IPPB2/436-217/09-2/AK

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Pana, przedstawione we wniosku z dnia brak daty (data wpływu 8 czerwca 2009 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od spadków i darowizn w zakresie zwrotu w drodze Decyzji Starosty 1/8 udziału w nieruchomości - jest nieprawidłowe.

W dniu 8 czerwca 2009 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od spadków i darowizn w zakresie zwrotu w drodze Decyzji Starosty 1/8 udziału w nieruchomości.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny.

Zgodnie z Decyzją Starosty z dnia 31 października 2007 r. (sprawa) Wnioskodawca otrzymał zwrot 1/8 udziału nieruchomości gruntowej (zw. dalej "Nieruchomością") jako spadkobierca zmarłej w 1988 r. współwłaścicielki ww. Nieruchomości Pelagii S. (Postanowienie o nabyciu praw do spadku sygn. akt - Sąd Rejonowy).

W 1967 r. nieruchomość została przejęta na rzecz Skarbu państwa od współwłaścicieli (zw. dalej "Wywłaszczonymi współwłaścicielami") prawomocnym postanowieniem Sądu Powiatowego z dnia 17 marca 1967 r.. Do wywłaszczonych współwłaścicieli zaliczała się również spadkodawczyni Wnioskodawczyni Pelagia S., po której Wnioskodawca otrzymał spadek w roku 1988.

Na mocy decyzji administracyjnej (zw. dalej "Decyzją") Starosty o. z dnia 31 października 2007 r., działającego na podstawie art. 137 ust. 1, art. 139, art. 142 w związku z art. 216 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (Dz. U. z 2004 r. Nr 261, poz. 2603 z późn. zm.) Wnioskodawczyni oraz 21 pozostałych spadkobierców Wywłaszczonych współwłaścicieli (zwanych dalej "Spadkobiercami") otrzymali zwrot Nieruchomości.

Na mocy Decyzji Starosty Wnioskodawca otrzymał 1/8 udziału w Nieruchomości. Z uwagi na fakt, iż pozostałe 7/8 Nieruchomości otrzymało łącznie 21 uprawnionych Spadkobierców i nie było możliwości fizycznego podziału Nieruchomości, Spadkobiercy zdecydowali się znieść odpłatnie współwłasność. W dniu 17 grudnia 2008 r. Sąd Rejonowy wydał postanowienie o zniesieniu współwłasności nieruchomości, na mocy którego nieruchomość została przyznana jednemu ze spadkobierców Panu Dariuszowi S. z obowiązkiem spłaty pozostałych współwłaścicieli nieruchomości. Ww. postanowienie jest prawomocne.

Pan Dariusz S. nieruchomość sprzedał w 2009 r., a Wnioskodawca otrzymał zapłatę za swój udział.

W związku z powyższym zadano następujące pytania:

Niniejsza interpretacja indywidualna dotyczy podatku od spadków i darowizn. Wniosek w zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych został rozpatrzony w interpretacji Nr IPPB2/415-410/09-2/AS2 z dnia 24 sierpnia 2009 r.

Zdaniem Wnioskodawcy:

Zdaniem Wnioskodawcy zwrot 1/8 udziału w nieruchomości nie skutkuje obowiązkiem uiszczenia podatku od spadków i darowizn. Jest tak dlatego, że tytułem zwrotu 1/8 nieruchomości jest Decyzja, wydana na podstawie przepisów Ustawy o gospodarce nieruchomościami, a nie prawo spadkowe. Ustawa o gospodarce nieruchomościami wprowadza bowiem szczególne regulacje dotyczące możliwości zwrotu nieruchomości, niezależnie od właścicieli ani ich spadkobierców, tj. upływ 7 lat od dnia, w którym decyzja o wywłaszczeniu stała się ostateczna i niepodjęcie w tym czasie prac związanych z realizacją celu, na który została wywłaszczona albo upływ 10 lat od dnia, w którym decyzja o wywłaszczeniu stała się ostateczna i brak zrealizowania tego celu.

