IPPB2/4511-464/16-2/MG - Określenie skutków podatkowych powstałych po stronie powiernika z tytułu przeniesienia na rzecz powierzającego udziałów w spółce kapitałowej w wykonaniu umowy powierniczej.

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r. poz. 613 z późn. zm.) oraz § 5 pkt 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2015 r. poz. 643) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko - przedstawione we wniosku z dnia 16 czerwca 2016 r. (data wpływu 27 czerwca 2016 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych powstałych po stronie powiernika z tytułu przeniesienia na rzecz powierzającego udziałów w spółce kapitałowej w wykonaniu umowy powierniczej - jest prawidłowe.

W dniu 27 czerwca 2016 r. został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych powstałych po stronie powiernika z tytułu przeniesienia na rzecz powierzającego udziałów w spółce kapitałowej w wykonaniu umowy powierniczej.

We wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe.

Wnioskodawca jako powiernik zawarł w dniu 2 czerwca 2008 r. z osobą fizyczną (dalej: Powierzający) powierniczą umowę nabycia udziałów. Wnioskodawca podlega nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu w Polsce. Na mocy tej umowy Wnioskodawca zobowiązał się do nabycia od osoby trzeciej (dalej: Zbywca) w imieniu własnym, ale na rzecz Powierzającego, udziałów w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Polsce (dalej: Spółka). Udziały Spółki będące przedmiotem umowy powierniczej nie stanowią wszystkich udziałów Spółki (nie wyczerpują 100% kapitału zakładowego). Zgodnie z umową powierniczą, przeniesienie udziałów przez Wnioskodawcę na Powierzającego ma nastąpić na pierwsze żądanie Powierzającego, w terminie 14 dni od zgłoszenia takiego żądania, jednak nie później niż do dnia określonego w umowie powierniczej.

Zgodnie z umową powierniczą, Wnioskodawca, w zakresie wykonywania praw i obowiązków z udziałów, w szczególności wykonywania prawa głosu z udziałów, zobowiązany jest stosować się do dyspozycji i wskazań Powierzającego. Wszelkie pożytki, w szczególności dywidendy, lub ciężary z udziałów przypadają Powierzającemu lub go obciążają. W czasie trwania umowy Wnioskodawca w celu zabezpieczenia praw Powierzającego zobowiązuje się do niedokonywania obciążania lub zbywania udziałów pod jakimkolwiek tytułem.

W okresie obowiązywania umowy powierniczej, do dnia przeniesienia przez Wnioskodawcę udziałów na Powierzającego w wykonaniu umowy powierniczej, działania Wnioskodawcy zgodnie z umową powierniczą ograniczają się do wykonywania praw i obowiązków z udziałów (do czasu bowiem przeniesienia udziałów na Powierzającego, jako wspólnik wobec Spółki występuje Wnioskodawca), w szczególności wykonywania prawa głosu z udziałów, wyłącznie zgodnie z dyspozycjami i wskazaniami Powierzającego, jak również do nieodpłatnego wydania Powierzającemu korzyści uzyskanych w związku z wykonywaniem umowy powierniczej oraz przeniesienia udziałów na Powierzającego. Na mocy umowy powierniczej Wnioskodawca nie podejmuje samodzielnie żadnych decyzji dotyczących udziałów i związanych z nimi praw i obowiązków.

W wykonaniu umowy powierniczej Wnioskodawca nabył udziały od Zbywcy. Powierzający, zgodnie z umową powierniczą, pokrył koszty nabycia udziałów, tj. cenę za udziały, którą Wnioskodawca uiścił Zbywcy. Powierzający przekazał Wnioskodawcy na mocy umowy powierniczej kwoty pieniężne na pokrycie ceny nabycia udziałów, które to kwoty Wnioskodawca uiścił Zbywcy.

Umowa powiernicza przewiduje jednorazowe wynagrodzenie dla Wnioskodawcy z tytułu realizacji umowy, ustalone jako ryczałtowa kwota pieniężna, której wysokość uzależniona jest od okresu obowiązywania umowy powierniczej, płatna w chwili przeniesienia udziałów przez Wnioskodawcę na Powierzającego (dalej: Wynagrodzenie).

Planowane jest zawarcie, w wykonaniu umowy powierniczej, umowy, na mocy której Wnioskodawca dokona zbycia udziałów na rzecz Powierzającego. Z tytułu zawarcia umowy zbycia udziałów Wnioskodawca nie otrzyma dodatkowego wynagrodzenia; jedyne wynagrodzenie należne Wnioskodawcy to Wynagrodzenie z tytułu realizacji umowy powierniczej, opisane powyżej.

