IPPB3/423-145/09-2/JB - Dobrowolne umorzenie udziałów przez spółkę za wynagrodzeniem niższym od ich rynkowej wartości.

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki, przedstawione we wniosku z dnia 2 marca 2009 r. (data wpływu 6 marca 2009 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie ustalenia, czy dobrowolne umorzenie udziałów przez Spółkę za wynagrodzeniem niższym od rynkowej wartości udziałów, będzie skutkowało powstaniem, po stronie Spółki, przychodu w rozumieniu art. 12 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych - jest prawidłowe.

W dniu 6 marca 2009 r. został złożony wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych, w zakresie ustalenia, czy w związku z nabyciem udziałów za kwotę niższą niż ich wartość rynkowa, w celu ich umorzenia, po stronie Spółki powstaje dochód podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób prawnych.

W przedmiotowym wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe.

Spółka będąca podatnikiem podatku dochodowego od osób prawnych, w związku z planowaną zmianą struktury kapitałowej zamierza dokonać umorzenia części udziałów dotychczasowych udziałowców będących osobami fizycznymi. Skutkiem umorzenia udziałów będzie obniżenie kapitału zakładowego Spółki.

Umorzenie części udziałów należących do ww. udziałowców zostanie przeprowadzone na podstawie przepisu art. 199 51 ustawy z dnia 15 września 2000 r. - Kodeks spółek handlowych (Dz. U. z 2000 r. Nr 94, poz. 1037 z późn. zm. dalej "k.s.h."), a mianowicie udziały zostaną umorzone ze zgodą każdego ze wspólników w drodze nabycia udziału przez Spółkę - tzw. umorzenie dobrowolne.

W umowie nabycia poszczególnych udziałów pomiędzy Spółką a udziałowcem ustalone zostanie wynagrodzenie za umarzany udział. Wynagrodzenie będzie zbliżone do wartości nominalnej udziałów (może ono być niższe od wartości rynkowej udziałów).

W związku z powyższym zadano następujące pytania.

Przedmiot niniejszej interpretacji indywidualnej stanowi odpowiedź na pytanie pierwsze. Wniosek Spółki w zakresie pytania drugiego ze względu na fakt, że dotyczy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, zostanie rozpatrzony odrębną interpretacją.

Stanowisko Wnioskodawcy

Spółka stoi na stanowisku, że na gruncie przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych umorzenie dobrowolne własnych udziałów Spółki za wynagrodzeniem nie skutkuje powstaniem po stronie Spółki przychodu do opodatkowania (nawet jeśli jest ono niższe od rynkowej wartości udziałów).

Powyższe spowodowane jest przewidzianą przez - Kodeks spółek handlowych dowolnością w określaniu wysokości wynagrodzenia za umarzane udziały oraz brakiem jakichkolwiek przepisów podatkowych, które ograniczałyby możliwość dowolnego określenia wysokości wynagrodzenia oraz wywodziły z tego jakiekolwiek skutki podatkowe.

Przepisy Kodeksu spółek handlowych dopuszczają umorzenie udziałów w trybie umorzenia przymusowego, umorzenia warunkowego lub umorzenia dobrowolnego. Jedynie w przypadku umorzenia przymusowego (i warunkowego, do którego z mocy przepisu art. 199 4 k.s.h. stosuje się przepisy o umorzeniu przymusowym) k.s.h. przewiduje rygor ustalania wynagrodzenia w wysokości nie niższej od wartości przypadających na udział aktywów netto wykazanych w sprawozdaniu finansowym za ostatni rok obrotowy, pomniejszonych o kwotę przeznaczoną do podziału między udziałowców (wartość bilansowa).

W pozostałych przypadkach (tekst jedn. w sytuacji dobrowolnego umorzenia) ustawodawca pozostawił swobodę w ustalaniu wynagrodzenia za umorzony udział, co więcej, zgodnie z przepisem art. 199 3 k.s.h. za zgodą udziałowca umorzenie udziału może nastąpić bez wynagrodzenia. Jak z powyższego wynika, wynagrodzenie udziałowca za umorzony udział nie musi stanowić świadczenia ekwiwalentnego i może być niższe od wartości bilansowej (księgowej) oraz wartości rynkowej udziału.

