IPPB2/436-312/11-5/AF

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Pana, przedstawione we wniosku z dnia 5 sierpnia 2011 r. (data wpływu 11 sierpnia 2011 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od spadków i darowizn w zakresie skutków podatkowych zasiedzenia - jest prawidłowe.

W dniu 11 sierpnia 2011 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od spadków i darowizn w zakresie skutków podatkowych zasiedzenia.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe.

W dniu 29 czerwca 2001 r. Sąd Rejonowy wydał postanowienie, w którym stwierdził:

* w punkcie 1, iż spadek po Z.B. ostatnio zamieszkałej w J. zmarłej w dniu 28 stycznia 2000 r. w W. z mocy ustawy nabyli mąż J.B. w 1/2 części, oraz córka B.L. w 1/2 części;

* w punkcie 2, iż wchodzące w skład spadku po Z.B. gospodarstwo rolne nabyli mąż J. B. w 1/2 części oraz córka B.L. w 1/2 części;

* w punkcie 3, iż spadek po J.B. ostatnio zamieszkałym w J. zmarłym w dniu 2 kwietnia 2001 r. w J. z mocy ustawy nabyła córka B.L. w całości;

* w punkcie 4, iż wchodzące w skład spadku po J.B. gospodarstwo rolne nabyła córka B.L. w całości.

W dniu 25 października 2006 r. Sąd Rejonowy wydał postanowienie o nabyciu z mocy ustawy przez Wnioskodawcę po swojej matce B.L. całości spadku wraz z wchodzącym w jego skład gospodarstwem rolnym. Postanowienie to uprawomocniło się 16 listopada 2006 r. Gospodarstwo rolne składa się z działki nr 29, obręb 96, położnej w J. W wypisie z rejestru gruntów wydanym przez Starostwo Powiatowe w dniu 18 maja 2011 r. grunty zostały zakwalifikowane jako: tereny mieszkaniowe (według klasyfikacji oznaczone symbolem B), grunty orne (symbol RVI), pastwiska trwałe (symbol PsV), grunty zadrzewione i zakrzewione (symbol Lz-RVI). Łączna powierzchnia działki wynosi 1,8864 ha. Grunty są niehipotekowane i w rozumieniu ustawy o podatku rolnym stanowią gospodarstwo rolne.

W dniu 9 grudnia 2010 r. Wnioskodawca złożył do Sądu Rejonowego wniosek o stwierdzenie nabycia przez niego prawa własności przedmiotowej nieruchomości przez zasiedzenie. Postanowieniem z dnia 29 czerwca 2011 r. Sąd orzekł, iż własność przedmiotowej działki została nabyta w drodze zasiedzenia jednak nie przez Wnioskodawcę, ale przez jego dziadków, z datą oznaczoną na dzień 27 stycznia 1970 r., gdyż już wtedy upłynął wymagany przez prawo okres niezbędny dla zasiedzenia nieruchomości. Wnioskodawca wskazał, iż stał się więc właścicielem nieruchomości stanowiącej gospodarstwo rolne w drodze dziedziczenia, co wynika z postanowień spadkowych opisanych w punkcie 1 i 2 tj. postanowienia Sądu Rejonowego z dnia 29 czerwca 2001 r. oraz postanowienia Sądu Rejonowego z dnia 25 października 2006 r., a nie w drodze zasiedzenia, co wynika z postanowienia Sądu Rejonowego z dnia 29 czerwca 2011 r.

Obecnie Wnioskodawca chce dokonać zbycia swego gospodarstwa rolnego, a niniejszy wniosek dotyczy konsekwencji podatkowych takiego zbycia zarówno dla niego, jak i dla kupującego, w świetle podanego stanu faktycznego.

W związku z powyższym zadano następujące pytania:

Niniejsze interpretacja indywidualna dotyczy podatku od spadków i darowizn w części dotyczącej odpowiedzi na pytanie Nr 3. W zakresie podatku od spadków i darowizn w części dotyczącej odpowiedzi na pytanie Nr 1 i Nr 2 została wydana odrębna interpretacja indywidualna Nr IPPB2/436-312/11-4/AF. W zakresie podatku od czynności cywilnoprawnych zostało wydane odrębne rozstrzygnięcie. W zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych została wydana interpretacja indywidualna Nr IPPB1/415-803/11-2/AM.

Zdaniem Wnioskodawcy

Ad. 3.

