IPPB2/436-437/13-2/MZ

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 749 z późn. zm.) oraz § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Pana przedstawione we wniosku z dnia 20 sierpnia 2013 r. (data wpływu 22 sierpnia 2013 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od spadków i darowizn w zakresie skutków podatkowych spłaty zobowiązania kredytowego przez jednego z kredytobiorców - jest prawidłowe.

W dniu 22 sierpnia 2013 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od spadków i darowizn w zakresie skutków podatkowych spłaty zobowiązania kredytowego przez jednego z kredytobiorców.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny.

25 listopada 2010 r. Wnioskodawca wraz z żoną nabył spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu o wartości 355 000 PLN płatne: 10 000 PLN 8 października 2010 r. przy zawarciu umowy przedwstępnej oraz 345 000 PLN przelane na rachunek bankowy przez Bank S.A. (dalej: Bank) z kredytu hipotecznego na podstawie umowy zawartej 12 listopada 2010 r. Umowa była zawarta między Bankiem a Kredytobiorcami Tomaszem T. (osoba składająca niniejszy wniosek), Dagmara T. (żona, pozostająca we wspólnocie majątkowej), Wiesław T. (ojciec wnioskodawcy), Anna T. (matka wnioskodawcy). Związane było to z koniecznością uzyskania odpowiedniej zdolności kredytowej. Zabezpieczeniami kredytu są: hipoteka na kredytowaną nieruchomość (zwykła na kwotę 345 000 PLN oraz kaucyjna 241 500 PLN), cesja praw z polisy ubezpieczenia od ognia i zdarzeń losowych oraz oświadczenie kredytobiorców o poddaniu się egzekucji na kwotę 690 000 PLN). W umowie (umowa kredytu hipotecznego: § 10 pkt 3b iii) kredytobiorcy zobowiązuje się do spłaty kredytu wraz z odsetkami i prowizjami wynikającymi z umowy kredytu oraz tabeli opłat i prowizji w oznaczonych terminach spłaty, oraz wywiązywania się z pozostałych postanowień kredytu.

Spłata kredytu następuje ze środków dostępnych na rachunku technicznym którego współwłaścicielami są kredytobiorcy (Tomasz T., Dagmara T., Wiesław T., Anna T.). Kredytobiorcy mają prawo spłacać kredyt przed terminem (umowa kredytu hipotecznego § 4 pkt 11). Przelanie środków na konto odbywało się zależnie od kondycji finansowej poszczególnych kredytobiorców. Trudne jest wskazanie jednego źródła środków: zazwyczaj większość stanowiły przelewy z konta Tomasza T. i Dagmary T., część stanowiły przelewy z konta Anny T. Ponadto miało miejsce przelanie stu tysięcy złotych z konta Anny T. w celu zmniejszenia ogólnego stanu zadłużenia.

Do wniosku Wnioskodawca załącza kopie umowy kredytowej oraz aktu notarialnego dotyczącego zdarzenia faktycznego o którym traktuje wniosek.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

Czy przelanie przez Annę T., na konto którego jest współwłaścicielem, środków na spłatę zobowiązania kredytowego względem Bank S.A. wiąże się z powstaniem obowiązku podatkowego określonego w art. 5 ust. 1 pkt 4 ustawy o podatku od spadków i darowizn u Tomasza i Dagmary T....

Niniejsza interpretacja dotyczy skutków podatkowych powstałych po stronie Wnioskodawcy. W pozostałym zakresie zostanie wydane odrębne rozstrzygnięcie.

Zdaniem Wnioskodawcy, przelanie przez Annę T. środków na spłatę zobowiązania kredytowego względem Banku S.A. nie spowoduje powstania obowiązku podatkowego w podatku od spadków i darowizn, gdyż spłata taka dokonana na rzecz banku nie stanowi darowizny na rzecz Tomasza i Dagmary T., a kredyt został zaciągnięty przez cztery osoby i to one są zobowiązane do jego spłaty. Na potwierdzenie prezentowanego stanowiska Wnioskodawca powołuje interpretacje indywidualne wydane przez:

1. Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z dnia 29 grudnia 2011 r., nr ILPB2/436-204/11-2/MK

2. Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy z dnia 14 lutego 2013 r., nr ITPB2/436-210/12/TJ.

