IPPB2/4514-62/16-5/JG1 - Określenie skutków podatkowych nabycia przez spółkę przedsiębiorstwa na podstawie datio in solutum.

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r. poz. 613 z późn. zm.) oraz § 7 pkt 1 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2015 r. poz. 643) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko - przedstawione we wniosku z dnia 3 lutego 2016 r. (data wpływu) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie skutków podatkowych nabycia przez Spółkę przedsiębiorstwa na podstawie datio in solutum - jest prawidłowe.

W dniu 3 lutego 2016 r. został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie skutków podatkowych nabycia przez Spółkę przedsiębiorstwa na podstawie datio in solutum.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny oraz zdarzenie przyszłe.

Wnioskodawca (dalej również "Spółka") jest spółką z ograniczoną odpowiedzialnością posiadającą siedzibę oraz prowadzącą działalność na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej. Spółka zamierza zawrzeć umowę pożyczki z innym podmiotem (dalej: Pożyczkodawca). W ramach umowy pożyczki pożyczkodawca zobowiąże się do wydania na rzecz Spółki tytułem pożyczki określonej kwoty środków pieniężnych (w ramach tego stosunku zobowiązaniowego Pożyczkodawca będzie więc dłużnikiem zobowiązanym do wydania na rzecz Spółki środków pieniężnych tytułem pożyczki, a Spółka będzie wierzycielem). Zobowiązanie do wydania środków pieniężnych przez Pożyczkodawcę na rzecz Spółki zostanie spełnione poprzez wydanie przez Pożyczkodawcę na rzecz Wnioskodawcy własnego przedsiębiorstwa w rozumieniu art. 55¹ ustawy - Kodeks cywilny. Pożyczkodawca zwolni się zatem ze zobowiązania do przekazania kwoty pożyczki dokonując świadczenia zastępczego w postaci wydania przedsiębiorstwa (datio in solutum).

Wniosek nie spełniał wymogów formalnych, o których mowa w przepisach Ordynacji podatkowej, w związku z czym pismem z dnia 7 kwietnia 2016 r. Nr IPPB2/4514-62/16-2/JG1 (data doręczenia 8 kwietnia 2016 r.) na podstawie art. 169 § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa, wezwano Wnioskodawcę do uzupełnienia wniosku w terminie 7 dni od dnia doręczenia poprzez:

* przedłożenie oryginału pełnomocnictwa lub urzędowo poświadczonego odpisu pełnomocnictwa szczególnego udzielonego przez A. Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością Pani Natalii K.

Należy wskazać, że zgodnie z art. 194a § 2 Ordynacji podatkowej, zamiast oryginału dokumentu strona może złożyć odpis dokumentu, jeżeli jego zgodność z oryginałem została poświadczona przez notariusza albo przez występującego w sprawie pełnomocnika strony będącego adwokatem, radcą prawnym lub doradcą podatkowym.

Wyjaśniono, iż Pełnomocnik ma obowiązek złożenia pełnomocnictwa do akt sprawy nie po to tylko, by wykazać udzielenie mu pełnomocnictwa, ale by wykazać umocowanie do reprezentowania osoby fizycznej (prawnej) w imieniu, której występuje. Pełnomocnik obowiązany jest do przedłożenia wszystkich dokumentów niezbędnych w celu wykazania, że został umocowany przez właściwy podmiot.

Pouczono, że w przypadku braku odpowiedzi na wezwanie wniosek, stosownie do przepisu art. 14g § 1 Ordynacji podatkowej, zostanie pozostawiony bez rozpatrzenia.

Wnioskodawca uzupełnił wniosek w terminie, dołączając oryginał pełnomocnictwa szczególnego udzielonego przez A. Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością Pani Natalii K.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie.

