IPPB2/436-305/14-2/MZ

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r. poz. 749 z późn. zm.) oraz § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko przedstawione we wniosku z dnia 28 kwietnia 2014 r. (data wpływu do tut. Biura 9 czerwca 2014 r.) o wydanie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie skutków nabycia wierzytelności w ramach wynagrodzenia z tytułu umorzenia dobrowolnego akcji SKA (zbycia akcji SKA w celu ich umorzenia) - jest prawidłowe.

W dniu 9 czerwca 2014 r. wpłynął ww. wniosek o wydanie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie skutków podatkowych nabycia wierzytelności w ramach wynagrodzenia z tytułu umorzenia dobrowolnego akcji SKA (zbycia akcji SKA w celu ich umorzenia).

We wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe.

Wnioskodawca jest funduszem inwestycyjnym zamkniętym aktywów niepublicznych (dalej: FIZ) utworzonym na podstawie przepisów ustawy z 27 maja 2004 r. o funduszach inwestycyjnych (tekst jedn.: Dz. U. Z 2014, poz. 157; dalej: ustawa o FI). W ramach posiadanych aktywów FIZ jest akcjonariuszem dwóch spółek komandytowo-akcyjnych (dalej: SKA). FIZ oraz należące do niej SKA są częścią Grupy Kapitałowej działającej w branży budowlanej (deweloperskiej), w której skład wchodzi kilkanaście podmiotów. Struktura Grupy Kapitałowej opiera się w dużej części na powoływaniu i funkcjonowaniu celowych spółek operacyjnych przeznaczonych do prowadzenia konkretnych projektów inwestycyjnych (deweloperskich). Taka struktura stwarza konieczność pozyskiwania i przeznaczenia odpowiedniego finansowania w Grupie dla planowanych/ prowadzonych projektów (spółek operacyjnych). Na obecnym etapie finansowanie to było pozyskiwanie i przekazywane z poziomu podmiotów, które w danym momencie dysponowały odpowiednimi wolnymi środkami, czego skutkiem jest występująca złożona struktura finansowania wewnątrz Grupy.

W tym zakresie m.in. SKA udzielały pożyczek na rzecz spółek operacyjnych zajmującym się działalnością deweloperską - pożyczki były przeznaczone na prowadzenie działalności gospodarczej pożyczkobiorców, przede wszystkim w zakresie ich działalności deweloperskiej. Portfel tych pożyczek udzielanych przez SKA jest zróżnicowany - udzielane pożyczki mają różne wartości, terminy spłaty, warunki spłaty i mechanizmy płatności (spłaty miesięczne, spłaty na koniec okresu umowy, itp.).

Ze względu na powyższą skomplikowaną strukturę finansowania grupowego, obecnie taki system wymaga odpowiedniego dodatkowego stałego nadzoru i monitorowania w zakresie przepływu środków pieniężnych wewnątrz Grupy. Stanowi to dodatkowe obciążenie administracyjne wewnątrz Grupy i powoduje, że obecne rozwiązanie, z perspektywy biznesowej, finansowej i ekonomicznej, staje się coraz mniej wydolne i racjonalnie uzasadnione. Wraz z rozpoczynaniem i rozwojem kolejnych projektów, dla których wymagane jest pozyskanie finansowania, problemy te coraz bardziej się pogłębiają.

W związku z tym w ramach Grupy podjęta została decyzja o wydzieleniu w ramach Grupy funkcji zapewniania finansowania dla podmiotów z Grupy ("wewnętrzny bank" dla Grupy) do jednego podmiotu niezwiązanego z bieżącą działalnością operacyjną Grupy i skumulowaniu w ramach tego podmiotu przyszłego i obecnego finansowania Grupy. Na podmiot taki wybrany został FIZ (Wnioskodawca), m.in. ze względu na jego bezpośrednie niezaangażowanie w działalność deweloperską i jego rolę i cele w Grupie obejmujące efektywne zarządzanie powierzonymi aktywami. Przy tym, założeniem jest, że FIZ powierzaną mu rolę, w zakresie bieżących potrzeb finansowych oraz wcześniej udzielanego finansowania, przejmie w jak najkrótszym terminie. Tylko w takim zakresie możliwe jest bowiem uproszczenie i zracjonalizowanie obecnej struktury finansowania wewnątrz Grupy i nadanie jej racjonalności i dalszej wydolności.

