IPPB2/415-798/11-2/MK

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Pana przedstawione we wniosku z dnia 21 września 2011 r. (data wpływu 26 września 2011 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych związanych z umorzeniem obligacji wyemitowanych przez spółkę po stronie obligatariusza - osoby fizycznej - jest prawidłowe.

W dniu 26 września 2011 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych związanych z umorzeniem obligacji wyemitowanych przez spółkę, po stronie obligatariusza - osoby fizycznej.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe.

Wnioskodawca (dalej również: Obligatariusz) będąc osobą fizyczną jest obligatariuszem papierów dłużnych, w postaci sześcioletnich obligacji wyemitowanych przez H. S.K.A. (dalej: Spółka, Emitent). W Spółce tej Wnioskodawca pełni obowiązki prezesa zarządu.

Oprocentowanie obligacji zostało ustalone w wysokości 5% w skali roku. Data wykupu obligacji została określona na dzień 31 grudnia 2015 r., przy czym przewidziano możliwość wcześniejszego ich wykupu.

W chwili obecnej Wnioskodawca ma zamiar umorzyć obligacje. W tym celu, przygotowywana jest umowa, na mocy której Obligatariusz nieodpłatnie zwolni Emitenta z długu, jaki powstał w związku z objęciem przez Obligatariusza obligacji wyemitowanych przez Spółkę.

Emitent jest spółką osobową działającą w ramach grupy kapitałowej. Przedmiotem działalności Spółki jest realizacja zadań deweloperskich w obszarze budownictwa mieszkaniowego i komercyjnego. Komplementariuszem Spółki jest Zamknięty Fundusz Inwestycyjny.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

Czy z tytułu umorzenia przez Wnioskodawcę obligacji wyemitowanych przez Spółkę, po stronie Obligatariusza - osoby fizycznej powstanie przychód podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Zdaniem Wnioskodawcy, Obligatariusz - osoba fizyczna, zwalniając Spółkę z długu powstałego w wyniku emisji obligacji, nie osiągnie przychodu podlegającego opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Zgodnie zobowiązującą terminologią, obligacja, podobnie jak akcja, jest papierem wartościowym. W przeciwieństwie jednak do akcji dającej prawo do udziału w majątku spółki, obligacja jest papierem dłużnym, narzędziem kredytu (pożyczki) dla jej emitenta.

Zasady emisji, zbywania, nabywania i wykupu obligacji określa ustawa z dnia 29 czerwca 1995 r. o obligacjach (tekst jedn. Dz. U. z 2001 r. Nr 120, poz. 1300 z późn. zm.). Stosownie do przepisu art. 4 ust. 1 tej ustawy obligacja jest papierem wartościowym emitowanym w serii, w którym emitent stwierdza, że jest dłużnikiem właściciela obligacji (obligatariusza) i zobowiązuje się wobec niego do spełnienia określonego świadczenia. Świadczeniem tym jest wykup obligacji. W przypadku gdy świadczenie to ma charakter pieniężny emitent wykupując obligacje zobowiązuje się do zwrotu, w ściśle określonym terminie, pożyczonej kwoty wraz z należnymi odsetkami.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9 i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, art. 19 i art. 20 ust. 3, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń (art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).

Mając powyższe na uwadze, należy stwierdzić, iż w świetle art. 14 ust. 3 pkt 1 oraz 23 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych przekazanie środków finansowych o charakterze zwrotnym nie tworzy ani przychodu, ani też kosztu zarówno w momencie ich udostępnienia, jak też zwrotu. Zdarzenie to jest zatem obojętne podatkowo, niezależnie od formy jego udokumentowania. Opodatkowaniu natomiast, co do zasady, podlega wynagrodzenie uzyskane z tytułu oddania do dyspozycji otrzymującego środki finansowe.

Należy zauważyć, iż zgodnie z ogólną zasadą wyrażoną w kodeksie cywilnym: "zobowiązanie wygasa, gdy wierzyciel uwalnia dłużnika z długu, a dłużnik zwolnienie przyjmuje" (art. 508 Kodeksu cywilnego).

