IPPB3/423-491/10-5/14/S/AG

Pisma urzędowe
Status:  Nieoceniane

Pismo z dnia 6 czerwca 2014 r. Izba Skarbowa w Warszawie IPPB3/423-491/10-5/14/S/AG

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r. poz. 749, z późn. zm.) oraz § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2007 r. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działając w imieniu Ministra Finansów uwzględniając prawomocny (od dnia 14 stycznia 2014 r.) wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie sygn. akt. III SA/Wa 835/11 z dnia 4 listopada 2011 r. (data wpływu 24 marca 2014 r.) oraz wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 14 stycznia 2014 r. sygn. akt II FSK 228/12 (data wpływu 24 luty 2014 r.), stwierdza, że stanowisko - przedstawione we wniosku z dnia 21 lipca 2010 r. (data wpływu 26 lipca 2010 r.) o wydanie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego odnośnie kosztów uzyskania przychodów w zakresie:

* pytań numer 1 i 2 - jest prawidłowe;

* pytania numer 3 - jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 26 lipca 2010 r. został złożony ww. wniosek o wydanie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczący podatku dochodowym od osób prawnych w zakresie kosztów uzyskania przychodów.

W przedmiotowym wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.

P. S.A. ("Spółka" lub ",P.") jest spółką prowadzącą działalność na rynku telekomunikacyjnym i jest jednym z największych operatorów telefonii komórkowej w Polsce. W związku z ciągłym rozwojem działalności gospodarczej oraz koniecznością pokrycia wynikających z tego tytułu potrzeb finansowych Spółki, podjęła ona decyzję o przeprowadzeniu programu emisji obligacji średnioterminowych na rynkach międzynarodowych (ang. Euro Medium Term Notes - "Obligacje").

Zasady emisji Obligacji na rynkach międzynarodowych

Należy wskazać, iż proces emisji Obligacji na rynkach europejskich (lub szerzej międzynarodowych) ma charakter wysoce skomplikowany i wyspecjalizowany, a na tym rynku obowiązują określone zasady i praktyka emisji dłużnych papierów wartościowych oraz wymogi formalne i prawne. Ponadto zasadą jest także, iż emisja tego rodzaju papierów wartościowych (pozyskanie finansowania) jest dokonywana przez podmioty gospodarcze za pośrednictwem specjalnie powołanych do tego celu spółek specjalnego przeznaczenia - spółek celowych ("SPV"), których wyłącznym zadaniem jest właśnie emisja obligacji. Natomiast podmioty będące inicjatorami i beneficjentami programu emisji Obligacji udzielają obligatariuszom gwarancji wykonania zobowiązań przez SPV, przez co inicjatorzy emisji ponoszą pełną odpowiedzialność prawną wobec obligatariuszy na wypadek niewypłacalności SPV (która jest podmiotem celowym nie posiadającym żadnego majątku poza wierzytelnościami od inicjatora z tytułu programu emisji obligacji).

W sprawie będącej przedmiotem niniejszego wniosku P. jest inicjatorem oraz beneficjentem emisji Obligacji na rynkach międzynarodowych. W związku z podjęciem przez P. decyzji o emisji Obligacji, przy wsparciu doradców, P. przystąpił do prac nad pozyskaniem finansowania w drodze emisji Obligacji, strukturą tej transakcji oraz jej warunkami. W tym celu Spółka zatrudniła wyspecjalizowane, renomowane instytucje finansowe, które swoją reputacją doświadczeniem i kontaktami dają szanse / gwarancje powodzenia transakcji), doradców prawnych (których zadaniem było przygotowanie struktury transakcji oraz odpowiedniej dokumentacji - w tym prospektu inwestycyjnego), audytorów (którzy zapewniają odpowiednie wsparcie od strony raportowania finansowego) oraz agencji ratingowych, których zadaniem było przyznanie oceny wiarygodności kredytowej (ratingu) Spółki i Obligacji.

W ramach prac nad strukturą transakcji - ze względu na uwarunkowania biznesowe oraz panującą na międzynarodowych rynkach finansowych praktykę w tym zakresie, do zapewnienia finansowania w drodze emisji Obligacji - podjęto decyzję o założeniu spółki celowej / SPV - emitenta Obligacji. Jako SPV ma zostać wykorzystana spółka P. F. z siedzibą w Szwecji (P. F.) w której P. posiada 100% akcji.

Należy wskazać, iż samo założenie spółki celowej - P. F. - było jedynie jednym z etapów procesu emisji Obligacji (P. F. został założony w ostatniej fazie procesu przygotowań do emisji Obligacji). Co istotne P. F., będąc emitentem Obligacji, pełni jedynie funkcję pomocniczą w transakcji - funkcję "pośrednika", który będzie przekazywał uzyskane z tytułu emisji środki na rzecz P. w drodze pożyczek, będącego wyłącznym inicjatorem i beneficjentem procesu emisji Obligacji. Za pełnione przez siebie funkcje "pośrednika" P. F. będzie otrzymywał wynagrodzenie w postaci marży - tj. różnicy pomiędzy odsetkami otrzymywanymi od P., a odsetkami wypłacanymi na rzecz obligatariuszy. Marża ta służyć ma pokryciu kosztów bieżącego funkcjonowania P. F. oraz zapewnieniu dochodu odpowiedniego do pełnionych przez P. F. funkcji.

Podsumowując, celem Spółki jest pozyskanie przez siebie finansowania poprzez emisję Obligacji na rynkach międzynarodowych i wszelkie podejmowane przez P. w tym zakresie działania (w tym zawierane z instytucjami finansowymi oraz doradcami umowy) służą temu właśnie celowi. Nie zmienia tego okoliczność, że pomiędzy Spółką a obligatariuszami "pojawia się" pośrednik w postaci P. F., który będzie emitował Obligacje i następnie przekazywał środki z emisji na rzecz P. na podstawie umów pożyczek. P. F. - będąc formalnie emitentem Obligacji - pełni w programie emisji Obligacji funkcję pomocniczą i wykonawczą, gdyż rola tej spółki jest w pełni podporządkowana interesom P. i pozyskaniu przez P. finansowania.

Zatem P. - jako inicjator i wyłączny beneficjent programu emisji Obligacji - ponosi pełną odpowiedzialność finansową i prawną z tytułu emisji Obligacji oraz gwarantuje wypłacalność spółki P. F. będącej emitentem Obligacji (jak wskazano poniżej P. udzieli na rzecz obligatariuszy gwarancji wykonania zobowiązań P. F. z tytułu wyemitowanych Obligacji).

Transakcja

Biorąc pod uwagę powyższe, zgodnie z założeniami przeprowadzanej transakcji (,"Transakcja") uzyskanie przez P. finansowania zostanie zrealizowane zatem w następujący sposób:

P. F. wyemituje Obligacje na rynkach międzynarodowych pozyskując z tego tytułu finansowanie. Zgodnie z założeniami programu emisji Obligacji zostaną one wyemitowane w seriach, przy czym każda seria może składać się z jednej lub kilku transz.

P. F. udzieli następnie finansowania Spółce na podstawie jednej lub kilku umów pożyczek ("Umowa Pożyczki"), wykorzystując w tym celu środki pieniężne pozyskane z emisji Obligacji.

Jednocześnie P. - jako beneficjent Transakcji - udzielił na rzecz obligatariuszy gwarancji wykonania zobowiązań P. F. z tytułu wyemitowanych Obligacji.

Na dzień złożenia niniejszego wniosku Transakcja znajduje się w ostatnie fazie realizacji, przy czym nie nastąpiła jeszcze emisja żadnej transzy Obligacji i w konsekwencji nie została jeszcze zawarta żadna Umowa Pożyczki. Na początku maja 2010 r. została natomiast w zasadzie ukończona praca nad dokumentacją prawną dotyczącą Transakcji. W szczególności przygotowany został prospekt emisyjny wymagany dla celów dopuszczenia Obligacji do notowania na Giełdzie w Luksemburgu. Sfinalizowane oraz podpisane zostały również umowy dotyczące emisji Obligacji (w tym Dealer Agreement, lssue and Paying Agency Agreement) oraz inne konieczne dokumenty. Ponadto, Spółka i P. F. zawarły tzw. ramową umowę pożyczki (Master Loan Agreement) ("Ramowa Umowa Pożyczki"), która nie ma jednak charakteru prawnego umowy pożyczki, lecz wyłącznie reguluje między stronami warunki i sposób zawierania poszczególnych Umów Pożyczek w przyszłości tj. - w przypadku emisji poszczególnych serii Obligacji.

Obligacje będą oferowane inwestorom na rynkach międzynarodowych oraz będą przedmiotem obrotu na Luksemburskiej Giełdzie Papierów Wartościowych. Prospekt emisyjny dotyczący emisji Obligacji został zaakceptowany przez luksemburski organ nadzoru finansowego - Luxembourg Commission de Suryeillance de Secteur Financier ("CSSF"), co oznacza, że Obligacje mogą być dopuszczone do notowań na Luksemburskiej Giełdzie Papierów Wartościowych.

Należy podkreślić, iż emisja Obligacji jest procesem wysoce czasochłonnym i skomplikowanym od strony prawnej oraz biznesowej (szczególnie obecnie w warunkach wysokiej niepewności i zmienności na rynkach finansowych). Przygotowania do Transakcji zostały rozpoczęte przez P. na początku 2009 r. Dopiero zaś na początku maja 2010 r. została natomiast założona przez P. spółka P. F. jako spółka celowa powołana do emisji Obligacji. W okresie między rozpoczęciem przygotowań do emisji Obligacji a powołaniem P. F., Spółka oraz jej doradcy prawni, księgowi i biznesowi opracowywali strukturę oraz warunki Transakcji. Prace nad emisją Obligacji były kontynuowane także (przez krótki okres) już po powstaniu P. F. Dodatkowo należy wskazać, iż w przedmiotowej sprawie z uwagi na niekorzystne warunki panujące na rynkach finansowych (niedostępność oraz wysoki koszt kapitału) w drugiej połowie 2009 r. Spółka zawiesiła prace nad projektem. Zostały one jednak wznowione w pierwszym kwartale 2010 r. (co wymagało m.in. modyfikacji prospektu emisyjnego tak by odzwierciedlał on aktualne dane finansowe P.).

Na dzień składania wniosku należy stwierdzić, że P. przygotował program emisji Obligacji i spełnił wszystkie wymogi formalne niezbędne do uruchomienia programu emisji Obligacji. Jednakże decyzja o momencie faktycznej emisji Obligacji jest uzależniona od sytuacji na rynkach finansowych (w szczególności kosztów finansowania). W tym zakresie P. dokonuje stałego monitoringu sytuacji na rynkach finansowych, a emisja zostanie przeprowadzona gdy będzie możliwe uzyskanie satysfakcjonujących Spółkę kosztów finansowania (nie jest również całkowicie wykluczone - choć mało prawdopodobne - iż w przypadku braku satysfakcjonujących P. warunków finansowych Spółka zrezygnuje z emisji).

Wykorzystanie środków z emisji Obligacji

Jak wskazano powyżej powodem emisji Obligacji jest konieczność zapewnienia Spółce finansowania jej bieżącej działalności gospodarczej prowadzonej na rynku usług telekomunikacyjnych w Polsce. Z tego powodu środki pieniężne pozyskane przez P. z tytułu emisji Obligacji zostaną wykorzystane na potrzeby bieżącej działalności telekomunikacyjnej P., a więc działalności gospodarczej podlegającej opodatkowaniu podatkiem dochodowym w Polsce. Należy wskazać, że na obecnym etapie nie jest możliwe przypisanie finansowania do żadnych projektów inwestycyjnych których wynikiem miałoby być nabycie lub wytworzenie środków trwałych lub wartości niematerialnych i prawnych, czy też do projektów akwizycyjnych (np. finansowanie nabycia udziałów w innych spółkach).

Koszty ponoszone przez P. w związku z pozyskaniem finansowania

Jak wskazano powyżej pozyskanie finansowania w wysokości setek milionów euro od inwestorów wymagało zaangażowania w proces emisji Obligacji wiodących instytucji finansowych. Ich zadaniem jest bowiem przekonanie - w oparciu o swoją reputację, doświadczenie i kontakty - inwestorów o odpowiednich zasobach finansowych, że Obligacje są odpowiednią dla nich inwestycją a emitent jest podmiotem wiarygodnym (mogą one również same zainwestować pewne środki w Obligacje). W analizowanej Transakcji P. zaangażował dwie wiodące międzynarodowe instytucje finansowe ("Banki Inwestycyjne"), których zakres prac określony w umowie zawartej przez P. z Bankami Inwestycyjnymi (Letter of Engagement) i następnie sprecyzowany w umowie zlecenia (Dealer Agreement) zawartej z Bankami Inwestycyjnymi przez P. oraz P. F. - łącznie "Umowa Zlecenia") sprowadza się do doprowadzenia do emisji Obligacji i objęcia ich przez inwestorów (możliwe jest także objęcie części Obligacji przez Banki Inwestycyjne na podstawie Subscription Agreement - "Umowa Nabycia" - pomiędzy P., P. F. oraz Banki Inwestycyjne). W szczególności czynności podejmowane przez Banki Inwestycyjne i zmierzające do doprowadzenia do emisji Obligacji obejmują m.in. koordynację całej Transakcji, odpowiednie wynegocjowanie parametrów Obligacji (wysokość kuponów odsetkowych, uzgodnienie ewentualnego dyskonta lub premii emisyjnej itp.), działalność marketingową, kontakty z inwestorami, doradztwo przy uzyskaniu ratingu oraz wsparcie przy doprowadzeniu do dopuszczenia do notowań na giełdzie w Luksemburgu.