Ponadto, zgodnie z przepisem art. 922 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. z 1964 r. Nr 16, poz. 93 z późn. zm. - zwanej dalej "Kodeksem cywilnym") prawa i obowiązki majątkowe zmarłego przechodzą na spadkobierców z chwilą śmierci. W niniejszej sytuacji, w chwili śmierci spadkodawczyni Wnioskodawcy (tj. w roku 1988) roszczenie o zwrot nieruchomości nie istniało, ponieważ możliwość zwrotu wywłaszczonych nieruchomości poprzez określenie jego przesłanek określiła dopiero ustawa o gospodarce nieruchomościami. Roszczenie stało się więc wymagalnym prawem majątkowym w 1998 r., tj. w momencie wejścia w życie ustawy o gospodarce nieruchomościami. Tym samym możliwość ubiegania się o zwrot nieruchomości stanowiła roszczenie osobiste Wnioskodawcy, a nie odziedziczone prawo majątkowe. Inaczej Wnioskodawca odziedziczył ekspektatywę roszczenia, która dopiero w 1998 r. czyli 10 lat po śmierci spadkodawcy przekształciła się w roszczenie Wnioskodawcy o zwrot nieruchomości.

W świetle Kodeksu cywilnego ekspektatywa roszczenie nie podlega dziedziczeniu, ponieważ nie jest prawem majątkowym. Tym samym nie podlega opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn. Powyższe oznacz, iż źródłem prawa do zwrotu nieruchomości jest decyzja administracyjna wydana na podstawie przepisów ustawy o gospodarce nieruchomościami, a nie spadkobrania.

Podobne stanowisko zajął w tej sprawie Trzeci Urząd Skarbowy w Gdańsku w postanowieniu w sprawie interpretacji prawa podatkowego z dnia 29 lipca 2005 r. (sygn. WM/436/4/S/2005), który stwierdził, iż "prawo do zwrotu nieruchomości następuje nie na drodze spadkobrania, lecz z mocy prawa, to jest na zasadach przewidzianych w akcie administracyjnym. (...) Podsumowując stwierdza się, iż nabycie przez spadkobierców nieruchomości należącej uprzednio do zmarłego w trybie przepisów ustawy o gospodarce nieruchomościami nie podlega opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn".

Reasumując, Wnioskodawca stoi na stanowisku, iż zwrot 1/8 udziału w nieruchomości nie powoduje obowiązku po stronie Wnioskodawcy uiszczenia podatku od spadków i darowizn. Stanowisko Wnioskodawcy nie jest w tym zakresie odosobnione. Taką samą konkluzję wyraził także Urząd Skarbowy w Skarżysku-Kamiennej w postanowieniu w sprawie interpretacji prawa podatkowego z dnia 14 grudnia 2006 r. (sygn. PO/436-1/06): "należy stwierdzić, że prawo do zwrotu nieruchomości uzyskuje się nie na drodze spadkobrania lecz na mocy przepisu szczególnego i decyzji administracyjnej. Tym samym nabycie to nie podlega opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn".

Na tle przedstawionego stanu faktycznego, stwierdzam, co następuje.

Artykuł 1 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (tekst jedn. Dz. U. z 2004 r. Nr 142, poz. 1514 z późn. zm.) wymienia nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, tytułem spadku.

Spadek definiuje art. 922 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.). Zatem spadek stanowią prawa i obowiązki majątkowe zmarłego, przechodzące z chwilą śmierci na jedną lub kilka osób. Z powyższej normy prawnej wynika, że spadkobiercy w zasadzie wchodzą w sytuację prawną, w jakiej pozostawał spadkodawca. Oznacza to, że w skład spadku wchodzą prawa i obowiązki, ale także uzasadnione prawne nadzieje na nabycie prawa. Prawa majątkowe są składnikiem masy spadkowej dającym nabywcy w drodze dziedziczenia legitymację prawną do występowania z wnioskiem o ich dochodzenie.

W myśl § 2 powołanego przepisu nie należą do spadku prawa i obowiązki zmarłego ściśle związane z jego osobą, jak również prawa które z chwilą jego śmierci przechodzą na oznaczone osoby niezależnie od tego, czy są one spadkobiercami. W obrębie zakresu pojęcia praw ściśle związanych z osobą spadkodawcy, znajdują się prawa mające służyć zaspokojeniu określonych interesów konkretnej osoby ze względu na jego indywidualną sytuację, np. roszczenie alimentacyjne, czy uprawnienie do renty.

Zaznaczyć należy, że roszczenie o zwrot nieruchomości jest prawem majątkowym podlegającym opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn. A zatem, jeżeli Wnioskodawcy przysługiwało roszczenie o odzyskanie nieruchomości (klasyfikowane jako prawo majątkowe), to ciążył na nim obowiązek złożenia zeznania podatkowego o nabyciu praw do spadku.

