IPPB2/436-73/12-4/AF

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki przedstawione we wniosku z dnia 9 lutego 2012 r. (data wpływu 27 lutego 2012 r.) uzupełnionym na wniosku ORD-IN z dnia 8 maja 2012 r. (data nadania 10 maja 2012 r., data wpływu 14 maja 2012 r.) na wezwanie z dnia 26 kwietnia 2012 r. Nr IPPB2/73/12-2/AF i Nr IPPP3/443-220/12-2/KT (data nadania 26 kwietnia 2012 r., data doręczenia 7 maja 2012 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie umowy o zarządzanie środkami pieniężnymi - jest prawidłowe.

W dniu 27 lutego 2012 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie umowy o zarządzanie środkami pieniężnymi.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe.

Sp. z o.o. (zwana dalej: "Spółką" lub "Wnioskodawcą") oraz D. N.V. (zwana dalej: "D."), która jest spółką siostrą Spółki - oba podmioty posiadają tego samego 100% udziałowca, planują zawrzeć umowę o zarządzanie środkami pieniężnymi (zwana: "Umową").

Jednocześnie D., Spółka oraz C. mają zawrzeć umowę "Target Balancing Agreement (Multi Entity)" (zwana dalej: "TBA"), na mocy której D. działa jako posiadacz głównego rachunku. Na mocy umowy TBA odbywa się automatyczne przeniesienie w tej samej dacie wyceny na koniec każdego dnia roboczego pomiędzy rachunkami uczestniczącymi należącymi do Spółki a rachunkami głównymi należącymi do D., w celu uzyskania zerowego salda zamknięcia na rachunkach należących do Spółki, bez względu na saldo początkowe tych rachunków; powyższe oznacza, że salda te nie podlegają zwrotowi z i na rachunki główne DECC w kolejnym dniu roboczym. Umową TBA strony ustaliły warunki dotyczące zastosowanego systemu w odniesieniu do kwot, które będą podlegały przeniesieniu w każdym dniu roboczym z rachunków uczestniczących Spółki (saldo uznania) na rachunki główne D., odpowiednio wpłaconych przez D. na rachunki uczestniczące Spółki (w celu pokrycia salda obciążenia).

Zgodnie z art. 2 Umowy (Rachunek wewnętrzny), płatności w systemie zarządzania płynnością finansową będą rejestrowane na danym rachunku wewnętrznym pomiędzy Stronami. Warunki naliczania odsetek oraz inne warunki, które zostaną uwzględnione, są przedstawione w odrębnej Umowie Usługi Depozytowej i Umowie Pożyczki, jeżeli ma zastosowanie, zawartej pomiędzy Stronami. D. będzie prowadzić szczegółowe rejestry wskazanego rachunku wewnętrznego, włączając przemieszczenia środków dotyczące obciążenia lub uznania rachunku, oraz będzie przekazywać Spółce wyciągi z rachunku w odstępach tygodniowych łub na specjalne żądanie Spółki. Ponadto, zgodnie z art. 4 tej Umowy (art. 4 - Ograniczenia w zarządzaniu płynnością finansową), strony uzgodniły, że wskutek zawarcia Umowy, rachunki uczestniczące mogą wskazywać saldo ujemne w dniu roboczym. W związku z tym, limit śróddzienny na rachunkach uczestniczących został uzgodniony pomiędzy Spółką, C. i D., który może ulec zmianie na mocy wzajemnego porozumienia stron. Strony uzgodniły, że łączne saldo (wszystkie waluty) rachunków wewnętrznych Spółki prowadzonych przez D. może nie wskazywać salda ujemnego, za wyjątkiem zawarcia odrębnej Umowy Pożyczki pomiędzy D. a Spółką, na mocy której całkowite saldo ujemne na rachunkach uczestniczących na koniec dnia roboczego oraz całkowite saldo Spółki na rachunku wewnętrznym lub jakakolwiek przedpłata na poczet pożyczki o stałej stopie procentowej, nie przekroczy kwoty pożyczki, zgodnie z definicją zawartą w Umowie Pożyczki.

Spółka oraz D. zamierzają zawrzeć także:

* umowę pożyczki, na podstawie której Spółka zadeklaruje, że będzie pożyczać od D. kwoty pieniędzy po uprzednim uzgodnieniu kwoty oraz okresu, na jaki zostanie udzielona pożyczka,

* umowę "depozytu" - umowę, w ramach której Spółka będzie przekazywać za wynagrodzeniem środki pieniężne spółce D.