W powyższym zakresie należy wskazać, iż Banki Inwestycyjne rozpoczęły świadczenie usług w związku z Transakcją na podstawie podpisanego z P. Letter of Engagement - umowa ta została zawarta w marcu 2009 r. Dopiero po założeniu spółki P. F. (co miało miejsce na początku maja 2010 r.) została zawarta Umowa Zlecenia, która potwierdziła i sprecyzowała zakres usług świadczonych przez Banki Inwestycyjne oraz inne elementy uczestnictwa Banków Inwestycyjnych w programie emisji Obligacji. Jak wskazano powyżej Umowa Zlecenia została podpisana dopiero w maju 2010 r.

Ponadto, jak już wskazano powyżej dla przeprowadzenia Transakcji konieczne było przygotowanie odpowiedniej dokumentacji prawnej (np. umowy dotyczące Obligacji, Ramowa Umowa Pożyczki, wzory przyszłych Umów Pożyczek, dokument ofertowy - prospekt emisyjny niezbędny do dopuszczenia Obligacji do notowań na Luksemburskiej Giełdzie Papierów Wartościowych, wymaganych opinii prawnych, raportów finansowych itp.) oraz uzyskanie oceny wiarygodności kredytowej (tzw. ratingu) przez P. jako ostatecznego beneficjenta i gwaranta Obligacji, jak również ratingu samych Obligacji.

W związku z powyższym, w ramach Transakcji (tekst jedn.: szeroko pojętego procesu pozyskania finansowania przez P. poprzez emisję Obligacji) konieczne było poniesienie szeregu wydatków. Podkreślić należy, że to P. jest beneficjentem (oraz inicjatorem) emisji Obligacji - tj. całe finansowanie pozyskane w drodze emisji zostanie przekazane P. na podstawie jednej lub kilku Umów Pożyczek i wykorzystane przez P. w ramach prowadzonej działalności gospodarczej. Zatem biorąc pod uwagę funkcje pełnione w ramach Transakcji przez P. F. oraz P. podjęto decyzję, że wszelkie koszty związane z emisją Obligacji zostaną poniesione przez P. (również ze względu na konieczność zachowania warunków rynkowości wynikających z przepisów o cenach transferowych). Zasada ta dotyczy wyłącznie kosztów związanych z przygotowaniem i przeprowadzeniem emisji Obligacji, a nie kosztów bieżących wynikających z działalności P. F. (takich jak koszty ogólne związane z funkcjonowaniem P. F., koszty związane z zarządzaniem tą spółką, koszty notowania obligacji na giełdzie w Luksemburgu, czy koszty audytu P. F.). P. F. będzie w związku z emisją zarabiał określoną marżę odsetkową (tekst jedn.: różnicę pomiędzy odsetkami otrzymywanymi od P. na podstawie Umów Pożyczek oraz odsetkami płaconymi na rzecz obligatariuszy) stanowiącą wynagrodzenie za funkcje pełnione w ramach transakcji, która m.in. pokryje koszty bieżące opisane powyżej.

Mając na uwadze strukturę i faktyczne cele Transakcji, jak również role i funkcje pełnione w jej ramach przez P. (inicjatora i wyłącznego beneficjenta Transakcji) i P. F. (której rola de facto jest w pełni podporządkowana interesom P. i pozyskaniu przez P. finansowania), to P. został zobowiązany do poniesienia wszelkich kosztów związanych z emisją Obligacji. W szczególności, zgodnie z Ramową Umową Pożyczki (art. 5.1 tej umowy) P. jest zobowiązany do zapłaty na żądanie P. F. wszelkich kosztów (włączając koszty prawne i wydatki), które zostały lub zostaną poniesione przez P. F. w związku z emisją Obligacji. Ponadto, zgodnie z art. 5.3 Ramowej Umowy Pożyczki, P. jest również zobowiązany do poniesienia bezpośrednio wszelkich innych kosztów związanych z Transakcją (takich jak wynagrodzenie agencji ratingowych oraz koszty obsługi prawnej, doradztwa finansowego i podatkowego), do zapłaty których P. jest zobowiązany zgodnie z umowami zawartymi przez siebie z podmiotami trzecimi (bez prawa obciążenia nimi P. F.). Część kosztów związanych z procesem emisji Obligacji i wynikająca z umów zawartych przez P. F. zostanie poniesiona przez P. F. (w szczególności dotyczy to wynagrodzenia należnego Bankom Inwestycyjnym za doprowadzenie do sukcesu emisji i zarządzanie tym programem - tzw. management and underwriting commission, koszt dyskonta przy emisji Obligacji). Z ekonomicznego punktu widzenia koszty te zostaną "przerzucone" na P. poprzez ustalenie (o czym stanowi Ramowa Umowa Pożyczki) prowizji od udzielenia poszczególnych pożyczek na podstawie poszczególnych przyszłych Umów Pożyczek.

Specyficznie koszty, które zostały (zostaną) poniesione przez P. w związku z pozyskaniem finansowania poprzez emisję Obligacji (na podstawie Ramowej Umowy Pożyczki i poszczególnych Umów Pożyczek) obejmują

a.

prowizje od pożyczek udzielonych P. przez P. F. (płatne przy zawarciu poszczególnych Umów Pożyczek);

b.

koszty doradców prawnych Banków Inwestycyjnych; zobowiązanie do pokrycia kosztów doradców prawnych zaangażowanych przez Banki Inwestycyjne w związku ich uczestnictwem w programie emisji Obligacji wynika przede wszystkim z postanowień Letter of Engagement oraz zostało potwierdzone w art. 11 Umowy Zlecenia i było jednym z warunków świadczenia usług przez Banki Inwestycyjne na potrzeby emisji Obligacji wynagrodzenie to częściowo zostało, a częściowo zostanie zapłacone bezpośrednio przez P. - zgodnie z Ramową Umową Pożyczki nakładającą obowiązek zapłaty kosztów związanych z Transakcją na P.);

c.

inne koszty bieżące związane z pozyskaniem finansowania w drodze emisji Obligacji oraz towarzyszące programowi emisji Obligacji (np. koszty związane z prezentacją oferowanych Obligacji potencjalnych inwestorom międzynarodowym (w ramach tzw. road show), koszty przygotowania i wydrukowania dokumentów związanych z Transakcją oraz inne koszty związane z Transakcja); koszty te zostały lub zostaną poniesione przez podmioty trzecie.-. np. Banki Inwestycyjne lub P. F., które z kolei obciążą nimi P. - zgodnie z Ramową Umową Pożyczki nakładającą obowiązek zapłaty kosztów związanych z transakcją na P. - na podstawie faktur i not obciążeniowych (fee letters) wystawionych przez Banki Inwestycyjne lub P. F.);

d.

wynagrodzenie doradcy prawnego P. w związku z Transakcją które zostało (a częściowo zostanie w przyszłości) poniesione zgodnie z umową zawartą przez P. z kancelarią prawniczą (zakres prac doradcy prawnego obejmował m.in. przeprowadzenie badania prawnego P. pod kątem przygotowania dokumentu ofertowego w związku z emisją Obligacji, przygotowanie części prawnej dokumentu ofertowego, przygotowanie wymaganych opinii prawnych bieżące doradztwo prawne i podatkowe czy udział w negocjacjach dokumentacji prawnej transakcji),

e.

wynagrodzenie doradcy finansowego (rachunkowego) P. w związku z Transakcją które zostały lub zostaną poniesione zgodnie z umową zawartą przez P. z firmą audytorsko-doradczą (zakres prac doradcy finansowego obejmował doradztwo w związku ze sprawozdaniami finansowymi wykorzystanymi w dokumencie ofertowym, wydanie raportów dotyczących zawartości dokumentu ofertowego na potrzeby inwestorów międzynarodowych (tzw. comfort letters). uczestnictwo w procesie przygotowywania dokumentu ofertowego);

f.

wynagrodzenie agencji ratingowej za przeprowadzenie analizy oraz przyznanie P. oceny wiarygodności kredytowej (tzw. ratingu) oraz oceny (ratingu) emitowanych Obligacji, co było warunkiem przeprowadzenia Transakcji (P. oraz same Obligacje musiały posiadać rating aby możliwe było wyemitowanie Obligacji i pozyskanie tą, drogę pozyskać finansowanie przez P.); wydatki te zostały lub zostaną poniesione przez P. zgodnie z umową zawartą przez P. z agencją ratingową,

g.

inne koszty związane przygotowaniem oraz realizacją programu emisji Obligacji obciążające bezpośrednio P. - w szczególności koszty podróży pracowników P. zaangażowanych w projekt emisji Obligacji itp.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytania.

1. Czy prowizje od Umów Pożyczek wskazane w punkcie a stanowią koszt uzyskania przychodów P. w dniu ich poniesienia.

2. Czy wydatki (wskazane w punktach d-g powyżej) ponoszone na rzecz doradcy prawnego, doradcy finansowego, agencji ratingowych oraz inne wydatki związane z przygotowaniem i wypracowaniem odpowiednich mechanizmów przeprowadzenia transakcji, a także doradztwem przy jej przeprowadzeniu mogą być zaliczone do kosztów uzyskania przychodów P. w dniu ich poniesienia.

3. Czy wskazane w punktach b-c powyżej wydatki z tytułu zapłaty kosztów doradztwa prawnego na rzecz Banków Inwestycyjnych w związku z Transakcją i poniesieniem innych kosztów bieżących związanych z pozyskaniem finansowania w drodze emisji Obligacji oraz towarzyszących programowi emisji Obligacji, do których poniesienia P. jest zobowiązany na mocy Ramowej Umowy Pożyczki mogą być zaliczone do kosztów uzyskania przychodów P. w dniu ich poniesienia.

Zdaniem Wnioskodawcy.

Pytanie 1

Prowizje należne P. F. od poszczególnych Umów Pożyczek wskazane w punkcie a powyżej będą stanowić koszt uzyskania przychodów P. w dacie ich poniesienia jako koszty związane z pozyskaniem finansowania w postaci pożyczek.

Pytanie 2

Wydatki (wskazane w punktach d-g powyżej) ponoszone na rzecz doradcy prawnego, doradcy finansowego, agencji ratingowych oraz inne wydatki związane z przygotowaniem i wypracowaniem odpowiednich mechanizmów przeprowadzenia transakcji a także doradztwem przy jej przeprowadzeniu mogą być zaliczone przez P. do kosztów uzyskania przychodów w dacie ich poniesienia.

Pytanie 3

Wydatki (wskazane w punktach b-c powyżej) z tytułu zapłaty kosztów doradztwa prawnego na rzecz Banków Inwestycyjnych w związku z Transakcją i poniesieniem innych kosztów bieżących związanych z pozyskaniem finansowania w drodze emisji Obligacji oraz towarzyszących programowi emisji Obligacji, do których poniesienia P. jest zobowiązany na mocy Ramowej Umowy Pożyczki mogą być zaliczone przez P. do kosztów uzyskania przychodów w dacie ich poniesienia.

UZASADNIENIE

1. Wydatki jako koszty uzyskania przychodów

Koszty pozyskania finansowania dłużnego

Zgodnie z art. 15 ust. 1 u.p.d.o.p. kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1 u.p.d.o.p. Niewątpliwie, co wskazano w stanie faktycznym, wydatki związane z przygotowaniem i przeprowadzeniem procesu pozyskania finansowania dla P. (zostały lub zostaną poniesione przez tę Spółkę na podstawie Ramowej Umowy Pożyczki) są związane z przychodami Spółki jako koszty związane z pozyskaniem finansowania podstawowej działalności Spółki (działalności na rynku usług telekomunikacyjnych). Wydatki te pozostają zatem w bezpośrednim związku z prowadzoną przez Spółkę działalnością gospodarczą oraz zostały poniesione w celu osiągnięcia przychodów z tytułu tej działalności, podlegających opodatkowaniu podatkiem dochodowym na podstawie przepisów u.p.d.o.p.

Należy wskazać, że w praktyce stosowania prawa podatkowego nie budzi wątpliwości, że wydatki ponoszone przez podatników w związku z pozyskaniem finansowania dłużnego (np. poprzez zaciągnięcie kredytu bankowego lub poprzez emisję obligacji) stanowią koszty uzyskania przychodów. Tytułem przykładu można wskazać następujące interpretacje Ministerstwa Finansów:

Interpretacja z 4 września 2009 r. wydana przez Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie (sygn. IPPB5/423-304/09-2/DG), w której stwierdzono "Zatem kosztem uzyskania przychodów mogą być opłaty poniesione przez spółkę w związku z pozyskaniem kredytu, tj. wydatki na nabycie usług doradczych w zakresie wyboru kredytobiorcy, koszty doradztwa prawnego, koszty przygotowania tekstu Umowy Kredytu przez kancelarię prawną wstępna prowizja banku, wymagane przez bank zabezpieczenia. Wydatki te jeśli zostały poniesione w celu uzyskania przychodu lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, będą stanowiły koszty uzyskania przychodu na podstawie art. 15 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. Wydatki te stanowią koszty pośrednio związane z przychodem podatkowym".

