IPPB2/436-294/14-2/MZ

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r. poz. 749 z późn. zm.) oraz § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko - przedstawione we wniosku z dnia 26 maja 2014 r. (data wpływu 2 czerwca 2014 r.) o wydanie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie skutków podatkowych przeniesienia aktywów w ramach umowy powiernictwa z majątku zleceniodawcy do majątku powiernika jak również późniejsze zwrotne przekazanie tych aktywów - jest prawidłowe.

W dniu 2 czerwca 2014 r. został złożony ww. wniosek o wydanie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie skutków podatkowych przeniesienia aktywów w ramach umowy powiernictwa z majątku zleceniodawcy do majątku powiernika jak również późniejsze zwrotne przekazanie tych aktywów.

We wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe.

Wnioskodawca jest osobą fizyczną prowadzącą jednoosobową działalność gospodarczą w oparciu o wpis do ewidencji działalności gospodarczej. Wnioskodawca prowadzi kancelarię prawną "Anna P. Kancelaria Adwokacka" świadczącą na rzecz swoich klientów kompleksowe usługi w zakresie doradztwa prawnego oraz podatkowego. Aktualnie Wnioskodawca zamierza uruchomić dla klientów nowy produkt polegający na świadczeniu usług powiernictwa na rzecz swoich klientów. Powiernictwo ma dotyczyć trzymania w imieniu i na rzecz klienta udziałów, akcji w spółkach prawa handlowego (zarówno krajowych jak i zagranicznych), a także innych instrumentów finansowych (np. obligacji).

Istotą zawarcia umowy powiernictwa jest zapewnienie klientowi anonimowości względem osób trzecich w zakresie posiadanych przez klienta aktywów. Wnioskodawca wskazuje, że jest to jedyny cel takiej umowy, tj. w żadnym wypadku celem zawarcia umowy nie będzie obejście powszechnie obowiązujących przepisów prawa dotyczących ograniczeń w zakresie nabywania określonych aktywów przez nierezydentów (np. ograniczenia w zakresie nabywania nieruchomości, bądź spółek inwestujących w nieruchomości).

Zgodnie z postanowieniami umowy powiernik zobowiązuje się do trzymania instrumentów finansowych w imieniu i na rzecz klienta. W tym celu własność instrumentów finansowych przenoszona jest na rzecz powiernika. Zgodnie z zawartą umową wszelkie pożytki pobierane z instrumentów finansowych należą do klienta. Powiernik nie jest uprawniony do wykonywania działań na instrumentach finansowych w zakresie przekraczającym jego umocowanie. W szczególności nie może dokonywać czynności rozporządzających aktywami polegających m.in. na ich zbywaniu, zastawianiu etc. Wszelkie pożytki osiągnięte z instrumentów finansowych będą przekazywane klientowi w terminach określonych w umowie powiernictwa, bądź też po ustaniu stosunku powiernictwa. W ramach umowy aktywa będą również przenoszone zwrotnie na rzecz klienta. W tej sytuacji możliwe są dwa rozwiązania:

Zwrotne przeniesienie tych aktywów, które pierwotnie zostały przeniesione na rzecz powiernika celem wykonanej umowy,

Zwrotne przeniesienie innych aktywów (gotówki, instrumentów finansowych, innych składników majątkowych), w przypadku gdy na polecenie klienta doszło do zbycia przekazanych aktywów (a następnie przekazania gotówki bądź innych aktywów nabytych na polecenie klienta po transakcji).

Powiernik otrzymuje wynagrodzenie w związku ze świadczeniem usług na rzecz klienta.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie.

Czy przeniesienie aktywów w ramach umowy powiernictwa z majątku zleceniodawcy do majątku powiernika jak również późniejsze zwrotne przekazanie tych aktywów podlegać będzie opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Zdaniem Wnioskodawcy, w ocenie Wnioskodawcy zwrotne przekazanie aktywów w ramach umowy powierniczej nie będzie podlegało podatkowi od czynności cywilnoprawnych.

Zgodnie z art. 1 ust. 1 ustawy o p.c.c. podatkowi podlegają:

Wymieniony w art. 1 ust. 1 ustawy o p.c.c. katalog czynności podlegających opodatkowaniu p.c.c. ma charakter zamknięty. Z cytowanego przepisu wynika, że opodatkowaniu p.c.c. podlegają transakcje przeniesienia własności aktywów/praw majątkowych jednak tylko na podstawie tytułów wymienionych w niniejszym przepisie. Oznacza to, że sam fakt przesunięcia aktywów pomiędzy podmiotami nie jest wystarczającą przesłanką do stwierdzenia, że transakcja podlega opodatkowaniu p.c.c. Kluczowym elementem wymagającym analizy jest tytuł prawny do takiego przeniesienia. W przedstawionym zdarzeniu przyszłym tytułem prawnym do przeniesienia aktywów jest umowa powiernictwa (umowa nienazwana zawarta na zasadzie swobody umów określonej w przepisach prawa cywilnego). Umowa ta nie zawiera elementów charakterystycznych dla umowy sprzedaży, pożyczki bądź innej umowy wymienionej w art. 1 ustawy o p.c.c.

