IPPB3/423-1015/12-4/EŻ

W wyniku przeprowadzonej kontroli został ujawniony fakt bezumownego korzystania przez Spółkę z sieci kanalizacyjnej, będącej własnością Gminy za okres od 20.07.2009 do 31 grudnia 2011 r. Sieci te były wykorzystywane przez Spółkę w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą tj. odbieraliśmy ścieki wystawiając faktury do posesji podłączonych do ww. sieci. Spółka zwróciła się do Gminy P z wnioskiem o zawarcie porozumienia, celem prawnego uregulowania powyższej sytuacji. Spółka podpisała z Gminą porozumienie w dniu 10.08.2012 i jednocześnie zostało naliczone jednorazowe odszkodowanie w wysokości czynszu dzierżawnego za ww. okres (została wystawiona faktura). Czynsz za bezumowne korzystanie z sieci został zapłacony w miesiącu sierpniu 2012 r. oraz zaksięgowany w ewidencji księgowej w tym samym miesiącu. Podatnik stoi na stanowisku, iż odszkodowanie za bezumowne korzystanie z sieci za okres od 20.07.2009 do 31 grudnia 2011 r. stanowi dla Spółki koszt uzyskania przychodu roku 2012.

W ślad za bezumownym korzystaniem z sieci kanalizacyjnej został ujawniony brak wnoszonych opłat na podatek od nieruchomości za lata 2009-2011. Nienaliczenie podatku wynikało z braku informacji dotyczącej wartości inwestycji oraz brakiem przekazania sieci umową dzierżawy przez Gminę P. Zgodnie z art. 3 ust. 1 pkt 4 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych zobowiązani do opłacania omawianego podatku są posiadacze obiektów budowlanych stanowiących własność Skarbu Państwa lub jednostki samorządu terytorialnego, jeżeli posiadanie wynika z umowy zawartej z właścicielem lub jest bez tytułu prawnego. Spółka władała siecią kanalizacyjną jak posiadacz samoistny, czyli ten kto faktycznie włada rzeczą. Ta sytuacja spowodowała obowiązek skorygowania deklaracji na podatek od nieruchomości za lata 2009-2011. Korekty deklaracji zostały złożone oraz opłacone w całości w sierpniu 2012 r. Powstałe z tego tytułu zobowiązania Spółka ujęła na koncie "Rozliczenie wyniku finansowego z lat ubiegłych". Zgodnie z art. 54 ustawy o rachunkowości, koszty dotyczące lat ubiegłych, jeżeli sprawozdania finansowe za te lata zostały zatwierdzone, powinny być zarachowane w księgach roku obrotowego, w którym informacje o tych błędach otrzymano. Z kolei gdy kwoty dotyczące tych błędów są na tyle istotne, że nie można uznać sprawozdań finansowych za te lata za jasno i rzetelnie przedstawiające sytuację majątkową i finansową oraz wynik finansowy jednostki, wówczas wykazuje się je jako "zysk (stratę) z lat ubiegłych" na koncie "Rozliczenie wyniku finansowego z lat ubiegłych" w roku obrotowym, w którym jednostka stwierdziła popełnienie błędu w poprzednich latach. Spółka zaległy podatek od nieruchomości zaliczyła do kosztów uzyskania przychodu w dacie poniesienia, tj. w sierpniu 2012 r. Obowiązek uiszczenia podatku od nieruchomości wynika z faktu władania przez Spółkę siecią kanalizacyjną jako posiadacz samoistny i należy go klasyfikować jako element kosztów stałych. Podatek ten nie jest bezpośrednio związany z konkretnymi przychodami, należy go zaliczyć do kosztów pośrednich, potrącalnych w dacie poniesienia, czyli w dniu, na który koszt ten ujęto w księgach rachunkowych na podstawie stosownego dokumentu.

Czy Spółka postępuje właściwie zaliczając odszkodowawczy czynsz dzierżawny za lata 2009-2011, zaksięgowany i opłacony w sierpniu 2012 r. do kosztów uzyskania przychodu roku 2012.