Pismem z dnia 26 kwietnia 2012 r. Nr IPPB2/436-73/12-2/AF oraz Nr IPPP3/443-220/12-2/KT wezwano Wnioskodawcę do uzupełnienia wniosku w terminie 7 dni od dnia wezwania m.in. w zakresie podatku od czynności cywilnoprawnych poprzez:

* Doprecyzowanie przedstawionego we wniosku zdarzenia przyszłego poprzez wskazanie:

o miejsca zawarcia umowy pożyczki oraz gdzie będą znajdowały się pieniądze w chwili jej zawarcia (terytorium Rzeczypospolitej Polskiej czy też poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej),

o czy z tytułu zawarcia umowy pożyczki przynajmniej jedna ze stron z tytułu dokonania tej czynności będzie opodatkowana podatkiem od towarów i usług lub też zwolniona z podatku od towarów i usług.

* Dokonanie dodatkowej opłaty od wniosku w kwocie 40 zł na rachunek bankowy Izby Skarbowej w Warszawie i doręczenie dowodu uiszczenia opłaty do tut. Organu.

Wnioskodawca uzupełnił wniosek w terminie. W uzupełnieniu do wniosku Wnioskodawca wskazał, iż:

Wnioskodawca uiścił również dodatkową opłatę.

W związku z powyższym zadano następujące pytania.

Niniejsza interpretacja indywidualna dotyczy podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie pytania Nr 4. Pozostałe pytania zostaną rozstrzygnięte odrębnie.

Zdaniem Wnioskodawcy, w art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 9 września 2000 r. ustawodawca podatkowy zawarł katalog czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Podkreślić przy tym należy, że wyszczególnienie takie ma charakter zamknięty, co oznacza, że jeżeli jakaś czynność nie została w nim wymieniona, to nie podlega opodatkowaniu. Podatek od czynności cywilnoprawnych jest w bezpośredni sposób związany z unormowaniami regulującymi poszczególne umowy/czynności w prawie cywilnym oraz handlowym. Bezpośrednią implikacją tego jest, że jeżeli jakaś czynność (umowa) nie jest uregulowana w prawie cywilnym lub innych unormowaniach i nie jest wymieniona w katalogu czynności podlegających opodatkowaniu tym podatkiem (art. 1), nie podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Umowa określana mianem cash pooling nie jest normowana w polskim prawie, czyli funkcjonuje jako umowa nienazwana. Ma to kluczowe znaczenie przy wyznaczaniu implikacji podatkowych takiej umowy w podatku od czynności cywilnoprawnych. Zgodnie z powszechnie przyjętym stanowiskiem, w tym organów podatkowych, cash pooling nie jest umową pożyczki, jego zakres przedmiotowy zobowiązań stron jest bowiem szerszy od zobowiązań definiujących czynność pożyczki. Zamknięty charakter katalogu zamieszczonego w art. 1 definiującego krąg czynności opodatkowanych, w powiązaniu z faktem braku w takim wyszczególnieniu umowy cash poolingu, przesądza o tym, iż cash pooling nie podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Wykładania taka została potwierdzona m.in. w interpretacji Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy z dnia 12 czerwca 2008 r., ITPB2/436-54/08/BK oraz wielu innych " (...) ustawa o podatku od czynności cywilnoprawnych zawiera zamknięty katalog czynności objętych tym podatkiem. Oznacza to, że opodatkowaniu podlegają czynności wymienione w przywołanej regulacji art. 1 ust. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych.

Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. b) ww. ustawy, przedmiotem opodatkowania są m.in. umowy pożyczki. W myśl art. 720 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (...) przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości.

W sytuacji przedstawionej we wniosku konstrukcja tzw. "cash poolingu" jako sposób gospodarowania wolnymi środkami finansowymi niewątpliwie zawiera w sobie elementy kredytowania jednych podmiotów przez drugie. Nie sposób jednak uznać, że tym samym wyczerpuje ona wszystkie elementy przedmiotowo istotne dla umowy pożyczki. W operacjach cash poolingu, o których mowa we wniosku, mamy do czynienia z wieloma podmiotami, wchodzącymi w skład grupy kapitałowej. W opisywanych transakcjach uczestniczą wszystkie te podmioty i dla każdego z nich z tytułu uczestnictwa w cash poolingu powstają określone prawa i obowiązki. Nie dochodzi jednak w tym przypadku do zawarcia umowy pożyczki, gdyż brak jest zobowiązania do przeniesienia określonej ilości pieniędzy na określony w umowie podmiot. Uczestnik "cash poolingu" posiadający wolne środki nie wie, czy środki te zostaną wykorzystane, w jakiej wysokości i przez którego uczestnika. W konsekwencji, nie jest więc skonkretyzowana druga strona transakcji, jak też jej przedmiot, gdyż źródłem, z którego zostanie zasilony rachunek o saldzie ujemnym, będzie rachunek główny, na którym będą gromadzone wolne środki wszystkich posiadających je uczestników cash poolingu.