Wnioskodawca jest zarejestrowany jako podatnik VAT czynny. Wnioskodawca wykonuje działalność gospodarczą w zakresie wynajmu lokali i samochodów oraz doradztwa dotyczącego eksportu. Dotychczas Wnioskodawca zbył jedynie dwa udziały w spółkach - jeden w 2009 r. i drugi w 2012 r. Wnioskodawca nie prowadzi także działalności maklerskiej, brokerskiej, ani nie zarządza powierzonymi jej przez podmioty trzecie funduszami. Powiernicza umowa nabycia udziałów zawarta z Powierzającym w dniu 2 czerwca 2008 r. jest pierwszą tego typu umową zawartą przez Wnioskodawcę.

Planowana transakcja zbycia udziałów w Spółce w wykonaniu umowy powierniczej nie stanowi bezpośredniego, stałego i koniecznego rozszerzenia podstawowej działalności Wnioskodawcy, jak również angażuje aktywa Wnioskodawcy w niewielkim stopniu. Wnioskodawca jest prezesem zarządu Spółki. W ramach wykonywanej przez Wnioskodawcę działalności gospodarczej do dnia 31 maja 2015 r. Wnioskodawca świadczył na rzecz Spółki podlegające opodatkowaniu podatkiem VAT usługi menedżerskie (tekst jedn.: już w okresie obowiązywania umowy powierniczej); obecnie świadczy na rzecz Spółki usługi wynajmu samochodu podlegające opodatkowaniu podatkiem VAT.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytania.

1. Czy w opisanym zdarzeniu przyszłym w związku z przeniesieniem przez Wnioskodawcę na rzecz Powierzającego udziałów w Spółce w wykonaniu umowy powierniczej Wnioskodawca uzyska przychód podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

2. Czy w opisanym zdarzeniu przyszłym usługi zbycia przez Wnioskodawcę udziałów w Spółce na rzecz Powierzającego na mocy umowy powierniczej będą zwolnione z VAT na mocy art. 43 ust. 1 pkt 40a lit. a Ustawy VAT.

3. Czy w opisanym zdarzeniu przyszłym podstawą opodatkowania w VAT usług zbycia przez Wnioskodawcę udziałów w Spółce na rzecz Powierzającego na mocy umowy powierniczej, będzie kwota Wynagrodzenia, które zostanie wypłacone Wnioskodawcy przez Powierzającego z tytułu realizacji umowy powierniczej.

4. Czy w opisanym zdarzeniu przyszłym obowiązek podatkowy w VAT z tytułu świadczenia usług zbycia przez Wnioskodawcę udziałów w Spółce na rzecz Powierzającego na mocy umowy powierniczej powstanie z chwilą otrzymania całości lub części Wynagrodzenia, które zostanie wypłacone Wnioskodawcy przez Powierzającego z tytułu realizacji umowy powierniczej.

5. Czy w opisanym zdarzeniu przyszłym obrót z tytułu usług zbycia przez Wnioskodawcę udziałów w Spółce na rzecz Powierzającego na mocy umowy powierniczej nie będzie wliczał się do obrotu, o którym mowa w art. 90 ust. 3 Ustawy VAT.

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA wydana została w zakresie pytania Nr 1 w odniesieniu do ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. W zakresie pytania Nr 2, 3, 4 i 5 w odniesieniu do ustawy o podatku od towarów i usług wydana zostanie odrębna interpretacja indywidualna.

Zdaniem Wnioskodawcy,

Ad. 1

Zdaniem Wnioskodawcy, w opisanym zdarzeniu przyszłym w związku z przeniesieniem przez Wnioskodawcę na rzecz Powierzającego udziałów w Spółce w wykonaniu umowy powierniczej Wnioskodawca nie uzyska przychodu podlegającego opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Jak wskazują organy podatkowe w licznych interpretacjach indywidualnych, powiernictwo, jako instytucja prawna nie jest uregulowane w prawie polskim. Podstawą do konstruowania czynności powierniczych jest wyrażona w art. 3531 Kodeksu cywilnego, zasada swobody kontraktowej. Zgodnie z tym przepisem, strony zawierające umowę mogą ułożyć stosunek prawny według swego uznania, byleby jego treść lub cel nie sprzeciwiały się właściwości (naturze) stosunku, ustawie ani zasadom współżycia społecznego.

Najczęściej podstawą do skonstruowania umowy powierniczej jest umowa zlecenia. Prawa i obowiązki stron tej umowy należy zatem zasadniczo oceniać według przepisów o zleceniu.

Istota zlecenia powierniczego polega na tym, że na zewnątrz występuje powiernik, który dokonuje nabycia pewnej rzeczy lub prawa we własnym imieniu, ale na rzecz zleceniodawcy. Jak wynika z art. 734 i 735 Kodeksu cywilnego, istotą umowy zlecenia jest odpłatne lub nieodpłatne dokonanie określonej czynności prawnej w imieniu dającego zlecenie lub (jeżeli tak stanowi umowa) w imieniu własnym, lecz na rachunek zlecającego. W tym ostatnim wypadku wszelkie nabycie praw lub rzeczy ma charakter powierniczy (fiducjarny), a przyjmujący zlecenie ma obowiązek wydać zlecającemu wszystko, co przy wykonaniu zlecenia dla niego uzyskał, chociażby w imieniu własnym (art. 740 zd. 2 Kodeksu cywilnego).

