IPPB3/423-1562/08-2/KB - Zaliczenie do kosztów uzyskania przychodów odszkodowania zapłaconego w związku z przedterminowym rozwiązaniem umowy najmu i obsługi stacji satelitarnych.

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki przedstawione we wniosku z dnia 3 listopada 2008 r. (data wpływu 3 listopada 2008 r.) o wydanie interpretacji indywidualnej przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych, w zakresie kosztów uzyskania przychodów - jest prawidłowe.

W dniu 3 listopada 2008 r. wpłynął wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie kosztów uzyskania przychodów.

W przedmiotowym wniosku został przestawiony następujący stan faktyczny:

Spółka jest podmiotem świadczącym usługi telewizyjne w systemie satelitarnym. W latach 1996-2000 Spółka podpisała szereg umów z B PLC na wynajem oraz obsługę stacji satelitarnych. Stacje satelitarne wynajęte przez Spółkę służyły do przesyłu sygnału telewizyjnego nadawanego przez Spółkę na transpondery satelitarne w celu ich odbioru przez jej klientów. W dniu 4 września 2007 r. zostało podpisane porozumienie pomiędzy B PLC, A SAS oraz Spółką w ramach którego A wstąpiła w prawa i obowiązki B. Termin wygaśnięcia umów na wynajem oraz obsługę stacji satelitarnych upływał w przypadku jednej z umów w dniu 30 maja 2010 r. a w przypadku dwóch pozostałych umów, w dniu 14 sierpnia 2010 r. Dodatkowo, jak zaznacza Spółka wspomniane powyżej porozumienie zawierało postanowienie, zgodnie z którym Spółka mogła rozwiązać umowy na wynajem oraz obsługę stacji satelitarnych przed terminem ich wygaśnięcia. Warunkiem wcześniejszego rozwiązania umów z A było wypłacenie na rzecz A odpowiedniej kwoty pieniężnej, czyli odszkodowania. Spółka skorzystała z tej możliwości i wypłacając odszkodowanie rozwiązała z dniem 30 czerwca 2008 r. powyższe umowy wynajmu i obsługi stacji satelitarnych od A. Podstawą podjęcia decyzji o wcześniejszym rozwiązaniu umów najmu oraz obsługi stacji satelitarnych przez Spółkę był fakt, iż Spółka postanowiła zmienić swoją siedzibę, co wiązało się w konsekwencji z koniecznością wybudowania nowej stacji satelitarnej. Koszt budowy oraz obsługi własnej stacji satelitarnej jest znacznie niższy niż opłata, którą Spółka ponosiła za obsługę oraz wynajem stacji satelitarnych od A. Ekonomicznej opłacalności powyższej decyzji o budowie własnej stacji satelitarnej nie zmienia również fakt wypłaty przez Spółkę odszkodowania na rzecz A za wcześniejsze rozwiązanie umów na obsługę i najem stacji satelitarnych.

Konsekwentnie - zdaniem Spółki - z ekonomicznego punktu widzenia, jej decyzja jest jak najbardziej uzasadniona, ponieważ suma opłat za obsługę oraz wynajem stacji satelitarnych, które Spółka ponosiłaby na rzecz A do momentu wygaśnięcia umów z tym podmiotem, jest wyższa od sumy kosztów, które Spółka ponosi z tytułu obsługi swojej stacji satelitarnej i kwoty odszkodowania wypłaconego na rzecz A. Ponadto, Spółka wskazuje, iż stacja satelitarna wybudowana przez Spółkę ma znacznie większe możliwości techniczne od stacji satelitarnej wynajmowanej od A. Nowa stacja umożliwia (co nie było możliwe w przypadku stacji satelitarnej wynajmowanej od A) zwiększenie ilości emitowanych przez Spółkę programów telewizyjnych drogą satelitarną. W porównaniu ze stacją satelitarną wynajmowaną od A nowa stacja jest także znacznie bardziej niezawodna oraz daje możliwość nadawania programów telewizyjnych znacznie lepszej jakości.