Zgodnie z regulacjami ustawy o p.d.o.p. opodatkowaniu polega dochód, który stanowi nadwyżka przychodów nad kosztami ich uzyskania. Przykładowy katalog zdarzeń prowadzących do powstania przychodu wymieniony został w przepisie art. 12 ustawy o p.d.o.p. Wprawdzie katalog ten ma charakter katalogu otwartego, niemniej jednak jego analiza wskazuje, iż przychodem w rozumieniu ustawy o p.d.o.p. jest przysporzenie majątkowe o charakterze trwałym. Na poparcie powyższego Spółka powołuje się na treść decyzji, nr BI/423-0414/07 z dnia 22 stycznia 2008 r., wydanej przez Dyrektora Izby Skarbowej w Gdańsku, w której wskazano, że przychodem są wszelkie przysporzenia o charakterze trwałym, bezzwrotnym i definitywnym". W związku z tym, w opinii Spółki, należy uznać, iż w katalogu art. 12 ust. 1 ustawy o p.d.o.p. ustawodawca celowo nie wymienił sytuacji umorzenia udziałów.

Umorzenie dobrowolne udziałów własnych nie powoduje bowiem po stronie Spółki powstania żadnego przysporzenia majątkowego, tekst jedn. nie zwiększa aktywów Spółki. Z gospodarczego punktu widzenia Spółka niczego nie uzyskuje - Spółka unicestwia własne udziały. Umorzenie udziałów prowadzi do ich prawnej likwidacji, tekst jedn. do wygaśnięcia wszelkich praw wynikających z udziałów, tak o charakterze majątkowym jak i korporacyjnym. W związku z powyższym nie można mówić, aby w rezultacie Spółka otrzymała częściowo odpłatny przychód w postaci prawa majątkowego (tu: udziałów) w rozumieniu przepisu art. 12 ust. 1 pkt 2 ustawy o p.d.o.p., jeżeli wyłącznym celem umorzenia dobrowolnego jest unicestwienie udziału.

W wyniku umorzenia udziałów nie dochodzi także do umorzenia zobowiązań Spółki wobec udziałowców, jako że po stronie Spółki takie zobowiązanie finansowe w ogóle nie powstało - wydanie udziałów udziałowcom nie prowadzi do powstania zobowiązania finansowego Spółki ergo nie powstaje przychód, o którym mowa w przepisie art. 12 ust. 1 pkt 3 ustawy o p.d.o.p.

Jednocześnie Spółka ma prawo dowolnie kształtować wysokość wynagrodzenia wypłacanego udziałowcom z tytułu umorzenia dobrowolnego (co wynika a contrario z przepisu art. 199 § 2 k.s.h.). Oznacza, że wynagrodzenie może być określone przez Spółkę w wartości zbliżonej do wartości nominalnej udziałów, czyli może ono być niższe od ich wartości rynkowej. Potwierdzeniem tezy Spółki jest wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi z dnia 7 lutego 2008 r. (sygn. akt I SA/Łd 1226/2007) w którym Sąd skonstatował "dowolność kształtowania woli stron w przypadku dobrowolnego umorzenia udziałów, a także możliwość przeprowadzenia tej operacji bez wynagrodzenia, powoduje, iż przy określeniu podatkowych skutków umowy o nabyciu udziałów w celu umorzenia nie można stosować tej samej miary, co przy zasadach wypłaty wspólnikom dywidendy", i w związku z powyższym uznał, że "nie można mówić o wystąpieniu po stronie spółki przychodu z tytułu nieodpłatnego świadczenia".

Spółka wskazuje, że prawidłowość dokonanej przez nią oceny prawnej znajduje potwierdzenie w dotychczasowych stanowiskach Ministerstwa Finansów, w tym w szczególności w interpretacjach indywidualnych wydanych w analogicznych stanach faktycznych, co przedstawiony przez Spółkę, przykładowo:

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego, uznaje się za prawidłowe.

Mając powyższe na względzie, stosownie do art. 14c § 1 Ordynacji podatkowej, odstąpiono od uzasadnienia prawnego dokonanej oceny stanowiska wnioskodawcy.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1-go Maja 10, 09-402 Płock.