IPPB2/436-355/11-2/AF

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki, przedstawione we wniosku z dnia 22 sierpnia 2011 r. (data wpływu 25 sierpnia 2011 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie wypłaty dywidendy na rzecz akcjonariuszy w formie rzeczowej - jest prawidłowe.

W dniu 25 sierpnia 2011 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie wypłaty dywidendy na rzecz akcjonariuszy w formie rzeczowej.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe.

S. S.A. (dalej: "S." lub "Spółka") posiada zatrzymane zyski z lat ubiegłych. Akcjonariusze Spółki planują podział zysku. W związku z brakiem wystarczających środków pieniężnych na wypłatę dywidendy rozważana jest wypłata dywidendy w formie rzeczowej. W tym celu planowane jest podjęcie uchwały Walnego Zgromadzenia, zgodnie z którą, dywidenda zostanie wypłacona w formie rzeczowej w drodze transferu posiadanych przez S. udziałów w spółce zależnej P. sp. z o.o. (dalej: "P."). Dokonanie przez Spółkę wypłaty dywidendy w formie niepieniężnej będzie zgodne ze Statutem S. Transfer własności udziałów P. nastąpi zgodnie z art. 180 Kodeks Spółek Handlowych w formie pisemnej z podpisami notarialnie poświadczonymi (nie będzie to jednak umowa sprzedaży). Wysokość dywidendy podlegającej wypłacie będzie odpowiadała wartości rynkowej posiadanych przez Spółkę udziałów w P.

W związku z powyższym zadano następujące pytania:

Niniejsza interpretacja dotyczy podatku od czynności cywilnoprawnych. W zakresie podatku dochodowego od osób prawnych zostanie wydane odrębne rozstrzygnięcie.

Zdaniem Wnioskodawcy

Zdaniem Spółki wypłata dywidendy przez S. na rzecz akcjonariuszy w formie rzeczowej w drodze transferu udziałów w P. nie będzie podlegała opodatkowaniu p.c.c.

Uzasadnienie stanowiska

W art. 1 ust. 1 ustawy o p.c.c. ustawodawca określił katalog czynności, które podlegają opodatkowaniu p.c.c. Czynności te zostały nazwane w przepisach ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. z 1964 r. Nr 16, poz. 93 z późn. zm., dalej: "k.c.") lub w innych przepisach prawa polskiego (np. ustanowienie hipoteki, umowy spółek prawa handlowego).

I tak, zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy o p.c.c. podatkowi temu podlegają następujące czynności cywilnoprawne:

a także zasadniczo, zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 2 ustawy o p.c.c., zmiany powyżej wymienionych umów, jeżeli powodują one podwyższenie podstawy opodatkowania p.c.c.

Szczegółowe określenie przez ustawodawcę zakresu przedmiotowego ustawy o p.c.c. poprzez enumeratywne określenie czynności podlegających opodatkowaniu ma określone konsekwencje. Ustawodawca, wprowadzając zamknięty katalog czynności podlegających opodatkowaniu, wyłączył od opodatkowania inne (nawet podobne), które nie zostały wyraźnie wskazane w przepisie. Oznacza to, że czynności niewymienione w ustawowym katalogu nie podlegają opodatkowaniu, nawet gdy wywołują skutki w sferze gospodarczej takie same bądź podobne do tych, które zostały w nim wymienione.

Spółka pragnie wskazać, że fakt objęcia p.c.c. wyłącznie czynności zawartych w zamkniętym katalogu określonym w art. 1 ust. 1 ustawy o p.c.c. był wielokrotnie podkreślany w praktyce polskich organów podatkowych. W szczególności organy potwierdzały, że w przypadku dokonania określonego świadczenia w miejsce innej czynności należy ocenić, czy opodatkowaniu podlega ta ostatnia czynność. Przykładowo, w interpretacji indywidualnej z dnia 29 kwietnia 2009 r., wydanej przez Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu (sygn. ILPB2/436-16/09-4/MK), wskazano, iż: "Szczegółowe określenie zakresu przedmiotowego ma określone konsekwencje. Ustawodawca, wprowadzając zamknięty katalog czynności podlegających opodatkowaniu, wyłączył od opodatkowania inne podobne, które nie zostały wyraźnie wskazane w przepisie. Oznacza to, że czynności nie wymienione w ustawowym katalogu nie podlegają opodatkowaniu, nawet gdy wywołują skutki w sferze gospodarczej takie same bądź podobne do tych, które zostały w nim wyliczone".

