IPPB2/436-442/12-4/MZ - Określenie skutków podatkowych cesji wierzytelności.

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 749) oraz § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki przedstawione we wniosku z dnia 3 września 2012 r. (data wpływu 6 września 2012 r.) uzupełnionym pismem na wezwanie z dnia 12 listopada 2012 r. Nr IPPB2/436-442/12-2/MZ (data nadania 12 listopada 2012 r., data doręczenia 14 listopada 2012 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie skutków podatkowych cesji wierzytelności - jest:

* w części dotyczącej ustalenia podstawy opodatkowania - nieprawidłowe,

* w pozostałej części - prawidłowe.

W dniu 6 września 2012 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie skutków podatkowych cesji wierzytelności.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny oraz zdarzenie przyszłe.

1. Opis stanu faktycznego:

Spółka zawarła z kontrahentem umowę przelewu wierzytelności (cesji). Przedmiotem umowy jest wierzytelność posiadana przez kontrahenta z tytułu udzielonej pożyczki. Zgodnie z umową, kwota pożyczki wynosiła 472.600 złotych, w tym odsetki płatne z góry 66.000 złotych. W przypadku nieterminowej spłaty pożyczki, pożyczkodawca miał prawo do naliczenia odsetek od zaległych należności w wysokości 3% miesięcznie, z kapitalizacją miesięczną. W dniu podpisania umowy cesji, do spłaty pozostała wierzytelność w kwocie 511.878 złotych - z uwzględnieniem przysługujących stronie odsetek od należności przeterminowanych. Przelew wierzytelności nastąpił za cenę 511.878 złotych.

W wyniku umowy cesji wierzytelności nastąpiło całkowite i bezpowrotne przeniesienie na Spółkę prawa do wierzytelności, łącznie z przeniesieniem praw do ustanowionych umową pożyczki zabezpieczeń. Jednocześnie Spółka przejęła wszelkie ryzyko związane z nieodzyskaniem wierzytelności. Spółka będzie próbowała egzekwować od dłużnika wierzytelność, część roszczenia zaspokoi z ceny sprzedaży gruntu będącego zabezpieczeniem pożyczki. Spółka nie wyklucza również sprzedania części wierzytelności.

2. Opis zdarzenia przyszłego:

Przedmiotem działalności Spółki jest między innymi: Pozostałe pośrednictwo pieniężne (PKD 64.19.Z), Pozostała finansowa działalność usługowa, gdzie indziej niesklasyfikowana, z wyłączeniem ubezpieczeń i funduszów emerytalnych (PKD 64.99.Z), Pozostała działalność wspomagająca usługi finansowe z wyłączeniem ubezpieczeń i funduszów emerytalnych (PKD 66.19.Z).

W ramach prowadzonej działalności Spółka może zawierać z kontrahentami umowy przelewu wierzytelności (cesji), w ramach których będzie kupowała od kontrahentów wierzytelności jakie posiadają oni z tytułu sprzedaży produktów, towarów i usług czy udzielonych pożyczek.

Każdorazowo cesja wierzytelności będzie związana z bezpowrotnym ich przeniesieniem na Spółkę, która będzie odzyskiwała długi na swoją rzecz, przyjmując na siebie ryzyko związane z niewypłacalnością dłużników. Kwota zapłaty za wierzytelność może być równa, ale najczęściej będzie mniejsza od wartości nominalnej wierzytelności. Spółka jest czynnym podatnikiem VAT.

Pismem z dnia 12 listopada 2012 r. Nr IPPB2/436-442/12-2/MZ wezwano Wnioskodawcę do uzupełnienia wniosku, poprzez uzupełnienie:

* Stanu faktycznego opisanego we wniosku, w zakresie wskazania:

o Czy przelew wierzytelności (cesja) przybrał postać którejkolwiek z czynności wymienionej w art. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych,

o Czy którakolwiek ze stron z tytułu dokonania tej czynności była objęta zakresem ustawy o podatku od towarów i usług

* Zdarzenia przyszłego opisanego we wniosku, w zakresie wskazania:

o Czy którakolwiek ze stron z tytułu dokonania tej czynności będzie objęta zakresem ustawy o podatku od towarów i usług

Wnioskodawca uzupełnił wniosek w terminie informując, iż:

* Umowa przelewu wierzytelności opisana jako stan faktyczny wchodzi w zakres czynności określonych w art. 1 ust. 1 Ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych jako umowa sprzedaży wierzytelności.

* Wnioskodawca jest czynnym podatnikiem VAT. Transakcja przedstawiona w opisie stanu faktycznego, jako uznana za nieodpłatne świadczenie usług, nie podlega według Wnioskodawcy ustawie o podatku od towarów i usług. W zakresie zdarzenia przyszłego, Wnioskodawca, jako nabywca wierzytelności będzie z tytułu dokonania tej czynności objęty opodatkowaniem podatkiem od towarów i usług.

