IPPB3/423-212/09-2/AG - Ustalenie kosztu nabycia udziałów w sytuacji wymiany udziałów pomiędzy spółkami zależnymi.

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770, z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki, przedstawione we wniosku z dnia 23 kwietnia 2009 r. (data wpływu 27 kwietnia 2009 r.) w sprawie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie podatkowych skutków transakcji wymiany udziałów dla wnioskodawcy, jako spółki nabywającej - jest prawidłowe.

W dniu 27 kwietnia 2009 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie podatkowych skutków transakcji wymiany udziałów dla wnioskodawcy, jako spółki nabywającej.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe.

Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością (dalej: Spółka lub P.) w najbliższej przyszłości zostanie spółką-córką D. (dalej: D), która nabędzie 100% udziałów Spółki. D jest spółką zarządzającą niemieckim otwartym funduszem inwestycyjnym, która obecnie posiada 100% udziałów w spółce D Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością (dalej: D). D jest właścicielem nieruchomości komercyjnej położonej w Warszawie, składającej się z prawa użytkowania wieczystego gruntu oraz budynku biurowego (dalej: Nieruchomość).

W ramach restrukturyzacji działalności funduszu, planowane jest dokonanie reorganizacji struktury inwestycji zarządzanych przez D w Polsce. W ramach powyższego, D rozważa dokonanie wymiany udziałów między polskimi spółkami zależnymi. Operacja ta polegać będzie na tym, że po nabyciu w niej udziałów przez D, Spółka otrzyma w wyniku dokonanego na jej rzecz przez D aportu 100% udziałów w D, w zamian za co wyda na rzecz D udziały w swoim podwyższonym kapitale zakładowym. Wartość otrzymanych udziałów nie będzie stanowić przychodu ani dla Spółki, ani dla D GMBH, gdyż spełnione zostaną przesłanki przewidziane w art. 12 ust. 4d ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, w związku z czym nie powstanie konieczność opodatkowania transakcji podatkiem dochodowym od osób prawnych.

Jedną z rozważanych opcji dalszych działań restrukturyzacyjnych następujących po dokonaniu wymiany udziałów między D a Spółką jest rozwiązanie spółki D. Wówczas, po zakończeniu wymaganych prawem czynności likwidacyjnych, obejmujących m.in. zaspokojenie ciążących na D zobowiązań, dokonany zostanie podział majątku D między udziałowców. Możliwe, że w wyniku podziału majątku posiadana przez D nieruchomość zostanie wydana w naturze, bez uprzedniego spieniężenia, na rzecz Spółki, będącej jedynym udziałowcem D. W efekcie Spółka będzie wówczas zobowiązana do rozpoznania przychodu z tytułu udziału w zyskach osób prawnych w wysokości wartości majątku otrzymanego w związku z likwidacją D, w części przewyższającej wartość nabycia bądź objęcia udziałów w likwidowanym podmiocie, zgodnie z art. 12 ust. 4 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.

W związku z powyższym, spółka wniosła o udzielenie informacji co do zakresu stosowania przepisów art. 10 ust. 1 pkt 3, art. 12 ust. 4 pkt 3, art. 15 ust. 1j oraz art. 16 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, a mianowicie o odpowiedź na następujące pytanie:

Czy nominalna wartość udziałów w podwyższonym kapitale zakładowym Spółki, wydanych na rzecz D w zamian za udziały w D na skutek transakcji wymiany udziałów, będzie stanowiła dla Spółki koszt nabycia udziałów D w rozumieniu art. 12 ust. 4 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.

Stanowisko wnioskodawcy, w zakresie objętym wskazanymi wyżej pytaniami.

Wnioskodawca stoi na stanowisku, że wartość majątku otrzymanego w wyniku likwidacji D będzie stanowiła, zgodnie z art. 12 ust. 4 pkt 3 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (tekst jedn. Dz. U. z 2000 r. Nr 54, poz. 654 z późn. zm.), dochód podlegający. opodatkowaniu tylko w odniesieniu do nadwyżki otrzymanego majątku ponad wartość kosztów nabycia udziałów objętych w drodze wymiany udziałów. Zdaniem Spółki, koszt nabycia udziałów w likwidowanej Spółce stanowić będzie wówczas nominalna wartość udziałów Spółki w podwyższonym kapitale zakładowym, wydanych D w zamian za udziały w D.