Władztwo nad nabytymi prawami, jakie można przypisać zleceniobiorcy wykonującemu zlecenie powiernicze, jest ograniczone, a to poprzez:

* ograniczenie czasowe - zleceniobiorca obowiązany jest przekazać nabyte prawa, bądź uzyskane korzyści na pierwsze żądanie zleceniobiorcy,

* ustawowo wyłączoną możliwość rozporządzania tymi prawami lub korzyściami na rzecz kogo innego aniżeli zleceniodawca lub wskazany przezeń podmiot, co powoduje wyłączenie możliwości efektywnego zwiększenia masy majątkowej zleceniobiorcy o prawa nabyte w wykonaniu powiernictwa,

* nieekwiwalentność dla zleceniobiorcy zbycia nabytych we własnym imieniu, lecz na rachunek zlecającego praw - prawa te przenoszone są na zlecającego nieodpłatnie - zgodnie z art. 742 Kodeksu cywilnego dający zlecenie zwraca przyjmującemu zlecenie jedynie wydatki, które ten poczynił w celu należytego wykonania zlecenia, oraz zwalnia go od zobowiązań, które ten w powyższym celu zaciągnął w imieniu własnym, natomiast w przypadku przenoszenia powierniczo nabytych praw na wskazaną przez zlecającego osobę trzecią cena zbycia stanowi należność zleceniodawcy (art. 740 Kodeksu cywilnego),

* przyjmującemu zlecenie nie wolno używać we własnym interesie rzeczy i pieniędzy dającego zlecenie; od sum pieniężnych zatrzymanych ponad potrzebę wynikającą z wykonywania zlecenia powinien płacić dającemu zlecenie odsetki ustawowe (art. 741 Kodeksu cywilnego).

Nieodpłatne przeniesienie przez powiernika na powierzającego własności rzeczy lub prawa majątkowego w wykonaniu umowy powiernictwa, która ze swej istoty polega na przekazaniu i zwrocie wartości majątkowej, jest neutralne podatkowo dla powiernika i nie wywołuje po jego stronie skutków prawnych w podatku dochodowym od osób fizycznych.

Przeniesienie udziałów w wykonaniu umowy powierniczej nie stanowi odpłatnego zbycia udziałów, o którym mowa w art. 17 ust. 1 pkt 6 lit. a Ustawy PIT.

Zatem w związku z przeniesieniem przez Wnioskodawcę na rzecz Powierzającego udziałów w Spółce w wykonaniu umowy powierniczej Wnioskodawca nie uzyska przychodu podlegającego opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

W związku z umową powierniczą opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych po stronie Wnioskodawcy będzie podlegało jedynie wynagrodzenie należne Wnioskodawcy z tytułu realizacji umowy powierniczej.

Stanowisko powyższe potwierdzają liczne interpretacje indywidualne wydane z upoważnienia Ministra Finansów, przykładowo interpretacje: Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 11 stycznia 2016 r., IPPB4/4511-1371/15-3/JK oraz z dnia 12 kwietnia 2013 r., IPPB1/415 -58/13-2/AM; Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z dnia 6 listopada 2015 r., ILPB1/4511-1 -1065/15-4/AK; Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy z dnia 18 maja 2011 r., ITPB1/415 -154a/11/GR oraz z dnia 13 grudnia 2010 r., ITPB2/415-862/10/IB.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego jest prawidłowe.

Mając powyższe na względzie, stosownie do art. 14c § 1 Ordynacji podatkowej, odstąpiono od uzasadnienia prawnego dokonanej oceny stanowiska Wnioskodawcy.

Odnośnie powołanych przez Wnioskodawcę interpretacji organów podatkowych - należy wskazać, że orzeczenie te nie są wiążące dla tutejszego organu. Interpretacje organów podatkowych dotyczą tylko konkretnej, indywidualnej sprawy, osadzonej w określonym stanie faktycznym i tylko w tej sprawie rozstrzygnięcie w każdej z nich zawarte jest wiążące. W związku z tym, organy podatkowe mimo, że w ocenie indywidualnych spraw podatników posiłkują się wydanymi rozstrzygnięciami - nie tylko innych organów podatkowych, jednak nie stosują wprost tych rozstrzygnięć także i z tego zwykłego powodu, że nie stanowią one materialnego prawa podatkowego.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2016 r. poz. 718). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1 Maja 10, 09-402 Płock.