Jednocześnie, SKA, których Wnioskodawca jest akcjonariuszem, przeznaczone są w dalszej perspektywie do likwidacji ze względu na wyczerpanie w obecnej strukturze Grupy ich roli. Przy tym, ze względu na długotrwały okres postępowania likwidacyjnego SKA, przekraczający okres 12 miesięcy, nie da się bezpośrednio i krótkim okresie osiągnąć zakładanego celu przekazania istniejącego w SKA portfela wierzytelności pożyczkowych do Wnioskodawcy (wierzytelności te zostałyby przekazane dopiero po zakończeniu likwidacji i przekazaniu majątku likwidacyjnego SKA do FIZ. Zatem, rozważanym rozwiązaniem zmierzającym do wcześniejszego osiągnięcia zakładanego skutku i celu likwidacji SKA, tj. przekazania portfela wierzytelności do FIZ, jest wcześniejsze przekazanie przez poszczególne SKA portfela wierzytelności pożyczkowych do FIZ w ramach wypłaty wynagrodzenia na rzecz Wnioskodawcy z tytułu umorzenia akcji SKA w formie przeniesienia wierzytelności pożyczkowych przysługujących SKA z tytułu udzielonych przez SKA pożyczek. Działanie to miałoby na celu usprawnienie procesu przekazywanie funkcji finansowania Grupy do jednego podmiotu, którym ma być FIZ (Wnioskodawca).

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytania.

1. Czy w przedstawionym zdarzeniu przyszłym uzyskanie przez Wnioskodawcę wierzytelności pożyczkowych od SKA (których Wnioskodawca jest akcjonariuszem) w ramach wynagrodzenia za umorzenie dobrowolne akcji SKA będzie powodowało powstanie po stronie Wnioskodawcy przychodu/dochodu podlegającego opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób prawnych (CIT).

2. Czy w przedstawionym zdarzeniu przyszłym nabycie wierzytelności w ramach wynagrodzenia z tytułu umorzenia dobrowolnego akcji SKA (zbycia akcji SKA w celu ich umorzenia) będzie podlegało opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych (p.c.c.).

3. Czy w przedstawionym zdarzeniu przyszłym uzyskanie przez Wnioskodawcę wierzytelności pożyczkowych od SKA (których Wnioskodawca jest akcjonariuszem) w ramach wypłaty wynagrodzenia za umorzenie dobrowolne akcji SKA będzie podlegało opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług (VAT) po stronie Wnioskodawcy.

Niniejsza interpretacja dotyczy podatku od czynności cywilnoprawnych, w pozostałym zakresie zostaną wydane odrębne rozstrzygnięcia.

Zdaniem Wnioskodawcy, w przedstawionym zdarzeniu przyszłym przekazanie wierzytelności pożyczkowych przez SKA (których Wnioskodawca jest akcjonariuszem) w ramach umorzenia dobrowolnego akcji SKA należących do Wnioskodawcy nie będzie podlegało opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych (p.c.c.) po stronie Wnioskodawcy. Tego rodzaju czynność nie została zawarta w katalogu czynności podlegających p.c.c., wyliczonych w art. 1 ust. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych.

W myśl art. 1 ust. 1 ustawy o p.c.c. podatkowi od czynności cywilnoprawnych podlegają:

Ustawodawca wprowadził zasadę enumeratywnego określenia czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Jednocześnie ustawowe wyliczenie zostało wzmocnione zasadą, zgodnie z którą o kwalifikacji określonej czynności prawnej, a w konsekwencji o jej podleganiu opodatkowaniu tym podatkiem decyduje jej treść (elementy przedmiotowo istotne), a nie nazwa. Tym samym, jeżeli strony zawierają umowę i układają stosunki w jej ramach w określony sposób to dla oceny, czy powstanie obowiązek podatkowy w podatku od czynności cywilnoprawnych, w związku z dokonaniem wskazanej w ustawie czynności, miarodajne będą rzeczywiste prawa i obowiązki stron tej umowy pozwalające na ich kwalifikacje pod względem prawnym.

Stosownie do art. 359 w zw. z art. 126 § 1 pkt 2 k.s.h. akcje SKA mogą być umorzone między innymi w drodze nabycia akcji przez spółkę (umorzenie dobrowolne). k.s.h. stanowi, że nabycie akcji przez spółkę następuje za wynagrodzeniem. Wysokość wynagrodzenia przysługującego wspólnikowi, którego udziały będą nabyte, zostaje określona w uchwale zgromadzenia wspólników. Wskazane przepisy nie precyzują jednakże na podstawie jakiej czynności następuje to nabycie.