Stosownie do art. 366 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.) kilku dłużników może być zobowiązanych w ten sposób, że wierzyciel może żądać całości lub części świadczenia od wszystkich dłużników łącznie, od kilku z nich lub od każdego z osobna, a zaspokojenie wierzyciela przez któregokolwiek z dłużników zwalnia pozostałych (solidarność dłużników). W myśl natomiast § 2 tego przepisu aż do zupełnego zaspokojenia wierzyciela wszyscy dłużnicy solidarni pozostają zobowiązani. Kredyt zaciągnięty został przez cztery osoby i to one są zobowiązane do jego spłaty. Każdy z kredytobiorców spłacając kredyt kosztem swojego majątku spełnia obowiązek, o którym mowa w umowie kredytowej. W związku z powyższym do spłat kredytu, o którym mowa we wniosku, nie mają zastosowania przepisy ustawy o podatku od spadków i darowizn, w szczególności art. 1 ust. 1 pkt 2 oraz art. 6 ust. 1 pkt 4.

Wnioskodawca przywołuje także uzasadnienia wcześniejszych interpretacji wymienionych powyżej:

"Zgodnie z art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (tekst jedn.: Dz. U. z 2009 r. Nr 93, poz. 768 z późn. zm.) podatkowi od spadków i darowizn podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, tytułem:

* dziedziczenia, zapisu, dalszego zapisu, zapisu windykacyjnego, polecenia testamentowego;

* darowizny, polecenie darczyńcy;

* zasiedzenia;

* nieodpłatnego zniesienia współwłasności;

* zachowku, jeżeli uprawniony nie uzyskał go w postaci uczynionej przez spadkodawcę darowizny lub w drodze dziedziczenia albo w postaci zapisu;

* nieodpłatnej: renty, użytkowania oraz służebności.

Ponadto, zgodnie z art. 1 ust. 2 ww. ustawy podatkowi od spadków i darowizn podlega również nabycie praw do wkładu oszczędnościowego na podstawie dyspozycji wkładcy na wypadek jego śmierci oraz nabycie jednostek uczestnictwa na podstawie dyspozycji uczestnika funduszu inwestycyjnego otwartego albo specjalistycznego funduszu inwestycyjnego otwartego na wypadek jego śmierci.

Mając powyższe na uwadze stwierdzić należy, że katalog czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn określony w art. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn jest katalogiem zamkniętym, co oznacza, że opodatkowaniu podlegają wyłącznie czynności, które zostały enumeratywnie wymienione w tym przepisie, tj. czynności prawne, których skutkiem jest nieodpłatne nabycie rzeczy lub praw majątkowych przez osoby fizyczne.

Artykuł 5 ww. ustawy stanowi, iż obowiązek podatkowy ciąży na nabywcy własności rzeczy i praw majątkowych. Natomiast na podstawie art. 6 ust. 1 pkt 4 ww. ustawy obowiązek podatkowy powstaje - przy nabyciu w drodze darowizny - z chwilą złożenia przez darczyńcę oświadczenia w formie aktu notarialnego, a w razie zawarcia umowy bez zachowania przewidzianej formy - z chwilą spełnienia przyrzeczonego świadczenia; jeżeli ze względu na przedmiot darowizny przepisy wymagają szczególnej formy dla oświadczeń obu stron, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą złożenia takich oświadczeń. (...)

Przepisy analizowanej ustawy nie definiują pojęcia "darowizna", a zatem należy odwołać się do odpowiednich przepisów Kodeksu cywilnego.

Na podstawie art. 888 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. z 1964 r. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.) przez umowę darowizny darczyńca zobowiązuje się do bezpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego kosztem swojego majątku.

Z powyżej zacytowanego przepisu wynika, że podstawową cechą umowy darowizny jest bezpłatne świadczenie darczyńcy na rzecz obdarowanego kosztem swojego majątku. Darowizna należy do czynności, których cele jest dokonanie aktu przysporzenia majątkowego (świadczenie musi wzbogacić obdarowanego) i zobowiązanie darczyńcy musi być zamierzone jako nieodpłatne. Świadczenie ma charakter nieodpłatny, gdy druga strona umowy nie zobowiązuje się do jakiegokolwiek świadczenia w zamian za otrzymane świadczenie. Istotą darowizny - jako czynności nieodpłatnej - jest więc brak po drugiej stronie ekwiwalentu w postaci świadczenia wzajemnego.

