IPPB2/415-881/12-2/MK - Dokonanie kwalifikacji podatkowej w ujęciu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych przychodów związanych z wypłatą przez spółkę środków zgromadzonych przez jednego z małżonków w pracowniczym programie emerytalnym na rzecz byłego małżonka w związku z orzeczeniem o rozwiązaniu małżeństwa.

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 749 z późn. zm.) oraz § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki przedstawione we wniosku z dnia 28 września 2012 r. (data wpływu 8 października 2012 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie kwalifikacji przychodów związanych z wypłatą przez Spółkę środków zgromadzonych przez jednego z małżonków w Pracowniczym Programie Emerytalnym na rzecz byłego współmałżonka w związku z orzeczeniem o rozwiązaniu małżeństwa oraz wynikających z tego tytułu obowiązkach informacyjnych - jest prawidłowe.

W dniu 8 października 2012 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie kwalifikacji przychodów związanych z wypłatą przez Spółkę środków zgromadzonych przez jednego z małżonków w Pracowniczym Programie Emerytalnym na rzecz byłego współmałżonka w związku z orzeczeniem o rozwiązaniu małżeństwa oraz wynikających z tego tytułu obowiązkach informacyjnych.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny.

Wnioskodawca (T. S.A.) prowadzi Pracownicze Programy Emerytalne (PPE). W związku z orzeczeniem rozwiązania związku małżeńskiego były współmałżonek złożył wniosek o wypłatę środków z PPE (P.) prowadzonego przez T., którego uczestnikiem była współmałżonka. Do wniosku został załączony wyrok o rozwiązaniu małżeństwa przez rozwód oraz umowa o zniesieniu współwłasności środków zgromadzonych w P. przez byłą współmałżonkę.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

Czy Wnioskodawca zasadnie kwalifikuje wypłatę środków zgromadzonych na koncie byłego współmałżonka, jako dochód z innego źródła, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy o PIT i powinien wystawiać podatnikowi PIT 8C.

Zdaniem Wnioskodawcy, wypłatę środków zgromadzonych na kontach P. powinno się klasyfikować jako przychód z kapitałów pieniężnych za czym przemawia kapitałowy charakter przychodu. Kapitałowy charakter wynika z faktu, że PPE jest elementem tzw. III filaru systemu emerytalnego i umożliwia zgromadzenie dodatkowych środków emerytalnych, niezależnych od obowiązkowego systemu ubezpieczeń społecznych. PPE może być prowadzony w oparciu o kilka funduszy inwestycyjnych i łączy się z możliwością ustalenia własnej strategii inwestycyjnej przez uczestnika. Powyższe implikuje, że gromadzenie środków ma charakter kapitałowy. Dodatkowo przemawia za tym fakt przedmiotowego zwolnienia takich przychodów z podatku od dochodów kapitałowych.

Z analizy Wnioskodawcy przepisów ustawy o PIT wynika, że na T. nie ciąży obowiązek płatnika w przypadku tego rodzaju wypłat z PPE. Zatem T. nie musi dokonywać jakichkolwiek potrąceń podatku z tytułu przedmiotowej wypłaty.

W związku z powyższym T. stoi na stanowisku, że wypłatę należy zaklasyfikować jako przychód z innych źródeł i wystawić PIT-8C, tak aby zaewidencjonować wypłatę dla celów podatkowych.

UZASADNIENIE STANOWISKA WNIOSKODAWCY

Zdaniem Wnioskodawcy stosownie do art. 31 ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. - Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz. U. Nr 9, poz. 59 z późn. zm., dalej: "k.r.o."), z chwilą zawarcia małżeństwa powstaje między małżonkami z mocy ustawy wspólność majątkowa (wspólność ustawowa) obejmująca przedmioty majątkowe nabyte w czasie jej trwania przez oboje małżonków lub przez jednego z nich (majątek wspólny). Przedmioty majątkowe nieobjęte wspólnością ustawową należą do majątku osobistego każdego z małżonków. Do majątku wspólnego należą w szczególności: 1) pobrane wynagrodzenie za pracę i dochody z innej działalności zarobkowej każdego z małżonków, 2) dochody z majątku wspólnego, jak również z majątku osobistego każdego z małżonków, 3) środki zgromadzone na rachunku otwartego lub pracowniczego funduszu emerytalnego każdego z małżonków, 4) kwoty składek zewidencjonowanych na subkoncie, o którym mowa w art. 40a ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2009 r. Nr 205, poz. 1585 z późn. zm.).

