron procesu. Tym samym z racjonalnego punktu widzenia oraz literalnej wykładni art. 15 ust. 1 ustawy o CIT, wydatki związane z zawartą w trakcie procesu sądowego ugodą są ponoszone w celu zabezpieczenia bądź zachowania źródła przychodów.

W związku z powyższym należy uznać, iż przedmiotowe odszkodowanie i poniesione koszty sądowe stanowią w Spółce koszt podatkowy zgodnie z dyspozycją przepisu art. 15 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Spółki w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego w zakresie zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów odszkodowania na rzecz byłej pracownicy - jest nieprawidłowe, w zakresie zaliczenia do kosztów podatkowych poniesionych kosztów sądowych - jest prawidłowe.

O możliwości obciążania podatkowych kosztów uzyskania przychodów przez podatników podatku dochodowego od osób prawnych decydują przepisy ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz. U. z 2011 r. Nr 74, poz. 397 z późn. zm.) - dalej u.p.d.o.p.

Zgodnie z art. 15 ust. 1 u.p.d.o.p. kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem wydatków wymienionych w art. 16 ust. 1 u.p.d.o.p.

Powołany przepis ma charakter ogólny (tzw. klauzula generalna). Z tego względu, każdorazowy wydatek poniesiony przez podatnika powinien podlegać indywidualnej analizie w celu dokonania jego kwalifikacji prawnej. Kosztami uzyskania przychodów są wyłącznie takie koszty, które spełniają kumulatywnie warunki określone w cytowanym art. 15 ust. 1, tj.:

* zostały poniesione przez podatnika,

* ich poniesienie miało na celu uzyskanie przychodów lub zachowanie albo zabezpieczenie źródła przychodów,

* nie zostały wyłączone z kategorii kosztów podatkowych mocą art. 16 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.

Pierwsza z wymienionych przesłanek odnosi się do możliwości przypisania faktu poniesienia kosztu do osoby podatnika. Kosztem uzyskania przychodu mogą być wyłącznie koszty obciążające samego podatnika - wartość ciężarów, jakie ponosi podatnik w toku prowadzenia działalności (funkcjonowania). Poniesienie kosztu jest co do zasady związane z faktycznym i definitywnym przesunięciem określonej wartości z majątku podatnika do majątku innego podmiotu.

Przesłankę celowości kosztu uważa się za spełnioną, gdy istnieje związek przyczynowy pomiędzy poniesieniem danego kosztu a powstaniem lub realną szansą powstania przychodów podatkowych, bądź też zachowaniem albo zabezpieczeniem źródła ich uzyskiwania. Nie ma przy tym znaczenia, czy dany wydatek przyniósł oczekiwany skutek w postaci osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenie ich źródła. Istotne jest, czy w momencie jego ponoszenia podatnik mógł - obiektywnie oceniając - oczekiwać takiego efektu.

Katalog wyłączeń z kategorii kosztów uzyskania przychodów zawarty w art. 16 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych ma charakter zamknięty. Ujęte w nim wyłączenia mają różny charakter i pełnią różne funkcje. W szczególności, część spośród nich prowadzi do bezwzględnego wyłączenia określonych rodzajów kosztów z kategorii kosztów podatkowych, część służy limitowaniu wysokości rozpoznawanych przez podatników rodzajów kosztów uzyskania przychodów (uniemożliwia zaliczenie do kosztów podatkowych wartości przewyższających ustalony przez ustawodawcę poziom wydatków), część - "przesunięciu" momentu rozpoznawania określonych kosztów, wykluczeniu ich związku albo powiązaniu ich z konkretnym przychodem lub momentem podatkowym.

Ze względu na powyższe stwierdzić należy, że koszt, który spełnia łącznie omówione powyżej przesłanki nosi miano kosztu uzyskania przychodów. Należy przy tym podkreślić, że ocena spełnienia ww. warunków może być dokonana wyłącznie w odniesieniu do konkretnego, ustalonego co do rodzaju i wartości, a zatem definitywnego kosztu podatnika.

W niniejszej sprawie, rozpoznaniu organu podlegała kwestia zaliczenia w poczet kosztów uzyskania przychodów kosztów sądowych oraz odszkodowania na rzecz byłej pracownicy z tytułu rozwiązania z nią umowy o pracę, w zakresie którego sąd uznał za nieprawidłową decyzję Spółki w kwestii doboru pracownika do zwolnienia. Odszkodowanie zostało wypłacone przez Spółkę na mocy ugody sądowej z pracownicą.

Spółka wskazuje na możliwość zaliczenia powyższych kwot do kosztów podatkowych z następujących powodów:

Odnosząc się do powyższej argumentacji Spółki, należy zgodzić się ze Spółką, że odszkodowanie za niezasadne wypowiedzenie umowy o pracę nie zostało wymienione w art. 16 ust. 1 u.p.d.o.p., wśród kosztów, które ustawodawca wyłączył z kosztów uzyskania przychodów. Z tego jednak nie wynika, że spełnia ono kryteria wymienione w art. 15 ust. 1 ustawy.