Zgodnie z art. 535 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.) przez umowę sprzedaży sprzedawca zobowiązuje się przenieść na kupującego własność rzeczy i wydać mu rzecz, a kupujący zobowiązuje się rzecz odebrać i zapłacić sprzedawcy cenę, przy czym stosownie do art. 555 powołanej ustawy, przepisy o sprzedaży rzeczy stosuje się odpowiednio, między innymi, do sprzedaży praw majątkowych. Należy zauważyć, że jednym z elementów przedmiotowo istotnych umowy sprzedaży jest cena, podczas gdy art. 359 § 2 ustawy - Kodeks spółek handlowych, wskazuje, iż w przypadku nabycia od akcjonariuszy akcji przez spółkę w celu ich umorzenia występuje wynagrodzenie. Termin "wynagrodzenie" nie jest tożsamy z pojęciem "cena". W związku z czym stwierdzić należy, iż użyty w art. 359 § 2 ww. ustawy termin "wynagrodzenie świadczy, iż czynność, której przepis dotyczy nie stanowi sprzedaży w rozumieniu art. 535 ustawy - Kodeks cywilny.

Biorąc powyższe pod uwagę należy wskazać, iż instytucja umorzenia akcji w SKA w drodze nabycia przez SKA akcji jest ściśle związana ze stosunkiem uczestnictwa w spółce i musi wynikać z umowy spółki, tym samym jest to norma o charakterze lex specialis w stosunku do przepisów Kodeksu cywilnego.

SKA, zgodnie z opisem zdarzenia przyszłego, dokona nabycia od Wnioskodawcy części akcji własnych w celu ich umorzenia (umorzenie dobrowolne, za wynagrodzeniem). Wynagrodzenie z tytułu nabycia udziałów w celu ich umorzenia zostanie na rzecz Spółki uregulowane w naturze, poprzez przeniesienie tytułem wynagrodzenia za umorzenie wierzytelności pożyczkowych przysługujących SKA).

Ustawodawca, wprowadzając zasadę numerus clausus czynności podlegających opodatkowaniu, wyłączył od opodatkowania inne podobne czynności, które nie zostały wyraźnie wskazane w przepisie. Oznacza to, że czynności niewymienione w ustawowym katalogu nie podlegają opodatkowaniu, nawet, gdy wywołują skutki w sferze gospodarczej takie same bądź podobne do tych, które zostały w nim wyliczone.

Konsekwentnie, uzyskanie wynagrodzenia w formie rzeczowej lub w naturze przez Wnioskodawcę w ramach zbycia akcji SKA na ich rzecz w celu ich umorzenia (umorzenie dobrowolne), jako szczególny rodzaj umowy niewymienionej w katalogu przedmiotów podatku od czynności cywilnoprawnych, nie podlega temu podatkowi.

Stanowisko takie znajduje potwierdzenie w interpretacjach indywidualnych m.in. interpretacjach Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 16 lipca 2012 r. (nr IPPB2/436-226/12-2/AF) oraz z 12 sierpnia 2009 r. (nr IPPB2/436-179/09-2/MZ).

Reasumując, należy więc stwierdzić, iż przeniesienie wierzytelności pożyczkowych w ramach wypłaty wynagrodzenia z tytułu umorzenia dobrowolnego akcji SKA nie należy do katalogu czynności cywilnoprawnych wskazanych w art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy o p.c.c. i tym, samym nie będzie podlegała opodatkowaniu p.c.c.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej opisanego zdarzenia przyszłego jest prawidłowe.

Mając powyższe na względzie, stosownie do art. 14c § 1 Ordynacji podatkowej, odstąpiono od uzasadnienia prawnego dokonanej oceny stanowiska wnioskodawcy.

Odnosząc się do argumentacji Wnioskodawcy opartej na treści wskazanych interpretacji indywidualnych w uzasadnieniu własnego stanowiska, należy stwierdzić, iż interpretacje te co do zasady wiążą w sprawie, w której zostały wydane i nie są źródłem prawa powszechnie obowiązującego. Tym samym nie stanowią podstawy prawnej przy wydawaniu interpretacji.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2012 r. poz. 270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1-go Maja 10, 09-402 Płock.