Powyższe okoliczności, to jest możliwość zwiększenia ilości programów emitowanych przez Spółkę, wzrost jakości tych programów oraz większa niezawodność nowej stacji powodują, iż Spółka jest bardziej konkurencyjna w stosunku do innych podmiotów na rynku. Z wyżej wymienionych powodów decyzja Spółki o rezygnacji z wynajmu stacji satelitarnych od A była uzasadniona z ekonomicznego i biznesowego punktu widzenia, Konsekwentnie, z biznesowego i ekonomicznego punktu widzenia uzasadniona była również decyzja o wypłacie na rzecz A odszkodowania za wcześniejsze rozwiązanie umowy z A.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy kwota odszkodowania, którą Spółka zapłaciła na rzecz A z tytułu wcześniejszego rozwiązania umów na obsługę oraz najem stacji satelitarnych jest kosztem uzyskania przychodów Spółki dla celów podatkowych.

Zdaniem wnioskodawcy zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesienie w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1 ww. ustawy. Z powyższych regulacji wynika więc, iż w celu uznania określonego wydatku za koszt uzyskania przychodów dla celów podatkowych muszą być spełnione łącznie dwa, następujące warunki:

Spółka jako nadawca programów telewizyjnych w systemie satelitarnym potrzebuje stacji satelitarnej do przekazu sygnału telewizyjnego. Nie ulega więc wątpliwości, iż wynajęte przez Spółkę od A stacje satelitarne były niezbędne do prowadzenia działalności gospodarczej. Spółka zrezygnowała jednak z tych stacji, ponieważ w związku ze zmianą siedziby mogła wybudować własną stację satelitarną, ograniczając w ten sposób koszty związane z jej obsługą. W świetle przytoczonych powyżej okoliczności znacznie korzystniejsze z ekonomicznego punktu widzenia dla Spółki było pokrycie dodatkowej kwoty odszkodowania wynikającej z porozumień pomiędzy Spółką a A z tytułu wcześniejszego rozwiązania umów, niż kontynuowanie współpracy z tym podmiotem. Tym samym Spółka racjonalnie postąpiła decydując się na pokrycie kosztów odszkodowania i rezygnując z umów z A. W świetle powyższego istnieje w ocenie Spółki związek pomiędzy uzyskiwanymi przychodami a kwotą zapłaconego odszkodowania, a tym samym wydatek z tego tytułu powinien być zarachowany do kosztów uzyskania przychodów dla celów podatkowych.

Na ekonomiczną opłacalność przedstawionych powyżej transakcji wpływa również fakt, iż w sytuacji gdyby Spółka nie zakupiła własnej stacji satelitarnej, to po wygaśnięciu umów zawartych z A obowiązana byłaby podpisać kolejne umowy z tym samym, bądź innym podmiotem, płacąc przez kolejne lata wysokie wynagrodzenie za najem i obsługę stacji satelitarnej. Tym samym zakup w chwili obecnej przez Spółkę własnej stacji satelitarnej (i związane z tym rozwiązanie umów z A) ogranicza również koszty związane z obsługą stacji ponoszone przez Spółkę w przyszłych latach.

Fakt, iż w celu zaliczenia wydatku do kosztów uzyskania przychodów nie jest konieczne bezpośrednie przełożenie określonego wydatku na generowane przez Spółkę przychody potwierdza przede wszystkim brzmienie przytoczonego powyżej art. 15 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. Wydatek nie musi bowiem przynieść skutku w postaci wygenerowania przychodu, lecz może on również przyczynić się do zabezpieczenia albo do zachowania źródeł przychodu. Wydatek poniesiony przez Spółkę jest wydatkiem przede wszystkim zmierzającym do zachowania istniejącego stanu majątkowego Spółki poprzez zmniejszenie generowanych przez Spółkę kosztów. Pośrednio przekłada się to także na wysokość osiąganych przez Spółkę dochodów podlegających opodatkowaniu. Spółka bowiem wypłacając odszkodowanie rezygnuje z kosztownych umów najmu i obsługi stacji od A na rzecz uruchomienia własnej stacji, co będzie w konsekwencji prowadziło do obniżenia kosztów działalności Spółki.