Wnioskodawca nie będzie obowiązany do zapłaty podatku z tytułu nabycia nieruchomości stanowiącej gospodarstwo rolne tytułem zasiedzenia, gdyż nabył on to gospodarstwo tytułem dziedziczenia. Stwierdzenie nabycia własności przedmiotowego gospodarstwa rolnego zostało wydane na rzecz dziadków Wnioskodawcy, którzy w chwili wydania postanowienia nie żyli. Brak jest więc podmiotu, któremu można by dostarczyć decyzję o wymiarze podatku z tego tytułu, co powoduje iż zobowiązanie podatkowe nie powstanie. Stanowisko to jest zgodne z interpretacjami indywidualnymi wydanymi przy analogicznym stanie faktycznym np. z interpretacją indywidualną o sygnaturze IBPBII/1/436-201/10/ŚS wydaną przez Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

Stosownie do art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (tekst jedn. Dz. U. z 2009 r. Nr 93, poz. 768 z późn. zm.) podatkowi od spadków i darowizn podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, tytułem:

Podatkowi podlega również nabycie praw do wkładu oszczędnościowego na podstawie dyspozycji wkładem na wypadek śmierci oraz nabycie jednostek uczestnictwa na podstawie dyspozycji uczestnika funduszu inwestycyjnego otwartego albo specjalistycznego funduszu inwestycyjnego otwartego na wypadek jego śmierci (art. 1 ust. 2 ww. ustawy).

Jako, że przepisy tej ustawy nie definiują pojęcia "dziedziczenie" ("spadek"), czy "zasiedzenie" należy odwołać się do odpowiednich przepisów Kodeksu cywilnego.

Zgodnie z art. 922 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.) przez spadkobranie należy rozumieć przejście praw i obowiązków majątkowych zmarłego z chwilą jego śmierci na jedną lub kilka osób.

Z powyższej normy prawnej wynika, że spadkobiercy w zasadzie wchodzą w sytuację prawną, w jakiej pozostawał spadkodawca.

W myśl art. 172 ustawy - Kodeks cywilny posiadacz nieruchomości nie będący jej właścicielem nabywa własność, jeżeli posiada nieruchomość nieprzerwanie od dwudziestu lat jako posiadacz samoistny, chyba że uzyskał posiadanie w złej wierze. Po upływie trzydziestu lat posiadacz nieruchomości nabywa jej własność, choćby uzyskał posiadanie w złej wierze.

Dobra wiara posiadacza istnieje wtedy, gdy posiadacz jest przekonany, że posiada rzecz zgodnie z przysługującym mu prawem, a to przekonanie jest uzasadnione okolicznościami danego przypadku, przy czym dobrą wiarę wyłącza nie tylko pozytywna wiadomość o braku uprawnienia, ale i brak wiadomości spowodowany niedbalstwem. Dobra wiara w powyższym rozumieniu i będąca jej przeciwstawieniem zła wiara pełnią tę samą funkcję we wszystkich stosunkach prawno-rzeczowych.

Zasiedzenie jest tzw. instytucją dawności, służącą korygowaniu rzeczywistego stanu posiadania ze stanem prawnym. Prowadzi ono do nabycia przez posiadacza własności na skutek długotrwałego posiadania przez niego rzeczy, czemu towarzyszy utrata własności przez dotychczasowego właściciela, który w przeszłości utracił posiadanie rzeczy. Poprzez zasiedzenie można nabyć własność rzeczy ruchomych i nieruchomych, udziału we współwłasności, prawa użytkowania wieczystego, służebność gruntową. Zasiedzenie jest instytucją prowadzącą do nabycia prawa na skutek upływu czasu. Umożliwia ono, sankcjonując stan faktyczny, usunięcie długotrwałej niezgodności między stanem prawnym a stanem posiadania. Uregulowane zostało generalnie w art. 172-177 Kodeksu cywilnego. Na skutek zasiedzenia, które następuje ex lege, dotychczasowy uprawniony traci swoje prawo, a nabywca uzyskuje je niezależnie od niego; jest więc ono pierwotnym sposobem nabycia prawa podmiotowego.

Podłożem instytucji zasiedzenia jest taki stan faktyczny, który w swej istocie nie opiera się całkowicie na prawie własności. Jego istotnym elementem musi bowiem być posiadanie określane mianem "posiadania samoistnego", polegające na faktycznym władaniu rzeczą "jak właściciel" (art. 172 § 1 w zw. z art. 336 Kodeksu cywilnego). Konieczne jest zatem wykonywanie przez posiadacza wszelkich czynności faktycznych wskazujących na samodzielny, rzeczywisty, niczym nie skrępowany stan władztwa, bez jednoczesnej legitymacji prawnej w postaci prawa własności.

Jak z powyższego wynika nabycie tytułem zasiedzenia jest tytułem odrębnym od nabycia tytułem dziedziczenia (spadku). Nabycie tytułem zasiedzenia jest tzw. nabyciem pierwotnym dokonywanym przez posiadacza nieruchomości nie będącego jej właścicielem i jest stwierdzane przez sąd w sytuacji gdy rzeczywisty stan posiadania jest inny niż stan prawny nieruchomości.

