IPPB3/423-317/11-4/GJ - Przychód z tytułu nieodpłatnego ustanowienia służebności przesyłu.

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki przedstawione we wniosku z dnia 13 kwietnia 2011 r. (data wpływu 18 kwietnia 2011 r.), uzupełnionym na wezwanie organu pismem z dnia 22 lipca 2011 r. wraz z odpisem z KRS (data wpływu - 25 lipca 2011 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie przychodu z tytułu nieodpłatnego ustanowienia służebności przesyłu - jest prawidłowe

W dniu 18 kwietnia 2011 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie przychodu z tytułu nieodpłatnego ustanowienia służebności przesyłu.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny:

Spółka w przypadku ustanowienia na jej rzecz przez właściciela nieruchomości nieodpłatnej służebności przesyłu, uzyskuje przychód w rozumieniu art. 12 ust. 1 pkt 2 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. Przychodem uzyskiwanym przez Spółkę jest określona w trybie art. 12 ust. 5 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych wartość otrzymanego nieodpłatnie ograniczonego prawa rzeczowego. Służebność przesyłu jest co do zasady ustanawiana w drodze umowy, na wniosek Spółki, w odniesieniu do urządzeń przesyłowych stanowiących własność Spółki lub w odniesieniu do urządzeń planowanych do wybudowania przez Spółkę. Jest jasne, że w przypadku zawarcia umowy z właścicielem nieruchomości Spółka ma wpływ na kształtowanie treści ustanawianego prawa. Nie budzi także wątpliwości data powstania przychodu.

Zdarzają się jednak sytuacje, kiedy na nieruchomości brak jest urządzeń przesyłowych Spółki, Spółka nie planuje też ich wybudowania, a mimo to właściciel nieruchomości składa, nie informując o tym Spółki, oświadczenie w formie aktu notarialnego o ustanowieniu ograniczonego prawa rzeczowego w postaci służebności przesyłu na rzecz Spółki (np. przy okazji ustanawiania służebności przesyłu na rzecz innego dostawcy mediów). W takich przypadkach w momencie złożenia oświadczenia przez właściciela Spółka nie ma wpływu na treść aktu notarialnego, ani nawet możliwości zadecydowania, czy wyraża wolę nabycia służebności. Mimo to, w związku z brzmieniem art. 32 ust. 1 ustawy o księgach wieczystych możliwe jest dokonanie wpisu służebności do księgi wieczystej wyłącznie w oparciu o jednostronne oświadczenie właściciela, złożone w formie aktu notarialnego. O fakcie złożenia przez właściciela nieruchomości oświadczenia o ustanowieniu służebności Spółka dowiaduje się wówczas dopiero w momencie otrzymania z sądu prowadzącego księgę wieczystą zawiadomienia o dokonaniu wpisu służebności. Należy jednak podkreślić, że w doktrynie przyjmuje się, że możliwość wpisania służebności do księgi wieczystej wyłącznie w oparciu o jednostronne oświadczenie właściciela nieruchomości nie oznacza, ze ustanowienie służebności następuje w drodze jednostronnej czynności prawnej - oświadczenie woli nabywcy służebności jest również niezbędne aczkolwiek może zostać złożone przez czynności dorozumiane (np. E. Gniewek, "Komentarz do Kodeksu cywilnego..." Zakamycze 2001).

W związku z wyżej opisanym stanem faktycznym Spółka powzięła wątpliwości odnośnie daty powstania przychodu w rozumieniu art. 12 ust. 1 pkt 2 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. Wiąże się z tym także problem wyceny nieodpłatnie ustanawianego prawa. Nie mając wiedzy o istniejących lub planowanych do wybudowania urządzeniach Spółki, właściciel nieruchomości składając oświadczenie o ustanowieniu służebności nie jest w stanie określić treści służebności. Z konieczności oświadczenie o jej ustanowieniu ma zatem charakter ogólny i dotyczy całej nieruchomości. W takiej sytuacji nie ma możliwości określenia wartości ustanowionego prawa służebności przesyłu w odniesieniu tylko do tej części nieruchomości, z której Spółka ewentualnie zamierza korzystać.

