IPPB2/436-286/10-2/AF

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Pani, przedstawione we wniosku z dnia 12 sierpnia 2010 r. (data wpływu 16 sierpnia 2010 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od spadków i darowizn w zakresie zachowania prawa do ulgi wynikającej z art. 16 ustawy o podatku od spadków i darowizn - jest prawidłowe.

W dniu 16 sierpnia 2010 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie zachowania prawa do ulgi wynikającej z art. 16 ustawy o podatku od spadków i darowizn.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe.

Na mocy postanowienia Sądu Rejonowego dla W. w W., Wydział I Cywilny, wydanego w dniu 22 grudnia 2008 r. Wnioskodawczyni nabyła w całości spadek po zmarłej Bronisławie G., która była siostrą prababci Wnioskodawczyni. Spadkodawczyni, Bronisława G., ostatnio zamieszkała w W. przy ul. Ł. zmarła 15 sierpnia 2002 r. W skład spadku weszło spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego o powierzchni 33,4 m^2, położonego w W., w dzielnicy P.przy ul. Ł. Na mocy przepisów ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn, Wnioskodawczyni zalicza się do II grupy podatkowej. Na mocy art. 16 ust. 2 pkt 5 ustawy, dnia 20 lipca 2009 r. Wnioskodawczyni zostało wydane przez Urząd Skarbowy W. warunkowe zaświadczenie, warunkowo zwalniające Wnioskodawczynię z obowiązku zapłaty podatku od otrzymanego spadku. W dniu 4 marca 2010 r. Wnioskodawczyni uzyskała potwierdzenie zameldowania na pobyt stały w nabytym w drodze spadku lokalu przy ul. Ł.

Wnioskodawczyni obecnie studiuje dziennie, nie może podjąć stałej pełnoetatowej pracy i uzyskuje bardzo niskie zarobki z tytułu zlecenia oraz umów o dzieło. Wnioskodawczyni jest osobą niezamężną, w otrzymanym w spadku mieszkaniu musi utrzymać się sama. Lokal mieszkalny, który Wnioskodawczyni otrzymała w spadku zarządzany jest przez Spółdzielnię Mieszkaniową, czynsz dla mieszkania został niedawno podwyższony i aktualnie wynosi 420 zł dla powierzchni 33,4 m^2. Przy niskich zarobkach, braku możliwości finansowego wsparcia od rodziny i jednocześnie bardzo wysokim czynszu Wnioskodawczyni nie jest w stanie utrzymać się w otrzymanym w spadku lokalu. Ponadto Wnioskodawczyni od kilku lat cierpi na rwę kulszową, przyjmuje leki, których koszt również znacząco ją obciąża. W trudnej sytuacji materialnej spełnienie warunku z art. 16 ust. 2 pkt 5 jest dla Wnioskodawczyni bardzo trudne do wykonania. Wnioskodawczyni chciałaby skorzystać z zapisu zawartego w art. 16 ust. 7 pkt 2 ustawy o podatku od spadków i darowizn, sprzedać otrzymany w spadku lokal mieszkalny i w ciągu sześciu miesięcy od sprzedaży zakupić tańsze mieszkanie, położone poza granicami W., w P. (powiat p.) lub P., gdzie ceny mieszkań oraz czynsze są znacznie niższe ewentualnie na obrzeżach miasta stołecznego W. Analizując oferty sprzedaży mieszkań w dzielnicy P., w okolicy ul. Ł., Wnioskodawczyni szacuje, że metr kwadratowy mieszkania kosztuje ponad 8 tys. zł, podczas gdy w P. ceny te oscylują w granicy 6-6,5 tys. za metr kwadratowy. Wnioskodawczyni chciałaby zakupić mieszkanie o podobnej powierzchni i niższym czynszu lub mieszkanie bezczynszowe o niskich kosztach utrzymania. Środki uzyskane z różnicy między ceną mieszkania sprzedanego, a nabytego Wnioskodawczyni przeznaczy na pokrycie kosztów utrzymania lokalu.