W związku z powyższym, umorzenie przez Obligatariusza obligacji, poprzez zawarcie umowy o zwolnieniu z długu. spowoduje wygaśnięcie istniejącego między Stronami zobowiązania. W konsekwencji, po zawarciu przedmiotowej umowy, Emitent nie będzie zobowiązany do wykupu obligacji i wypłaty Wnioskodawcy wynagrodzenia wynikającego z tego dokumentu.

W opinii Wnioskodawcy, nieodpłatne umorzenie obligacji zrealizowane na podstawie umowy zwalniającej Emitenta z długu wobec Obligatariusza, nie spowoduje powstania przychodu po stronie Obligatariusza.

Analizują przepis art. 11 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, należy dojść do wniosku, iż przychodem są wszelkie uzyskane przez podatnika korzyści i przysporzenia majątkowe, za wyjątkiem przysporzeń, które ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych wyłącza z kategorii przychodów. Dodatkowo, zgodnie z powszechnym stanowiskiem sądów administracyjnych (m.in. postanowienie Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 27 marca 2008 r., sygn: II FSK 25/03) wysokość tych korzyści, w dniu ich uzyskania musi być możliwa do określenia, a uzyskane przysporzenia muszą mieć charakter definitywny.

Należy zatem stwierdzić, iż w przypadku gdy po stronie podatnika w związku z realizacją danej czynności nie powstaną korzyści, nie powstanie również przychód, który podlegałby opodatkowaniu podatkiem dochodowym.

Wobec powyższego, w sytuacji gdy Obligatariusz dobrowolnie zrezygnuje z otrzymania korzyści związanych z nabyciem obligacji wyemitowanych przez Spółkę, zawierając z Emitentem umowę o zwolnienie go z długu (z tytułu emisji obligacji), po stronie Wnioskodawcy nie powstanie z tego tytułu przychód do opodatkowania. Utracone w ten sposób korzyści Obligatariusza nie stanowią bowiem podstawy opodatkowania podatkiem dochodowym. W tym miejscu należy dodać, iż z zawarciem umowy zwolnienia Emitenta z długu nie będą związane jakiekolwiek dodatkowe korzyści po stronie Obligatariusza. Po stronie Obligatariusza nie powstanie zatem przychód, który mógłby podlegać opodatkowaniu.

Podobne stanowisko przedstawił min. Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie w interpretacji (Nr IPPB1/415-314/11-2/EC) z dnia 1 lipca 2011 r. w której stwierdzą iż: "w świetle przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych nie rozpoznaje się przychodu w postaci utraconych korzyści np. umorzonych pożyczek lub odsetek od pożyczki. W związku z powyższym umorzenie części lub całości kwot pożyczek oraz części lub całości odsetek nie będzie wywoływało skutków podatkowych u pożyczkodawcy, a zatem umorzone pożyczki oraz odsetki od pożyczki nie będą stanowiły dla Wnioskodawcy jako pożyczkodawcy przychodu".

Z jednolitej linii orzecznictwa prezentowanej przez organy skarbowe, wprost wynika, iż emisja obligacji stanowi formę zaciągnięcia przez emitenta pożyczki W związku z powyższym, umorzenie obligacji należy rozpatrywać w kategoriach odpowiadających umorzeniu pożyczki, w rozumieniu przepisów prawa podatkowego.

Na potwierdzenie powyższego. Wnioskodawca pragnie powołać stanowisko Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie, który w swojej interpretacji prawa podatkowego (Nr IPPP1/443-603/10-2/EK) z dnia 1 września 2010 r. stwierdza, iż: "Na wstępie należy zauważyć, iż obligacje stanowią pokrewną do kredytu lub pożyczki formę pozyskiwania kapitału w celu finansowania działalności (...) instrumenty finansowe jakimi są obligacje spełniają dla emitenta funkcję analogiczną jak otrzymana pożyczka."