Powyższe stanowisko, jak zaznacza Spółka, znajduje także potwierdzenie w stanowiskach przedstawicieli doktryny (przykładowo: W. Nykiel w "Komentarzu do ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych", praca zbiorowa pod red. W. Nykiel, ODDiK, Gdańsk 2006 r., str. 289), którzy wskazują, iż "Wydatek wtedy został poniesiony w celu osiągnięcia przychodów, gdy spowodował lub mógł spowodować osiągnięcie (powstanie, zwiększenie) przychodu". Zdaniem tych samych komentatorów możliwa jest sytuacja, w której do kosztów uzyskania przychodów zostanie zaliczony wydatek, który w ogóle nie przyniósł przychodu. Analogiczne stanowisko, zgodnie z którym wydatki związane z zachowaniem istniejącego stanu majątkowego będę uznawane za wydatki poniesione w celu osiągnięcia przychodu odnajdujemy w orzecznictwie sądów administracyjnych. Przykładowo w wyroku NSA z dnia 13 marca 1998 r. (sygn. akt I SA/Łu 230/97 - wyrok zaczerpnięty z komentarza do ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych pod red. W. Nykiek, str. 289) Sąd uznał, iż "kosztami uzyskania przychodów są wszelkie racjonalnie i gospodarczo uzasadnione wydatki związane z prowadzoną działalnością gospodarczą których celem jest osiągnięcie, zabezpieczenie i zachowanie źródeł przychodów". Ponadto w orzecznictwie sądowo-administracyjnych ugruntował się również pogląd, zgodnie z którym wydatek związany z prowadzoną przez podatnika działalnością gospodarczą podlegającą opodatkowaniu należy uznać za koszty uzyskania przychodów dla celów podatkowych. Takie stanowisko zostało zawarte W wyroku NSA z dnia 21 marca 1997 r. (sygn. akt SN/Gd 3280/95 - wyrok zasięgnięty z J. Marciniuk, Podatek dochodowy od osób prawnych, C. H. Beck Warszawa 2005, str. 257), w którym stwierdzono, iż "teza o tym, że wydatek jest tylko wtedy celowy, gdy przynosi określony efekt w postaci przychodu, pomija w ogóle ryzyko w prowadzeniu działalności i wyklucza ponoszenie strat".

Reasumując powyższe, w ocenie Spółki, popartej dodatkowo stanowiskiem komentatorów oraz szeregiem wyroków sądowych, pod pojęciem "wydatku poniesionego w celu osiągnięcia przychodu bądź zachowania źródeł przychodu" należy rozumieć wydatek, który może - jakkolwiek nie musi - przyczynić się do powstania przychodu. Wystarczające jest aby wydatek był związany z prowadzoną przez podatnika działalnością gospodarczą, zaś jego poniesienie można było uznać za racjonalne z ekonomicznego punktu widzenia. W praktyce obrotu gospodarczego dosyć często dochodzi do sytuacji, w której podatnik musi ponieść określony wydatek w celu uchronienia się przed poniesieniem jeszcze wyższych wydatków, które w konsekwencji będą generowały straty finansowe podatnika. Przykładem takiego działania jest rezygnacja z wadium wniesionego przez podatnika w ramach przetargu, które podatnik utracił z uwagi na zrezygnowanie z zawarcia ostatecznej umowy, której zawarcie doprowadziłoby do wygenerowania strat finansowych. Możliwość zaliczania takiego wydatku do kosztów uzyskania przychodów dla celów podatkowych również znalazła akceptację w orzecznictwie sądów administracyjnych. Przykładowo w wyroku NSA z 2 marca 2000 r. (sygn. akt I SA/Gd 2099/97) Sąd stwierdził, iż Jeżeli podatnik poniósł koszty w celu osiągnięcia przychodu np. na pokrycie wadium, albo uczestniczy w przetargu, to brak jest uzasadnienia żeby odmówić mu prawa do odliczenia takiego wydatku jako tych kosztów nawet gdyby, mimo wygrania przetargu w konsekwencji nie doszło do zawarcia umowy i wadium przepadło. Są takie sytuacje i zdarzenia gospodarcze, które z ekonomicznego punktu widzenia bardziej preferują rezygnację z zawarcia przyrzeczonej umowy i utratę wadium, niż podjęcie ekonomicznie nietrafnej, i przynoszącej straty decyzji gospodarczych prowadzonego przedsiębiorstwa". Analogiczna sytuacja ma miejsce w przypadku Spółki.