Darowizna może polegać zarówno na przesunięciach do majątku obdarowanego określonych przedmiotów majątkowych, jak i na innych postaciach dyspozycji majątkowych darczyńcy prowadzących do zmniejszenia jego majątku, a po stronie majątku obdarowanego do zwiększenia aktywów lub zmniejszenia pasywów.

W wyniku zawarcia umowy darowizny może dochodzić do określonych zmian w położeniu prawno-majątkowym darczyńcy i obdarowanego. Przedmiotem darowizny mogą bowiem strony uczynić wszelkie postacie zwolnienia obdarowanego od określonych zobowiązań. Może to nastąpić w drodze zrzeczenia się przez darczyńcę wierzytelności, jaka służyła mu w stosunku do obdarowanego lub poprzez przejęcie długu obdarowanego względem osoby trzeciej, będącej jego wierzycielem. Darczyńca może wreszcie wypełnić zobowiązanie ciążące na obdarowanym względem osoby trzeciej." Z treści niniejszego wniosku wynika, że stronami zawartej umowy kredytowej oprócz wnioskodawcy i żony wnioskodawcy są również rodzice wnioskodawcy. "Wobec tego przy rozpatrywaniu przedmiotowej sprawy należy także zwrócić uwagę na postanowienia art. 366 § 1 Kodeksu cywilnego, w myśl którego kilku dłużników może być zobowiązanych w ten sposób, że wierzyciel może żądać całości lub części świadczenia od wszystkich dłużników łącznie, od kilku z nich lub od każdego z osobna, a zaspokojenie wierzyciela przez któregokolwiek z dłużników zwalnia pozostałych (solidarność dłużników). W myśl natomiast § 2 tego przepisu aż do zupełnego zaspokojenia wierzyciela wszyscy dłużnicy solidarni pozostają zobowiązani. Z istoty solidarnej odpowiedzialności dłużników wynika więc, że aż do zupełnego zaspokojenia wierzyciela wszyscy dłużnicy solidarni pozostają zobowiązani. Każdy z dłużników solidarnych odpowiada więc za całość długu, a nie tylko część, jaką można by mu przypisać poprzez np. równy podział kwoty długu pomiędzy zobowiązanych". Świadczy o tym chociażby podpisanie oświadczenia przez wszystkich kredytobiorców o poddaniu się egzekucji które jest warunkiem koniecznym do uruchomienia kredytu (Umowa kredytowa VI g).

"W sytuacji więc, gdy strona zobowiązania solidarnego spłaca całość zadłużenia bez woli czynienia tego w celu obdarowania pozostałych stron tego zobowiązania, a jedynie w zamiarze zwolnienia się z długu, poprzez samą zapłatę całości, czy też części zobowiązania solidarnego nie może dojść do obdarowania kogokolwiek. Dłużnik solidarny spłaca bowiem własny dług, a nie cudzy.

Wskazać jednak należy, że stosownie do art. 376 § 1 Kodeksu cywilnego, jeżeli jeden z dłużników solidarnych spełnił świadczenie, treść istniejącego między współdłużnikami stosunku prawnego rozstrzyga o tym, czy i w jakich częściach może on żądać zwrotu od współdłużników. Jeżeli z treści tego stosunku nie wynika nic innego, dłużnik, który świadczenie spełnił, może żądać zwrotu w częściach równych. Treść powyższego przepisu wskazuje więc, że z chwilą spełnienia świadczenia przestaje istnieć jakikolwiek stosunek pomiędzy wierzycielem a współdłużnikami solidarnymi. Natomiast dłużnik, który spełnił świadczenie, przestaje być współdłużnikiem solidarnym i staje się wierzycielem dla pozostałych współdłużników."