Jeżeli więc w postanowieniu stwierdzającym zasiedzenie sąd wskaże, iż termin zasiedzenia upłynął przed dniem śmierci spadkodawcy tj. nieruchomość znajdowała się w posiadaniu spadkodawcy tak długo, iż wypełnione zostały terminy ustawowe - zasiedzenie może być wykonane jedynie w jego imieniu (spadkodawcy). Oznacza to, że nawet gdy z wnioskiem wystąpi jego spadkobierca, lecz sąd w postanowieniu stwierdzającym zasiedzenie stwierdzi, iż zasiedzenia dokonał spadkodawca - a tym samym nabył własność nieruchomości tym tytułem (zasiedzenie następuje z mocy prawa; postępowanie przed sądem jedynie ten stan potwierdza), to w takiej sytuacji spadkobiercy nabędą własność nieruchomości w drodze spadkobrania, a nie w drodze zasiedzenia, bowiem nabycie własności w drodze zasiedzenia powstało jeszcze za życia spadkodawcy.

Natomiast w sytuacji, gdy sąd w postanowieniu stwierdzającym zasiedzenie wskaże, iż okres potrzebny do nabycia własności przez zasiedzenie nie upłynął przed śmiercią spadkodawcy to spadkobierca osoby, która była posiadaczem nieruchomości, lecz do chwili śmierci nie nabyła jej przez zasiedzenie, może żądać stwierdzenia zasiedzenia na swoją rzecz z zaliczeniem okresu posiadania spadkodawcy w takiej części, w jakiej dziedziczy.

Zgodnie z art. 5 cyt. ustawy obowiązek podatkowy ciąży na nabywcy własności rzeczy i praw majątkowych.

Obowiązek podatkowy przy nabyciu w drodze zasiedzenia powstaje z chwilą uprawomocnienia się postanowienia sądu stwierdzającego zasiedzenie - art. 6 ust. 1 pkt 6 powołanej ustawy. Sąd w postanowieniu o stwierdzeniu nabycia własności rzeczy lub praw majątkowych określa datę, w której doszło do zasiedzenia.

Stosownie do art. 15 ust. 2 ww. ustawy nabycie własności w drodze zasiedzenia podlega opodatkowaniu w wysokości 7% podstawy opodatkowania.

W myśl natomiast art. 6 ust. 1 pkt 1 powołanej ustawy - przy nabyciu w drodze dziedziczenia-obowiązek podatkowy powstaje z chwilą przyjęcia spadku. Jeżeli nabycie niezgłoszone do opodatkowania stwierdzono następnie pismem, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą sporządzenia pisma; jeżeli pismem takim jest orzeczenie sądu, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą uprawomocnienia się orzeczenia - art. 6 ust. 4 zdanie pierwsze cyt. ustawy. Podatek od nabycia w drodze dziedziczenia (spadku) oblicza się wg skali określonej w treści art. 15 ust. 1 wskazanej ustawy.

Z przedstawionego we wniosku zdarzenia przyszłego wynika, iż w dniu 9 grudnia 2010 r. Wnioskodawca złożył do Sądu Rejonowego wniosek o stwierdzenie nabycia przez niego prawa własności przedmiotowej nieruchomości przez zasiedzenie. Postanowieniem z dnia 29 czerwca 2011 r. Sąd orzekł, iż własność przedmiotowej działki została nabyta w drodze zasiedzenia jednak nie przez Wnioskodawcę, ale przez jego dziadków, z datą oznaczoną na dzień 27 stycznia 1970 r., gdyż już wtedy upłynął wymagany przez prawo okres niezbędny dla zasiedzenia nieruchomości. Wnioskodawca wskazał, iż stał się więc właścicielem nieruchomości stanowiącej gospodarstwo rolne w drodze dziedziczenia, co wynika z postanowień spadkowych opisanych w punkcie 1 i 2 tj. postanowienia Sądu Rejonowego z dnia 29 czerwca 2001 r. oraz postanowienia Sądu Rejonowego z dnia 25 października 2006 r., a nie w drodze zasiedzenia, co wynika z postanowienia Sądu Rejonowego z dnia 29 czerwca 2011 r.

Biorąc pod uwagę opisane we wniosku zdarzenie przyszłe oraz przedstawiony powyżej stan prawny, należy stwierdzić, że Wnioskodawca nie będzie zobowiązany do zapłaty podatku z tytułu zasiedzenia na podstawie ustawy o podatku od spadków i darowizn, bowiem nabył gospodarstwo rolne w drodze dziedziczenia.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy). Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1 Maja 10, 09-402 Płock.