Interpretacja z 21 października 2008 r. wydana przez Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie (sygn. IPPB3/423-1110/08-2/GJ), w której stwierdzono: "Również z ogólnej definicji kosztów uzyskania przychodów należy uznać, że prowizje, różnice kursowe przy kredytach dewizowych jak również wynagrodzenie za usługi doradztwa związanego z zawarciem umowy kredytu lub pożyczki stanowią koszt podatkowy, o ile kredyt, czy pożyczka udzielane są na bieżącą działalność gospodarczą firmy lub cele inwestycyjne".

Interpretacja z 6 maja 2009 r. wydana przez Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach (sygn. IBPBI/2/423-221/09/MS), w której stwierdzono: "Mając zatem na uwadze, że obowiązek sporządzenia dokumentacji przed dokonaniem emisji obligacji wynika z ustawy, a także zważywszy na fakt, że emisja obligacji miała zapewnić Spółce pozyskanie kapitału niezbędnego do bardziej efektywnego prowadzenia działalności gospodarczej należy uznać, że wydatki poniesione na przygotowanie dokumentacji koniecznej dla ewentualnej emisji obligacji winny stanowić koszt uzyskania przychodu".

Interpretacja z 9 kwietnia 2009 r. wydana przez Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie (sygn. IPPB3/423-32/09-7/JG) potwierdzająca możliwość zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów wydatków związanych z emisją obligacji.

Jednocześnie w opisywanej sprawie nie ma zastosowania przepis art. 16 ust. 1 u.p.d.o.p., gdyż wydatków ponoszonych przez P. nie można uznać za żaden z wydatków wskazanych w tym przepisie. W szczególności przedmiotowych wydatków nie można przypisać do jakichkolwiek projektów inwestycyjnych, w związku z którymi mogłyby one powiększać wartość początkową środków trwałych lub wartości niematerialnych i prawnych (art. 16 ust. 1 pkt 1 u.p.d.o.p.).

Należy również wskazać, że argumentacja przedstawiona powyżej w pełni znajduje zastosowanie w odniesieniu do wydatków będących przedmiotem pytania nr 1 (prowizje od poszczególnych pożyczek), pytania nr 2 (wydatki związane z doradztwem na rzecz P.) oraz pytania nr 3 (wydatki z tytułu pokrycia kosztów Banków Inwestycyjnych oraz innych bieżących związanych z emisją Obligacji). Przedmiotowe wydatki są bowiem związane z pozyskaniem finansowania przez P. na podstawie poszczególnych Umów Pożyczek zawartych z P. F. (finansowania pozyskanego przez P. F. od podmiotów zewnętrznych za pośrednictwem Banków Inwestycyjnych dzięki emisji Obligacji). Jak wskazano natomiast powyżej finansowanie to zostanie wykorzystane na potrzeby działalności gospodarczej Spółki.

Mając na uwadze przedstawioną we wniosku strukturę Transakcji należy stwierdzić, że organizatorem oraz wyłącznym beneficjentem programu emisji Obligacji jest P. - to P. na podstawie poszczególnych Umów Pożyczek zawartych z emitentem Obligacji (tekst jedn.: P. F.) będzie otrzymywał i wykorzystywał w działalności gospodarczej środki finansowe pozyskane z tytułu emisji Obligacji. Należy przy tym wskazać, że wyłącznym celem utworzenia P. F. było pozyskanie przez tę spółkę finansowania w drodze emisji Obligacji oraz przekazanie otrzymanego finansowania na rzecz P. na podstawie odpowiednich Umów Pożyczek - celem założenia i funkcjonowania P. F. jest zatem wyłącznie zaspokojenie potrzeb finansowych P. (innymi słowy, pośredniczenia w finansowaniu przez obligatariuszy działalności P.).

Należy przy tym zauważyć, że zawarcie przez P. F. poszczególnych Umów Pożyczek z P. i przekazanie w tej formie środków pieniężnych uzyskanych z emisji Obligacji przez P. F. na rzecz P. było podstawowym założeniem Transakcji.

Biorąc pod uwagę powyższe okoliczności oraz fakt, iż podstawą prawną przekazania P. środków pieniężnych pozyskanych z emisji Obligacji będą Urnowy Pożyczki, należy stwierdzić, iż poniesienie przez P. wydatków związanych z przygotowaniem Transakcji oraz doradztwem przy jej przeprowadzeniu (pytanie nr 2) oraz wydatków z tytułu zapłaty kosztów doradztwa prawnego Banków Inwestycyjnych w związku z Transakcją oraz innych kosztów związanych z emisją Obligacji (pytanie nr 3) jest de facto ściśle związane z pozyskaniem przez P. finansowania z emisji Obligacji w formie pożyczek udzielonych tej spółce przez P. F. W dalszej kolejności należy uznać, iż w rzeczywistości wydatki te pozostają także w związku z prowadzoną przez P. działalnością gospodarczą oraz osiąganymi przez P. przychodami.

Wydatki będące przedmiotem zapytania nr 2

Odnosząc się dodatkowo do wydatków objętych pytaniem nr 2 (tekst jedn.: wydatków na rzecz doradcy prawnego, doradcy finansowego, agencji ratingowych oraz innych wydatków związanych z przygotowaniem i wypracowaniem odpowiednich mechanizmów przeprowadzenia Transakcji, a także doradztwem przy jej przeprowadzeniu) należy zauważyć, iż ich poniesienie przez P. jest działaniem całkowicie racjonalnym oraz uzasadnionym z ekonomicznego punktu widzenia. Po pierwsze - P. poniósł oraz będzie ponosić przedmiotowe wydatki na podstawie umów o świadczenie usług (prawnych, doradczych, ratingowych) zawartych bezpośrednio przez P. z poszczególnymi usługodawcami (istniała więc podstawa prawna do poniesienia wydatków przez P.) na długo przed założeniem P. F. (co nastąpiło w końcowej fazie Transakcji). Po drugie - ponieważ to spółka P. jest organizatorem oraz wyłącznym beneficjentem programu emisji Obligacji-jak wskazano powyżej założeniem Transakcji było pozyskanie dla P.a finansowania na rynkach międzynarodowych w drodze emisji Obligacji za pośrednictwem spółki celowej - i będzie wykorzystywać środki pieniężne pozyskiwane z emisji na potrzeby prowadzonej działalności gospodarczej, całkowicie uzasadnione jest (również z punktu widzenia przepisów dotyczących transfer pricing), aby to właśnie P. poniósł wydatki związane z organizacją i przeprowadzeniem Transakcji, w tym koszty doradcy prawnego, finansowego oraz agencji ratingowych.

Odzwierciedleniem powyższego są zapisy Ramowej Umowy Pożyczki, która stanowi (art. 5 ust. 3), iż koszty ponoszone przez P. i związane z Transakcją obciążają P. i tym samym nie mogą być refakturowane na P. F.

Wydatki będące przedmiotem zapytania nr 3

Należy podkreślić, że dla powyższych wniosków bez znaczenia pozostaje fakt, że wydatki będące przedmiotem pytania nr 3 dotyczyły pokrycia kosztów doradztwa prawnego na rzecz Banków Inwestycyjnych w związku z Transakcją i poniesienia innych kosztów bieżących związanych z pozyskaniem finansowania w drodze emisji Obligacji oraz towarzyszących programowi emisji Obligacji (w tym koszty związane z prezentacją oferowanych Obligacji potencjalnych inwestorom międzynarodowym (w ramach tzw. road show), koszty przygotowania i wydrukowania dokumentów związanych z Transakcja). Do poniesienia tych wydatków Spółka była zobowiązana zgodnie z Ramową Umową Pożyczki (koszty te z kolei obciążały P. F. na podstawie stosownych umów z Bankami Inwestycyjnymi). Tym samym nawet jeśli Spółka nie była bezpośrednim odbiorcą usług świadczonych przez Banki Inwestycyjne, poniesienie tych wydatków było warunkiem niezbędnym warunkującym przeprowadzenie Transakcji tj. emisję Obligacji oraz zawarcie późniejszych Umów Pożyczek (koszty te stanowią zatem z ekonomicznego punktu wiedzenia dodatkowy koszt pozyskania przez P. finansowania w postaci pożyczek udzielonych tej spółce przez P. F. - tj. koszt, który ma charakter prowizji od Umowy Pożyczki. W piśmiennictwie podatkowym wskazuje się, że aby konkretny koszt mógł zostać uznany za koszt uzyskania przychodów, koszt ten:

* powinien zostać poniesiony przez podatnika, tj. w ostatecznym rozrachunku musi on zostać pokryty z zasobów majątkowych podatnika;

* jest definitywny;

* pozostaje w związku z prowadzoną przez podatnika działalnością gospodarcząponiesiony został w celu uzyskania przychodów, zachowania lub zabezpieczenia ich źródła lub może mieć inny wpływ na wielkość osiągniętych przychodów.

W analizowanym przypadku wszystkie powyższe warunki zostały lub zostaną spełnione. W szczególności wydatki te zostały lub zostaną poniesiony przez Spółkę. Przedmiotowe wydatki mają charakter definitywny, gdyż Spółka w żaden sposób nie może dochodzić ich zwrotu. Zostały lub zostaną poniesione w związku z pozyskaniem finansowania na podstawie poszczególnych Umów Pożyczek, a więc w sposób oczywisty jest związany z prowadzoną działalnością i zgodnie z powyższą analizą został lub zostanie poniesiony w celu uzyskania przychodów.

Dodatkowo należy zauważyć, iż związek przedmiotowych wydatków z pozyskaniem finansowania jest o tyle bezsprzeczny, że bez zgody Spółki na ich poniesienie nie doszłoby do emisji Obligacji, a tym samym do zawarcia poszczególnych Umów Pożyczek i uzyskania w tej formie przez Spółki od P. F. stosownego finansowania (podobnie jak w przypadku braku zgody na zapłatę odsetek czy prowizji od Umów Pożyczek). Tym samym z ekonomicznego punktu wiedzenia wydatki te mogą zostać niewątpliwie zaliczone do tej samej kategorii wydatków co prowizja za zawarcie Umów Pożyczek czy też innych kosztów związanych z udzieleniem pożyczki lub kredytu, którymi są zwyczajowo obarczani pożyczkobiorcy / kredytobiorcy przez banki (np. koszt wyceny nieruchomości). Wydatki te należy uznać za koszt pozyskanego przez P. finansowania, albowiem ich charakter nie różni się niczym (z wyjątkiem sposobu kalkulacji wysokości) właśnie od prowizji za udzielenie pożyczki (prowizji bankowej). Pokrycie kosztów usług prawnych (i ewentualnie innych wydatków) stanowi opłatę za udzielenie finansowania ustalaną w odniesieniu do kosztów zewnętrznych banków podczas, gdy typowa prowizja jest opłatą za udzielenie finansowania ustalana kwotowo lub najczęściej jako procent wartości udzielonego finansowania.

Jednocześnie fakt zawarcia w Ramowej Umowie Pożyczki zobowiązania Spółki do poniesienia przedmiotowych wydatków w sposób jednoznaczny wskazuje, że przyjęcie przez Spółkę tego zobowiązania stanowiło istotny warunek udzielenia jej finansowania, albowiem bez tego zobowiązania nie doszłoby do zawarcia Umów Pożyczek i emisji Obligacji, a w konsekwencji nie byłoby możliwe zrealizowanie Transakcji. W świetle tych okoliczności nie powinno budzić wątpliwości, iż poniesienie przez Spółkę kosztów usług zamówionych przez Banki inwestycyjne w związku z Transakcją oraz innych kosztów objętych pytaniem nr 3 stanowiło istotny element (koszt) Transakcji i przez to pozostawało w związku z prowadzoną przez P. działalnością gospodarczą.

Ponadto należy wskazać, że Spółka miała obowiązek poniesienia tych wydatków na podstawie Ramowej Umowy Pożyczki (innymi słowy poniesienie tych wydatków nie było dobrowolne w tym sensie, że chcąc uzyskać pozyskać finansowanie Spółka musiała je ponieść). Zatem poniesienie przedmiotowych wydatków było działaniem celowym, racjonalnym oraz gospodarczo uzasadnionym, co stanowi warunek zaliczenia danego wydatku do kosztów uzyskania przychodu.

2. Data potrącenia dla celów podatkowych

Należy wskazać, że wszelkie wydatki, których poniesienie związane jest z emisją Obligacji oraz zawarciem poszczególnych Umów Pożyczek stanowią tzw. koszty pośrednie, o których mowa w art. 15 ust. 4d zd. 1 u.p.d.o.p., i powinny zostać zaliczone jednorazowo do kosztów podatkowych w dacie ich poniesienia. Co istotne w sprawie nie ma zastosowania art. 15 ust. 4d zd. 2 u.p.d.o.p., gdyż omawiane wydatki nie dotyczą okresu przekraczającego rok podatkowy w rozumieniu tego przepisu.