W związku z powyższym zadano następujące pytania.

Pytanie do pkt 1 (stan faktyczny):

Czy w przypadku zawarcia umowy przelewu wierzytelności, w której Spółka (podatnik VAT) nabywa wierzytelności za kwotę równą jej wartości nominalnej, powinien zostać uiszczony podatek od czynności cywilnoprawnych w wysokości 1% od ustalonej między stronami ceny wierzytelności.

Pytanie do pkt 2 (zdarzenie przyszłe):

Czy umowa przelewu wierzytelności, na podstawie której Spółka (podatnik VAT) nabywa wierzytelność za kwotę niższą od jej wartości nominalnej, podlega podatkowi od czynności cywilnoprawnych, czy jest od tego podatku zwolniona, jako transakcja podlegająca opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Zdaniem Wnioskodawcy, zgodnie z § 2 ust. 4 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, nie podlegają podatkowi czynności cywilnoprawne, jeżeli przynajmniej jedna ze stron z tytułu dokonania tej czynności jest opodatkowana podatkiem od towarów i usług lub zwolniona z podatku od towarów i usług.

Zakup wierzytelności w celu windykacji we własnym zakresie stanowi usługę polegającą na uwolnieniu kontrahenta od wykonywania czynności związanych ze ściąganiem długu. Jest to zatem świadczenie usług w rozumieniu przepisów ustawy o podatku od towarów i usług - czynność odzyskiwania długów opodatkowana 23% stawką podatku VAT. Podstawę opodatkowania stanowi różnica pomiędzy wartością nominalną wierzytelności a ceną, po jakiej Spółka wierzytelność nabyła, pomniejszoną o wartość podatku.

W działalności gospodarczej może wystąpić sytuacja, kiedy kwota zapłaty za nabywaną wierzytelność jest równa jej wartości nominalnej. Strony ustalają cenę wierzytelności, na którą wpływ ma między innymi sytuacja finansowa klienta czy rodzaj przejętych z długiem zabezpieczeń.

Jeżeli przyjmujemy, że podstawę opodatkowania usługi odzyskiwania długów jest różnica pomiędzy wartością nominalną wierzytelności, a określoną w umowie kwotą, po jakiej zostaje ona sprzedana, to w przypadku nabycia wierzytelności w kwocie równej jej wartości nominalnej, podstawa opodatkowania w podatku od towarów i usług wynosi zero złotych. Konsekwentnie należy uznać, że w takim przypadku mamy do czynienia z nieodpłatnym świadczeniem usług. Taka transakcja nie podlega ustawie z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług, ponieważ zgodnie z art. 5 pkt 1 ust. 1 tej ustawy, opodatkowaniu podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług.

W konsekwencji powyższego zdaniem Wnioskodawcy:

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego oraz zdarzenia przyszłego uznaje się w części dotyczącej ustalenia podstawy opodatkowania za nieprawidłowe, w pozostałej części za prawidłowe.

Na wstępie należy nadmienić, iż niniejsza interpretacja stanowi ocenę stanowiska Wnioskodawcy tylko i wyłącznie w zakresie podatku od czynności cywilnoprawnych.

Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (tekst jedn.: Dz. U. z 2010 r. Nr 101, poz. 649 z późn. zm.) podatkowi temu podlegają następujące czynności cywilnoprawne:

Podatkowi od czynności cywilnoprawnych podlegają też zmiany ww. umów, jeżeli powodują one podwyższenie podstawy opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych oraz orzeczenia sądów, w tym również polubownych, oraz ugody, jeżeli wywołują one takie same skutki prawne (art. 1 ust. 1 pkt 2 i 3 ww. ustawy).

Ustawodawca wprowadził zasadę enumeratywnego określenia czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Jednocześnie ustawowe wyliczenie zostało wzmocnione zasadą, zgodnie z którą o kwalifikacji określonej czynności prawnej, a w konsekwencji o jej podleganiu tym podatkiem decyduje jej treść (elementy przedmiotowo istotne), a nie nazwa. Tym samym, jeżeli strony zawierają umowę i układają stosunki w jej ramach w określony sposób to dla oceny, czy powstanie obowiązek podatkowy w podatku od czynności cywilnoprawnych, w związku z dokonaniem wskazanej w ustawie czynności, miarodajne będą rzeczywiste prawa i obowiązki stron tej umowy pozwalające na ich kwalifikację pod względem prawnym.

Umowa cesji wierzytelności uregulowana została w art. 509 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.). Zgodnie z treścią tego przepisu wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią (przelew), chyba że sprzeciwiałoby się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania.

