IPPB2/436-264/12-2/AF

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Pana przedstawione we wniosku z dnia 23 maja 2012 r. (data wpływu 11 czerwca 2012 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie skutków podatkowych przeniesienia przez powiernika udziału w prawie własności nieruchomości dokonanej w celu wykonania umowy o wspólne inwestowanie - jest prawidłowe.

W dniu 11 czerwca 2012 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie skutków podatkowych przeniesienia przez powiernika udziału w prawie własności nieruchomości dokonanej w celu wykonania umowy o wspólne inwestowanie.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe.

Wnioskodawca - osoba fizyczna - nie w ramach prowadzonej przez siebie działalności gospodarczej zawarł w dniu 22 grudnia 1993 r., w formie pisemnej z trzema innymi osobami fizycznymi umowę o wspólne inwestowanie (dalej zwaną również "Umową"). Wszystkie będące stronami Umowy osoby fizyczne zawierały Umowę nie w związku z prowadzoną przez te osoby działalnością gospodarczą.

Mocą powyższej Umowy, jedna z osób fizycznych - stron Umowy (zwana dalej "powiernikiem"), zobowiązała się względem pozostałych osób fizycznych - stron Umowy, w tym wobec Wnioskodawcy, do powierniczego nabycia w imieniu własnym oraz pozostałych stron Umowy prawa własności nieruchomości gruntowej niezabudowanej, położonej we wsi D. (dalej "nieruchomość").

W treści Umowy w związku z planowanym zakupem nieruchomości strony zobowiązały się do wpłacenia na rachunek bankowy powiernika oznaczonych sum pieniężnych. Każda z czterech osób fizycznych miała wpłacić taką samą kwotę wyrażoną w złotych polskich. Zleceniodawca oraz pozostałe osoby fizyczne - strony Umowy przekazały powiernikowi uzgodnione kwoty, co umożliwiło nabycie przez powiernika mocą aktu notarialnego w dniu 28 grudnia 1993 r., od osób trzecich opisanej powyżej nieruchomości.

Strony w treści Umowy dokonały uzgodnienia, iż powiernik nabędzie nieruchomość we własnym imieniu, lecz na rachunek wszystkich czterech stron umowy. Udział każdej z osób fizycznych w prawie własności nieruchomości miał być równy i miał wynosić po 25% całości prawa własności nieruchomości.

Umowa o wspólne inwestowanie zawierała w sobie zapis, iż wykorzystanie nabytej mocą aktu notarialnego nieruchomości nastąpi po podjęciu wspólnej decyzji przez wszystkie osoby fizyczne będące stronami tej umowy.

Umowa zawierała również nieodwołalne i bezwarunkowe zobowiązanie powiernika do przeniesienia na rzecz każdej z osób fizycznych - stron Umowy udziału oznaczonego ułamkiem po 1/4 (25%) prawa własności nieruchomości. Przeniesienie takie miało nastąpić na każde żądanie każdej ze stron Umowy.

Koszty nabycia oraz posiadania nieruchomości przez czas obowiązywania umowy miały być ponoszone solidarnie oraz w sposób równy przez wszystkie strony Umowy.

Umowa o wspólne inwestowanie nie przewidywała wynagrodzenia dla powiernika za świadczenie przez niego usług, ponieważ zawarta była pomiędzy bliskimi oraz wieloletnimi przyjaciółmi. Wykonywanie Umowy nie było przez powiernika realizowanie w ramach działalności gospodarczej, działalności wykonywanej osobiście czy też w ramach innego źródła przychodów. Jedyną podstawą prawną dla zlecenia powierniczego nabycia nieruchomości powiernika była relacja zaufania w ramach stosunków przyjacielskich, a co się z tym wiąże - stosunek prawny zlecenia prowadzenia spraw majątkowych dla osób bliskich. Nabyta nieruchomość pozostaje w stanie takim jak była w chwili nabycia, nie były na nią czynione jakiekolwiek nakłady zwiększające wartość nieruchomości.

W istniejącym oraz opisanym powyżej stanie faktycznym (zdarzenia przeszłe) strony Umowy planują w najbliższej przyszłości dokonanie rozliczenia zawartej umowy o wspólne inwestowanie oraz umowy nabycia nieruchomości (zdarzenia przyszłe).

Rozliczenie ma nastąpić bądź w ten sposób, iż:

bądź:

W przypadku przeniesienia przez powiernika na rzecz Wnioskodawcy mocą aktu notarialnego udziału wynoszącego 25% prawa własności nieruchomości, Wnioskodawca rozważa zbycie powyższego udziału w prawie własności nieruchomości w mniej niż pięć lat od dnia zawarcia umowy przeniesienia udziału w prawie własności nieruchomości z powiernika na swoją rzecz.

W związku z powyższym zadano następujące pytania.

Niniejsza interpretacja dotyczy pytania Nr 4 w zakresie podatku od czynności cywilnoprawnych. W pozostałym zakresie zostanie wydane odrębne rozstrzygnięcie.

Zdaniem Wnioskodawcy, odnosząc się do kwestii, czy czynność przeniesienia przez powiernika na rzecz Wnioskodawcy udziału w prawie własności nieruchomości, dokonana w celu wykonania umowy o wspólne inwestowanie, obciążona będzie podatkiem od czynności cywilnoprawnych to wskazać należy, iż w ocenie Wnioskodawcy czynność ta nie jest obciążona podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Przeniesienie własności nieruchomości przez powiernika na Wnioskodawcę w wykonaniu umowy powierniczego nabycia nieruchomości nie jest czynnością prawną podlegającą opodatkowaniu. Czynność ta bowiem nie została wymieniona w art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. a ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnym, stanowiącym o opodatkowaniu czynności umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych.