Jeśli chodzi o koszty doradcze (doradztwo finansowe, prawne, rating) lub inne koszty objęte pytaniem 2 i pytaniem 3 - nie można tych wydatków, biorąc pod uwagę ich naturę, przyporządkować do konkretnych przychodów (biorąc również pod uwagę, że służyły one pozyskaniu finansowania a więc z przychodami związane są jedynie pośrednio). W przypadku kosztów usług doradczych czy konsultingowych nie można zatem również uznać, że dotyczą one okresu przekraczającego rok podatkowy. Zatem powinny one zostać zaliczone do kosztów podatkowych w dacie poniesienia, tj. stosownie do art. 15 ust. 4e u.p.d.o.p., w dniu, na który ujęto koszt w księgach rachunkowych (zaksięgowano) na podstawie otrzymanej faktury (rachunku), albo dzień, na który ujęto koszt na podstawie innego dowodu w przypadku braku faktury (rachunku), z wyjątkiem sytuacji gdy dotyczyłoby to ujętych jako koszty rezerw albo biernych rozliczeń międzyokresowych kosztów.

Należy również wskazać, że wydatki na zapłatę prowizji od poszczególnych Umów Pożyczek (o których mowa w pytaniu nr 1) powinny zostać zaliczone do kosztów podatkowych jednorazowo ponieważ również te koszty nie dotyczą okresu przekraczającego rok podatkowy. Poniesienie kosztów prowizji jest bowiem jednorazowym obowiązkiem wynikającym z zawartych Umów Pożyczek co powoduje, iż są prowizje są związane wyłącznie z rokiem podatkowym, w którym poszczególne pożyczki zostaną udzielone Spółce przez P. F. Nie są to również koszty, które stanowią wynagrodzenie za cały okres trwania poszczególnych Umów Pożyczek, a jedynie koszty, których obowiązek poniesienia wynika z nabycia określonej usługi finansowej (udzielenia finansowania). Ich wysokość nie jest również w żaden sposób uzależniona od terminu spłaty udzielonych Spółce pożyczek.

Należy również wskazać, że biorąc pod uwagę wykorzystanie poszczególnych pożyczek (tekst jedn.: przeznaczenie przez P. pozyskanych środków pieniężnych na potrzeby finansowania bieżącej działalności gospodarczej) trudno uznać, aby koszty prowizji związane były z jakimikolwiek przychodami, które byłyby uzyskiwane przez P. przez jakikolwiek skonkretyzowany okres przekraczający rok podatkowy. Zatem nie ma możliwości oraz podstaw prawnych do powiązania kosztów prowizji związanych z poszczególnymi Umowami Pożyczek z konkretnymi przychodami P. (np. przychodami z umowy zawartej na konkretny okres przekraczający rok podatkowy).

Stanowisko takie zostało potwierdzone w orzecznictwie organów podatkowych, a w szczególności:

* W interpretacji Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 3 marca 2009 r., (nr IPPB3/423-1681/08-2/ER), w której stwierdzono, że: "w żadnym przypadku nie można powyższych kosztów wiązać z okresem na jaki została zawarta umowa kredytu, co przesądza o braku możliwości proporcjonalnego rozliczania w czasie kosztów związanych z uruchomieniem kredytu (tak R. K, Kiedy prowizja od kredytu jest kosztem, Rzeczpospolita z dnia 11 lutego 2008 r.)".

* W interpretacji Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 8 października 2008 r., (nr IPPB3/423-1029/08-2/AS), w której stwierdzono, że: "należy stwierdzić, iż prowizja od kredytu jako jednorazowa opłata ponoszona przez Wnioskodawcę w związku z udzieleniem przez bank kredytu, stanowi koszt pośredni uzyskania przychodów i w myśl art. 15 ust. 4d i 4e ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych powinna być zaliczona do kosztów uzyskania przychodów w dacie jej poniesienia." W odniesieniu do kosztów w postaci prowizji od udzielonych Spółce pożyczek, należy dodatkowo zwrócić uwagę na interpretację Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 6 kwietnia 2010 r. (nr IPPB3/423-1003/09-4/JB). W interpretacji tej - wydanej na gruncie analogicznego stanu faktycznego jak opisany w niniejszym wniosku (tekst jedn.: pożyczki udzielonej przez spółkę celową/ emitenta euroobligacji na rzecz spółki będącej organizatorem i beneficjentem programu emisji euroobligacji - organ podatkowy zgodził się ze stanowiskiem podatnika, że prowizja od zaciągniętej przez niego pożyczki stanowi koszt uzyskania przychodu w momencie jej poniesienia: "Prowizja od pożyczki, jako rodzaj wynagrodzenia za udzielenie pożyczki, ustalona kwotowo bądź procentowo w stosunku do wartości udzielonej pożyczki, bez wątpienia wykazuje pośredni związek z uzyskiwanymi przez podmiot gospodarczy przychodami. Co do zasady więc zaliczeniu do kosztów uzyskania przychodów pod lega w momencie jej poniesienia, zgodnie z art. 15 ust. 4d ustawy, z uwzględnieniem definicji dnia poniesienia kosztu zawartej, w art. 15 ust. 4e ustawy. Podsumowując, prowizje od Pożyczki 1 i Pożyczki 2 na rzecz. F. należy uznać za koszty uzyskania przychodów w momencie ich poniesienia".

Po rozpatrzeniu przedmiotowego wniosku organ podatkowy wydał w dniu 22 października - 2010 r. indywidualną interpretację przepisów prawa podatkowego nr IPPB3/423-491/10-2/AG (data doręczenia 29 października 2010 r.) uznają stanowisko przedstawione przez podatnika w zakresie pytania numer 1 za prawidłowe, natomiast w zakresie pytań numer 2 i 3 za nieprawidłowe, stwierdzając co następuje:

Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz. U. z 2000 r. Nr 54, poz. 654 z późn. zm.), kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1.

Podatnik ma prawo do odliczenia dla celów podatkowych wszelkich wydatków, pod warunkiem, iż nie zostały one wymienione w art. 16 ust. 1 ustawy podatkowej oraz gdy wykaże ich związek z prowadzoną działalnością, a ich poczynienie ma lub może mieć wpływ na możliwość powstania przychodu (zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów). Przepis ten konstytuuje więc zasadę, stosownie do której pomiędzy kosztem podatkowym oraz przychodami podatników musi wystąpić związek przyczynowo-skutkowy, tego typu, że poniesienie wydatku ma wpływ na powstanie lub zwiększenie przychodu. Podatnik nie musi wprawdzie przyporządkować poniesionych kosztów do konkretnego przychodu, ale wszelkie podjęte przez niego działania, w tym poniesione koszty, powinny zmierzać do osiągnięcia przychodu. Zwrot "w celu" użyty w ww. przepisie oznacza, że nie wszystkie wydatki ponoszone przez podatnika w związku z prowadzoną działalnością pomniejszają dochód do opodatkowania.

Ponadto, aby dany wydatek mógł być zaliczony do kosztów uzyskania przychodów powinien być poniesiony w sposób celowy, racjonalny i gospodarczo uzasadniony. Na takie kwalifikowanie wydatków wskazał również Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z 17 lipca 2003 r. (sygn. akt SA/Bd 1821/03): "Podatnik winien wykazać celowość poniesienia wydatku, a także, a może przede wszystkim również to, że wydatek ten został poniesiony racjonalnie, tzn. że podatnik w zamian tego wydatku rzeczywiście uzyskał określone dobra i to, że mogły one, racjonalnie rzecz ujmując, co najmniej hipotetycznie przynieść przychód. Owa racjonalność wydatku winna być również oceniana przy uwzględnieniu sytuacji finansowej podmiotu gospodarczego w kontekście jego realnych potrzeb".

Z przedstawionego stanu faktycznego wynika, że Spółka (Wnioskodawca, P.) poniesie/poniosła wydatków, które można podzielić na 3 kategorie:

* należne P. F. z siedzibą w Szwecji (P. F.) prowizje od Umów Pożyczek (wymienione w pytaniu 1) oraz

* wskazane w punktach d-g wniosku wydatki ponoszone na rzecz doradcy prawnego, doradcy finansowego, agencji ratingowych oraz inne wydatki związane z przygotowaniem i wypracowaniem odpowiednich mechanizmów przeprowadzenia transakcji a także doradztwem przy jej przeprowadzeniu (wymienione w pytaniu 2);

* wskazane w punktach b-c wniosku wydatki z tytułu zapłaty kosztów doradztwa prawnego na rzecz Banków Inwestycyjnych w związku z Transakcją i poniesieniem innych kosztów bieżących związanych z pozyskaniem finansowania w drodze emisji Obligacji oraz towarzyszących programowi emisji Obligacji do których poniesienia P. jest zobowiązany na mocy Ramowej Umowy Pożyczki mogą być zaliczone przez P. do kosztów uzyskania przychodów w dacie ich poniesienia (wymienione w pytaniu 3).

Aby udzielić odpowiedzi na pytanie, w którym momencie Spółka powinna zaliczyć je do kosztów podatkowych należy najpierw rozstrzygnąć, czy powyższe wydatki stanowią kosztu uzyskania przychodów wnioskodawcy.

Ad. pytania nr 1

Co do zasady, prowizja z tytułu pożyczek jest to wydatek nie służący bezpośrednio celom, na jakie została zaciągnięta pożyczka, ale umożliwiający uzyskania źródła finansowania. A zatem, aby uznać prowizję za koszt podatkowy, w pierwszej kolejności należy zbadać czy, zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy, pożyczka została zaciągnięta w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów.

Jak wynika z treści wniosku Spółki, powodem emisji Obligacji jest konieczność zapewnienia Spółce finansowania jej bieżącej działalności gospodarczej prowadzonej na rynku usług telekomunikacyjnych w Polsce. Z tego powodu środki pieniężne uzyskane przez Spółkę z tytułu emisji obligacji (przekazane na rzecz P. przez emitenta Obligacji - P. F. w drodze pożyczek) zostaną wykorzystane na potrzeby bieżącej działalności telekomunikacyjnej Spółki, a więc działalności gospodarczej podlegającej opodatkowaniu podatkiem dochodowym w Polsce.

Z powyższego wynika zatem, iż środki z Pożyczek zostaną wykorzystane w związku z działalnością gospodarczą Spółki i jej przychodami.

W kwestii ustalenia momentu zaliczenia powyższych prowizji do kosztów podatkowych, Spółka musi mieć na względzie art. 15 ust. 4d ustawy, zgodnie z którym koszty uzyskania przychodów, inne niż koszty bezpośrednio związane z przychodami, są potrącalne w dacie ich poniesienia (...).

Prowizja od pożyczki, jako rodzaj wynagrodzenia za udzielenie pożyczki, ustalona kwotowo bądź procentowo w stosunku do wartości udzielonej pożyczki, bez wątpienia wykazuje pośredni związek z uzyskiwanymi przez podmiot gospodarczy przychodami. Co do zasady więc zaliczeniu do kosztów uzyskania przychodów podlega w momencie jej poniesienia, zgodnie z art. 15 ust. 4d ustawy, z uwzględnieniem definicji dnia poniesienia kosztu zawartej, w art. 15 ust. 4e ustawy.

Podsumowując, należne P. F. z siedzibą w Szwecji prowizje od Umów Pożyczek (wymienione w pytaniu 1) należy uznać za koszty uzyskania przychodów w momencie ich poniesienia.

Ad. pytania nr 2 i 3

W ocenie organu podatkowego, podstawową kwestią, której rozstrzygnięcie ma wpływ na zakwalifikowanie wydatków związanych z przygotowaniem, organizacją i przeprowadzeniem emisji obligacji, w tym kosztów doradztwa prawnego na rzecz Banków Inwestycyjnych do kosztów uzyskania przychodów Spółki jest dokonanie oceny, czy wymienione, w pytaniu 2 i 3, wydatki można w ogóle zakwalifikować, jako koszty uzyskania przychodów Spółki.

Zauważyć trzeba, że emitentem Obligacji nie jest Spółka, tylko inny podmiot - P. F. z siedzibą w Szwecji, który jest spółką zależną w 100% od Wnioskodawcy i został utworzony w celu pozyskiwania przez niego finansowania na rynkach międzynarodowych w drodze emisji obligacji. Jak wskazała Spółka, P. F., będąc emitentem Obligacji, pełni funkcje "pośrednika", który będzie przekazywał uzyskane z tytułu emisji środki na rzecz P. w drodze pożyczek. Za pełnione przez siebie funkcje "pośrednika" P. F. będzie otrzymywał wynagrodzenie w postaci marży, tj. różnicy pomiędzy odsetkami otrzymywanymi od P., a odsetkami wypłacanymi na rzecz obligatariuszy.

Z opisanego we wniosku stanu faktycznego wynika, że Spółka pokryła/będzie pokrywała wszelkie koszty związane z emisją Obligacji przez P. F.