W związku z powyższym stwierdzić należy, że jeżeli rodzice wnioskodawcy będący współkredytobiorcami dokonują spłaty kredytu, to w przypadku spłaty nawet całości zobowiązania wynikającego z zawartej umowy kredytu na wnioskodawcy jako ich synowi i współkredytobiorcy, ani synowej, nie ciąży obowiązek podatkowy w podatku od spadków i darowizn. W rezultacie Wnioskodawca nie ma również obowiązku składania zgłoszenia o nabyciu własności rzeczy lub praw majątkowych (SD-Z2), o którym mowa w art. 4a ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej opisanego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (tekst jedn.: Dz. U. z 2009 r. Nr 93, poz. 768 z późn. zm.) podatkowi od spadków i darowizn podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, tytułem:

* dziedziczenia, zapisu zwykłego, dalszego zapisu, zapisu windykacyjnego, polecenia testamentowego;

* darowizny, polecenia darczyńcy;

* zasiedzenia;

* nieodpłatnego zniesienia współwłasności;

* zachowku, jeżeli uprawniony nie uzyskał go w postaci uczynionej przez spadkodawcę darowizny lub w drodze dziedziczenia albo w postaci zapisu;

* nieodpłatnej: renty, użytkowania oraz służebności.

Określony w zacytowanym przepisie przedmiot opodatkowania podatkiem od spadków i darowizn wskazuje, iż jest nim co do zasady nieodpłatne nabycie własności rzeczy i praw majątkowych, wyłącznie z tytułów w nim wymienionych. Istota ekonomiczna tego podatku tkwi więc w przyroście majątkowym podatnika, a konkretnie we wzbogaceniu podatnika na skutek przejęcia majątku pod tytułem darmym. Koncentruje się on nie tyle na prawnym akcie obrotu, co na będącym jego następstwem wzbogaceniu podatnika.

Stosownie do art. 366 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.) kilku dłużników może być zobowiązanych w ten sposób, że wierzyciel może żądać całości lub części świadczenia od wszystkich dłużników łącznie, od kilku z nich lub od każdego z osobna, a zaspokojenie wierzyciela przez któregokolwiek z dłużników zwalnia pozostałych (solidarność dłużników). W myśl natomiast § 2 tego przepisu aż do zupełnego zaspokojenia wierzyciela wszyscy dłużnicy solidarni pozostają zobowiązani.

Z istoty solidarnej odpowiedzialności dłużników wynika, że aż do zupełnego zaspokojenia wierzyciela wszyscy dłużnicy solidarni pozostają zobowiązani. Każdy z dłużników solidarnych odpowiada więc za całość długu, a nie tylko część, jaką możnaby mu przypisać poprzez np. równy podział kwoty długu pomiędzy zobowiązanych.

W sytuacji więc, gdy strona zobowiązania solidarnego spłaca całość zadłużenia bez woli czynienia tego w celu obdarowania pozostałych stron tego zobowiązania, a jedynie w zamiarze zwolnienia się z długu, poprzez samą zapłatę całości, czy też części zobowiązania solidarnego nie może dojść do obdarowania kogokolwiek. Dłużnik solidarny spłaca bowiem własny dług, a nie cudzy.

Wskazać jednak należy, że stosownie do art. 376 § 1 Kodeksu cywilnego, jeżeli jeden z dłużników solidarnych spełnił świadczenie, treść istniejącego między współdłużnikami stosunku prawnego rozstrzyga o tym, czy i w jakich częściach może on żądać zwrotu od współdłużników. Jeżeli z treści tego stosunku nie wynika nic innego, dłużnik, który świadczenie spełnił, może żądać zwrotu w częściach równych. Treść powyższego przepisu wskazuje więc, że z chwilą spełnienia świadczenia przestaje istnieć jakikolwiek stosunek pomiędzy wierzycielem a współdłużnikami solidarnymi. Natomiast dłużnik, który spełnił świadczenie, przestaje być współdłużnikiem solidarnym i staje się wierzycielem dla pozostałych współdłużników.

Dawni współdłużnicy są dalej dłużnikami - lecz wobec innego wierzyciela (dłużnika, który wierzyciela zaspokoił), w stosunku do którego odpowiadają każdy za przypadającą na niego część długu.

Biorąc powyższe pod uwagę, należy wskazać, iż spłata rat kredytu przez matkę, który to kredyt zaciągnięty został przez czterech kredytobiorców, tj. matkę, ojca, synową i syna (Wnioskodawcę) na zakup mieszkania, nie wiąże się z powstaniem obowiązku podatkowego w zakresie podatku od spadków i darowizn u Wnioskodawcy.

W odniesieniu do powołanych przez Wnioskodawcę interpretacji organów podatkowych należy stwierdzić, iż zostały one wydane w indywidualnych sprawach i nie są wiążące dla organu wydającego przedmiotową interpretację.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistniałego zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2012 r. poz. 270). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1-go Maja 10, 09-402 Płock.