IPPB2/436-611/12-2/AF - Określenie skutków podatkowych w ujęciu ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych przeniesienia w ramach datio in solutum własności nieruchomości o wartości odpowiadającej kwocie udzielonej uprzednio pożyczki.

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 749) oraz § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Pana przedstawione we wniosku z dnia 6 grudnia 2012 r. (data wpływu 7 grudnia 2012 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie skutków podatkowych przeniesienia własności nieruchomości lub innych rzeczy lub praw o wartości równej uzgodnionej kwocie pożyczki w ramach datio in solutum - jest prawidłowe.

W dniu 7 grudnia 2012 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie skutków podatkowych przeniesienia własności nieruchomości lub innych rzeczy lub praw o wartości równej uzgodnionej kwocie pożyczki w ramach datio in solutum.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe.

Wnioskodawca jest notariuszem prowadzącym Kancelarię Notarialną. Wnioskodawca jako notariusz jest w zakresie wynikającym z właściwych przepisów prawa płatnikiem podatku od czynności cywilnoprawnych w odniesieniu do czynności prawnych dokonywanych przez osoby trzecie przed Wnioskodawcą w formie aktu notarialnego. Zasadniczy stan faktyczny przedstawia się następująco:

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

Czy opisana powyżej w punkcie 2 stanu faktycznego umowa zawarta na podstawie art. 453 Kodeksu cywilnego (tzw. datio in solutum) podlega podatkowi od czynności cywilnoprawnych.

Zdaniem Wnioskodawcy, w opisanym powyżej stanie faktycznym podatkowi od czynności cywilnoprawnych może podlegać czynność prawna opisana w punkcie 1 stanu faktycznego, czyli samo zawarcie umowy pożyczki. Zawarcie umowie pożyczki jest co do zasady opodatkowane podatkiem od czynności cywilnoprawnych z wyjątkiem sytuacji, w których przepisy przewidują zwolnienie danej pożyczki z opodatkowania, np. art. 9 pkt 10 lit. i ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych.

W opisanym powyżej stanie faktycznym podatkowi od czynności cywilnoprawnych nie będzie natomiast podlegać czynność prawna opisana w punkcie 2 stanu faktycznego, ponieważ umowa, o której mowa w art. 453 Kodeksu cywilnego (tzw. datio in solutum) nie jest wymieniona w art. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych. Zgodnie z art. 720 § 1 Kodeksu cywilnego, przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić te samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości. Powyższe oznacza, że z chwilą zawarcia umowy pożyczki powstają dwa zobowiązania, tj. zobowiązanie pożyczkodawcy do wypłacenia pożyczkobiorcy kwoty pożyczki oraz zobowiązanie pożyczkobiorcy do zapłaty na rzecz pożyczkodawcy oznaczonej kwoty tytułem zwrotu pożyczki. W świetle postanowień art. 453 Kodeksu cywilnego jest dopuszczalne, aby pożyczkodawca zwolnił się ze zobowiązania do wypłacenia pożyczkobiorcy kwoty pożyczki poprzez przeniesienie na rzecz pożyczkobiorcy własności nieruchomości lub innych rzeczy lub praw. Dokonanie takiego przeniesienia własności powoduje wygaśnięcie zobowiązania pożyczkodawcy do wypłaty kwoty pożyczki na rzecz pożyczkobiorcy, z jednoczesnym pozostaniem w mocy zobowiązania pożyczkobiorcy do zapłaty na rzecz pożyczkodawcy oznaczonej w umowie pożyczki tytułem kwoty tytułem zwrotu pożyczki.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej opisanego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

Na wstępie należy wskazać, iż niniejsza interpretacja indywidualna dotyczy wyłącznie oceny stanowiska Wnioskodawcy w zakresie zadanego we wniosku pytania.

Na podstawie art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (tekst jedn.: Dz. U. z 2010 r. Nr 101, poz. 649 z późn. zm.) podatkowi od czynności cywilnoprawnych podlegają następujące czynności cywilnoprawne:

Podatkowi od czynności cywilnoprawnych podlegają też zmiany ww. umów, jeżeli powodują one podwyższenie podstawy opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych oraz orzeczenia sądów, w tym również polubownych, oraz ugody, jeżeli wywołują one takie same skutki prawne (art. 1 ust. 1 pkt 2 i 3 ww. ustawy).