Jednocześnie, zgodnie z art. 33 k.r.o., do majątku osobistego każdego z małżonków należą 1) przedmioty majątkowe nabyte przed powstaniem wspólności ustawowej, 2) przedmioty majątkowe nabyte przez dziedziczenie, zapis lub darowiznę, chyba że spadkodawca lub darczyńca inaczej postanowił, 3) prawa majątkowe wynikające ze wspólności łącznej podlegającej odrębnym przepisom, 4) przedmioty majątkowe służące wyłącznie do zaspokajania osobistych potrzeb jednego z małżonków, 5) prawa niezbywalne, które mogą przysługiwać tylko jednej osobie, 6) przedmioty uzyskane z tytułu odszkodowania za uszkodzenie ciała lub wywołanie rozstroju zdrowia albo z tytułu zadośćuczynienia za doznaną krzywdę; nie dotyczy to jednak renty należnej poszkodowanemu małżonkowi z powodu całkowitej lub częściowej utraty zdolności do pracy zarobkowej albo z powodu zwiększenia się jego potrzeb lub zmniejszenia widoków powodzenia na przyszłość, 7) wierzytelności z tytułu wynagrodzenia za pracę lub z tytułu innej działalności zarobkowej jednego z małżonków, 8) przedmioty majątkowe uzyskane z tytułu nagrody za osobiste osiągnięcia jednego z małżonków, 9) prawa autorskie i prawa pokrewne, prawa własności przemysłowej oraz inne prawa twórcy, 10) przedmioty majątkowe nabyte w zamian za składniki majątku osobistego, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej. Zatem, należy uznać, iż środki zgromadzone na rachunku P. jednego z byłych współmałżonków stanowią małżeńską wspólność ustawową.

W myśl art. 56 § 1 k.r.o., sąd może dokonać rozwiązania małżeństwa poprzez orzeczenie rozwodu. Zgodnie z art. 46 k.r.o., w sprawach nieunormowanych w artykułach poprzedzających od chwili ustania wspólności ustawowej do majątku, który był nią objęty, jak również do podziału tego majątku, stosuje się odpowiednio przepisy o wspólności majątku spadkowego i o dziale spadku. Powyższy przepis odsyła m.in. do art. 1037 § 1 k.c., który stanowi, iż dział spadku może nastąpić bądź na mocy umowy między wszystkimi spadkobiercami, bądź na mocy orzeczenia sądu na żądanie któregokolwiek ze spadkobierców. Równocześnie swoje zastosowanie znajdzie tutaj art. 1038 k.c., w myśl którego sądowy dział spadku powinien obejmować cały spadek. Jednakże z ważnych powodów może być ograniczony do części spadku. Umowny dział spadku może objąć cały spadek lub być ograniczony do części spadku.

Analiza przepisów art. 31 i art. 33 w związku z art. 56 § 1 k.r.o. prowadzi do wniosku, iż na skutek zawarcia małżeństwa powstaje wspólność ustawowa, w skład której wchodzą m.in. środki zgromadzone na rachunku w pracowniczym programie emerytalnym. Wspólność ustawowa ustaje po rozwiązaniu tego małżeństwa, którego dokonuje sąd, orzekając rozwód. Jednocześnie, na podstawie art. 46 k.r.o. w związku z art. 1037 § 1 k.c., majątek dotychczas objęty wspólnością ustawową staje się współwłasnością w częściach ułamkowych, która może być zniesiona poprzez podział tego majątku na rzecz dotychczasowych współwłaścicieli (byłych małżonków). Podziału takiego może dokonać sąd lub też może on być dokonany w drodze umowy zawartej pomiędzy byłymi współmałżonkami, ponieważ umowny podział środków zgromadzonych w pracowniczym programie emerytalnym będzie mieć takie samo znaczenie jak prawomocne orzeczenie sądu, które na nowo określa stosunki własnościowe w odniesieniu do dotychczasowych współwłaścicieli i wywołuje skutek wobec osób trzecich (przepisy prawa zrównują ze sobą skutek podziału umownego i sądowego współwłasności - art. 1037 § 1 k.c.).