Spółka poniosła/poniesie, wskazane w punktach d-g wniosku, wydatki na rzecz doradcy prawnego, doradcy finansowego, agencji ratingowych oraz inne wydatki związane z przygotowaniem i wypracowaniem odpowiednich mechanizmów przeprowadzenia transakcji a także doradztwem przy jej przeprowadzeniu.

Ponadto Spółka poniosła/poniesie, wskazane w punktach b-c wniosku, wydatki z tytułu zapłaty kosztów doradztwa prawnego na rzecz Banków Inwestycyjnych w związku z Transakcją i poniesieniem innych kosztów bieżących związanych z pozyskaniem finansowania w drodze emisji Obligacji oraz towarzyszących programowi emisji Obligacji do których poniesienia P. jest zobowiązany na mocy Ramowej Umowy Pożyczki.

Z wniosku wynika, że usługi te były/będą świadczone na rzecz P. F., a nie na rzecz Spółki. Usługi te służą działalności gospodarczej prowadzonej przez P. F., polegającej na pozyskiwaniu środków finansowych w drodze emisji obligacji. Z tytułu prowadzonej działalności (pełnienia funkcji "pośrednika"), P. F. zarabia określoną marżę odsetkową (wynagrodzenie otrzymywane od Spółki).

Wydatki, będące przedmiotem zapytania Spółki, stanowią wydatki ponoszone przez Wnioskodawcę, ale są bezpośrednio związane z dochodami P. F.

Okoliczność ta ma podstawowe znaczenie dla prawidłowej podatkowej klasyfikacji wydatków, jako kosztów uzyskania przychodów. Przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, jako warunek zaliczenia wydatku do kosztów uzyskania przychodów wymieniają związek z przychodami konkretnego podatnika (cyt. powyżej art. 15 ust. 1 ustawy).

Co do zasady, jeżeli określone wydatki w sposób jednoznaczny wiążą się z osiągnięciem konkretnego rodzaju przychodu, to zaliczenie ich do kosztów uzyskania przychodów ocenianie musi być w kontekście, tego przychodu, z którym wydatki te są bezpośrednio związane.

A zatem, skoro P. F. osiąga/będzie osiągać konkretny przychód z tytułu emisji Obligacji w postaci marży odsetkowej, to właśnie on z zasady, powinien zaliczyć do kosztów podatkowych wydatki związane z emisją tych Obligacji, jako warunkujące osiągnięcie tego przychodu (z zastrzeżeniem ich poniesienia).

Bez znaczenia pozostaje przy tym okoliczność, że spółka P. F. została utworzona w ostatniej fazie procesu prowadzącego do emisji Obligacji, ponieważ od początku jej utworzenie było elementem przyjętej w tym zakresie przez Spółkę strategii programu emisji Obligacji.

Dodatkowo należy zwrócić uwagę, że Spółka poniosła/poniesie wydatki nie tylko za P. F., ale także za Banki Inwestycyjne (zobowiązanie do pokrycia kosztów doradztwa prawnego na ich rzecz, w związku z Transakcją). Banki Inwestycyjne uzyskały/uzyskają przychód z tytułu wynagrodzenia za doprowadzenie do sukcesu emisji i zarządzanie tym programem i jeżeli potrzebowały w tym zakresie doradztwa prawnego, to wydatek z tego tytułu powinien obciążać Banki, a nie Spółkę.

Konkludując, w ocenie organu wydatki będące przedmiotem zapytania, wymienione w pkt d-g oraz b-c wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej (wymienione w pytaniu numer 2 i 3), związane są z działalnością, a co za tym idzie i przychodem osiąganym przez P. F. oraz Banki Inwestycyjne, które są odrębnymi podmiotami prawa i podatnikiami, a zatem nie mogą one zgodnie z regułą zawartą w art. 15 ust. 1 ustawy, stanowić kosztów podatkowych Spółki.

Braku związku powyższych wydatków z przychodem Spółki nie zmienia również okoliczność, iż poniesienie tych kosztów przez Spółkę jest wynikiem uzgodnień umownych z P. F. czy Bankami Inwestycyjnymi. Niewystarczającym argumentem przemawiającym za stanowiskiem Spółki jest również zawarcie przez strony w Ramowej Umowie Pożyczki zapisów, że Spółka jest zobowiązana do zapłaty na żądanie P. F. wszelkich kosztów (włączając koszty prawne i wydatki) które zostały lub zostaną poniesione przez P. F. w związku z emisją obligacji oraz wszelkich innych kosztów związanych z Transakcją, do zapłaty których P. jest zobowiązany na podstawie umów zawartych przez siebie z podmiotami trzecimi.

Zgodnie z postanowieniami art. 3531 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. z 1964 r. Nr 16, poz. 83 z późn. zm.) strony zawierające umowę mogą ułożyć stosunek prawny według swego uznania, byleby jego treść lub cel nie sprzeciwiały się właściwości (naturze) stosunku, ustawie, ani zasadom współżycia społecznego. Wyrażona w przywołanym przepisie zasada swobody zawierania umów przyznaje uprawnienie stronom do konstruowania łączącego je stosunku prawnego (w przedstawionym stanie faktycznym - poniesienie wydatków związanych z przygotowaniem i przeprowadzeniem emisji obligacji) w taki sposób, że uzależnia uzyskanie Pożyczek przez Spółkę od uiszczenia przez nią, oprócz prowizji i odsetek dodatkowo wszelkich kosztów związanych z emisją obligacji. Jednak z faktu tego nie można wywodzić skutków podatkowych w postaci zaliczenia przedmiotowych wydatków do kosztów uzyskania przychodów. Wydatki te jako nie przyczyniające się do osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów Spółki, nie stanowią kosztu podatkowego.

W ocenie organu przedmiotowe wydatki, wymienione w pytaniu numer 2 i 3, nie stanowią kosztu uzyskania przychodów, a w związku z tym odpowiedź na pytanie w zakresie momentu uznania ich za koszt podatkowy jest bezprzedmiotowa.

Odnosząc się do powołanych we wniosku interpretacji organów podatkowych, Organ stwierdził, że zostały one wydane w indywidualnych sprawach i nie są wiążące dla Organu wydającego niniejszą interpretację. Jednocześnie Organ zauważył, że wydatki, będące przedmiotem tych interpretacji, bezpośrednio były związane z działalnością gospodarczą prowadzoną przez podatnika, a nie przez inny podmiot. Natomiast powołana przez Spółkę interpretacja indywidualna z dnia 6 kwietnia 2010 r. nr IPPB3/423-1003/09-4/JB wydana przez tutejszy organ podatkowy zawiera stanowisko odmawiające prawa zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów wydatków poniesionych przez podatnika w analogicznym stanie faktycznym.

Na powyższą interpretację Spółka wniosła w dniu 12 listopada 2010 r. wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, na które udzielono odpowiedzi w dniu 28 grudnia 2010 r. (data doręczenia).

W dniu 26 stycznia 2011 r. Skarżąca złożyła za pośrednictwem tut. organu skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie na ww. interpretację i wniosła o uchylenie jej w całości.

Wyrokiem z dnia 4 listopada 2011 r. sygn. akt III SA/Wa 835/11, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie uchylił zaskarżoną interpretację indywidualną w całości, wskazując co następuje:

"Skarga wniesiona w niniejszej sprawie w całości zasługiwała na uwzględnienie, i to z powodów w niej wskazanych.

Z obszernie opisanego we wniosku stanu faktycznego wynikało, że "...powodem emisji obligacji jest konieczność zapewnienia Spółce finansowania jej bieżącej działalności gospodarczej..." (k. 34 akt podatkowych). Taki cel emisji obligacji i ponoszenia w związku z tym celem opisanych kosztów, został jednoznacznie, wyraźnie zadeklarowany przez samą Skarżącą, zaś Minister słusznie nie zakwestionował tego zadeklarowanego celu ponoszenia kosztów (str. 12 zaskarżonej interpretacji). Cel ten odpowiada więc wymaganej intencji podatnika, koniecznej do uznania danego wydatku za koszt podatkowy w świetle do art. 15 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.

Jak zatem słusznie zauważyła Spółka w skardze, jest poza sporem, iż uzyskanie środków pochodzących z emisji obligacji wiąże się z prowadzoną działalnością telekomunikacyjną i służyć ma przychodowi. Całe przedsięwzięcie emisji obligacji skonstruowane zostało pod względem prawnym i ekonomicznym w tym celu, aby ostatecznie pochodzące z emisji środki finansowe - za pośrednictwem P.- trafiły do Skarżącej i generowały, zachowały lub zabezpieczały przychód. Choć Spółka zarówno we wniosku, jak też w skardze wyszczególniła 3 rodzaje wydatków, i w oparciu o to wyszczególnienie postawiła we wniosku 3 pytania o kosztową kwalifikację wydatków, to w ocenie Sądu wszystkie one mają wspólne cechy pozwalające uznać je, na tej samej dokładnie zasadzie, za koszt uzyskania przychodu. I tak, jak trafnie zauważyła Spółka:

1.

wszystkie wydatki opisane pod lit. a - g wniosku, zostały poniesione przez Spółkę; zawarta w zaskarżonej interpretacji (str. 14, akapit 3) ocena Ministra, że wydatki te powinien zaliczyć do kosztów podatkowych P., jest wadliwe już z tego podstawowego względu, że to nie ta spółka poniosła wydatki na doradcę prawnego (lit. d wniosku), doradcę finansowego (lit. e), agencję ratingową (lit. f), inne koszty związane z emisją obligacji (lit. g), koszty doradców prawnych banków inwestycyjnych (lit. b) oraz inne koszty bieżące, obejmujące prezentację oferowanych obligacji, koszty przygotowania o wydrukowania dokumentów związanych z transakcją (lit. b). Z wniosku wyraźnie wynikało, że koszty te poniesie Spółka od razu, albo też pierwotnie poniosą je co prawda inne podmioty (banki inwestycyjne lub P.), to jednak ostatecznie obciążą nimi Skarżącą,

2.

poniesione przez nią wydatki miały lub będą mieć charakter nieodwracalny, definitywny,

3.

jak wyżej wyjaśniono - Minister słusznie nie zakwestionował związku ponoszonych wydatków z prowadzoną przez Skarżącą działalnością gospodarczą - z wniosku wynikało przecież, że pozyskane z emisji obligacji środki służyć będą "...bieżącej działalności telekomunikacyjnej P." a nie np. wypłacie dywidendy jej akcjonariuszom,

4.

opisane wydatki nie zostały ujęte w żadnej pozycji negatywnego katalogu art. 16 ust. 1 ustawy.

Podkreślić należy, że skoro to nie P. poniósł opisane wydatki, to ta spóła nie może ich zaliczyć do kosztów podatkowych. Niezrozumiałe jest stwierdzenie Organu, że bez znaczenia dla sprawy pozostaje okoliczność, iż P. została utworzona w ostatniej fazie procesu prowadzącego do emisji obligacji. W ocenie Sądu fakt ten miał podstawowe znaczenie faktyczne z tego właśnie względu, że nieistniejący podmiot, który nie poniósł wydatków z tego zasadniczego powodu, że nie istniał w chwili ich ponoszenia, nie mógł zaliczyć takich wydatków do kosztów uzyskania swojego przychodu. Owszem - z wniosku wynikało, że pewne koszty poniesie P. (w szczególności dotyczyło to wynagrodzenia należnego bankom....), ale spółka nie pytała o kosztową kwalifikację tych właśnie wydatków P. (zresztą nie mogłaby tego uczynić, gdyż w tym zakresie nie byłaby "zainteresowanym" w rozumieniu art. 14b Ordynacji), lecz zapytała tylko o wydatki własne. Wyjaśniła też, że wymienione wyżej koszty, poniesione pierwotnie i w sensie stricte prawnym przez P., w sensie ekonomicznym zostaną ostatecznie poniesiono przez Spółką (koszty te będą "przerzucone" - vide k. 31 akt podatkowych), i zawarte w wysokości prowizji od udzielanych poszczególnych pożyczek, o czym stanowi ramowa umowa pożyczki. Pytanie, jakie zadała Skarżąca, dotyczyło natomiast m.in. tej właśnie prowizji skalkulowanej umownie pomiędzy obydwoma podmiotami, i należnej P. od Spółki (pytanie pierwsze wniosku dotyczące prowizji określonej we wniosku pod lit. a). Na to pytanie Minister odpowiedział "..co do zasady..." twierdząco, zgodnie ze stanowiskiem samej Spółki.

Nie jest prawdą, że usługi opisane we wniosku pod literami b-g, jakie zleciła Spółka, tj. np. doradztwo prawne, doradztwo finansowe, ratingowe i inne, "...były/będą świadczone na rzecz P." (takie nieprawdziwe stwierdzenie Minister zawarł na str. 13 interpretacji). Z wniosku wynikało, że będą one świadczone na rzecz Spółki, i ona też pokryje ich koszty. Zatem usługi te służą przede wszystkim przychodowi Spółki, zaś to, że ewentualnie przyczynią się one także do zwiększenia przychodu P., a to poprzez występowanie elementu marży odsetkowej należnej tej spółce w razie sfinalizowania procesu emisji obligacji i zawarcia konkretnych umów pożyczek, nie ma znaczenia i nie wyklucza kosztowej kwalifikacji wydatków z punktu widzenia Spółki. Jeśli wydatek poniesiony przez jeden podmiot w celu określonym w art. 15 ust. 1 ustawy jednocześnie, niejako "przy okazji", służy też przychodowi innego podmiotu, to nie zmienia to zasady, że ten pierwszy podmiot wydatek taki może zaliczyć do kosztów, zaś drugi nie może tego zrobić z tego oczywistego względu, że nie on poniósł wydatek.