Czy prawidłowe jest stanowisko Wnioskodawcy, zgodnie z którym, zawarta pomiędzy stronami umowa datio in solutum, w ramach której Pożyczkodawca w celu zwolnienia się z ciążącego na nim zobowiązania do wydania środków pieniężnych do świadczenia zastępczego w formie przeniesienia na rzecz Wnioskodawcy własności przedsiębiorstwa, nie będzie podlegało opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Zdaniem Wnioskodawcy, zawarta pomiędzy stronami umowa datio in solutum, w ramach której Pożyczkodawca w celu zwolnienia się z ciążącego na nim zobowiązania do wydania środków pieniężnych dokona świadczenia zastępczego w formie przeniesienia na rzecz Wnioskodawcy własności przedsiębiorstwa, nie będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Przepis art. 1 ust. 1 Ustawy p.c.c. zawiera zamknięty katalog czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Stosownie do tego przepisu podatkowi od czynności cywilnoprawnych podlegają następujące czynności cywilnoprawne:

* umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych,

* umowa pożyczki pieniędzy lub rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku,

* umowy darowizny - w części dotyczącej przejęcia przez obdarowanego długów i ciężarów albo zobowiązań darczyńcy,

* umowy dożywocia,

* umowy o dział spadku oraz umowy o zniesienie współwłasności - w części dotyczącej spłat i dopłat,

* ustanowienie hipoteki,

* ustanowienie odpłatnego użytkowania, w tym nieprawidłowego, oraz odpłatnej służebności,

* umowy depozytu nieprawidłowego,

* umowy spółki.

Stosownie do art. 354 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks Cywilny (tekst jedn.: Dz. U. z 2014 r. poz. 121 z późn. zm.), dłużnik powinien spełnić świadczenie zgodnie z treścią zobowiązania, a wierzyciel nie może być zmuszony do przyjęcia innego świadczenia niż to, które wynika z zobowiązania, nawet jeśli miałoby być tylko w niewielkim stopniu zmienione. Jednakże w art. 453 Kodeksu Cywilnego ustawodawca przewidział wyjątek od tej zasady, którym jest instytucja datio in solutum (świadczenie w miejsce wypełnienia). Zgodnie z brzmieniem tego przepisu, jeżeli dłużnik w celu zwolnienia się z zobowiązania spełnia za zgodą wierzyciela inne świadczenie, zobowiązanie wygasa. Istota instytucji datio in solutum polega na tym, iż dłużnik zamiast świadczenia pierwotnego, które powinien spełnić zgodnie z treścią zobowiązania, dokonuje innego świadczenia zastępczego, a wierzyciel je przyjmuje. Zobowiązanie dłużnika wygasa tak, jakby wykonał on pierwotne świadczenie.

Zgodnie z przedstawionym zdarzeniem przyszłym, w ramach umowy pożyczki Pożyczkodawca zobowiąże się do wydania na rzecz Spółki tytułem pożyczki określonej kwoty środków pieniężnych (w ramach tego stosunku zobowiązaniowego Pożyczkodawca będzie więc dłużnikiem zobowiązanym do wydania na rzecz Spółki środków pieniężnych tytułem udzielenia pożyczki, a Spółka będzie wierzycielem). Zobowiązanie do wydania środków pieniężnych przez Pożyczkodawcę na rzecz Spółki zostanie spełnione poprzez wydanie przez Pożyczkodawcę na rzecz Wnioskodawcy własnego przedsiębiorstwa w rozumieniu art. 55¹ ustawy - Kodeks cywilny. Pożyczkodawca zwolni się zatem ze zobowiązania do przekazania kwoty pożyczki dokonując świadczenia zastępczego w postaci wydania przedsiębiorstwa w ramach umowy datio in solutum, zgodnie z art. 453 Kodeksu Cywilnego.

Instytucja datio in solutum stanowi odrębną instytucję prawa cywilnego, której zastosowanie nie może być utożsamiane z żadną z czynności wprost wymienionych przez ustawodawcę w art. 1 Ustawy p.c.c. Ustawodawca zdecydował się na zasadę enumeratywnego określenia czynności cywilnoprawnych podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Skoro wprost nie objął zakresem art. 1 Ustawy p.c.c. umów datio in solutum, to czynność dokonana w ramach takiej umowy nie będzie podlegała opodatkowaniu tym podatkiem.