Reasumując, Wnioskodawca stoi na stanowisku, iż umorzenie obligacji wyemitowanych przez Spółkę i nabytych przez Wnioskodawcę, nie spowoduje powstania przychodu opodatkowanego podatkiem dochodowym po stronie Obligatariusza. Powyższe miałoby miejsce jedynie w przypadku odpłatnego wykupu obligacji przez Emitenta (i w konsekwencji wypłaty wynagrodzenia na rzecz Obligatariusza). Natomiast umorzenie obligacji (poprzez umowne zwolnienie Emitenta z obowiązku wykupu obligacji przez Wnioskodawcę) nie spowoduje po stronie Obligatariusza powstania korzyści, które podlegałyby opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej opisanego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2010 Nr 51, poz. 307 z późn. zm.), opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Przychodami w myśl art. 11 ust. 1 ww. ustawy, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9 i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, art. 19 i art. 20 ust. 3, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

W myśl przepisów art. 10 ust. 1 pkt 7 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych źródłami przychodów są kapitały pieniężne i prawa majątkowe, w tym odpłatne zbycie praw majątkowych innych niż wymienione w pkt 8 lit. a)-c).

Zgodnie z brzmieniem art. 17 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych za przychody z kapitałów pieniężnych uważa się odsetki i dyskonta od papierów wartościowych. Należy podkreślić, iż w rozumieniu art. 5a pkt 12 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych dyskonto stanowi różnicę między kwotą uzyskaną z wykupu papieru wartościowego przez emitenta a ceną zakupu papieru wartościowego na rynku pierwotnym lub wtórnym, a w przypadku nabycia papierów wartościowych w drodze spadku lub darowizny dyskonto oznacza różnicę pomiędzy ceną wykupu a ceną zakupu tych papierów przez spadkodawcę lub darczyńcę.

W myśl art. 30a ust. 1 pkt 2 ww. ustawy od uzyskanych dochodów (przychodów) z odsetek i dyskonta pobiera się 19% zryczałtowany podatek dochodowy, z zastrzeżeniem art. 52a.

Z przedstawionego we wniosku zdarzenia przyszłego wynika, iż Wnioskodawca będąc osobą fizyczną jest obligatariuszem papierów dłużnych, w postaci sześcioletnich obligacji wyemitowanych przez H. S.K.A. W Spółce tej Wnioskodawca pełni obowiązki prezesa zarządu.

Wnioskodawca ma zamiar umorzyć obligacje. W tym celu, przygotowywana jest umowa, na mocy której Obligatariusz nieodpłatnie zwolni Emitenta z długu, jaki powstał w związku z objęciem przez Obligatariusza obligacji wyemitowanych przez Spółkę. Z zawarciem umowy zwolnienia Emitenta z długu nie będą związane jakiekolwiek dodatkowe korzyści po stronie Obligatariusza. Emitent jest spółką osobową działającą w ramach grupy kapitałowej H. Komplementariuszem Spółki jest Zamknięty Fundusz Inwestycyjny.

Zasady emisji, zbywania, nabywania i wykupu obligacji określa ustawa z dnia 29 czerwca 1995 r. o obligacjach (tekst jedn. Dz. U. z 2001 r. Nr 120, poz. 1300 z późn. zm.).

Zgodnie z treścią art. 4 ust. 1 tej ustawy obligacja jest papierem wartościowym emitowanym w serii, w którym emitent stwierdza, że jest dłużnikiem właściciela obligacji (obligatariusza) i zobowiązuje się wobec niego do spełnienia określonego świadczenia. Świadczeniem tym jest wykup obligacji. W przypadku gdy świadczenie to ma charakter pieniężny emitent wykupując obligacje zobowiązuje się do zwrotu, w ściśle określonym terminie, pożyczonej kwoty wraz z należnymi odsetkami.