W związku z powyższym zadano następujące pytania:

Stanowisko Spółki:

Ad. 1) Zdaniem Spółki zgodnie z art. 305 Kodeksu cywilnego, jest zobowiązana nabyć prawo służebności przesyłu w sytuacji, gdy to prawo jest ustanawiane w odniesieniu do urządzeń przesyłowych stanowiących własność przedsiębiorstwa lub w odniesieniu do urządzeń planowanych do wybudowania przez przedsiębiorstwo. Wówczas przychód podatkowy z tytułu ustanowienia nieodpłatnej służebności na rzecz przedsiębiorstwa przesyłowego powstaje w chwili zawarcia umowy o ustanowienie służebności. W przypadku jednostronnego oświadczenia woli właściciela nieruchomości, w sytuacji kiedy przedsiębiorstwo przesyłowe nie jest właścicielem urządzeń i nie planuje ich wybudowania zdaniem Spółki nie dochodzi do skutecznego ustanowienia na rzecz Spółki służebności przesyłu w sposób nieodpłatny, a zatem Spółka nie uzyskuje przychodu podatkowego. Właściwym momentem rozpoznania przychodu podatkowego z tytułu nieodpłatnie uzyskanego prawa służebności przesyłu jest data złożenia oświadczenia woli w sposób wyraźny lub dorozumiany (kiedy przedsiębiorstwo jest właścicielem lub planuje wybudowanie urządzeń przesyłowych), nawet jeżeli służebność została wpisana do księgi wieczystej w oparciu o art. 32 ustawy o księgach wieczystych i hipotece, tj. wyłącznie na podstawie oświadczenia właściciela.

Ad. 2) W ocenie Spółki, przy określaniu wartości uzyskanych nieodpłatnie praw służebności jako przychodu podatkowego należy brać pod uwagę tylko tę część gruntu, na którym ustanowiono służebność, z której Spółka zamierza faktycznie korzystać dla celów zabezpieczenia możliwości realizacji inwestycji lub prowadzenia prawidłowej, niezakłóconej eksploatacji urządzeń przesyłowych. Określając wartość przychodu należy wziąć pod uwagę znaczenie gospodarcze ustanawianego dla Spółki prawa oraz charakter ograniczeń związanych z ustanowieniem prawa służebności przesyłu na zakres uprawnień właściciela nieruchomości.

Dodatkowo w odpowiedzi na wezwanie organu Spółka podała:

W ocenie Wnioskodawcy, przy określaniu wartości rynkowej służebności przesyłu ustanawianej na rzecz przedsiębiorstwa przesyłowego na całej nieruchomości każdorazowo należy uwzględniać zakres, w jakim przedsiębiorstwo przesyłowe korzysta, lub zamierza korzystać, z nieruchomości.

Właściciele nieruchomości składając w formie aktu notarialnego oświadczenie woli o ustanowieniu służebności na rzecz przedsiębiorstwa przesyłowego, częstokroć nie określają zakresu, w jakim przedsiębiorstwo może korzystać z nieruchomości. Do aktów notarialnych nie są załączane mapy, określające rzeczywisty lub choćby planowany przebieg urządzeń przedsiębiorstwa przesyłowego. Przy dokonywaniu wyceny wartości rynkowej na podstawie art. 12 ust. 5 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, można by w związku z tym uznać, służebność obciąża całą nieruchomość, a zatem wycena byłaby oparta na założeniu, że ustanowienie służebności przesyłu ogranicza lub wyłącza korzystanie przez właściciela z całej nieruchomości.

Taki sposób wyceny wartości prawa byłby w ocenie Wnioskodawcy sprzeczny z prawidłowo interpretowanym art. 12 ust. 1 pkt 2 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. W ocenie Wnioskodawcy, "wartością prawa" w rozumieniu tego przepisu w odniesieniu do służebności przesyłu jest kwota odzwierciedlająca rzeczywistą korzyść przedsiębiorstwa przesyłowego i odpowiadającą mu uciążliwość, jaką w związku z rzeczywistym lub możliwym wykonywaniem służebności musi znosić właściciel. Ustalenie tej wartości jest zaś możliwe dopiero po konkretyzacji treści służebności, która następuje dopiero w momencie, gdy przedsiębiorstwo przesyłowe w sposób wyraźny lub dorozumiany wyrazi zgodę na ustanowienie służebności, np. deklarując wolę wybudowania na nieruchomości określonych urządzeń, o sprecyzowanej lokalizacji i przebiegu. Należy podkreślić, że powyższa ocena prawna wiąże się z innym zaprezentowanym poglądem Wnioskodawcy, że do ustanowienia służebności przesyłu dochodzi dopiero w momencie złożenia zgodnych oświadczeń stron w tej kwestii.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Spółki w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

Mając powyższe na względzie, stosownie do art. 14c § 1 Ordynacji podatkowej, odstąpiono od uzasadnienia prawnego dokonanej przez Spółkę oceny swego stanowiska.

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w opisanym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1 Maja 10, 09-402 Płock.