Zawarta między stronami umowa datio in solutum, a także przeniesienie na jej podstawie przez Pożyczkodawcę na rzecz Spółki własności przedsiębiorstwa w celu zwolnienia się z ciążącego na Pożyczkodawcy zobowiązania do wydania środków pieniężnych na podstawie umowy pożyczki nie będzie podlegała opodatkowaniu p.c.c., a tym samym na Spółce nie będzie ciążył obowiązek podatkowy w podatku p.c.c.

Stanowisko Wnioskodawcy zostało potwierdzone w licznych interpretacjach podatkowych, w tym np. ostatnio wydanych:

* interpretacji indywidualnej wydanej w dniu 25 sierpnia 2015 r. przez Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach, nr IBPB-2-1/4514-75/15-PM,

* interpretacji indywidualnej wydanej w dniu 25 czerwca 2015 r. przez Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie, nr IPPB2/4514-238/15-2/MZ,

* interpretacji indywidualnej wydanej w dniu 4 lutego 2015 r. przez Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu, nr ILPB2/436-313/14-4/MK.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej opisanego stanu faktycznego/zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (Dz. U. z 2016 r. poz. 223) podatkowi temu podlegają następujące czynności cywilnoprawne:

Podatkowi od czynności cywilnoprawnych podlegają również zmiany ww. umów, jeżeli powodują one podwyższenie podstawy opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych oraz orzeczenia sądów, w tym również polubownych oraz ugody, jeżeli wywołują one takie same skutki prawne (art. 1 ust. 1 pkt 2 i 3 ww. ustawy).

Ustawodawca wprowadziła zasadę enumeratywnego określenia czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Umowa oparta na cywilnoprawnej konstrukcji świadczenia w miejsce wypełnienia (datio in solutum) jest formą umowy regulowanej w art. 453 Kodeksu cywilnego. Zgodnie z tym przepisem, jeżeli dłużnik w celu zwolnienia się ze zobowiązania spełnia za zgodą wierzyciela inne świadczenie, zobowiązanie wygasa.

Celem datio in solutum jest zatem wygaśnięcie istniejących pomiędzy stronami zobowiązań poprzez spełnienie przez dłużnika świadczenia innego niż określone w treści pierwotnej umowy. Zobowiązanie wówczas wygasa tak, jakby wygasło przez zwykłe wykonanie, przy czym konieczną przesłanką wygaśnięcia zobowiązania - poza umową stron - jest rzeczywiste dokonanie świadczenia przez dłużnika.

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego/zdarzenia przyszłego wynika, że Wnioskodawca jest spółką z ograniczoną odpowiedzialnością mającą siedzibę na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej.

Wnioskodawca zawrze umowę pożyczki z innym podmiotem. Zobowiązanie do wydania środków pieniężnych przez Pożyczkodawcę na rzecz Wnioskodawcy zostanie spełnione poprzez wydanie przez Pożyczkodawcę na rzecz Wnioskodawcy swojego przedsiębiorstwa w rozumieniu art. 55¹ ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm., dalej: k.c.).

W związku z wydaniem przedsiębiorstwa przez Pożyczkodawcę na rzecz Wnioskodawcy, Pożyczkodawca zwolni się ze zobowiązania do przekazania kwoty pożyczki dokonując świadczenia zastępczego w postaci wydania przedsiębiorstwa (datio in solutum).

Mając powyższe na uwadze należy stwierdzić, że wydanie przez Pożyczkodawcę na rzecz Wnioskodawcy przedsiębiorstwa w drodze umowy datio in solutum nie mieści się w katalogu czynności wymienionych w art. 1 ust. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych i tym samym czynność ta nie będzie podlegała opodatkowaniu tym podatkiem.

W odniesieniu do powołanych przez Wnioskodawcę interpretacji indywidualnych, wskazać należy, iż rozstrzygnięcia te zapadły w indywidualnych sprawach i nie są wiążące dla organu wydającego interpretację.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia przedstawionego w stanie faktycznym oraz zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2012 r. poz. 270). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1-go Maja 10, 09-402 Płock.