Błędny jest też pogląd Ministra, że Spółka poniosła wydatki "za" P. oraz "za" banki inwestycyjne" (str. 14 interpretacji). Nie jest też prawidłowy pogląd, że nie ma prawnego znaczenia fakt konkretnego, umownego podziału tych wydatków pomiędzy podmioty zaangażowane w przeprowadzenie emisji obligacji. Otóż zasadnicze pytanie, na jakie należało odpowiedzieć w sprawie, było to, czy określone wydatki spółka poniosła/poniesie w celu uzyskania lub zabezpieczenia przychodu, a nie to, skąd wynika obowiązek ich poniesienia - czy z przepisu prawa, czy z umowy z kontrahentem. Nieistotne byłoby też, czy decyzję co do poniesienia wydatku Spółka podjęła samodzielnie, autonomicznie. Z wniosku wynikało, że należne P. wynagrodzenie w postaci marży odsetkowej służyć ma do pokrycia bieżących kosztów wykonywania funkcji pośrednika, jaka przypisana jest powoływanym w takich okolicznościach spółkom celowym (ta s. spółka miała funkcje tylko techniczne), zaś prowizja od pożyczek ma zrekompensować spółce s. koszt związany z procesem emisji obligacji. Zatem gdyby nawet Skarżąca nie miała umownego obowiązku ponoszenia - jak to ujął Organ - "za" P. kosztów nazwanych we wniosku "management and underwriting commission", czyli pewnych kosztów emisji obligacji, to wówczas wysokość umownie określonej prowizji od poszczególnych pożyczek musiałaby być odpowiednio większa. Przypomnieć natomiast należy, że Minister nie zakwestionował kosztowego charakteru prowizji należnej spółce s,. Prowadzi to do wniosku, że wymienione wydatki P. ponosiła nie "zamiast" banków i P., lecz za samą siebie i w celu uzyskania własnego przychodu. Analogicznie, jeśli wydatki Spółki na usługi banków inwestycyjnych obejmowałyby także koszty doradztwa prawnego tych banków, to w sensie ekonomicznym byłaby to sytuacja identyczna, jak ta, kiedy Spółka ponosi wydatki odrębnie na usługi banków inwestycyjnych, odrębnie zaś na usługi doradztwa prawnego dla banków. W pierwszym przypadku mielibyśmy do czynienia z jednym większym, sumarycznym wydatkiem, zaś w drugim - z dwoma mniejszymi. Zatem ponownie niezbędne okazuje się udzielenie odpowiedzi na tylko jedno zasadnicze pytanie, czy Spółka a) poniosła koszt, oraz b) czy w celu uzyskania/zabezpieczenia własnego przychodu. Na to pytanie konieczna była odpowiedź twierdząca.

Minister wadliwie więc ocenił, że przedmiotowe wydatki, "...jako nie przyczyniające się do osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów Spółki, nie stanowią kosztu podatkowego." (str. 15 interpretacji). Opisane wydatki przyczyniają się do przychodu Spółki, i dlatego wszystkie one, bez wyjątku, stanowią koszt uzyskania jej przychodu. Decyzja Spółki co do ich poniesienia była niezbędnym warunkiem przeprowadzenia emisji oraz osiągnięcia przychodu, jaki ma się pojawić przy wykorzystaniu środków pochodzących z obligacji. Poniesienie tych wydatków było/będzie w pełni racjonalne i gospodarczo uzasadnione.

Z uwagi na fakt, że P. pełni funkcje wyłącznie usługowe, funkcje pośrednika przy pozyskiwaniu środków od obligatariuszy, zaś rzeczywistym beneficjentem transakcji będzie Spółka, to ponoszone przez nią wydatki pozostają w bezpośrednim związku z jej działalnością gospodarczą.

Zasadnie oceniła Skarżąca, że opisane przez nią i poniesione koszty mają cechę pośredniości. Nie jest możliwe przypisanie tych kosztów do konkretnych przychodów, zatem zastosowanie będzie miał w sprawie art. 15 ust. 4d zdanie pierwsze ustawy. Zdanie drugie tego przepisu opisanej sytuacji nie dotyczy, a to dlatego, że wszystkie wydatki nie dotyczą okresu przekraczającego rok podatkowy, Ich poniesienie jest jednorazowe, toteż można je potrącić z przychodem w dacie ich poniesienia. Dotyczy to także prowizji opisanej we wniosku pod lit. a. Trafnie bowiem zauważyła Spółka, że choć w zakresie pytania Nr 1 Minister uznał jej stanowisko za prawidłowe, to jednak używając formuły "co do zasady" Organ nie wyraził swojego poglądu wytaczająco jednoznacznie. Spółce nie chodziło o poznanie "zasady" zaliczania wydatków do kosztów podatkowych, bo te "zasady" wynikają wprost z przepisów, lecz o uzyskanie poglądu, czy w konkretnie opisanych okolicznościach faktycznych wydatki te są kosztem. Odpowiedź Ministra wymaga jednoznaczności i precyzji.

W końcu trafnie też zauważyła Skarżąca, że trudno pogodzić stanowisko Organu wyrażone w zaskarżonej interpretacji z jego stanowiskiem dotyczącym możliwości pomniejszenia podatku należnego o naliczony wynikający z faktur wystawionych przez podmioty opisane we wniosku (interpretacja w zakresie podatku od towarów i usług). Choć oczywiście są to dwie odrębne interpretacje, i nie ma pomiędzy nimi żadnego formalnego związku prawnego, to jednak wskazane byłoby uzyskanie od Ministra stanowiska, która z jego interpretacji jest wadliwa - obydwie one jednocześnie nie mogą być bowiem prawidłowe.

W dalszym postępowaniu Organ uwzględni powyższy pogląd Sądu, co oznaczać będzie konieczność jednoznacznego uznania stanowiska Spółki, dotyczącego wszystkich wydatków opisanych we wniosku, za prawidłowe."

W wyroku z dniu 14 stycznia 2014 r. (sygn. akt II FSK 228/12) NSA oddalił skargę organu podatkowego, jednocześnie jednak stwierdzając, że:

"4.1. Skarga kasacyjna okazała się bezskuteczna, choć niektóre z jej zarzutów zasługują na uwzględnienie.

4.2. Po części należy uznać za uzasadniony zarzut naruszenia art. 15 ust. 1 u.p.d.o.p., który stanowi w zdaniu pierwszym, że kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1. Zgodnie z tym przepisem w ciężar kosztów podatkowych może zostać zaliczony tylko taki wydatek, który został poniesiony przez podatnika w związku z prowadzoną przez niego działalnością gospodarczą i ma charakter definitywny, a ponadto taki, który został poniesiony w celu uzyskania przychodów, zachowania lub zabezpieczenia ich źródła. Ostatnia ze wskazanych przesłanek odnosi się do zagadnienia związku przyczynowego pomiędzy kosztem a przychodem. Literalna zatem wykładnia tego przepisu jednoznacznie wskazuje, iż podatnik ma możliwość odliczenia od przychodów wszelkich kosztów ich uzyskania (poza wyjątkami z art. 16 ust. 1 u.p.d.o.p.), pod tym jednakże warunkiem, że mają one bezpośredni związek z prowadzoną działalnością gospodarczą, a ich poniesienie ma, bądź może mieć wpływ na wielkość osiągniętego przychodu, tj. wydatek taki powinien przyczynić się do powstania lub zwiększenia tego przychodu. Z działalnością gospodarczą osób prawnych wiążą się przeznaczane na jej cel środki finansowe uzyskiwane z tytułu pożyczek lub kredytów, a także inne formy korzystania z cudzego kapitału jak np. emisja obligacji. Podatnik ma w takim przypadku możliwość zaliczenia odsetek i zapłaconych prowizji od zaciągniętych kredytów bankowych, pożyczek, czy emisji obligacji, a także innych kosztów niezbędnych do ich uzyskania. Muszą to być jednak koszty, które nie stanowią wydatków i nie są związane z przychodami innych podmiotów. Niedopuszczalna jest przy tym praktyka przenoszenia na grunt definicji kosztów uzyskania przychodów cywilistycznej koncepcji związku przyczynowo-skutkowego, służącego ustaleniu odpowiedzialności za czyn na gruncie prawa cywilnego. Dla spełnienia przesłanki poniesienia kosztu w celu osiągnięcia przychodów decydujące znaczenie ma celowość poniesienia danego wydatku, ale oceniana nie tylko z subiektywnego, ale i także z obiektywnego punktu widzenia. Dokonując oceny kryterium obiektywnego przesłanki poniesienia wydatku w celu osiągnięcia przychodów, zwrócić należy szczególną uwagę na ocenę całokształtu okoliczności faktycznych dotyczących danego wydatku i charakteru prowadzonej działalności gospodarczej podatnika (por. t. 1.2. do art. 15 w M. Wilk, Komentarz do art. 15 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, publ. baza LEX 2012 r.). Podkreślenia wymaga zwłaszcza różnica pomiędzy regulacjami dotyczącymi związku przyczynowego w prawie cywilnym (art. 361 k.c.) i w prawie podatkowym, w tym zwłaszcza w konstrukcji podatków dochodowych. W pierwszym przypadku służą one bowiem prócz ustaleniu odpowiedzialności za określone działania lub zaniechania również określaniu zakres odpowiedzialności dłużnika za szkodę doznaną przez wierzyciela (poszkodowanego). Zupełnie zaś innymi kryteriami kieruje się legislator podatkowy.

4.3. Zdaniem Naczelnego Sądu Administracyjnego niezgodne ze wskazanymi powyżej regułami wykładni art. 15 ust. 1 u.p.d.o.p. jest stanowisko wyrażone w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku Sądu I instancji. Wynika z niego, że wszystkie wydatki wskazane przez Spółkę w pkt od "b" do "g" w opisanym przez nią we wniosku stanie faktycznym związane są z działalnością gospodarczą oraz przychodami P. S.A. i tym samym automatycznie mogą stanowić jej koszt podatkowy. Należy podkreślić, że Skarżąca prócz prowizji od umów pożyczek wskazała na dwa różne rodzaje wydatków ponoszonych w związku z emisją obligacji i w konsekwencji uzyskaniem pożyczek od P. F. Nie można zgodzić się ze stanowiskiem WSA w Warszawie by za koszt podatkowy P. S.A. mogły zostać uznane wydatki opisane w pkt "b" i "c". Przywołany w uzasadnieniu wyroku WSA w Warszawie ich skrótowy opis może budzić wątpliwości i niejasności, co do ich natury i charakteru, a przez to związku z przychodami. Należy wskazać, że opis ten jest zbyt wąski w stosunku do tego, który został zaprezentowany we wniosku o wydanie interpretacji przez samego podatnika. Jak wynika z jego lektury w ramach wydatków objętych pkt "b" wskazano na koszty doradców prawnych banków inwestycyjnych, zobowiązanie do pokrycia których wynikać miało z postanowień Letter of Engagement oraz Umowy Zlecenia i miało być jednym z warunków świadczenia usług przez banki inwestycyjne na potrzeby emisji obligacji. Wynagrodzenia te miały być zapłacone bezpośrednio przez P. S.A. zgodnie z Ramową Umową Pożyczki nakładającą obowiązek zapłaty tych kosztów na podatnika. Należy jedynie w tym miejscu zaznaczyć, że zgodnie ze stanem faktycznym opisanym we wniosku Ramowa Umowa Pożyczki miała zostać podpisana pomiędzy P. S.A. a P. F. Z kolei w ramach kosztów z pkt "c" wniosku podatnik wnioskujący o interpretację wskazał na inne koszty bieżące związane z pozyskaniem finansowania w drodze emisji obligacji oraz towarzyszące programowi tejże emisji (np. koszty związane z prezentacją oferowanych obligacji potencjalnym inwestorom międzynarodowym w ramach tzw. road show), koszty przygotowania i wydrukowania dokumentów związanych z transakcją oraz inne koszty z nią związane, które zostały lub miały zostać poniesione przez podmioty trzecie jak: banki inwestycyjne lub P. F., a które to podmioty miały z kolei obciążyć nimi P. - zgodnie z Ramową Umową Pożyczki nakładającą obowiązek zapłaty kosztów związanych z tą transakcją na P. - na podstawie faktur i not obciążeniowych wystawionych przez banki inwestycyjne lub P. F. Nie można jak to uczynił Sąd I instancji wszystkich wydatków, szczegółowo wskazanych i opisanych w stanie faktycznym wniosku o interpretację w pkt od "b" do "g", zakwalifikować do jednej kategorii i bez szczegółowej ich analizy stwierdzić, że jako związane z planowanym przychodem Skarżącej mogą stanowić jej koszty podatkowe, stosownie do regulacji z art. 15 ust. 1 u.p.d.o.p. Wydatki te rozróżniła i podzieliła już sama Spółka i to na takie, które zostały lub maja być poniesione wyłącznie na skutek postanowień listów intencyjnych, umów zlecenia i umów pożyczek zawartych pomiędzy z jednej strony nią samą, a z drugiej bankami inwestycyjnymi i P. F. (pkt "b" i "c") oraz pozostałe, które Spółka wymieniła w pkt od "d" do "g" stanu faktycznego przedstawionego we wniosku o interpretację.