Ustawodawca wprowadził zasadę enumeratywnego określenia czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Jednocześnie ustawowe wyliczenie zostało wzmocnione zasadą, zgodnie z którą o kwalifikacji określonej czynności prawnej, a w konsekwencji o jej podleganiu tym podatkiem decyduje jej treść (elementy przedmiotowo istotne), a nie nazwa. Tym samym, jeżeli strony zawierają umowę i układają stosunki w jej ramach w określony sposób to dla oceny, czy powstanie obowiązek podatkowy w podatku od czynności cywilnoprawnych, w związku z dokonaniem wskazanej w ustawie czynności, miarodajne będą rzeczywiste prawa i obowiązki stron tej umowy pozwalające na ich kwalifikacje pod względem prawnym.

Szczegółowe określenie zakresu przedmiotowego ma określone konsekwencje. Ustawodawca, wprowadzając w ustawie o podatku od czynności cywilnoprawnych katalog czynności podlegających opodatkowaniu, wyłączył od opodatkowania inne podobne, które nie zostały wyraźnie wskazane w przepisie. Oznacza to, że czynności niewymienione w ustawowym katalogu nie podlegają opodatkowaniu nawet, gdy wywołują skutki w sferze gospodarczej takie same bądź podobne do tych, które zostały w nim wyliczone.

Umowa oparta na cywilnoprawnej konstrukcji świadczenia w miejsce wypełnienia (datio in solutum) jest formą umowy uregulowanej w art. 453 Kodeksu cywilnego. Zgodnie z tym przepisem, jeżeli dłużnik w celu zwolnienia się ze zobowiązania spełnia za zgodą wierzyciela inne świadczenie, zobowiązanie wygasa.

Celem datio in solutum jest zatem wygaśniecie istniejących pomiędzy stronami zobowiązań poprzez spełnienie przez dłużnika świadczenia innego niż określone w treści pierwotnej umowy. Zobowiązanie wówczas wygasa tak, jakby wygasło przez zwykłe wykonanie, przy czym konieczną przesłanką wygaśnięcia zobowiązania - poza umową stron - jest rzeczywiste dokonanie świadczenia przez dłużnika.

Z przedstawionego we wniosku zdarzenia przyszłego wynika, iż osoba fizyczna zamierza zawrzeć ze spółką prawa handlowego umowę pożyczki, na mocy której osoba fizyczna zobowiąże się udzielić spółce prawa handlowego pożyczki określonej kwoty pieniężnej. Umowa pożyczki będzie określać termin, w którym osoba fizyczna (pożyczkodawca) będzie zobowiązana wypłacić spółce prawa handlowego (pożyczkobiorcy) kwotę pożyczki oraz termin, w którym pożyczkobiorca będzie zobowiązany zwrócić kwotę pożyczki pożyczkodawcy wraz z ewentualnymi odsetkami. Po podpisaniu umowy pożyczki, ale przed wypłaceniem kwoty pożyczki, strony umowy pożyczki rozważają możliwość zwolnienia się przez pożyczkodawcę z obowiązku wypłaty pożyczkobiorcy kwoty pożyczki poprzez przeniesienie własności nieruchomości lub innych rzeczy lub praw o wartości równej uzgodnionej kwocie pożyczki. Przeniesienie własności nieruchomości lub innych rzeczy lub praw ma nastąpić na podstawie umowy przewidzianej w art. 453 Kodeksu cywilnego (tzw. datio in solutum). W powyższej umowie pożyczkodawca zwolni się ze swojego zobowiązania do wypłaty kwoty pieniężnej poprzez przeniesienie na pożyczkobiorcę, za jego zgodą, własności nieruchomości lub innych rzeczy lub praw o wartości równej kwocie uzgodnionej kwocie pożyczki. W wyniku dokonania powyższej czynności pożyczkodawca nie będzie miał zobowiązania względem pożyczkobiorcy polegającego na wypłacie pożyczki w formie pieniężnej, natomiast pożyczkobiorca będzie miał zobowiązanie do zapłaty pożyczkodawcy uzgodnionej kwoty pieniężnej tytułem zwrotu pożyczki.

Mając powyższe na uwadze należy stwierdzić, iż czynność zwolnienia się pożyczkodawcy ze swojego zobowiązania do wypłaty kwoty pieniężnej poprzez przeniesienie na pożyczkobiorcę, za jego zgodą, własności nieruchomości lub innych rzeczy lub praw o wartości równej kwocie uzgodnionej kwocie pożyczki w ramach datio in solutum nie mieści się w katalogu czynności wymienionych w art. 1 ust. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych i tym samym czynność ta nie będzie podlegała opodatkowaniu tym podatkiem.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1-go Maja 10, 09-402 Płock.