IPPB2/415-78/09-2/AS - Odszkodowanie za bezumowne korzystanie z nieruchomości jako przychód z innych źródeł.

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko przedstawione we wniosku z dnia 4 lutego 2009 r. (data wpływu 6 lutego 2009 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z nieruchomości jest nieprawidłowe.

W dniu 6 lutego 2009 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z nieruchomości.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawiony następujący stan faktyczny:

W dniu 23 września 2008 r. Sąd Okręgowy, Wydział Cywilny zasądził Wnioskodawczyni kwotę 68.608,00 zł wraz z ustawowymi odsetkami w wysokości 11,5 % w stosunku rocznym od dnia 14 lutego 2006 r. do dnia zapłaty. Zasądzona kwota była wynagrodzeniem za bezumowne korzystanie z nieruchomości tekst jedn. działek o Nr 25/2 i 25/4. Na działkach tych pozwany korzystał z wybudowanej bocznicy kolejowej (torów).

Sąd zasądził Wnioskodawczyni wynagrodzenie za bezumowne korzystanie z nieruchomości za okres od 1 lipca 2004 r. do 31 grudnia 2007 r.

Podstawą rozstrzygnięcia był art. 225 Kodeksu cywilnego w związku z art. 224 § 2 Kodeksu cywilnego. O odsetkach orzeczono na mocy art. 481 § 1 Kodeksu cywilnego. Zasądzając je od daty doręczenia pozwanemu postanowienia o wezwaniu go do udziału w sprawie wraz z odpisem pozwu.

Wnioskodawczyni jest właścicielką działek o Nr 25/2 i 25/4 na których położone są tory kolejowe. Ponadto w wyroku Sąd uznał wynagrodzenie za bezumowne korzystanie z rzeczy jako rekompensatę za korzystanie z tych działek.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy wypłacone wynagrodzenie za bezumowne korzystanie z nieruchomości podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Zdaniem Wnioskodawcy:

Otrzymane wynagrodzenie za bezumowne korzystanie z nieruchomości jest wolne od podatku dochodowego. Stanowi o tym art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Wolne od podatku dochodowego są otrzymane odszkodowania jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych. Jak stwierdził Sąd wynagrodzenie za bezumowne korzystanie z nieruchomości jest formą rekompensaty, ma więc postać odszkodowania.

Na tle przedstawionego stanu faktycznego, stwierdzam, co następuje:

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn. Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 z późn. zm.), opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Stosownie do regulacji zawartej w art. 21 ust. 1 pkt 3 ww. ustawy, w brzmieniu obowiązującym w 2008 r., wolne od podatku dochodowego są otrzymane odszkodowania, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, z wyjątkiem:

Natomiast w myśl art. 21 ust. 1 pkt 3b ww. ustawy, wolne od podatku dochodowego są inne odszkodowania otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej do wysokości określonej w tym wyroku lub ugodzie, z wyjątkiem odszkodowań:

Należy zaznaczyć, że zwolnieniem określonym w art. 21 ust. 1 pkt 3 objęte są tylko odszkodowania, których wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw. Oznacza to, że zwolnienie nie obejmuje wszystkich odszkodowań, a tylko te, których wysokość lub zasady ustalania zostały określone wprost w stosownych przepisach prawa, z wyjątkiem enumeratywnie wymienionych kategorii odszkodowań, a także inne odszkodowania, otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej, z wyjątkami wskazanymi w przepisie art. 21 ust. 1 pkt 3b lit. a)-b).

Jak wynika z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego, otrzymane przez Wnioskodawczynię, na podstawie wyroku sądowego, odszkodowanie zostało przyznane z tytułu bezumownego korzystania z nieruchomości. Zagadnienia dotyczące bezumownego korzystania zostały uregulowane w ustawie z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.). Zgodnie z art. 224 § 2 w związku z art. 225 i 230 ww. ustawy, posiadacz w złej wierze jest m.in. obowiązany względem właściciela, do wynagrodzenia za korzystanie z rzeczy, w tym wypadku nieruchomości, stanowiącej własność podatnika.

Dla objęcia zwolnieniem od podatku dochodowego, na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, otrzymanego odszkodowania, nie jest wystarczające, aby w przepisach prawa określone były same tylko przesłanki powodujące powstanie roszczenia o odszkodowanie. Przepisy Kodeksu cywilnego nie określają bowiem wprost wysokości ani zasad ustalania otrzymanego odszkodowania.

Odszkodowanie za bezumowne korzystanie z nieruchomości obejmuje spodziewane korzyści z tytułu umowy najmu lub dzierżawy, która zostałaby zawarta, gdyby nieruchomość nie została zajęta. Przepisy prawa cywilnego dają więc właścicielowi rzeczy prawo do roszczenia o odszkodowanie, które obejmuje kompensatę utraconych korzyści, jakie właściciel uzyskałby, gdyby rzecz wynajął. Utrata korzyści w szczególności polega na nieuzyskaniu pożytków cywilnych (czynsz z najmu), które rzecz przynosi.

Z powyższego wynika jednoznacznie, iż odszkodowanie otrzymane przez Wnioskodawczynię od posiadacza na podstawie wyroku sądowego, za bezumowne korzystanie z nieruchomości, ma na celu wyrównanie właścicielowi utraconych przez niego korzyści. Obejmują one wszystko, co uzyskałby właściciel nieruchomości, gdyby ją wynajął. Cytowany wyżej przepis art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, wyłącza możliwość zwolnienia z opodatkowania odszkodowań dotyczących korzyści, które podatnik mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono. Nie ma więc podstaw, aby uznać wypłaconą Wnioskodawczyni kwotę odszkodowania za odszkodowanie, które korzysta ze zwolnienia od opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych z artykułu wymienionego w zdaniu poprzednim.

Zatem, otrzymana przez Wnioskodawczynię kwota odszkodowania zasądzona przez Sąd, podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych, jako kwota nie objęta katalogiem zwolnień przedmiotowych od tego podatku.

Jednocześnie wskazać należy, iż otrzymana kwota odszkodowania stanowi przychód z innych źródeł, o którym stanowią przepisy art. 10 ust. 1 pkt 9 oraz art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Stosownie do treści art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, zgodnie z art. 20 ww. ustawy, źródłami przychodów są również źródła inne niż wymienione w art. 10 ust. 1 pkt 1-8 ustawy podatkowej w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i 17 oraz przychody nieznajdujące pokrycia w ujawnionych źródłach.

Jak dowodzi użycie sformułowania "w szczególności", definicja źródeł przychodów ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie. Z przychodem z innych źródeł mamy zatem do czynienia w każdym przypadku, kiedy podatnik osiąga korzyść majątkową.

Reasumując, otrzymane odszkodowanie za bezumowne korzystanie z nieruchomości stanowi przychód "z innych źródeł", o których mowa w art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych i należy je wykazać w zeznaniu rocznym za rok podatkowy, w którym zostało wypłacone.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1 Maja Nr 10, 09-402 Płock.