Drugą przesłankę umorzenia obligacji oprócz umorzenia obligacji w następstwie jej wykupu stanowi norma wyrażona w art. 25 ust. 1 ww. ustawy o obligacjach, iż Emitent może nabyć własne obligacje jedynie w celu umorzenia.

Zgodnie z treścią art. 508 Kodeksu cywilnego zobowiązanie wygasa, gdy wierzyciel zwalnia dłużnika z długu, a dłużnik zwolnienie przyjmuje.

Z brzmienia tego przepisu wynika, że zwolnienie z długu dochodzi do skutku w wyniku umowy stron. Należy zauważyć, że emisja obligacji stanowi formę zaciągnięcia przez emitenta pożyczki, w związku z powyższym, umorzenie obligacji należy rozpatrywać w kategoriach odpowiadających umorzeniu pożyczki, w rozumieniu przepisów prawa podatkowego.

Należy mieć jednak na uwadze, że w świetle ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie rozpoznaje się przychodu w postaci utraconych korzyści np. w wyniku nieodpłatnego umorzenia obligacji lub należnych odsetek. Zatem w przypadku gdy po stronie podatnika w związku z realizacją danej czynności nie powstaną korzyści, nie powstanie również przychód, który podlegałby opodatkowaniu podatkiem dochodowym.

W związku z powyższym, nieodpłatne umorzenie przez Obligatariusza obligacji, poprzez zawarcie umowy o zwolnieniu z długu spowoduje wygaśnięcie istniejącego między Stronami zobowiązania. W konsekwencji, po zawarciu przedmiotowej umowy, Emitent nie będzie zobowiązany do wykupu obligacji i wypłaty Wnioskodawcy wynagrodzenia wynikającego z tego dokumentu.

Zatem nieodpłatne umorzenie obligacji zrealizowane na podstawie umowy zwalniającej Emitenta z długu wobec Obligatariusza, nie spowoduje powstania przychodu po stronie Obligatariusza.

W tym miejscu wskazać jednocześnie należy, że zawieranie tego typu transakcji podporządkowane jest określonym wymogom. Podmioty takie zawierając umowy miedzy sobą powinny mieć jednak na uwadze treść przepisów art. 25 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, dotyczących transakcji między podmiotami powiązanymi.

Stosownie do treści art. 25 ust. 5 w związku z art. 25 ust. 1 i 4 ww. ustawy, jeżeli w wyniku powiązań o charakterze rodzinnym lub wynikającym ze stosunku pracy albo majątkowych pomiędzy podmiotami krajowymi lub osobami pełniącymi w tych podmiotach funkcje zarządzające lub kontrolne albo nadzorcze oraz jeżeli którakolwiek osoba łączy funkcje zarządzające lub kontrolne albo nadzorcze w tych podmiotach, zostaną ustalone lub narzucone warunki różniące się od warunków, które ustaliłyby między sobą niezależne podmioty, i w wyniku tego podmiot nie wykazuje dochodów albo wykazuje dochody niższe od tych, jakich należałoby oczekiwać, gdyby wymienione powiązania nie istniały - dochody danego podmiotu oraz należny podatek określa się bez uwzględnienia warunków wynikających z tych powiązań.

Końcowo - odnosząc się do powołanych przez Pana interpretacji organów podatkowych - wskazać należy, iż orzeczenia te nie są wiążące dla tutejszego organu. Interpretacje organów podatkowych dotyczą tylko konkretnej, indywidualnej sprawy, osadzonej w określonym stanie faktycznym i tylko w tej sprawie rozstrzygnięcie w każdej z nich zawarte jest wiążące.

W związku z tym, organy podatkowe mimo, iż w ocenie indywidualnych spraw podatników posiłkują się wydanymi rozstrzygnięciami - nie tylko innych organów podatkowych, jednak nie stosują wprost tych rozstrzygnięć także i z tego powodu, iż nie stanowią one materialnego prawa podatkowego.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1-go Maja 10, 09-402 Płock.