W związku z powyższym zadano następujące pytania:

Zdaniem Wnioskodawcy:

Po zapoznaniu się z regulacjami ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn oraz po przeanalizowaniu linii orzeczniczej Sądów Administracyjnych w podobnych stanach faktycznych, Wnioskodawczyni stoi na stanowisku, że bardzo wysoki czynsz (420 zł plus opłaty z liczników), jaki Wnioskodawczyni musi opłacać w otrzymanym w drodze dziedziczenia lokalu mieszkalnym, przy bardzo niskich środkach na utrzymanie oraz konieczności opłacenia potrzebnych lekarstw, stanowią uzasadnioną konieczność zmiany warunków mieszkaniowych i miejsca zamieszkania. Obecnie Wnioskodawczyni, nie jest bowiem w stanie utrzymać się w lokalu i wypełnić warunku zamieszkiwania tam przez okres 5 lat. Mieszkanie poza granicami W. jest tańsze, koszty jego utrzymania są niższe, jak również koszty życia są niższe, aniżeli w W. Kupując mieszkanie w P. (powiat pruszkowski) lub P., uwzględniając jedynie lokale o niższym czynszu, Wnioskodawczyni będzie w stanie dokonywać koniecznych opłat i zamieszkiwać tam do końca wymaganego przez ustawę okresu 5 lat od zameldowania. Zdaniem Wnioskodawczyni, biorąc pod uwagę jej sytuację materialną, na mocy art. 16 ust. 7 ustawy o podatku od spadków i darowizn, w przypadku sprzedaży mieszkania uzyskanego w drodze dziedziczenia i zakupu innego, tańszego w utrzymaniu, o niższym czynszu, znajdującego się na obrzeżach lub poza granicami W., nie będzie podstawy do wygaśnięcia decyzji o przysługującej warunkowo uldze podatkowej.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

Spadek jest instytucją regulowaną przepisami zawartymi w ustawie z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.). W myśl art. 922 § 1 ww. ustawy przez spadkobranie należy rozumieć przejście praw i obowiązków majątkowych zmarłego z chwilą jego śmierci na jedną lub kilka osób.

Zgodnie z art. 924 Kodeksu cywilnego, spadek otwiera się z chwilą śmierci spadkodawcy. Natomiast, stosownie do przepisu art. 925 tej ustawy, spadkobierca nabywa spadek z chwilą otwarcia spadku. Prawomocne postanowienie sądu ma charakter deklaratoryjny i stwierdza jedynie nabycie spadku przez spadkobiercę (art. 1025 § 1 Kodeksu cywilnego).

Biorąc pod uwagę powyższe uregulowania prawne stwierdzić należy, że w przedmiotowej sytuacji nabycie lokalu mieszkalnego w drodze spadku nastąpiło z dniem śmierci spadkodawczyni, czyli z dniem 15 sierpnia 2002 r.

Zatem w niniejszej sprawie znajdą zastosowanie przepisy ustawy o podatku od spadków i darowizn w brzmieniu obowiązującym do 31 grudnia 2006 r. Zgodnie bowiem z treścią art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 16 listopada 2006 r. o zmianie ustawy o podatku od spadków i darowizn oraz ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych (Dz. U. z 2006 r. Nr 222, poz. 1629) do nabycia własności rzeczy lub praw majątkowych, które nastąpiło przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy, stosuje się przepisy ustawy o podatku od spadków i darowizn w brzmieniu obowiązującym przed dniem 1 stycznia 2007 r.

W myśl art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (tekst jedn.: Dz. U. z 2004 r. Nr 142, poz. 1514 z późn. zm.), w brzmieniu obowiązującym do 31 grudnia 2006 r., podatkowi temu podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej tytułem spadku.

Zgodnie z art. 16 ust. 1 pkt 1 tej ustawy, w przypadku nabycia budynku mieszkalnego lub jego części, lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość, spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego oraz wynikających z przydziału spółdzielni mieszkaniowych: prawa do domu jednorodzinnego lub prawa do lokalu w małym domu mieszkalnym w drodze spadku przez osoby zaliczane do II grupy podatkowej, nie wlicza się do podstawy opodatkowania ich wartości do łącznej wysokości nieprzekraczającej 110 m² powierzchni użytkowej budynku lub lokalu.

Ulga, o której mowa w ust. 1 art. 16 ww. ustawy przysługuje osobom, które łącznie spełniają następujące warunki (art. 16 ust. 2 ww. ustawy):

Mając na uwadze ww. przepisy ustawy o podatku od spadków i darowizn stwierdzić należy, że zasadniczym celem ustawodawcy jest zwolnienie bliskich spadkodawcy lub darczyńcy od obciążeń podatkowych z tytułu nabycia nieruchomości mieszkaniowej, gdy nie dysponują innym mieszkaniem czy domem i będą zamieszkać w uzyskanej nieruchomości przez 5 lat.

Zgodnie z art. 16 ust. 7 powołanej powyżej ustawy, nie stanowi podstawy do wygaśnięcia decyzji zbycie udziału w budynku lub lokalu na rzecz innego ze spadkobierców lub obdarowanych oraz zbycie budynku lub lokalu, jeżeli było ono uzasadnione koniecznością zmiany warunków mieszkaniowych, a nabycie innego budynku lub uzyskanie pozwolenia na jego budowę albo nabycie innego lokalu nastąpiło nie później niż w ciągu sześciu miesięcy od dnia zbycia. Zaznaczyć należy, iż obie przesłanki muszą wystąpić łącznie.