Na mocy sądowego bądź umownego podziału środków zgromadzonych na rachunku w pracowniczym programie emerytalnym, były małżonek uczestnika uzyska prawo do ww. środków w zakresie wskazanym odpowiednio w orzeczeniu sądu bądź w umowie byłych małżonków. Wskutek powyższego, były współmałżonek uczestnika, uzyska swobodę dysponowania przedmiotowymi środkami.

Zgodnie z interpretacją Komisji Nadzoru Finansowego z dnia 2 czerwca 2012 r., byłego współmałżonka uczestnika nie dotyczą ograniczenia wynikające z ustawy o P., które związane są wyłącznie z faktem uczestnictwa w pracowniczym programie emerytalnym. W szczególności, w przedmiotowej sytuacji, nie znajdą zastosowania przepisy ustawy o P., uzależniające możliwość dokonania wypłaty od osiągnięcia wymaganego wieku lub ukończenia określonego wieku i posiadania prawa do emerytury. Powyższe prowadzi do stwierdzenia, że były współmałżonek uczestnika P. powinien otrzymać wypłatę przypadającej mu części środków zgromadzonych w tym programie, wynikającej z orzeczenia sądu bądź umowy współmałżonków, pomimo że nie spełnia wymogów określonych w ustawie o P., uprawniających do wypłaty. Wobec tego, osoba, która weszła w posiadanie środków zgromadzonych przez byłego współmałżonka w pracowniczym programie emerytalnym, może zadysponować tymi środkami i przeznaczyć je na dowolny cel.

Zdaniem wnioskodawcy, ani przepisy ustawy o P. ani przepisy ustawy o PIT nie odnoszą się do kwestii wypłat i zwrotu środków w inny sposób niż zdefiniowano w ustawie o P. (wypłata, wypłata transferowa, zwrot likwidacyjny). Stąd nie ma bezpośrednio przepisu w ustawie o PIT, który odnosiłby się do klasyfikacji źródła przychodu i sposobu opodatkowania takiej wypłaty. Biorąc powyższe pod uwagę, w ocenie Wnioskodawcy wypłatę środków zgromadzonych na kontach P. powinno się klasyfikować jako wypłata dochodu z innych źródeł o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy o PIT. Taka ocena implikuje obowiązek Wnioskodawcy do wystawienia podatnikowi PIT 8C.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r. poz. 361 z późn. zm.), opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Na podstawie art. 11 ust. 1 ww. ustawy przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9 i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, art. 19 i art. 20 ust. 3, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

W art. 10 ust. 1 ww. ustawy określono źródła przychodów wyszczególniając m.in. inne źródła (pkt 9).

Stosownie do art. 20 ust. 1 cyt. ustawy za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i 17 oraz przychody nieznajdujące pokrycia w ujawnionych źródłach.

Użycie w powyższym przepisie sformułowania "w szczególności", wskazuje, iż definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w art. 20 ust. 1 ww. ustawy. O przychodzie podatkowym z innych źródeł będziemy mówić w każdym przypadku, kiedy u podatnika wystąpią realne korzyści majątkowe.

Z przedstawionego we wniosku opisu stanu fatycznego wynika, że Wnioskodawca jest podmiotem prowadzącym P. (P.). W związku z orzeczeniem rozwiązania związku małżeńskiego były współmałżonek złożył wniosek o wypłatę środków z Pracowniczego Programu Emerytalnego (PPE) prowadzonego przez Wnioskodawcę, którego uczestnikiem była współmałżonka, załączając wyrok o rozwiązaniu małżeństwa przez rozwód oraz umowę o zniesieniu współwłasności środków zgromadzonych w P. przez byłą współmałżonkę.

W związku z zaistniałą sytuacją powstała wątpliwość do jakiego źródła przychodów należy kwalifikować przedmiotową wypłatę oraz jakie obowiązki informacyjne ciążą na Wnioskodawcy.

Stosownie do treści art. 21 ust. 1 pkt 58 ww. ustawy wolne od podatku dochodowego są wypłaty:

- z zastrzeżeniem ust. 33.

Przez P. rozumie się P. utworzone i działające w oparciu o przepisy dotyczące pracowniczych programów emerytalnych obowiązujące w państwach członkowskich Unii Europejskiej lub w innych państwach należących do Europejskiego Obszaru Gospodarczego albo w Konfederacji Szwajcarskiej (art. 21 ust. 33 ww. ustawy).

