IPPB2/436-561/14-2/LS

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r. poz. 749 z późn. zm.) oraz § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko - przedstawione we wniosku z dnia 29 września 2014 r. (data wpływu 30 września 2014 r.) o wydanie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie skutków podatkowych zawarcia umowy datio in solutum - jest prawidłowe.

W dniu 30 września 2014 r. został złożony ww. wniosek o wydanie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie skutków podatkowych zawarcia umowy datio in solutum.

We wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe.

Spadkodawcy zmarli odpowiednio w dniach: 26 września 2006 r. - dziadek wnioskodawcy, 11 lutego 2013 r. - babcia wnioskodawcy. Jedynym majątkiem jaki pozostawili jest mieszkanie, a dokładnie własnościowe prawo do powyższego lokalu.

Spadkodawcy pozostawili testamenty.

Spadkodawcy mieli dwoje dzieci: syna i córkę.

Syn spadkodawców zmarł w 2005 r., pozostawiając dwóch pełnoletnich synów.

Postanowieniem z dnia 19.12,2013 r., w sprawie spadkowej, Sąd Rejonowy stwierdził, iż na podstawie testamentów notarialnych z dnia 22.06.2006, otwartych i ogłoszonych przez Sąd Rejonowy w dniu 19 grudnia 2013 r., spadek po rodzicach nabyła w całości ich córka.

Prawo spadkowe wyposaża określone osoby w instrument, umożliwiający uzyskanie należnej im części spadku w sytuacji, gdy testator rozrządził swoim mieniem z pominięciem tych osób. Instrumentem tym jest roszczenie z tytułu zachowku, tzn. roszczenie materialne przeciwko spadkobiercy, które służy uprawnionym - w tym przypadku obydwu wnukom spadkodawców.

Wobec powyższego uprawnieni wystąpili do córki spadkodawców o spełnienie roszczenia z tytułu zachowku. Zobowiązana uznała roszczenie w łącznej kwocie 76 tys. zł, na mocy ugody ustnej. Zaproponowała spełnienie roszczenia na drodze zawarcia, w formie aktu notarialnego, umowy przeniesienia własności udziału w nieruchomości, której ona i uprawnieni są współwłaścicielami. Uprawnieni zaakceptowali taki sposób rozliczenia zachowku. Zaspokojenie roszczenia ma nastąpić do końca 2014 r., zaś wartość przenoszonego udziału będzie odpowiadała łącznej kwocie roszczenia z tytułu zachowku.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie.

Czy w świetle przepisów ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, spełnienie w miejsce świadczenia pieniężnego, świadczenia w miejsce wykonania ("datio in solutum") polegającego na przeniesieniu własności udziału w nieruchomości w formie umowy, rodzi z punktu widzenia uprawnionych konsekwencje podatkowe.

Zdaniem Wnioskodawcy,

Wnioskodawca uważa, że czynność prawna polegająca na zawarciu umowy przeniesienia własności udziału w nieruchomości na niego i brata, mająca na celu zaspokojenie roszczenia o zachowek, jest świadczeniem mającym za swoją podstawę prawną w art. 991 § 2 Kodeksu cywilnego, z zastrzeżeniem, że zamiast przekazania środków pieniężnych, zobowiązana do świadczenia przekazuje udział w nieruchomości. Jest to więc świadczenie zamienne w rozumieniu art. 453 Kodeksu cywilnego, zmierzające do uwolnienia się z zobowiązania. Zgodnie z art. 453 Kodeksu cywilnego "jeżeli dłużnik w celu zwolnienia się z zobowiązania spełnia za zgodą wierzyciela inne świadczenie, zobowiązanie wygasa". Czynność taka nosi w doktrynie prawa cywilnego nazwę "świadczenie w miejsce wykonania" lub też z jęz. łac. "datio in solutum".