Ponadto, uzasadnieniem dla rozwiązania dotychczasowych umów z A i wybudowania własnej stacji było także podniesienie konkurencyjności Spółki i jej oferty na rynku usług telewizyjnych. Nowa stacja satelitarna będąca już własnością Spółki umożliwia nadawanie większej ilości programów telewizyjnych, podwyższenie jakości sygnału telewizyjnego oraz zwiększenie niezawodności przesyłu tego sygnału. Konsekwentnie, wymiana - przy okazji zmiany siedziby Spółki - stacji satelitarnej i związane z nią rozwiązanie umowy z A i wypłata odszkodowania miała uzasadnienie w świetle wiedzy i praktyki ekonomicznej Spółki. Opóźnianie przez Spółkę wymiany stacji satelitarnej mogłoby spowodować zmniejszenie zainteresowania ofertą telewizyjną prezentowaną przez Spółkę, a tym samym spadkiem przychodów generowanych przez Spółkę. Konsekwentnie, wydatek z tytułu wypłaty odszkodowania za wcześniejsze rozwiązanie umów z A - która umożliwiła Spółce wymianę stacji satelitarnych na stacje o lepszych parametrach technicznych - miał na celu zabezpieczenie źródeł przychodów Spółki.

Reasumując powyższe należy stwierdzić, iż w ocenie Spółki występuje związek pomiędzy generowanym przez Spółkę przychodem, a zapłaconym odszkodowaniem na rzecz A za wcześniejsze rozwiązanie umów na obsługę i najem stacji satelitarnych. W związku ze wcześniejszym rozwiązaniem umów i zapłatą odszkodowania Spółka będzie ponosiła znacznie niższe koszty związane z obsługą własnej stacji w następnych latach, a także na skutek opisanych powyżej działań Spółka zwiększyła konkurencyjność oferty programowej na rynku usług telewizyjnych poprzez możliwość zwiększenia ilości programów, ich jakości oraz niezawodności przesyłu sygnału telewizyjnego.

Jak wskazano powyżej podatnik (Spółka) może zaliczyć określony wydatek do kosztów uzyskania przychodów pod warunkiem, iż oprócz udowodnienia związku tego wydatku z generowanym przychodem, dana kategoria wydatku nie została wymieniona w art. 16 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. Szczegółowa analiza art. 16 ust. 1 ww. ustawy prowadzi do wniosku, iż wydatek poniesiony przez Spółkę z tytułu odszkodowania na rzecz A nie został wymieniony w tym przepisie. W ocenie Spółki nie można w opisanym powyżej stanie faktycznym zastosować przepisu art. 16 ust. 1 pkt 22 ww. ustawy, zgodnie z którym do kosztów uzyskania przychodów dla celów podatkowych nie zalicza się kar umownych i odszkodowań z tytułu wad dostarczonych towarów, wykonanych robót i usług oraz zwłoki w dostarczaniu towaru wolnego od wad, albo zwłoki w usunięciu wad towarów albo wykonanych robót i usług. W omawianym przypadku Spółka nie świadczyła na rzecz kontrahenta żadnych usług oraz nie dostarczała żadnych towarów. W związku z powyższym odszkodowanie wypłacone przez Spółkę nie mieści się w zakresie dyspozycji w art. 16 ust. 1 pkt 22 ww. ustawy.

Reasumując powyższe, zdaniem Spółki, należy stwierdzić, iż wydatek z tytułu odszkodowania wypłaconego przez Spółkę na rzecz A jest związany z uzyskiwanymi przez Spółkę przychodami (zmniejsza wysokość kosztów prowadzonej działalności Spółki oraz zwiększa konkurencyjność usług telewizyjnych świadczonych przez Spółkę) oraz nie został wymieniony w art. 16 ust. 1 ww. ustawy. W związku z powyższym wydatek ten stanowi koszt uzyskania przychodów dla celów podatkowych.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (tekst jedn. Dz. U. z 2000 r. Nr 54, poz. 654 z późn. zm.) kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1. Powyższe oznacza, że wydatki związane z prowadzoną działalnością gospodarczą, po wyłączeniu zastrzeżonych w ustawie, są kosztami uzyskania przychodów, o ile pozostają w związku przyczynowo-skutkowym z osiąganymi przychodami. Przy czym zwrot "w celu" oznacza, że nie każdy wydatek poniesiony przez podatnika w związku z prowadzoną przez niego działalnością gospodarczą podlega odliczeniu od podstawy opodatkowania, lecz tylko ten wydatek, który pozostaje w takim związku przyczynowo - skutkowym, takim że poniesienie go ma wpływ na powstanie przychodu lub zabezpieczenie albo zachowanie jego źródła. Kosztami będą zarówno koszty pozostające w bezpośrednim związku z uzyskiwanymi przychodami, jak i pozostające w związku pośrednim, jeżeli zostanie wykazane, że zostały w sposób racjonalny poniesione w celu osiągnięcia przychodów, nawet wówczas gdy z obiektywnych powodów przychód nie zostanie osiągnięty.