W przypadku przeniesienia własności aktywa pomiędzy powiernikiem, a zleceniodawcą czynność ta ma jedynie charakter czynności wykonawczej w stosunku do pierwotnej umowy powiernictwa.

Umowa powiernictwa ma charakter podobny do umowy zlecenia. Zgodnie z art. 734 § 1 Kodeksu cywilnego przez umowę zlecenia przyjmujący zlecenie (w tym przypadku: powiernik) zobowiązuje się do dokonania określonej czynności prawnej (trzymanie i zarządzanie instrumentami finansowymi) dla dającego zlecenie. Zgodnie z art. 740 Kodeksu cywilnego (zdanie drugie) zleceniobiorca powinien wydać zleceniodawcy wszystko co przy wykonywaniu zlecenia dla niego uzyskał, chociażby w imieniu własnym. Konsekwentnie przeniesienie własności aktywów lub ich zwrot są immanentną cechą łączącego ich stosunku prawnego, a nie niezależnym, samoistnym świadczeniem.

Ponadto, istotą opodatkowania p.c.c. jest opodatkowanie podatkiem kapitałowym przesunięć majątkowych pomiędzy podatnikami, które skutkują powstaniem określonych korzyści dla stron umowy (sprzedaż, pożyczenie pieniędzy etc.). W analizowanej sytuacji mamy do czynienia z transakcją podobną do zlecenia, na podstawie której powiernik zobowiązuje się do zarządzania określonymi składnikami majątku w zamian za wynagrodzenie. W konsekwencji, wartością transakcji nie jest w tym przypadku wartość składników majątkowych przesuniętych w ramach stosunku powiernictwa, lecz wynagrodzenie powiernika, które jako wynagrodzenie z tytułu świadczenia usług podlega opodatkowaniu VAT.

Biorąc powyższe pod uwagę, nie można stwierdzić, że przesunięcie aktywów w ramach umowy powierniczej (w tym ich zwrot zleceniodawcy) stanowi czynność opodatkowaną p.c.c. Z tego względu, w ocenie Wnioskodawcy, należy uznać jego stanowisko za prawidłowe.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej opisanego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (Dz. U. z 2010 r. Nr 101, poz. 649 z późn. zm.) podatkowi temu podlegają następujące czynności cywilnoprawne:

Podkreślić należy, iż ustawa o podatku od czynności cywilnoprawnych zawiera zamknięty katalog czynności objętych tym podatkiem. Oznacza to, że opodatkowaniu podlegają tylko rodzaje umów wymienionych w regulacji art. 1 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy.

Ustawodawca wprowadził zasadę enumeratywnego określenia czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Szczegółowe określenie zakresu przedmiotowego ma określone konsekwencje. Ustawodawca, wprowadzając w ustawie o podatku od czynności cywilnoprawnych zasadę numerus clausus czynności podlegających opodatkowaniu, wyłączył od opodatkowania inne podobne, które nie zostały wyraźnie wskazane w przepisie. Oznacza to, że czynności niewymienione w ustawowym katalogu nie podlegają opodatkowaniu, nawet gdy wywołują skutki w sferze gospodarczej takie same bądź podobne do tych, które zostały w nim wyliczone.

Powiernictwo jako instytucja prawna nie jest uregulowane w prawie polskim. Zatem umowa powiernicza należy do kategorii umów nienazwanych. Podstawą do konstruowania czynności powierniczych jest wyrażona w art. 3531 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. z 2014 r. poz. 121) zasada swobody kontraktowej. Zgodnie z tym przepisem, strony zawierające umowę mogą ułożyć stosunek prawny według swego uznania, byleby jego treść lub cel nie sprzeciwiały się właściwości (naturze) stosunku, ustawie ani zasadom współżycia społecznego.

Najczęściej podstawą do skonstruowania umowy powierniczej jest umowa zlecenia. Prawa i obowiązki stron tej umowy należy zatem zasadniczo oceniać według przepisów o zleceniu.

Jak wynika z art. 734 i 735 Kodeksu cywilnego, istotą umowy zlecenia jest odpłatne lub nieodpłatne dokonanie określonej czynności prawnej w imieniu dającego zlecenie lub jeżeli tak stanowi umowa w imieniu własnym lecz na rachunek zlecającego. W tym ostatnim wypadku wszelkie nabycie praw lub rzeczy ma charakter powierniczy (finduicjalny), a przyjmujący zlecenie ma obowiązek wydać zlecającemu wszystko, co przy wykonaniu zlecenia dla niego uzyskał, chociażby w imieniu własnym (art. 740 zdanie drugie Kodeksu cywilnego).

Reasumując, należy stwierdzić, że przeniesienie aktywów w ramach umowy powiernictwa z majątku zleceniodawcy do majątku powiernika jak również późniejsze zwrotne przekazanie tych aktywów, jako czynność nie wymieniona w art. 1 ust. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, nie będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2012 r. poz. 270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1-go Maja 10, 09-402 Płock.