4.4. W odniesieniu do pierwszej grupy wydatków podkreślić należy, że bez postanowień o charakterze umownym koszty z pkt "b" i "c" powinny zostać poniesione przez banki inwestycyjne i P. F., jako związane z przychodami tych podmiotów. Okolicznością o pierwszorzędnym znaczeniu jest wobec tego to, iż to wyłącznie na mocy postanowień umów zawartych pomiędzy Skarżącą a bankami inwestycyjnymi oraz P. F. przeniesiono obowiązek ich poniesienia, co już samo wskazuje, że mają one bezpośredni związek z prowadzoną przez te ostatnie podmioty działalnością gospodarczą i uzyskiwanymi przez nie przychodami. Należy mieć na uwadze, iż stosownie do art. 7 ust. 1 i 2 u.p.d.o.p. przedmiotem opodatkowania podatkiem dochodowym od osób prawnych jest dochód rozumiany jako nadwyżka sumy przychodów nad kosztami ich uzyskania. Tym samym koszt uzyskania przychodu stanowi w konkretnej sytuacji element mogący kształtować zobowiązanie podatkowe, którym zgodnie z art. 5 Ordynacji podatkowej jest wynikające z obowiązku podatkowego zobowiązanie podatnika do zapłacenia podatku, a w rozpatrywanej sprawie - podatku dochodowego od osób prawnych. Niedopuszczalna jest taka sytuacja, gdy Skarżąca jako podatnik podatku dochodowego od osób prawnych w Polsce przejmuje wydatki innych podmiotów, nie podlegających polskiej jurysdykcji podatkowej, na podstawie umów o charakterze cywilnoprawnym i pośrednio na ich podstawie kształtuje wysokość własnego zobowiązania podatkowego. Zwrot normatywny "koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów" oznacza uzależnienie uznania danego wydatku za koszt podatkowy od istnienia pomiędzy tym wydatkiem, a przychodem związku o charakterze przyczynowo - skutkowym albo też gospodarczym. Efektem istnienia związku normatywnego określonego w art. 15 ust. 1 u.p.d.o.p. jest osiągnięcie przychodu lub przewidywanie jego osiągnięcia przez ściśle określony podmiot. W stanie faktycznym sprawy, nakreślonym przez samego podatnika, przedmiotowe wydatki na doradztwo prawne banków inwestycyjnych oraz koszty bieżące towarzyszące programowi emisji obligacji nie miały bezpośredniego związku z prowadzoną przez podatnika działalnością gospodarczą, a wykazywały taki związek z działalnością innych podmiotów. Dotyczyły one przedsięwzięcia, którego jedynie końcowym beneficjentem miała być Spółka, przez co rozumiała uzyskanie w następstwie szeregu działań kapitału z emisji obligacji, których jednak emitentem miała zostać jej spółka zależna. Skarżąca realizowała zatem cel gospodarczy w postaci uzyskania finansowania, ponosząc na ten cel przede wszystkim koszt w postaci prowizji od pożyczek zaciągniętych od innego podmiotu. Spółka P. F. realizowała własny cel gospodarczy w postaci wypracowania zysku z prowizji od pożyczek udzielanych Skarżącej, ponosząc zarazem koszty w postaci wynagrodzenia dla banków inwestycyjnych za usługi związane z emisją obligacji oraz inne jej własne koszty towarzyszące bezpośrednio samej emisji obligacji. Banki inwestycyjne realizowały własny cel gospodarczy w postaci wynagrodzenia za zaoferowane usługi związane z emisją obligacji, ponosząc zarazem koszty wynikające z nabycia usług doradczych kancelarii prawnych. Rachunek podatkowy u każdego z tych podmiotów (pomijając nawet, że nie każdy z nich podlega polskiej jurysdykcji podatkowej) jest więc klarowny, tak po stronie przychodowej, jak i kosztowej. Jest przy tym oczywiste, że z ekonomicznego punktu widzenia ostateczny koszt operacji gospodarczej w postaci emisji obligacji ponieść musi jej ostateczny beneficjent, czyli skarżąca. Powinno temu jednak służyć odpowiednie skalkulowanie wynagrodzeń na każdym z etapów obrotu gospodarczego. Wynagrodzenie żądane przez banki inwestycyjne powinno uwzględniać konieczność kosztów zakupu usług kancelarii prawnych, a prowizja P. F. powinna uwzględniać także koszty towarzyszące bezpośrednio samej emisji obligacji. Ekonomiczne koszty opisywanej operacji gospodarczej mogą być także przeniesione na skarżącą mocą umów cywilnoprawnych, jednakże nie może prowadzić to do uzyskania spodziewanych przez Skarżącą efektów podatkowych. Ekonomiczna alokacja kosztów określonej operacji gospodarczej jest bowiem czym innym od prawnopodatkowej kwalifikacji przychodów i kosztów każdego z podmiotów (odrębnych podatników), biorących udział w tej operacji. Kwalifikacja ta opierać się musi wyłącznie na zasadach wynikających z przepisów prawa podatkowego. Dopiero bowiem takie powiązanie kosztów z przychodami u każdego z podatników uczestniczących w wielostronnym kontrakcie o celu gospodarczym może doprowadzić do prawidłowego określenia uzyskanego przez każdego z nich dochodu jako przedmiotu opodatkowania podatkiem dochodowym od osób prawnych (art. 7 ust. 1 i ust. 2 u.p.d.o.p.). Jakkolwiek można dopatrywać się pośredniego związku pomiędzy kosztami ponoszonymi przez poprzedników w łańcuchu operacji składających się na obrót gospodarczy, a przychodem uzyskanym przez podmiot uplasowany w tym łańcuchu niżej, niemniej związek ten ma znaczenie tylko ekonomiczne, a nie podatkowoprawne. Wypada dodać, że wspomniany łańcuch jest praktycznie nieskończony - na tle omawianego stanu faktycznego można dostrzec, że także kancelarie prawne świadczące usługi bankom inwestycyjnym zapewne poniosły określone koszty związane z zakupem usług innych podmiotów, z kolei te ostatnie zapewne także zakupiły jakieś usługi i poniosły wynikające stąd koszty, itd. Nie oznacza to jednak, że podmioty uczestniczące w obrocie mogą w sposób wiążący dla opodatkowania określać, który z nich przejmie ciężar kosztów powstałych u innych na wcześniejszych etapach obrotu, nie uwzględnionych w cenie oferowanych usług. Dlatego też nie można uznać, że wydatki skarżącej na pokrycie kosztów usług zakupionych przez inne podmioty, służących uzyskaniu przychodów przez te podmioty, pozostają z prowadzoną przez Skarżącą działalnością gospodarczą i uzyskiwanymi przychodami w związku określonym w art. 15 ust. 1 u.p.d.o.p.

4.5. Natomiast gdy chodzi o pozostałe wydatki stanowiące przedmiot sporu pomiędzy Spółką a Ministrem Finansów, a dotyczące wynagrodzeń doradcy prawnego, doradcy finansowego, agencji ratingowych oraz inne wydatki związane z przygotowaniem i wypracowaniem odpowiednich mechanizmów przeprowadzenia transakcji, a także doradztwem przy jej przeprowadzeniu (pkt od "d" do "g" przedstawionego stanu faktycznego), należy stwierdzić, iż z wniosku o udzielenie interpretacji wynika, że są to wydatki samej Skarżącej i w opisanym zakresie służące pozyskaniu przez nią kapitału na dalszy rozwój, czyli uzyskiwanie przychodów. Nie były to zatem wydatki ściśle związane z przychodami jakikolwiek innych podmiotów. W tym zakresie zatem organ podatkowy dokonał nieuprawionej wykładni art. 15 ust. 1 u.p.d.o.p., a za trafne w tym zakresie należy uznać wywody Sądu I instancji. Zaprezentowane powyżej stanowisko uznać należy za ugruntowane w orzecznictwie sądów administracyjnych (por. wyroki: Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 5 czerwca 2013 r. w sprawie II FSK 2161/11 oraz Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 12 maja 2011 r., w sprawie III SA/Wa 2029/10, publ. www.orzeczenia.nsa.gov.pl). Wobec tego przy ponownym rozpatrywaniu sprawy organ interpretacyjny na podstawie art. 153 p.p.s.a. w zw. z art. 184 p.p.s.a. uwzględni sformułowanie oceny prawnej art. 15 ust. 1 u.p.d.o.p. wyrażone w niniejszym wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego, częściowo odmiennej od oceny zawartej w zaskarżonym orzeczeniu WSA."

W wyniku ponownego rozpatrzenia sprawy, z uwzględnieniem prawomocnego (od dnia 14 stycznia 2014 r.) wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 4 listopada 2011 r. sygn. akt III SA/Wa 835/11 oraz wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 14 stycznia 2014 r. sygn. akt II FSK 228/12, w świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego, w zakresie pytań numer 1 oraz numer 2 uznaje się za prawidłowe.

Mając powyższe na względzie, stosownie do art. 14c § 1 Ordynacji podatkowej odstąpiono od uzasadnienia prawnego dokonanej oceny stanowiska Wnioskodawcy.

Jednocześnie, ponownie rozpatrując sprawę z uwzględnieniem wyżej wskazanych orzeczeń sądowych zapadłych w sprawie, w świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego, w zakresie pytania numer 3 uznaje się za nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz. U. z 2000 r. Nr 54, poz. 654 z późn. zm.), kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1.

Podatnik ma prawo do odliczenia dla celów podatkowych wszelkich wydatków, pod warunkiem, iż nie zostały one wymienione w art. 16 ust. 1 ustawy podatkowej oraz gdy wykaże ich związek z prowadzoną działalnością, a ich poczynienie ma lub może mieć wpływ na możliwość powstania przychodu (zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów). Przepis ten konstytuuje więc zasadę, stosownie do której pomiędzy kosztem podatkowym oraz przychodami podatników musi wystąpić związek przyczynowo-skutkowy, tego typu, że poniesienie wydatku ma wpływ na powstanie lub zwiększenie przychodu. Podatnik nie musi wprawdzie przyporządkować poniesionych kosztów do konkretnego przychodu, ale wszelkie podjęte przez niego działania, w tym poniesione koszty, powinny zmierzać do osiągnięcia przychodu. Zwrot "w celu" użyty w ww. przepisie oznacza, że nie wszystkie wydatki ponoszone przez podatnika w związku z prowadzoną działalnością pomniejszają dochód do opodatkowania.

Ponadto, aby dany wydatek mógł być zaliczony do kosztów uzyskania przychodów powinien być poniesiony w sposób celowy, racjonalny i gospodarczo uzasadniony. Na takie kwalifikowanie wydatków wskazał również Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z 17 lipca 2003 r. (sygn. akt SA/Bd 1821/03): "Podatnik winien wykazać celowość poniesienia wydatku, a także, a może przede wszystkim również to, że wydatek ten został poniesiony racjonalnie, tzn. że podatnik w zamian tego wydatku rzeczywiście uzyskał określone dobra i to, że mogły one, racjonalnie rzecz ujmując, co najmniej hipotetycznie przynieść przychód. Owa racjonalność wydatku winna być również oceniana przy uwzględnieniu sytuacji finansowej podmiotu gospodarczego w kontekście jego realnych potrzeb".