Podatkowi zaś od czynności cywilnoprawnych podlegają wyłącznie czynności cywilnoprawne, które są enumeratywnie wymienione w art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych. Nie podlegają zatem temu podatkowi czynności prawne, które wywierają podobny (analogiczny) skutek ekonomiczny czy skutek prawny, jak czynności wymienione w cytowanym art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy.

Wskazać należy również, pomiędzy Wnioskodawcą i powiernikiem nie dochodzi do zawarcia umowy sprzedaży. Przeniesienie własności zakupionej nieruchomości na własność Wnioskodawcy następuje bowiem w wykonaniu zobowiązania wynikającego z wcześniej zawartej umowy powierniczego nabycia nieruchomości.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej opisanego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (tekst jedn.: Dz. U. z 2010 r. Nr 101, poz. 649 z późn. zm.) podatkowi temu podlegają następujące czynności cywilnoprawne:

Podkreślić należy, iż ustawa o podatku od czynności cywilnoprawnych zawiera zamknięty katalog czynności objętych tym podatkiem. Oznacza to, że opodatkowaniu podlegają tylko rodzaje umów wymienionych w regulacji art. 1 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy.

Ustawodawca wprowadził zasadę enumeratywnego określenia czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Jednocześnie ustawowe wyliczenie zostało wzmocnione zasadą, zgodnie z którą o kwalifikacji określonej czynności prawnej, a w konsekwencji o jej podleganiu tym podatkiem decyduje jej treść (elementy przedmiotowo istotne), a nie nazwa. Tym samym, jeżeli strony zawierają umowę i układają stosunki w jej ramach w określony sposób to dla oceny, czy powstanie obowiązek podatkowy w podatku od czynności cywilnoprawnych, w związku z dokonaniem wskazanej w ustawie czynności, miarodajne będą rzeczywiste prawa i obowiązki stron tej umowy pozwalające na ich kwalifikacje pod względem prawnym.

Szczegółowe określenie zakresu przedmiotowego ma określone konsekwencje. Ustawodawca, wprowadzając w ustawie o podatku od czynności cywilnoprawnych zasadę numerus clausus czynności podlegających opodatkowaniu, wyłączył od opodatkowania inne podobne, które nie zostały wyraźnie wskazane w przepisie. Oznacza to, że czynności niewymienione w ustawowym katalogu nie podlegają opodatkowaniu, nawet gdy wywołują skutki w sferze gospodarczej takie same bądź podobne do tych, które zostały w nim wyliczone.

Powiernictwo jako instytucja prawna nie jest uregulowane w prawie polskim. Zatem umowa powiernicza należy do kategorii umów nienazwanych. Podstawą do konstruowania czynności powierniczych jest wyrażona w art. 353¹ ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.) zasada swobody kontraktowej. Zgodnie z tym przepisem, strony zawierające umowę mogą ułożyć stosunek prawny według swego uznania, byleby jego treść lub cel nie sprzeciwiały się właściwości (naturze) stosunku, ustawie ani zasadom współżycia społecznego.

Z przedstawionego we wniosku zdarzenia przyszłego wynika, iż Wnioskodawca - osoba fizyczna - nie w ramach prowadzonej przez siebie działalności gospodarczej zawarł w dniu 22 grudnia 1993 r., w formie pisemnej z trzema innymi osobami fizycznymi umowę o wspólne inwestowanie. Wszystkie będące stronami Umowy osoby fizyczne zawierały Umowę nie w związku z prowadzoną przez te osoby działalnością gospodarczą. Mocą powyższej Umowy, jedna z osób fizycznych - stron Umowy (zwana dalej "powiernikiem"), zobowiązała się względem pozostałych osób fizycznych - stron Umowy, w tym wobec Wnioskodawcy, do powierniczego nabycia w imieniu własnym oraz pozostałych stron Umowy prawa własności nieruchomości gruntowej niezabudowanej. W treści Umowy w związku z planowanym zakupem nieruchomości strony zobowiązały się do wpłacenia na rachunek bankowy powiernika oznaczonych sum pieniężnych. Każda z czterech osób fizycznych miała wpłacić taką samą kwotę wyrażoną w złotych polskich. Zleceniodawca oraz pozostałe osoby fizyczne - strony Umowy przekazały powiernikowi uzgodnione kwoty, co umożliwiło nabycie przez powiernika mocą aktu notarialnego w dniu 28 grudnia 1993 r., od osób trzecich opisanej powyżej nieruchomości. Strony w treści Umowy dokonały uzgodnienia, iż powiernik nabędzie nieruchomość we własnym imieniu, lecz na rachunek wszystkich czterech stron umowy. Udział każdej z osób fizycznych w prawie własności nieruchomości miał być równy i miał wynosić po 25% całości prawa własności nieruchomości. Umowa o wspólne inwestowanie zawierała w sobie zapis, iż wykorzystanie nabytej mocą aktu notarialnego nieruchomości nastąpi po podjęciu wspólnej decyzji przez wszystkie osoby fizyczne będące stronami tej umowy. Umowa zawierała również nieodwołalne i bezwarunkowe zobowiązanie powiernika do przeniesienia na rzecz każdej z osób fizycznych - stron Umowy udziału oznaczonego ułamkiem po 1/4 (25%) prawa własności nieruchomości. Przeniesienie takie miało nastąpić na każde żądanie każdej ze stron Umowy.

Reasumując, należy stwierdzić, iż czynność przeniesienia przez powiernika na rzecz Wnioskodawcy udziału w prawie własności nieruchomości dokonana w celu wykonania umowy o wspólne inwestowanie, jako czynność nie wymieniona w art. 1 ust. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, nie będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1-go Maja 10, 09-402 Płock.