Ustawa z 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych posługuje się katalogiem czynności cywilnoprawnych objętych tym podatkiem. W opinii wnioskodawcy umowa oparta na cywilnoprawnej konstrukcji świadczenia w miejsce wykonania ("datio in solutum") nie należy do katalogu czynności cywilnoprawnych wymienionych w art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych i tym samym nie będzie podlegała opodatkowaniu tym podatkiem. W związku z powyższym, zdaniem wnioskodawcy, będzie on zwolniony z zapłaty podatku od czynności cywilnoprawnych.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej opisanego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (Dz. U. z 2010 r. Nr 101, poz. 649 z późn. zm.) podatkowi temu podlegają następujące czynności cywilnoprawne:

Podatkowi od czynności cywilnoprawnych podlegają też zmiany ww. umów, jeżeli powodują one podwyższenie podstawy opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych oraz orzeczenia sądów, w tym również polubownych, oraz ugody, jeżeli wywołują one takie same skutki prawne (art. 1 ust. 1 pkt 2 i 3 ww. ustawy).

Ustawodawca wprowadził zasadę enumeratywnego określenia czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Umowa oparta na cywilnoprawnej konstrukcji świadczenia w miejsce wypełnienia (datio in solutum) jest formą umowy uregulowanej w art. 453 Kodeksu cywilnego. Zgodnie z tym przepisem, jeżeli dłużnik w celu zwolnienia się ze zobowiązania spełnia za zgodą wierzyciela inne świadczenie, zobowiązanie wygasa.

Celem datio in solutum jest zatem wygaśniecie istniejących pomiędzy stronami zobowiązań poprzez spełnienie przez dłużnika świadczenia innego niż określone w treści pierwotnej umowy. Zobowiązanie wówczas wygasa tak, jakby wygasło przez zwykłe wykonanie, przy czym konieczną przesłanką wygaśnięcia zobowiązania - poza umową stron - jest rzeczywiste dokonanie świadczenia przez dłużnika.

Z przedstawionego we wniosku zdarzenia przyszłego wynika, że Spadkodawcy zmarli odpowiednio w dniach: 26 września 2006 r. - dziadek wnioskodawcy, 11 lutego 2013 r. - babcia wnioskodawcy. Jedynym majątkiem jaki pozostawili jest mieszkanie, a dokładnie własnościowe prawo do powyższego lokalu. Spadkodawcy pozostawili testamenty. Spadkodawcy mieli dwoje dzieci: syna i córkę. Syn spadkodawców zmarł w 2005 r., pozostawiając dwóch pełnoletnich synów. Postanowieniem z dnia 19.12,2013 r., w sprawie spadkowej, Sąd Rejonowy stwierdził, iż na podstawie testamentów notarialnych z dnia 22.06.2006, otwartych i ogłoszonych przez Sąd Rejonowy w Warszawie w dniu 19 grudnia 2013 r., spadek po rodzicach nabyła w całości ich córka. Prawo spadkowe wyposaża określone osoby w instrument, umożliwiający uzyskanie należnej im części spadku w sytuacji, gdy testator rozrządził swoim mieniem z pominięciem tych osób. Instrumentem tym jest roszczenie z tytułu zachowku, tzn. roszczenie materialne przeciwko spadkobiercy, które służy uprawnionym - w tym przypadku obydwu wnukom spadkodawców. Wobec powyższego uprawnieni wystąpili do córki spadkodawców o spełnienie roszczenia z tytułu zachowku. Zobowiązana uznała roszczenie w łącznej kwocie 76 tys. zł, na mocy ugody ustnej. Zaproponowała spełnienie roszczenia na drodze zawarcia, w formie aktu notarialnego, umowy przeniesienia własności udziału w nieruchomości, której ona i uprawnieni są współwłaścicielami. Uprawnieni zaakceptowali taki sposób rozliczenia zachowku. Zaspokojenie roszczenia ma nastąpić do końca 2014 r., zaś wartość przenoszonego udziału będzie odpowiadała łącznej kwocie roszczenia z tytułu zachowku.

Mając powyższe na uwadze należy stwierdzić, że zawarta pomiędzy stronami umowa datio in solutum nie mieści się w katalogu czynności wymienionych w art. 1 ust. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych i tym samym czynność ta nie będzie podlegała opodatkowaniu tym podatkiem.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2012 r. poz. 270). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1-go Maja 10, 09-402 Płock.