Mając powyższe na uwadze należy wskazać, że czynność polegająca na wydaniu przez Spółkę udziałów w P. w formie dywidendy rzeczowej nie została wymieniona w ustawowym katalogu czynności podlegających opodatkowaniu p.c.c. W ocenie Spółki, wypłata dywidendy rzeczowej przez Spółkę nie będzie zatem podlegała opodatkowaniu p.c.c.

Uchwały w sprawie deklaracji dywidendy rzeczowej ani dokumentu przenoszącego własność udziałów P. w wykonaniu tejże uchwały nie można traktować na równi z umową sprzedaży praw majątkowych (tj. udziałów w P.), objętą katalogiem czynności podlegających opodatkowaniu zgodnie z art. 1 ust. 1 ustawy o p.c.c. Należy bowiem zauważyć, że zgodnie z art. 535 k.c., przez umowę sprzedaży należy rozumieć czynność, w której sprzedawca zobowiązuje się przenieść na kupującego własność rzeczy i wydać mu rzecz, a kupujący zobowiązuje się rzecz odebrać i zapłacić sprzedawcy cenę.

W świetle powyższej definicji, sprzedaż jest czynnością, w której dochodzi do świadczeń ekwiwalentnych, czyli warunkiem koniecznym sprzedaży jest wzajemność świadczeń po obu stronach umowy sprzedaży - z jednej strony następuje przeniesienie własności, z drugiej zaś zapłata ceny. Jednocześnie, umowa sprzedaży jest umową konsensualną tzn. do jej zawarcia dochodzi poprzez zgodnie oświadczenie woli stron, których intencją jest zawarcie umowy sprzedaży.

Mając powyższe na uwadze, w ocenie Spółki, w analizowanej sytuacji planowanej wypłaty dywidendy nie dojdzie do sprzedaży praw z udziałów w P., gdyż powyższe dwie przesłanki zawarcia umowy sprzedaży nie są spełnione. W szczególności, w analizowanym przypadku nie mamy do czynienia ze świadczeniami ekwiwalentnymi oraz ze zgodnym oświadczeniem woli stron.

Jak wskazano w uzasadnieniu do pytania nr 1, mając na uwadze istotę prawa akcjonariuszy do udziału w zyskach spółki akcyjnej, należy stwierdzić, że w przypadku wypłaty dywidendy rzeczowej w formie udziałów dochodzi do jednostronnego świadczenia ze strony Spółki na rzecz akcjonariuszy. Jedynym podmiotem świadczącym jest w tej sytuacji podmiot wypłacający dywidendę, natomiast akcjonariusz otrzymujący dywidendę nie wykonuje żadnego świadczenia wzajemnego. W konsekwencji, wypłata dywidendy (zarówno w formie pieniężnej, jak i niepieniężnej) nie stanowi świadczenia ekwiwalentnego.

Ponadto, w przypadku wydania udziałów w ramach dywidendy w naturze nie dochodzi do czynności konsensualnej, gdyż nie mamy do czynienia ze zgodnym oświadczeniem woli stron. W szczególności, decyzja o podziale zysku i o wypłacie dywidendy jest podejmowana jednostronnie przez Walne Zgromadzenie Spółki, niezależnie od woli Spółki reprezentowanej przez Zarząd.

Ze względu na brak powyższych istotnych elementów niezbędnych do zawarcia umowy sprzedaży, należy uznać, że wypłata dywidendy w formie niepieniężnej jest osobną instytucją uregulowaną na gruncie polskiego prawa w k.s.h. Czynności tej nie można zakwalifikować jako umowy sprzedaży ani tym bardziej innej czynności objętej przepisami ustawy o p.c.c., zgodnie z art. 1 ust. 1 tej ustawy.