W świetle przytoczonego wyżej przepisu, podstawą uzasadniającą zbycie lokalu może być jedynie wyjątkowa sytuacja życiowa podatnika, która powoduje konieczność zmiany warunków (miejsca) zamieszkania. Konieczność w rozumieniu art. 16 tejże ustawy winna mieć charakter imperatywny, wskazujący na sytuację wyjątkową, gdy chodzi o kwalifikowaną potrzebę takiej zmiany.

Za przesłankę uzasadniającą zbycie lokalu mieszkalnego w świetle omawianej ustawy uznać należy trudne warunki materialne podatnika w sytuacji, gdy przeznaczył on środki pieniężne pochodzące ze sprzedaży mieszkania na zakup lokalu o mniejszej powierzchni i z mniejszym czynszem, w wyniku czego nastąpiła poprawa położenia materialnego podatnika. Okolicznością uzasadniającą konieczność zmiany warunków mieszkaniowych jest też stan zdrowia, jeśli w sposób oczywisty utrudnia lub uniemożliwia realizację potrzeb mieszkaniowych w lokalu nabytym w drodze darowizny, a także trudna sytuacja życiowa, rodzinna, która wymaga poprawy, zmiany.

Z przedstawionego we wniosku zdarzenia przyszłego wynika, że Wnioskodawczyni obecnie studiuje dziennie, nie może podjąć stałej pełnoetatowej pracy i uzyskuje bardzo niskie zarobki z tytułu zlecenia oraz umów o dzieło. Wnioskodawczyni jest osobą niezamężną, w otrzymanym w spadku mieszkaniu musi utrzymać się sama. Czynsz za lokal mieszkalny został niedawno podwyższony i aktualnie wynosi 420 zł. Przy niskich zarobkach, braku możliwości finansowego wsparcia od rodziny i jednocześnie bardzo wysokim czynszu Wnioskodawczyni nie jest w stanie utrzymać się w otrzymanym w spadku lokalu. Ponadto Wnioskodawczyni od kilku lat cierpi na rwę kulszową, przyjmuje leki, których koszt również znacząco ją obciąża. W trudnej sytuacji materialnej spełnienie warunku z art. 16 ust. 2 pkt 5 jest dla Wnioskodawczyni bardzo trudne do wykonania. Wnioskodawczyni chciałaby skorzystać z zapisu zawartego w art. 16 ust. 7 pkt 2 ustawy o podatku od spadków i darowizn, sprzedać otrzymany w spadku lokal mieszkalny i w ciągu sześciu miesięcy od sprzedaży zakupić inne mieszkanie, o podobnym metrażu, położone poza granicami W., gdzie ceny mieszkań oraz czynsze są znacznie niższe. Wnioskodawczyni chciałaby zakupić mieszkanie tańsze, o niższym czynszu lub mieszkanie bezczynszowe o niskich kosztach utrzymania. Środki uzyskane z różnicy między ceną mieszkania sprzedanego, a nabytego Wnioskodawczyni przeznaczy na pokrycie kosztów utrzymania lokalu.

Biorąc pod uwagę argumentację przedstawioną we wniosku można zatem przyjąć, iż w sytuacji Wnioskodawczyni (wysokie koszty utrzymania lokalu nabytego w drodze dziedziczenia) zachodzi uzasadniona konieczność zmiany warunków mieszkaniowych, wymagana przepisem art. 16 ust. 7 ustawy o podatku od spadków i darowizn dla zachowania ulgi mieszkaniowej, pomimo zbycia nabytego w drodze spadku mieszkania przed upływem 5 lat od dnia jego otrzymania. A zatem, jeżeli Wnioskodawczyni dokona zbycia powyższego lokalu mieszkalnego przed upływem 5 lat, a nabycie innego lokalu mieszkalnego tańszego w utrzymaniu o niższym czynszu, znajdującego się na obrzeżach lub poza granicami W. o podobnym nastąpi nie później niż w ciągu sześciu miesięcy od dnia zbycia - Wnioskodawczyni zachowa prawo do ulgi podatkowej określonej w art. 16 ustawy o podatku od spadków i darowizn.

Dodatkowo należy zaznaczyć, iż art. 16 ust. 2 pkt 5 ustawy o podatku od spadków i darowizn wskazuje, iż ulga, o której mowa w ust. 1 tego artykułu, przysługuje osobom, które będą zamieszkiwać w nabytym lokalu lub budynku przez 5 lat, a nie jak wskazuje Wnioskodawczyni 5 lat od zameldowania.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1 Maja 10, 09-402 Płock.