Decydującym kryterium przy kwalifikacji prawnej danego kosztu, jako kosztu uzyskania przychodów w rozumieniu tego przepisu, pozostaje kryterium celu poniesienia kosztu. Kryterium to wiąże się z zamiarem działania podatnika zdeterminowanym na osiągnięcie przychodów lub zachowanie albo zabezpieczenie ich źródła, tym samym z istnieniem związku przyczynowego, który wyraża się we wpływie (bezpośrednim lub pośrednim) ponoszonego kosztu na powstanie lub zwiększenie osiąganego przychodu lub we wpływie na zachowanie albo zabezpieczenie jego źródła. W tym więc kontekście istotne jest, aby ocena zachowania podatnika, kwalifikującego określony koszt jako koszt podatkowy, dokonywana była również z perspektywy związku tego wydatku z prowadzoną działalnością gospodarczą oraz wiedzy o związkach przyczynowych, to jest: w tym zakresie, że dany wydatek (koszt) może obiektywnie przyczynić się do realizacji pożądanego celu (osiągnięcia przychodu lub zachowania albo zabezpieczenia jego źródła), co jednak oczywiście nie oznacza, że cel ten zostanie osiągnięty (por. uchwała NSA z 25 czerwca 2012 r., II FPS 2/12; dostępna na stronie internetowej: http://orzeczenia. nsa.goy.pl/).

Analizując wydatek w postaci odszkodowania przez pryzmat wymienionych wyżej przesłanek wynikających z art. 15 ust. 1 u.p.d.o.p., należy uznać, że między wydatkiem - tu odszkodowaniem a przychodem związek nie występuje. Jeden z argumentów Spółki opiera się na takim rozumowaniu: koszty pracownicze stanowią koszt funkcjonowania firmy, wypłata odszkodowania jest konsekwencją wcześniejszego zatrudnienia pracownicy. Poniesienie wydatku miało wpływ na wielkość osiągniętego w roku podatkowym przychodu. Zwolnienie pracownicy zostało podyktowane likwidacją stanowiska-było bardziej opłacalne niż jej dalsze zatrudnienie. A zatem wypłacone odszkodowanie wykazuje związek z działalnością gospodarczą Spółki, a tym samym z przychodami i w efekcie stanowi koszt uzyskania przychodów. Organ nie podziela wniosków wysnutych przez Spółkę w zakresie związku zapłaty odszkodowania z przychodami Spółki. Podatkowo odszkodowanie nie generuje żadnego przychodu. W realiach rozpoznawanej sprawy, zapłata odszkodowania była koniecznością. Obowiązek poniesienia tego wydatku wynikał bowiem z faktu zawarcia ugody sądowej z pracownicą z którą bezzasadnie rozwiązano umowę o pracę. Z oczywistych więc względów, tego rodzaju wydatek nie mógł pozostawać w jakimkolwiek związku z przesłankami działania, które można by uznać za ukierunkowane na osiągnięcie przychodów. W niniejszej sprawie, jak wskazuje Spółka, odszkodowanie jest poniesione, przede wszystkim, w celu zabezpieczenia źródła przychodów. Generalnie rozważając związek przyczynowy pomiędzy wydatkiem a zachowaniem lub zabezpieczeniem źródła przychodów, którym jest działalność gospodarcza, należy stwierdzić, że kosztami ponoszonymi w celu zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, są koszty ponoszone w celu utrzymania w sprawności źródła przychodów, jego uchowania i uchronienia tak, aby mogło funkcjonować i dawać przychody w przyszłości. To także koszty ponoszone w celu podtrzymania istnienia źródła przychodów, skutecznej realizacji przedsięwzięć, uczynienia źródła przychodów mocnym i trwałym, odpornym na działanie czynników obniżających jego sprawność. Przy takim rozumieniu kosztów na zabezpieczenie źródła przychodów nie do przyjęcia jest uznanie odszkodowania jako wydatku poniesionego w tym celu.

Z uzasadnienia stanowiska Spółki wynika, że odszkodowanie zostało poniesione, przede wszystkim z obawy, aby spór sądowy między Spółką a pracownicą nie generował dalszych kosztów oraz aby nie narażał Spółki na rozgłos, który mógłby jej zaszkodzić. Ponadto niedopełnienie obowiązku z ugody sądowej mogłoby narazić Spółkę na dodatkowe koszty egzekucji. Koszty poniesione przez Spółkę w wyniku ugody są znacznie mniejsze niż te, które mogłyby być zasądzone, gdyby sprawa zakończyła się wyrokiem. Powyższe wskazuje, że odszkodowanie nie miało na celu uzyskania przychodu lub zabezpieczenia albo zachowania źródła przychodu. Celem wypłaty odszkodowania jest zwolnienie się z ciążącego na Spółce zobowiązania, wynikającego z zawartej ugody. Argument Spółki, że poniesione odszkodowanie jest znacznie mniejsze niż przypuszczalne koszty, gdyby spór trwał nadal, również nie spełnia przesłanki wskazanej przez ustawodawcę dla uznania wydatku za koszt podatkowy.

Brak więc spełnienia kryterium celu poniesionego wydatku przesądza o tym, że poniesiony wydatek w postaci odszkodowania nie może być zakwalifikowany do kosztów podatkowych.

Spółka natomiast może zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów koszty sądowe. Choć nie mogą być one powiązane z konkretnym przychodem uzyskanym przez Spółkę - niewątpliwie wiążą się jednak z prowadzoną przez nią działalnością, zostały poniesione dla ochrony jej interesów. Z tych też względów wydatki z tego tytułu mogą zostać zaliczone do kosztów uzyskania przychodów - stanowią koszty pośrednie prowadzonej działalności, które są potrącane w dacie ich poniesienia.

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w opisanym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2012 r. poz. 270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1 Maja 10, 09-402 Płock