W myśl art. 510 § 1 Kodeksu cywilnego przelew wierzytelności może odbywać się na podstawie umowy sprzedaży, zamiany, darowizny lub innej umowy zobowiązującej do przeniesienia wierzytelności, a zatem umowa taka może należeć do kategorii umów, które podlegają podatkowi od czynności cywilnoprawnych. Na skutek cesji wierzytelności zmienia się podmiot po stronie wierzyciela, natomiast przedmiot zobowiązania pozostaje ten sam. Jeżeli więc umowa cesji przyjęłaby postać którejkolwiek z umów wskazanych w ustawie o podatku od czynności cywilnoprawnych to spowoduje obowiązek zapłaty tego podatku.

W konsekwencji więc, odnosząc powyższe na grunt przedmiotowej sprawy stwierdzić należy, że w opisanej we wniosku sytuacji umowa cesji przyjęła/przyjmie postać umowy sprzedaży wierzytelności, a więc co do zasady miała/będzie miała miejsce czynność, podlegająca opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych, wskazana w art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. a ustawy.

W związku z tym wyjaśnić należy, że stosownie do art. 3 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych obowiązek podatkowy, z zastrzeżeniem ust. 2, powstaje z chwilą dokonania czynności cywilnoprawnej. Zgodnie z art. 4 pkt 1 przy umowie sprzedaży obowiązek podatkowy ciąży na kupującym. Podstawa opodatkowania przy umowie sprzedaży określona została w art. 6 ust. 1 pkt 1, zgodnie z którym stanowi ją wartość rynkowa rzeczy lub prawa majątkowego, przy czym, co wynika z ust. 2 powołanego przepisu, wartość rynkową przedmiotu czynności cywilnoprawnych określa się na podstawie przeciętnych cen stosowanych w obrocie rzeczami tego samego rodzaju i gatunku, z uwzględnieniem ich miejsca położenia, stanu i stopnia zużycia, oraz w obrocie prawami majątkowymi tego samego rodzaju, z dnia dokonania tej czynności, bez odliczania długów i ciężarów.

Natomiast stawka podatku określona została w art. 7 ustawy i zgodnie z ust. 1 pkt 1 lit. b przy umowie sprzedaży innych niż wymienione w lit. a (tekst jedn.: prawa użytkowania wieczystego, własnościowego spółdzielczego prawa do lokalu mieszkalnego, spółdzielczego prawa do lokalu użytkowego oraz wynikających z przepisów prawa spółdzielczego: prawa do domu jednorodzinnego oraz prawa do lokalu w małym domu mieszkalnym) praw majątkowych wynosi 1%.

Natomiast zgodnie z art. 1 ust. 4 ww. ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych podatkowi temu podlegają czynności cywilnoprawne, jeżeli ich przedmiotem są:

W ustawie przewidziano jednak sytuacje, w których czynność cywilnoprawna mieszcząca się w zakresie przedmiotowym ustawy nie podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Stosownie do art. 2 pkt 4 ww. ustawy nie podlegają podatkowi czynności cywilnoprawne, inne niż umowa spółki i jej zmiany, jeżeli przynajmniej jedna ze stron z tytułu dokonania tej czynności jest:

Zaznaczyć jednakże należy, że o wyłączeniu z opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych nie decyduje okoliczność, że strony tej umowy posiadają status podatnika podatku od towarów i usług lecz wyłącznie fakt, że przynajmniej jedna ze stron z tytułu dokonania tej konkretnej czynności jest opodatkowana podatkiem od towarów i usług lub jest z tego podatku zwolniona.

W związku z powyższym należy podkreślić, iż jakkolwiek zapytanie Wnioskodawcy dotyczy opodatkowania powyższej czynności podatkiem od czynności cywilnoprawnych, to jednak w pierwszej kolejności rozstrzygnięcia wymaga kwestia, czy czynność ta będzie podlegała regulacjom ustawy o podatku od towarów i usług, bowiem ocena ta ma zasadnicze znaczenie dla ewentualnego objęcia jej podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

A zatem, przyjmując za Wnioskodawcą, iż przelew wierzytelności przybrał/przybierze postać umowy sprzedaży, powyższa czynność podlegała/ będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych na podstawie art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. a ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych. Z uwagi na to, iż sprzedaż wierzytelności opisana w stanie faktycznym nie została objęta zakresem podatku od towarów i usług, powyższa czynność podlegała opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych w wysokości 1% zgodnie z art. 7 ust. 1 pkt 1 lit. b ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych. Podstawę opodatkowania stanowiła wartość rynkowa nabywanego prawa majątkowego zgodnie z art. 6 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy. Ponadto, przyjmując za Wnioskodawcą, iż sprzedaż wierzytelności w zdarzeniu przyszłym zostanie objęta opodatkowaniem podatkiem od towarów i usług, powyższa czynność będzie korzystała z wyłączenia na podstawie art. 2 pkt 4 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia przedstawionego w stanie faktycznym oraz zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2012 r. poz. 270). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy). Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1-go Maja 10, 09-402 Płock.