Biorąc pod uwagę powyższe, w ocenie Spółki wypłata dywidendy przez S. na rzecz akcjonariuszy w formie rzeczowej w drodze transferu udziałów w P. nie będzie podlegała opodatkowaniu p.c.c.

Spółka pragnie zaznaczy, iż stanowisko zbieżne z zaprezentowanym powyżej stanowiskiem Spółki przedstawił Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie w interpretacji z dnia 18 marca 2010 r., sygn. IPPB2/436-498/09-4/MZ.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (tekst jedn. Dz. U. z 2010 r. Nr 101, poz. 649 z późn. zm.) podatkowi temu podlegają następujące czynności cywilnoprawne:

Podatkowi od czynności cywilnoprawnych podlegają też zmiany ww. umów, jeżeli powodują one podwyższenie podstawy opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych oraz orzeczenia sądów, w tym również polubownych, oraz ugody, jeżeli wywołują one takie same skutki prawne (art. 1 ust. 1 pkt 2 i 3 ww. ustawy).

Ustawodawca wprowadził zasadę enumeratywnego określenia czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Jednocześnie ustawowe wyliczenie zostało wzmocnione zasadą, zgodnie z którą o kwalifikacji określonej czynności prawnej, a w konsekwencji o jej podleganiu opodatkowaniu tym podatkiem decyduje jej treść (elementy przedmiotowo istotne), a nie nazwa. Tym samym, jeżeli strony zawierają umowę i układają stosunki w jej ramach w określony sposób to dla oceny, czy powstanie obowiązek podatkowy w podatku od czynności cywilnoprawnych, w związku z dokonaniem wskazanej w ustawie czynności, miarodajne będą rzeczywiste prawa i obowiązki stron tej umowy pozwalające na ich kwalifikacje pod względem prawnym.

Szczegółowe określenie zakresu przedmiotowego ma określone konsekwencje. Ustawodawca, wprowadzając zasadę numerus clausus czynności podlegających opodatkowaniu, wyłączył od opodatkowania inne podobne, które nie zostały wyraźnie wskazane w przepisie. Oznacza to, że czynności niewymienione w ustawowym katalogu nie podlegają opodatkowaniu, nawet gdy wywołują skutki w sferze gospodarczej takie same bądź podobne do tych, które zostały w nim wyliczone.

Z przedstawionego we wniosku zdarzenia przyszłego wynika, iż S. S.A. (dalej: "S." lub "Spółka") posiada zatrzymane zyski z lat ubiegłych. Akcjonariusze Spółki planują podział zysku. W związku z brakiem wystarczających środków pieniężnych na wypłatę dywidendy rozważana jest wypłata dywidendy w formie rzeczowej. W tym celu planowane jest podjęcie uchwały Walnego Zgromadzenia, zgodnie z którą, dywidenda zostanie wypłacona w formie rzeczowej w drodze transferu posiadanych przez S. udziałów w spółce zależnej P. sp. z o.o. (dalej: "P."). Dokonanie przez Spółkę wypłaty dywidendy w formie niepieniężnej będzie zgodne ze Statutem S. Transfer własności udziałów P. nastąpi zgodnie z art. 180 Kodeks Spółek Handlowych w formie pisemnej z podpisami notarialnie poświadczonymi (nie będzie to jednak umowa sprzedaży). Wysokość dywidendy podlegającej wypłacie będzie odpowiadała wartości rynkowej posiadanych przez Spółkę udziałów w P.

Reasumując, należy stwierdzić, iż wypłata dywidendy przez Wnioskodawcę na rzecz akcjonariuszy w formie rzeczowej w drodze transferu udziałów w P. nie została wymieniona w art. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych. A zatem, powyższa czynność nie będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Odnosząc się do argumentacji Wnioskodawcy opartej na treści wskazanych interpretacji w uzasadnieniu własnego stanowiska, należy stwierdzić, iż co do zasady wiążą one w sprawie, w której zostały wydane i nie są źródłem prawa powszechnie obowiązującego. Tym samym nie stanowią podstawy prawnej przy wydawaniu interpretacji.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy). Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1 Maja 10, 09-402 Płock.