Co do zasady wymiana udziałów, przewidziana w art. 12 ust. 4d tej ustawy, stanowi kwalifikowaną odmianę transakcji objęcia udziałów w zamian za aport w postaci udziałów, której konsekwencje uregulowane zostały w art. 12 ust. 1 pkt 7, art. 15 ust. 1j pkt 1) i 2) oraz art. 15 ust. 1k pkt 1) ww. ustawy.

Zgodnie z przepisami ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, wymiana udziałów jest transakcją, której podmiotami są spółki kapitałowe, podlegające w państwie członkowskim Unii Europejskiej lub w innym państwie należącym do Europejskiego Obszaru Gospodarczego opodatkowaniu od całości swoich dochodów bez względu na miejsce ich osiągania. Z kolei przedmiot transakcji stanowią udziały w spółce kapitałowej, które są zbywane przez jedną z wyżej wymienionych spółek (spółkę zbywającą) na rzecz drugiej spółki (spółki nabywającej) w zamian za udziały w kapitale zakładowym tej ostatniej, z możliwością dopłaty w gotówce przez spółkę nabywającą. Istotą wymiany udziałów jest co do zasady wyłączenie w takim przypadku z przychodów podlegających opodatkowaniu zarówno spółki zbywającej, jak i nabywającej, wartości otrzymanych udziałów. Wyłączenie to jest również możliwe wówczas, gdy ewentualna dopłata dokonywana przez spółkę nabywającą wraz z udziałami nie przekracza 10% wartości nominalnej otrzymanych udziałów (w przypadku braku wartości nominalnej wartości rynkowej udziałów), a także gdy w wyniku nabycia udziałów spółka nabywająca uzyska bezwzględną większość praw głosu w spółce, której udziały są przedmiotem transakcji, albo spółka posiadająca bezwzględną większość praw głosu w spółce, której udziały są przedmiotem transakcji, zwiększa ilość udziałów w tejże spółce.

W odróżnieniu od wymiany udziałów, transakcja wniesienia aportem udziałów w zamian za udziały nie jest neutralna podatkowo dla podmiotu wnoszącego aport na moment wniesienia. Jak wynika z art. 12 ust. 1 pkt 7 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, Spółka wnosząca aport w postaci udziałów jest obowiązana na moment wniesienia tego aportu rozpoznać przychód w postaci nominalnej wartości otrzymanych w zamian udziałów. Równocześnie jednak jest uprawniona rozpoznać na moment objęcia udziałów koszt równy wartości i) nominalnej wnoszonych w formie wkładu niepieniężnego udziałów, jeżeli zostały objęte w zamian za wkład niepieniężny w innej postaci niż przedsiębiorstwo lub jego zorganizowana część; ii) określonej zgodnie z art. 16 ust. 1 pkt 8 ustawy, w przypadku gdy wnoszone aportem udziały nie zostały objęte w zamian za wkład niepieniężny.

O ile jednak konsekwencje podatkowe na moment objęcia udziałów w drodze aportu i wymiany udziałów są różne, skutki podatkowe w momencie zbycia udziałów objętych w wyniku aportu lub wymiany udziałów są w opinii Spółki tożsame. Zdaniem Spółki, dochód ze zbycia udziałów, powstający dla podmiotu otrzymującego udziały w innej spółce w drodze wymiany udziałów, podobnie jak i wniesienia tychże udziałów aportem, należy określić jako różnicę między przychodem z odpłatnego zbycia, a wydatkami na ich nabycie w rozumieniu art. 16 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. Analogiczna zasada powinna być zastosowana również dla przypadku likwidacji spółki, której udziały zostały przez odpowiedni podmiot otrzymane w wyniku transakcji wymiany udziałów lub wniesienia tychże aportem, gdzie dochód (przychód) z tytułu udziału w zyskach osób prawnych, na podstawie art. 10 ust. 1 pkt 3) tej ustawy, będzie stanowiła wartość majątku otrzymanego w związku z likwidacją osoby prawnej, z wyłączeniem zgodnie z art. 12 ust. 4 pkt 3) ustawy o części stanowiącej koszt nabycia lub objęcia udziałów.

Przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych nie regulują jednakże metody ustalenia i) kosztów uzyskania przychodów dla podmiotu otrzymującego aport w postaci udziałów lub nabywającego udziały w wyniku ich wymiany na moment odpłatnego zbycia tychże udziałów, jak również ii) kosztów nabycia udziałów w przypadku likwidacji podmiotu, którego udziały objęte zostały w wyniku aportu lub wymiany udziałów.

Stosownie do art. 10 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych dochodem (przychodem) z udziału w zyskach osób prawnych jest dochód (przychód) faktycznie uzyskany z tego udziału (akcji), w tym także wartość majątku otrzymanego w związku z likwidacją osoby prawnej. Z kolei w myśl art. 12 ust. 4 pkt 3 tej ustawy do przychodów nie zalicza się zwróconych udziałów lub wkładów w spółdzielni, umorzenia udziałów lub akcji w spółce, w tym kwot otrzymanych z odpłatnego zbycia udziałów (akcji) oraz wartości majątku otrzymanego w związku z likwidacją osoby prawnej - w części stanowiącej koszt ich nabycia bądź objęcia.

Opierając się na gramatycznej wykładni przytoczonych przepisów należy stwierdzić, że warunkiem opodatkowania przychodu z tytułu likwidacji osoby prawnej jest powstanie nadwyżki wartości otrzymanego w wyniku likwidacji majątku nad kwotą wydatków poniesionych na nabycie bądź objęcie udziałów. W innym razie nie wystąpi przychód z udziału w zyskach osób prawnych podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób prawnych.

Zdaniem Spółki, analogiczna zasada opodatkowania jest stosowana w przypadku odpłatnego zbycia udziałów, gdzie dochodem podlegającym opodatkowaniu jest dodatnia różnica między poniesionymi przez podatnika wydatkami na nabycie udziałów, o których mowa w art. 16 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym o osób prawnych, a przychodem uzyskanym z tytułu odpłatnego zbycia w postaci ceny za udziały. Tym samym pojęcie kosztów nabycia udziałów, o którym mowa w art. 12 ust. 3 pkt 4 tej ustawy należy uznać za równoważne pojęciu wydatków na nabycie udziałów, stanowiących koszty uzyskania przychodów w myśl art. 16 ust. 1 pkt 8 ww. ustawy.

Reasumując, zdaniem Spółki należy stwierdzić iż w świetle art. 10 ust. 1 pkt 3 w związku z art. 12 ust 4 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych w przedstawionym stanie faktycznym wystąpi przychód z tytułu udziału w zyskach osób prawnych podlegający opodatkowaniu jedynie w wysokości, którą stanowi nadwyżka wpływów uzyskanych przez Spółkę z likwidacji D ponad równowartość kosztów nabycia udziałów w D (na skutek wymiany udziałów). Ponadto, zdaniem Spółki systemowa zasada ustalenia przychodu do opodatkowania przewidziana w ww. ustawie jest w tym przypadku identyczna, jak mechanizm ustalenia dochodu do opodatkowania w przypadku odpłatnego zbycia udziałów.

Jak wspomniano, ustawa o podatku dochodowym od osób prawnych nie wskazuje, w jaki sposób rozpoznawać koszty nabycia lub objęcia udziałów w przypadku likwidacji podmiotu, którego udziały otrzymane zostały w drodze aportu lub wymiany udziałów. W opinii Spółki, wobec braku właściwych przepisów w tej ustawie, które wprost odnosiłyby się do tego zagadnienia, co uniemożliwia zastosowanie reguł wykładni językowej, należy posłużyć się wykładnią systemową.

Stosując reguły wykładni systemowej, konieczne jest rozstrzygnięcie dwóch kwestii: przede wszystkim, czy podatnikowi w ogóle przysługuje prawo do rozpoznania kosztów nabycia udziałów w omawianej sytuacji, a jeżeli tak, to w jakiej ustalić je wysokości.

Zdaniem Spółki, nie ma żadnych argumentów które uzasadniałyby tezę, że nie ma ona prawa ustalić takich kosztów. Po pierwsze, uzależnienie możliwości rozpoznania kosztów od sposobu, w jaki podatnik wszedł w posiadanie udziałów w podmiocie, który jest przedmiotem likwidacji byłoby nieuzasadnioną dyskryminacją. W opinii Spółki niezgodne z podstawowymi zasadami polskiego systemu podatkowego byłoby uznanie, że jedynie podatnicy, którzy nabyli za wkład pieniężny udziały w spółkach mają prawo rozpoznać taki wydatek jako zmniejszający przychód do opodatkowania w momencie likwidacji spółki. Po drugie, zakaz rozpoznania takich kosztów winien być wówczas explicite wskazany w przepisach ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, czego jednak ustawodawca nie uczynił.