Zgodnie z art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 16 listopada 2006 r. o zmianie ustawy o podatku od spadków i darowizn oraz ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych (Dz. U. z 2006 r. Nr 222, poz. 1629) stanowi, że do nabycia własności rzeczy lub praw majątkowych, które nastąpiło przed dniem 1 stycznia 2007 r., stosuje się przepisy ustawy o podatku od spadków i darowizn w brzmieniu obowiązującym do dnia 31 grudnia 2006 r.

Na podstawie art. 6 ust. 4 zd. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn jeżeli nabycie niezgłoszone do opodatkowania stwierdzono następnie pismem, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą sporządzenia pisma; jeżeli pismem takim jest orzeczenie sądu, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą uprawomocnienia się orzeczenia.

Zgodnie z art. 5 ustawy - Ordynacja podatkowa zobowiązaniem podatkowym jest wynikające z obowiązku podatkowego zobowiązanie podatnika do zapłacenia na rzecz Skarbu Państwa, województwa, powiatu albo gminy podatku w wysokości, w terminie oraz w miejscu określonych w przepisach prawa podatkowego.

Artykuł 21 § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) reguluje sposób powstawania zobowiązań podatkowych i określa moment powstania takiego zobowiązania.

Zobowiązanie podatkowe powstaje więc z dniem:

§ 2. Jeżeli przepisy prawa podatkowego nakładają na podatnika obowiązek złożenia deklaracji, a zobowiązanie podatkowe powstaje w sposób określony w § 1 pkt 1, podatek wykazany w deklaracji jest podatkiem do zapłaty, z zastrzeżeniem § 3.

§ 3. Jeżeli w postępowaniu podatkowym organ podatkowy stwierdzi, że podatnik, mimo ciążącego na nim obowiązku, nie zapłacił w całości lub w części podatku, nie złożył deklaracji albo że wysokość zobowiązania podatkowego jest inna niż wykazana w deklaracji, organ podatkowy wydaje decyzję, w której określa wysokość zobowiązania podatkowego.

§ 3a. Jeżeli w postępowaniu podatkowym organ podatkowy stwierdzi, że kwota zwrotu podatku lub kwota nadwyżki podatku naliczonego nad należnym w rozumieniu przepisów o podatku od towarów i usług jest inna niż wykazana w deklaracji, organ podatkowy wydaje decyzję, w której określa prawidłową wysokość zwrotu podatku lub nadwyżki podatku naliczonego nad należnym.

§ 4. Przepisy § 3 i art. 53a stosuje się odpowiednio, gdy podatnik obowiązany jest do zapłaty podatku, zaliczki na podatek lub raty podatku bez złożenia deklaracji, a obowiązku tego nie wykonał w całości lub w części.

§ 5. Jeżeli przepisy prawa podatkowego nakładają na podatnika obowiązek złożenia deklaracji, wysokość zobowiązania podatkowego, o którym mowa w § 1 pkt 2, ustala się zgodnie z danymi zawartymi w deklaracji, chyba że przepisy szczególne przewidują inny sposób ustalenia wysokości zobowiązania podatkowego albo w toku postępowania podatkowego stwierdzono, że dane zawarte w deklaracji, mogące mieć wpływ na wysokość zobowiązania podatkowego, są niezgodne ze stanem faktycznym.

Na podstawie art. 68 § 1 i § 2 ww. ustawy zobowiązanie podatkowe, o którym mowa w art. 21 § 1 pkt 2, nie powstaje, jeżeli decyzja ustalająca to zobowiązanie została doręczona po upływie 3 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym powstał obowiązek podatkowy.

Natomiast, gdy podatnik:

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, iż obowiązek podatkowy w podatku od spadków i darowizn w przedmiotowej sprawie powstał z chwilą uprawomocnienia się postanowienia Sądu w 1988 r.

Mając powyższe na uwadze należy stwierdzić, iż na Wnioskodawczyni ciążył obowiązek złożenia zeznania podatkowego z tytułu nabycia praw do roszczenia. Nadmienia się, że skoro obowiązek podatkowy z tytułu nabycia przez Wnioskodawczynię spadku powstał z datą uprawomocnienia się ww. orzeczeń sądu, tj. w 1988 r., w myśl powołanych wyżej przepisów ustawy - Ordynacja podatkowa zobowiązanie podatkowe uległo przedawnieniu. Ponadto należy wskazać, iż w związku ze zwrotem w drodze decyzji Starosty o. 1/8 cz. udziału w nieruchomości, Wnioskodawczyni nie jest obowiązana do uiszczenia podatku od spadków i darowizn.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistniałego zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy). Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1 Maja 10, 09-402 Płock.