Reasumując, usługa zarządzania wolnymi środkami ("cash pooling") nie została enumeratywnie wymieniona w katalogu czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Nie można też tego typu czynności zakwalifikować jako umowy pożyczki wymienionej w tym katalogu. Czynności dokonywane w ramach umowy "cash poolingu" nie będą zatem podlegały opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych."

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej opisanego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (tekst jedn. Dz. U. z 2010 r. Nr 101, poz. 649 z późn. zm.) podatkowi temu podlegają następujące czynności cywilnoprawne:

Podatkowi od czynności cywilnoprawnych podlegają też zmiany ww. umów, jeżeli powodują one podwyższenie podstawy opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych oraz orzeczenia sądów, w tym również polubownych, oraz ugody, jeżeli wywołują one takie same skutki prawne (art. 1 ust. 1 pkt 2 i 3 ww. ustawy).

Ustawodawca wprowadził zasadę enumeratywnego określenia czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Jednocześnie ustawowe wyliczenie zostało wzmocnione zasadą, zgodnie z którą o kwalifikacji określonej czynności prawnej, a w konsekwencji o jej podleganiu opodatkowaniu tym podatkiem decyduje jej treść (elementy przedmiotowo istotne), a nie nazwa. Tym samym, jeżeli strony zawierają umowę i układają stosunki w jej ramach w określony sposób to dla oceny, czy powstanie obowiązek podatkowy w podatku od czynności cywilnoprawnych, w związku z dokonaniem wskazanej w ustawie czynności, miarodajne będą rzeczywiste prawa i obowiązki stron tej umowy pozwalające na ich kwalifikacje pod względem prawnym.

Na podstawie art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. b) ww. ustawy przedmiotem opodatkowania są umowy pożyczki pieniędzy lub rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku.

W myśl art. 720 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.) dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego pożyczkę określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy lub tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości.

Należy podkreślić, iż umowa cash pooling pozostaje na gruncie polskiego prawa umową nienazwaną. Ustawa Kodeks cywilny - w części zobowiązaniowej - nie zawiera przepisów odnoszących się do tego typu umowy. Przedstawiona we wniosku konstrukcja umowy cash pooling, jako sposobu gospodarowania wolnymi środkami finansowymi uczestniczących podmiotów, pomimo zawierania w sobie pewnych elementów pożyczki, nie wyczerpuje istotnych jej znamion. "Cash pooling" polega na umożliwieniu lepszej gospodarki finansowej grupy kapitałowej. Dzięki tej usłudze można skompensować niedobory środków przedsiębiorstw należących do danej grupy nadwyżkami innych przedsiębiorstw należących do tej samej grupy oraz korzystnie zagospodarować nadwyżkę środków netto.

W przypadku "cash poolingu" mamy do czynienia z trzema przynajmniej podmiotami, a mianowicie: podmiotem posiadającym wolne środki finansowe, podmiotem posiadającym niedobór tych środków oraz bankiem występującym w roli pośrednika działającego we własnym imieniu. Z tytułu uczestnictwa w tych transakcjach dla wszystkich podmiotów powstają określone prawa i obowiązki, jednak nie dochodzi w tym przypadku do zawarcia umowy pożyczki, ponieważ brak jest zobowiązania do przeniesienia określonej ilości pieniędzy na określony w umowie podmiot.

Uczestnik "cash poolingu" posiadający wolne środki nie wie, czy środki te zostaną wykorzystane, w jakiej wysokości i przez którego uczestnika. Tym samym nie jest skonkretyzowana druga strona transakcji, jak też jej przedmiot, ponieważ źródłem, z którego zostanie zasilony rachunek o saldzie debetowym, jest rachunek zbiorczy, na którym gromadzone są wolne środki wszystkich posiadających je uczestników "cash poolingu". Należy stwierdzić, iż zawarcie umowy dotyczącej kompleksowego zarządzania płynnością finansową "cash pooling" nie zostało wymienione w ustawowym katalogu czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Czynności tego typu nie można również zakwalifikować jako umowy pożyczki. Tym samym wszelkie czynności dokonywane w ramach umowy nie będą podlegały opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Reasumując, należy stwierdzić, iż umowa o zarządzanie środkami pieniężnymi nie została wymieniona w katalogu czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Tym samym, nie będzie podlegała opodatkowaniu ww. podatkiem zgodnie z art. 1 ust. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych.

Odnosząc się do argumentacji Wnioskodawcy opartej na treści wskazanych interpretacji w uzasadnieniu własnego stanowiska, należy stwierdzić, iż interpretacje te co do zasady wiążą w sprawie, w której zostały wydane i nie są źródłem prawa powszechnie obowiązującego. Tym samym nie stanowią podstawy prawnej przy wydawaniu interpretacji.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1-go Maja 10, 09-402 Płock.