Jednocześnie, wydatek taki, nie może stanowić wydatku innego podatnika i nie może być związany z przychodami innych podmiotów. Jak wskazał w przedmiotowej sprawie Naczelny Sąd Administracyjny: "Niedopuszczalna jest przy tym praktyka przenoszenia na grunt definicji kosztów uzyskania przychodów cywilistycznej koncepcji związku przyczynowo-skutkowego, służącego ustaleniu odpowiedzialności za czyn na gruncie prawa cywilnego. Dla spełnienia przesłanki poniesienia kosztu w celu osiągnięcia przychodów decydujące znaczenie ma celowość poniesienia danego wydatku, ale oceniana nie tylko z subiektywnego, ale i także z obiektywnego punktu widzenia. Dokonując oceny kryterium obiektywnego przesłanki poniesienia wydatku w celu osiągnięcia przychodów, zwrócić należy szczególną uwagę na ocenę całokształtu okoliczności faktycznych dotyczących danego wydatku i charakteru prowadzonej działalności gospodarczej podatnika (por. t. 1.2. do art. 15 w M. Wilk, Komentarz do art. 15 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, publ. baza LEX 2012 r.). Podkreślenia wymaga zwłaszcza różnica pomiędzy regulacjami dotyczącymi związku przyczynowego w prawie cywilnym (art. 361 k.c.) i w prawie podatkowym, w tym zwłaszcza w konstrukcji podatków dochodowych. W pierwszym przypadku służą one bowiem prócz ustaleniu odpowiedzialności za określone działania lub zaniechania również określaniu zakres odpowiedzialności dłużnika za szkodę doznaną przez wierzyciela (poszkodowanego). Zupełnie zaś innymi kryteriami kieruje się legislator podatkowy." (wyrok z dnia 14 stycznia 2014 r. sygn. akt II FSK 228/12)

Z przedstawionego stanu faktycznego wynika, że Spółka (Wnioskodawca, P.) poniesie/poniosła m.in. wydatki (wskazane w punktach b-c wniosku) w postaci:

* kosztów doradców prawnych Banków Inwestycyjnych; zobowiązanie do pokrycia kosztów doradców prawnych zaangażowanych przez Banki Inwestycyjne w związku ich uczestnictwem w programie emisji Obligacji wynika przede wszystkim z postanowień Letter of Engagement oraz zostało potwierdzone w art. 11 Umowy Zlecenia i było jednym z warunków świadczenia usług przez Banki Inwestycyjne na potrzeby emisji Obligacji wynagrodzenie to częściowo zostało, a częściowo zostanie zapłacone bezpośrednio przez P. - zgodnie z Ramową Umową Pożyczki nakładającą obowiązek zapłaty kosztów związanych z Transakcją na P.);

* innych kosztów bieżących związanych z pozyskaniem finansowania w drodze emisji Obligacji oraz towarzyszących programowi emisji Obligacji (np. koszty związane z prezentacją oferowanych Obligacji potencjalnych inwestorom międzynarodowym (w ramach tzw. road show), kosztów przygotowania i wydrukowania dokumentów związanych z Transakcją oraz innych kosztów związanych z Transakcją); koszty te zostały lub zostaną poniesione przez podmioty trzecie.-. np. Banki Inwestycyjne lub P. F., które z kolei obciążą nimi P. - zgodnie z Ramową Umową Pożyczki nakładającą obowiązek zapłaty kosztów związanych z transakcją na P. - na podstawie faktur i not obciążeniowych (fee letters) wystawionych przez Banki Inwestycyjne lub P. F.);

Aby można było udzielić odpowiedzi na pytanie, w którym momencie Spółka powinna zaliczyć wymienione wydatki do kosztów podatkowych należy najpierw rozstrzygnąć, czy stanowią one koszty uzyskania przychodów wnioskodawcy.

Zauważyć trzeba, że emitentem Obligacji nie jest Spółka, tylko inny podmiot - P. F. AB z siedzibą w Szwecji, który jest spółką zależną w 100% od Wnioskodawcy i został utworzony w celu pozyskiwania przez niego finansowania na rynkach międzynarodowych w drodze emisji obligacji. Jak wskazała Spółka, P. F., będąc emitentem Obligacji, pełni funkcje "pośrednika", który będzie przekazywał uzyskane z tytułu emisji środki na rzecz P. w drodze pożyczek. Za pełnione przez siebie funkcje "pośrednika" P. F. będzie otrzymywał wynagrodzenie w postaci marży, tj. różnicy pomiędzy odsetkami otrzymywanymi od P., a odsetkami wypłacanymi na rzecz obligatariuszy.

Spółka poniosła/poniesie, wskazane w punktach b-c wniosku, wydatki z tytułu zapłaty kosztów doradztwa prawnego na rzecz Banków Inwestycyjnych w związku z Transakcją i innych kosztów bieżących związanych z pozyskaniem finansowania w drodze emisji Obligacji oraz towarzyszących programowi emisji Obligacji, koszty przygotowania i wydrukowania dokumentów związanych z Transakcją oraz inne koszty związane z Transakcją, do których poniesienia P. jest zobowiązany na mocy Ramowej Umowy Pożyczki.

Wydatki, będące przedmiotem zapytania Spółki, stanowią wydatki ponoszone przez Wnioskodawcę, ale są bezpośrednio związane z dochodami Banków Inwestycyjnych i P. F.

Jak zauważył Naczelny Sąd Administracyjny w przedmiotowym stanie faktycznym: "(...) bez postanowień o charakterze umownym koszty z pkt "b" i "c" powinny zostać poniesione przez banki inwestycyjne i P. F., jako związane z przychodami tych podmiotów. Okolicznością o pierwszorzędnym znaczeniu jest wobec tego to, iż to wyłącznie na mocy postanowień umów zawartych pomiędzy Skarżącą a bankami inwestycyjnymi oraz P. F. przeniesiono obowiązek ich poniesienia, co już samo wskazuje, że mają one bezpośredni związek z prowadzoną przez te ostatnie podmioty działalnością gospodarczą i uzyskiwanymi przez nie przychodami. (...). W stanie faktycznym sprawy, nakreślonym przez samego podatnika, przedmiotowe wydatki na doradztwo prawne banków inwestycyjnych oraz koszty bieżące towarzyszące programowi emisji obligacji nie miały bezpośredniego związku z prowadzoną przez podatnika działalnością gospodarczą, a wykazywały taki związek z działalnością innych podmiotów. Dotyczyły one przedsięwzięcia, którego jedynie końcowym beneficjentem miała być Spółka, przez co rozumiała uzyskanie w następstwie szeregu działań kapitału z emisji obligacji, których jednak emitentem miała zostać jej spółka zależna. Skarżąca realizowała zatem cel gospodarczy w postaci uzyskania finansowania, ponosząc na ten cel przede wszystkim koszt w postaci prowizji od pożyczek zaciągniętych od innego podmiotu. Spółka P. F. realizowała własny cel gospodarczy w postaci wypracowania zysku z prowizji od pożyczek udzielanych Skarżącej, ponosząc zarazem koszty w postaci wynagrodzenia dla banków inwestycyjnych za usługi związane z emisją obligacji oraz inne jej własne koszty towarzyszące bezpośrednio samej emisji obligacji. Banki inwestycyjne realizowały własny cel gospodarczy w postaci wynagrodzenia za zaoferowane usługi związane z emisją obligacji, ponosząc zarazem koszty wynikające z nabycia usług doradczych kancelarii prawnych."

Wskazana okoliczność ma podstawowe znaczenie dla prawidłowej podatkowej klasyfikacji wydatków, jako kosztów uzyskania przychodów. Przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, jako warunek zaliczenia wydatku do kosztów uzyskania przychodów wymieniają związek z przychodami konkretnego podatnika (cyt. powyżej art. 15 ust. 1 ustawy).

Co do zasady, jeżeli określone wydatki w sposób jednoznaczny wiążą się z osiągnięciem konkretnego przychodu, to zaliczenie ich do kosztów uzyskania przychodów ocenianie musi być w kontekście, tego przychodu, z którym wydatki te są bezpośrednio związane.

A zatem, skoro P. F. osiąga/będzie osiągać konkretny przychód z tytułu emisji Obligacji w postaci marży odsetkowej, to właśnie on z zasady, powinien zaliczyć do kosztów podatkowych wydatki związane z emisją tych Obligacji, jako warunkujące osiągnięcie tego przychodu (z zastrzeżeniem ich poniesienia). Natomiast Banki Inwestycyjne uzyskały/uzyskają przychód z tytułu wynagrodzenia za doprowadzenie do sukcesu emisji i zarządzanie tym programem i jeżeli potrzebowały w tym zakresie doradztwa prawnego, to wydatek z tego tytułu powinien obciążać Banki, a nie Spółkę.

Braku związku powyższych wydatków z przychodem Spółki nie zmienia również okoliczność, iż poniesienie tych kosztów przez Spółkę jest wynikiem uzgodnień umownych z P. F. czy Bankami Inwestycyjnymi. Niewystarczającym argumentem przemawiającym za stanowiskiem Spółki jest również zawarcie przez strony w Ramowej Umowie Pożyczki zapisów, że Spółka jest zobowiązana do zapłaty na żądanie P. F. wszelkich kosztów (włączając koszty prawne i wydatki) które zostały lub zostaną poniesione przez P. F. w związku z emisją obligacji oraz wszelkich innych kosztów związanych z Transakcją, do zapłaty których P. jest zobowiązany na podstawie umów zawartych przez siebie z podmiotami trzecimi.

Zgodnie z postanowieniami art. 3531 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. z 1964 r. Nr 16, poz. 83 z późn. zm.) strony zawierające umowę mogą ułożyć stosunek prawny według swego uznania, byleby jego treść lub cel nie sprzeciwiały się właściwości (naturze) stosunku, ustawie, ani zasadom współżycia społecznego. Wyrażona w przywołanym przepisie zasada swobody zawierania umów przyznaje uprawnienie stronom do konstruowania łączącego je stosunku prawnego (w przedstawionym stanie faktycznym - poniesienie wydatków związanych z przygotowaniem i przeprowadzeniem emisji obligacji) w taki sposób, że uzależnia uzyskanie Pożyczek przez Spółkę od uiszczenia przez nią, oprócz prowizji i odsetek dodatkowo wszelkich kosztów związanych z emisją obligacji. Jednak z faktu tego nie można wywodzić skutków podatkowych w postaci zaliczenia przedmiotowych wydatków do kosztów uzyskania przychodów. Potwierdza to Naczelny Sąd Administracyjny, stwierdzając w niniejszej sprawie: "Wynagrodzenie żądane przez banki inwestycyjne powinno uwzględniać konieczność kosztów zakupu usług kancelarii prawnych, a prowizja P. F. powinna uwzględniać także koszty towarzyszące bezpośrednio samej emisji obligacji. Ekonomiczne koszty opisywanej operacji gospodarczej mogą być także przeniesione na skarżącą mocą umów cywilnoprawnych, jednakże nie może prowadzić to do uzyskania spodziewanych przez Skarżącą efektów podatkowych. Ekonomiczna alokacja kosztów określonej operacji gospodarczej jest bowiem czym innym od prawnopodatkowej kwalifikacji przychodów i kosztów każdego z podmiotów (odrębnych podatników), biorących udział w tej operacji. Kwalifikacja ta opierać się musi wyłącznie na zasadach wynikających z przepisów prawa podatkowego. Dopiero bowiem takie powiązanie kosztów z przychodami u każdego z podatników uczestniczących w wielostronnym kontrakcie o celu gospodarczym może doprowadzić do prawidłowego określenia uzyskanego przez każdego z nich dochodu jako przedmiotu opodatkowania podatkiem dochodowym od osób prawnych (art. 7 ust. 1 i ust. 2 u.p.d.o.p.). Jakkolwiek można dopatrywać się pośredniego związku pomiędzy kosztami ponoszonymi przez poprzedników w łańcuchu operacji składających się na obrót gospodarczy, a przychodem uzyskanym przez podmiot uplasowany w tym łańcuchu niżej, niemniej związek ten ma znaczenie tylko ekonomiczne, a nie podatkowoprawne. Wypada dodać, że wspomniany łańcuch jest praktycznie nieskończony - na tle omawianego stanu faktycznego można dostrzec, że także kancelarie prawne świadczące usługi bankom inwestycyjnym zapewne poniosły określone koszty związane z zakupem usług innych podmiotów, z kolei te ostatnie zapewne także zakupiły jakieś usługi i poniosły wynikające stąd koszty, itd. Nie oznacza to jednak, że podmioty uczestniczące w obrocie mogą w sposób wiążący dla opodatkowania określać, który z nich przejmie ciężar kosztów powstałych u innych na wcześniejszych etapach obrotu, nie uwzględnionych w cenie oferowanych usług. Dlatego też nie można uznać, że wydatki skarżącej na pokrycie kosztów usług zakupionych przez inne podmioty, służących uzyskaniu przychodów przez te podmioty, pozostają z prowadzoną przez Skarżącą działalnością gospodarczą i uzyskiwanymi przychodami w związku określonym w art. 15 ust. 1 u.p.d.o.p."

Konkludując, w ocenie organu wydatki będące przedmiotem zapytania, wymienione w pkt b-c wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej (wymienione w pytaniu numer 3), związane są z działalnością, a co za tym idzie i przychodem osiąganym przez Banki Inwestycyjne oraz P. F., które są odrębnymi podmiotami prawa i podatnikami, a zatem nie mogą one zgodnie z regułą zawartą w art. 15 ust. 1 ustawy, stanowić kosztów podatkowych Spółki, jako nie przyczyniające się do osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów Spółki. W związku z tym odpowiedź na pytanie w zakresie momentu uznania ich za koszt podatkowy jest bezprzedmiotowa.

Odnosząc się do powołanych we wniosku interpretacji organów podatkowych, organ stwierdza, że zostały one wydane w indywidualnych sprawach i nie są wiążące dla organu wydającego niniejszą interpretację. Jednocześnie organ zauważa, że wydatki, będące przedmiotem tych interpretacji, bezpośrednio były związane z działalnością gospodarczą prowadzoną przez podatnika, a nie przez inny podmiot. Natomiast powołana przez Spółkę interpretacja indywidualna z dnia 6 kwietnia 2010 r. nr IPPB3/423-1003/09-4/JB wydana przez tutejszy organ podatkowy zawiera stanowisko odmawiające prawa zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów wydatków poniesionych przez podatnika w analogicznym stanie faktycznym.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2012 r. poz. 270, z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej, ul. 1 Maja 10, 09-402 Płock.

Opublikowano: http://sip.mf.gov.pl