Czy Spółka postępuje słusznie zaliczając dopłatę podatku od nieruchomości za lata 2009-2011 wynikającą z samoistnego władania siecią kanalizacyjną do kosztów uzyskania przychodu roku 2012.

Zasady kwalifikowania wydatków do kosztów uzyskania przychodów określają art. 15 i 16 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych. Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1. Z definicji tej wynika, iż między poniesionymi wydatkami a osiągniętym przychodem musi zachodzić związek przyczynowo-skutkowy, co ma miejsce w naszej sytuacji. Zgodnie z art. 16 ust. 1 pkt 22 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. nie uważa się za koszty uzyskania przychodów kar umownych i odszkodowań z tytułu wad dostarczanych towarów, wykonanych usług oraz zwłoki w dostarczaniu towaru wolnego od wad albo zwłoki w usunięciu wad towarów albo wykonywanych usług i robót. Z brzmienia analizowanego przepisu wynika, że dotyczy on jedynie zdarzeń spowodowanych wadliwością towarów lub robót i usług będących przedmiotem działalności gospodarczej, wada jest w tym przypadku podstawową przyczyną eliminacji poniesionych wydatków z kosztów podatkowych. Oznacza to, że kary umowne i odszkodowania z innych tytułów niż wymienione w tym przepisie, mogą stanowić koszt podatkowy. Przedmiotem działalności Spółki jest dostarczanie, uzdatnianie i pobór wody oraz odprowadzanie i oczyszczanie ścieków. Z kolei odszkodowanie za bezumowne korzystanie z sieci kanalizacyjnej w ulicy W i ulicy D zapłacone przez Spółkę nie dotyczyło wadliwości odprowadzonych i uzdatnionych ścieków. W świetle powyższego zapłacone Gminie P odszkodowanie za lata 2009-2011 nie stanowi odszkodowań, o których mowa w art. 16 ust. 1 pkt 22 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, a stanowi wynagrodzenie za korzystanie z tej sieci bez podstawy prawnej. Od 1 stycznia 2012 r. sieć powyższa jest we władaniu Spółki na mocy umowy dzierżawy zawartej na okres 3 lat. Stosownie do art. 224 w związku z art. 230 ustawy - Kodeks cywilny właściciel ma prawo żądać wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z rzeczy. Wynagrodzenie to jest konsekwencją korzystania z rzeczy bez zgody właściciela i stanowi formę zadośćuczynienia za naruszenie przysługującego właścicielowi prawa własności. Odszkodowanie za bezumowne korzystanie z nieruchomości obejmuje spodziewane korzyści z tytułu umowy dzierżawy, która zostałaby zawarta. Reasumując zapłacone odszkodowanie z tytułu bezumownego korzystania z sieci kanalizacyjnej nie zostało wymienione jako wydatek nie stanowiący kosztów uzyskania przychodów w świetle powołanego art. 16 ust. 1 pkt 22 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. Z przedstawionego stanu faktycznego Spółka wykorzystywała sieci kanalizacyjne w celu osiągnięcia przychodów, a zatem odszkodowanie to stanowi koszt uzyskania przychodu w świetle art. 15 ust. 1 ww. ustawy. Ze względu na cel i charakter działalności Spółki, kwota czynszu za bezumowne korzystanie z sieci kanalizacyjnej za lata 2009-2011 została potraktowana jako koszt pośrednio związany z przychodem i tym samym została uznana za koszt uzyskania przychodu w dacie jej poniesienia, tj. w sierpniu 2012 oraz ujęta w księgach rachunkowych w tym samym miesiącu zgodnie z art. 15 ust. 4d i 4e ustawy o podatku od osób prawnych.

Podatek od nieruchomości jest to koszt, którego obowiązek ponoszenia nakłada ustawa o podatkach i opłatach lokalnych i dotyczy majątku posiadanego przez jednostkę w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą dlatego też jest typowym przykładem kosztu innego niż bezpośrednio związanego z przychodem.