Na podstawie art. 2 pkt 18 ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o pracowniczych programach emerytalnych (Dz. U. Nr 116, poz. 1207 z późn. zm.) przez wypłatę rozumie się dokonaną przez uczestnika lub osobę uprawnioną wypłatę gotówkową lub realizację przelewu środków zgromadzonych w ramach programu na wskazany przez uczestnika lub tę osobę rachunek bankowy - na warunkach określonych w umowie zakładowej, w przypadku spełnienia warunków określonych w ustawie. Warunki te określone są w art. 42 ust. 1 ww. ustawy, zgodnie z którym wypłata następuje:

Z powyższego wynika, że zamiarem ustawodawcy było, aby określenie "wypłata" dotyczyło świadczeń, które realizują cel programu emerytalnego, tj. zabezpieczenie źródła utrzymania osobie otrzymującej wypłatę po przejściu na emeryturę.

Z opisanego stanu faktycznego wynika, iż przyczyną postawienia do dyspozycji środków byłego współmałżonka było orzeczenie sądu o rozwiązaniu małżeństwa oraz umowa o zniesieniu współwłasności środków zgromadzonych w P. przez byłą współmałżonkę a nie nabycie praw do wypłaty z programu emerytalnego.

Zatem powyższe warunki dotyczące zwolnienia przedmiotowego nie zostały spełnione. Powodem wypłaty kapitału, o którym mowa powyżej jest bowiem wypłata części środków zgromadzonych w pracowniczym programie emerytalnym na skutek ustania małżeństwa i w konsekwencji dokonania zniesienia współwłasności środków zgromadzonych na koncie w P. przez byłego współmałżonka, nie przewidziana wymogami określonymi w ustawie o Pracowniczych programach emerytalnych.

Wobec powyższego stwierdzić należy, iż w opisanym przypadku środki otrzymane przez byłego współmałżonka nie podlegają zwolnieniu z opodatkowania na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 58 lit. b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Uzyskany przez byłego małżonka przychód, w związku z wejściem w posiadanie środków zgromadzonych w pracowniczym programie emerytalnym przez byłego współmałżonka będący konsekwencją rozwiązania małżeństwa przez rozwód i zniesieniem współwłasności środków zgromadzonych w P. należy zakwalifikować, do przychodów z innych źródeł, o którym mowa w ww. art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych w rozumieniu art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Stosownie do art. 42a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą, osoby prawne i ich jednostki organizacyjne oraz jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej, które dokonują wypłaty należności lub świadczeń, o których mowa w art. 20 ust. 1, z wyjątkiem dochodów (przychodów) wymienionych w art. 21, art. 52, art. 52a i art. 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku, od których nie są obowiązane pobierać zaliczki na podatek lub zryczałtowanego podatku dochodowego, są obowiązane sporządzić informację według ustalonego wzoru o wysokości przychodów i w terminie do końca lutego następnego roku podatkowego przekazać podatnikowi oraz urzędowi skarbowemu, którym kieruje naczelnik urzędu skarbowego właściwy według miejsca zamieszkania podatnika, a w przypadku podatników, o których mowa w art. 3 ust. 2a, urzędowi skarbowemu, którym kieruje naczelnik urzędu skarbowego właściwy w sprawach opodatkowania osób zagranicznych (PIT-8C).

W konsekwencji na Wnioskodawcy ciążyć będą obowiązki informacyjne związane ze sporządzeniem stosownej informacji (PIT-8C) i przekazaniem jej podatnikowi oraz urzędowi skarbowemu właściwemu według miejsca zamieszkania podatnika.

Reasumując, biorąc pod uwagę powołane wyżej przepisy prawa podatkowego oraz opisany we wniosku stan faktyczny stwierdzić należy, iż środki z P. zgromadzone przez byłego współmałżonka i wypłacone w związku z rozwiązaniem małżeństwa i zniesieniem współwłasności przez Wnioskodawcę na rzecz byłego współmałżonka, stanowią przychód z innych źródeł, zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 ww. ustawy. Powyższe skutkuje tym, że na Wnioskodawcy jako na wypłacającym, ciąży wynikający z treści art. 42a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych - obowiązek sporządzenia informacji o wysokości przychodów (PIT-8C).

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia przedstawionego w stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2012 r. poz. 270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1-go Maja 10, 09-402 Płock.