A zatem Spółka ma niewątpliwie prawo uznać za nieopodatkowany przychód w postaci majątku likwidacyjnego w części stanowiącej koszt nabycia udziałów w D, które otrzymała w wyniku wymiany udziałów.

Zdaniem Spółki, koszty nabycia udziałów w D powinny odpowiadać nominalnej wartości udziałów wydanych na rzecz D w zamian za otrzymane udziały. Udziały te stanowią bowiem swoiste wynagrodzenie wydawane spółce zbywającej w zamian za udziały otrzymane. Mimo iż wydanie udziałów własnych stanowi dla Spółki zobowiązanie wobec DG do zwrotu wniesionego kapitału, nie można mieć wątpliwości, że tego rodzaju wydatek stanowi koszt dla Spółki. Jak bowiem słusznie wskazał WSA w wyroku z dnia 16 lipca 2008 r., sygn. I SA/Bk 155/08: "Wydane akcje własne stanowią zapłatę za otrzymany wkład niepieniężny, a ich wartość - stosownie do art. 16 ust 1 pkt 8 u.p.d.p. - powinna stanowić koszt uzyskania przychodu z tytułu późniejszego zbycia przedmiotu tego wkładu w formie aportu. Kosztem powinna być wartość nominalna wydanych akcji." Podobnie orzekł również Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 24 maja 2004 r., sygn. FSK 57/04: "Skoro wspólnik (tu: Skarb Państwa) przekazał do spółki (funduszu) określoną wartość majątkową powinien otrzymać w zamian określony ekwiwalent. Jest nim przyznany wspólnikowi zespół praw korporacyjnych i majątkowych, których zakres wyznaczają otrzymane przez niego akcje. Wartość tych akcji stanowi po stronie spółki (funduszu) wydatek na objęcie udziałów stanowiący w przypadku odpłatnego zbycia akcji koszt uzyskania przychodu z tego właśnie źródła - art. 16 ust. 1 pkt 8 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (tekst jedn. Dz. U. z 1993 r. Nr 106 poz. 482 z późn. zm.).

Zatem jeżeli wydane udziały bez wątpienia mogłyby stanowić koszt uzyskania przychodów w przypadku odpłatnego zbycia udziałów otrzymanych aportem na podstawie art. 16 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, to mogą również być uznane za koszt nabycia udziałów w przypadku likwidacji podmiotu, którego udziały podatnik otrzymał aportem. Jak bowiem Spółka wskazała wcześniej, zasada opodatkowania w przypadku odpłatnego zbycia udziałów, jak i likwidacji podmiotu, którego udziały zostały przez podatnika nabyte, jest taka sama. Tym samym Spółka stoi na stanowisku, iż w drodze odwołania się do wnioskowania per analogiam, jeżeli wymiana udziałów jest kwalifikowaną formą aportu udziałów, to należy uznać, Że konsekwencje podatkowe zbycia udziałów wniesionych w drodze aportu, jak i tych otrzymanych na skutek wymiany udziałów powinny być takie same. Z kolei jeżeli konsekwencje podatkowe zbycia udziałów w obydwu przypadkach będą takie same, powinny one być analogiczne również w przypadku likwidacji podmiotu, którego udziały zostały wniesione aportem lub otrzymane w wyniku wymiany udziałów.

Reasumując, zdaniem Spółki kosztem nabycia udziałów będzie dla Spółki nominalna wartość udziałów wydana do D w zamian za otrzymane udziały w D. W związku z powyższym, wartość nominalna wydanych przez Spółkę udziałów do D, w momencie likwidacji D, analogicznie jak w przypadku odpłatnego zbycia udziałów, pomniejszać będzie przychód do opodatkowania uzyskany przez Spółkę z tytułu otrzymania majątku likwidacyjnego.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

Mając powyższe na względzie, stosownie do art. 14c § 1 Ordynacji podatkowej, odstąpiono od uzasadnienia prawnego dokonanej w tym zakresie oceny stanowiska wnioskodawcy.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1-go Maja 10, 09-402 Płock.