W tym miejscu należy podkreślić, iż ciężar co do prawidłowego udokumentowania wydatku, jak i wykazania związku przyczynowo - skutkowego pomiędzy poniesionym wydatkiem, a uzyskaniem przychodu spoczywa na podatniku. Podatnik bowiem musi wykazać, że poniósł koszt celowy i zasadny z punktu widzenia prowadzonej przez siebie działalności gospodarczej, a przy zachowaniu należytej staranności nie mógł zapobiec okolicznościom, które doprowadziły do poniesienia wydatku.

Zgodnie z art. 16 ust. 1 pkt 22 ww. ustawy nie uważa się za koszty uzyskania przychodów kar umownych i odszkodowań z tytułu:

Przepis ten stanowi katalog zamknięty, dotyczący zdarzeń gospodarczych spowodowanych wadliwością towarów lub robót i usług będących przedmiotem działalności gospodarczej. Wada jest w tym przypadku podstawową przyczyną eliminacji poniesionych kosztów z kosztów podatkowych. Oznacza to, iż zapłacone przez Spółkę odszkodowanie poniesione w związku z rozwiązaniem przed terminem umowy najmu oraz obsługi stacji satelitarnych, jako nie wymienione w ww. przepisie, może stanowić koszt uzyskania przychodu, o ile wykazuje związek z prowadzoną działalnością i uzyskanymi z tego tytułu przychodami.

Jak wynika z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego Spółka zapłaciła A SAS odszkodowanie, które było gwarantowane umownie na wypadek rozwiązania umowy najmu oraz obsługi stacji satelitarnych przed terminem ich wygaśnięcia. Jak zaznacza Spółka decyzja o rozwiązaniu umowy była podyktowana zmianą siedziby Spółki, co wiązało się z koniecznością wybudowania nowej stacji satelitarnej. Na decyzję wpłynął m.in. fakt, że koszt budowy oraz obsługi własnej stacji satelitarnej jest znacznie niższy niż opłata, którą Spółka ponosiła za obsługę oraz wynajem stacji satelitarnych. Ponadto stacja satelitarna wybudowana przez Spółkę ma znacznie większe możliwości techniczne (dzięki zwiększeniu ilości emitowanych programów telewizyjnych) od stacji satelitarnej wynajmowanej od A.

Mając na uwadze powyższe, należy stwierdzić, iż odszkodowanie zapłacone w związku z przedterminowym rozwiązaniem umowy najmu i obsługi stacji satelitarnych, można uznać za koszt uzyskania przychodów, zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, gdyż Spółka wykazała, iż zapłacone przez nią odszkodowanie poniesione na skutek przedterminowego rozwiązania umowy najmu i obsługi stacji satelitarnych ma pośredni związek z prowadzoną działalnością gospodarczą i osiąganymi przychodami. Zapłacone odszkodowanie, często uzasadnione z racjonalnego i ekonomicznego punktu widzenia, nie przesadza jeszcze o tym, że wydatek taki stanowi koszt podatkowy. Jednakże z całokształtu okoliczności przedstawionych przez Spółkę, tj. faktu, iż wybudowanie własnej stacji satelitarnej, która ma większe możliwości techniczne dzięki większej ilości i lepszej jakości emitowanych programów telewizyjnych, stanowi o ciekawszej ofercie Spółki kierowanej do potencjalnych nabywców, co niewątpliwie wpływa na konkurencyjność Spółki, a więc w efekcie przedkłada się na osiągane przychody. Ponadto obniżeniu ulegną koszty związane z obsługą stacji satelitarnej, gdyż wybudowanie własnej stacji satelitarnej, jak poinformowała Spółka, jest znacznie niższy niż opłata, którą Spółka ponosiła za obsługę oraz wynajem stacji. W związku z tym stwierdzić należy, że stanowisko Spółki w kwestii kwalifikacji wydatku w postaci odszkodowania poniesionego w związku z przedterminowym rozwiązaniem umowy najmu i obsługi stacji satelitarnych do kosztów uzyskania przychodów na podstawie art. 15 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, jest prawidłowe.

Interpretacja dotyczy przedstawionego stanu faktycznego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku ul. 1-go Maja 10,09-402 Płock.