IPPB2/415-726/13-3/MK

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r. poz. 749, z późn. zm.) oraz § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770, z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko - przedstawione we wniosku z dnia 11 października 2013 r. (data wpływu 14 października 2013 r.) o wydanie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie sposobu ustalenia wydatków na nabycie certyfikatów inwestycyjnych Dłużnika w przypadku zapłaty w formie potrącenia wierzytelności, dłużnika wobec Wnioskodawcy - jest prawidłowe.

W dniu 14 października 2013 r. został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie sposobu ustalenia wydatków na nabycie certyfikatów inwestycyjnych Dłużnika w przypadku zapłaty w formie potrącenia wierzytelności, dłużnika wobec Wnioskodawcy.

We wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe.

Wnioskodawca jest osobą fizyczną posiadającą miejsce zamieszkania na terytorium Polski, podlegającą w Polsce nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu. Wnioskodawca jest obecnie bezpośrednim oraz pośrednim (poprzez kontrolowane spółki) uczestnikiem X (dalej: XX) W związku z reorganizacją aktywów Wnioskodawcy planowane jest, że wszystkie certyfikaty inwestycyjne XX, które obecnie Wnioskodawca posiada pośrednio poprzez kontrolowane przez siebie spółki, znajdą się w bezpośrednim posiadaniu Wnioskodawcy.

Nie jest wykluczone, że Wnioskodawca wystąpi do XX z wnioskiem o umorzenie posiadanych certyfikatów inwestycyjnych. Celem zadośćuczynienia przez XX obowiązkowi wypłaty na rzecz Wnioskodawcy wynagrodzenia za umorzone certyfikaty inwestycyjne, XX może przenieść na Wnioskodawcę, w ramach instytucji prawnej określanej jako świadczenie w miejsce wykonania (datio in solutum), własność wierzytelności przysługującej mu wobec innego Y ("YY") z tytułu zbycia całości bądź części aktywów XX z odroczonym terminem płatności ("Wierzytelność"). W konsekwencji, wydanie przez XX Wierzytelności na rzecz Wnioskodawcy będzie stanowiło substytut zapłaty z tytułu umorzenia certyfikatów inwestycyjnych XX. Wynagrodzenia należne Wnioskodawcy z tytułu umorzenia certyfikatów inwestycyjnych XX będzie równe wartości nominalnej Wierzytelności.

Wierzytelność nabyta przez Wnioskodawcę może być następnie spłacana przez Dłużnika jednorazowo bądź częściowo, w formie pieniężnej bądź w formie rzeczowej poprzez przeniesienie na Wnioskodawcę praw majątkowych, rzeczy ruchomych bądź nieruchomości.

Nie jest również wykluczone, że w przyszłości Wnioskodawca obejmie nową emisję certyfikatów inwestycyjnych Dłużnika potrącając przysługującą mu wobec Dłużnika Wierzytelność z wierzytelnością Dłużnika wobec Wnioskodawcy o dokonanie wpłaty za objęte certyfikaty inwestycyjne Dłużnika.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytania.

1. Czy w przypadku spłaty w formie pieniężnej lub rzeczowej przez Dłużnika całości lub części Wierzytelności otrzymanej przez Wnioskodawcę jako wynagrodzenie za umorzone certyfikaty inwestycyjne XX, powstanie po stronie Wnioskodawcy przychód do opodatkowania.

2. W przypadku uznania stanowiska Wnioskodawcy dotyczącego pytania Nr 1 za nieprawidłowe, w jaki sposób Wnioskodawca powinien ustalić dochód do opodatkowania w przypadku spłaty przez Dłużnika całości lub części Wierzytelności w formie pieniężnej lub rzeczowej.

3. W jaki sposób Wnioskodawca powinien ustalić wydatki na nabycie certyfikatów inwestycyjnych Dłużnika dla celów PIT, jeżeli wierzytelność Dłużnika wobec Wnioskodawcy o dokonanie wpłat za te certyfikaty inwestycyjne zostanie potrącona z Wierzytelnością.

Przedmiot niniejszej interpretacji stanowi odpowiedź na pytanie Nr 3 wniosku. Odpowiedź w zakresie pytania Nr 1 i 2 została udzielona w odrębnej interpretacji Nr IPPB2/415-726/13-2/MK.

Zdaniem Wnioskodawcy,

Ad 3.

Zgodnie z art. 5a pkt 11 ustawy o PIT ilekroć w ustawie mowa jest o papierach wartościowych oznacza to papiery wartościowe, o których mowa w art. 3 pkt 1 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi (Dz. U. z 2010 r. Nr 211, poz. 1384 oraz z 2011 r. Nr 106, poz. 622, Nr 131 poz. 763 i Nr 234, poz. 1391). Zgodnie natomiast z art. 3 pkt 1 powołanej ustawy o obrocie instrumentami finansowymi, zakres znaczeniowy pojęcia "papiery wartościowe" obejmuje m.in. certyfikaty inwestycyjne.

Artykuł 5a pkt 14 ustawy o PIT stanowi natomiast, że ilekroć w ustawie jest mowa o funduszach kapitałowych - oznacza to fundusze inwestycyjne oraz fundusze zagraniczne, o których mowa w przepisach o funduszach inwestycyjnych, oraz ubezpieczeniowe fundusze kapitałowe działające na podstawie przepisów ustawy o działalności ubezpieczeniowej, z wyjątkiem funduszy emerytalnych, o których mowa w przepisach o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych.

Zgodnie z art. 17 ust. 1 pkt 6 ustawy o PIT, za przychody z kapitałów pieniężnych uważa się należne, choćby nie zostały faktycznie otrzymane, przychody z odpłatnego zbycia udziałów w spółkach mających osobowość prawną oraz papierów wartościowych, jak również z realizacji praw wynikających z papierów wartościowych, o których mowa w art. 3 pkt 1 lit. b ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi.

Artykuł 23 ust. 1 pkt 38 ustawy o PIT stanowi natomiast, że nie uważa się za koszty uzyskania przychodów wydatków na objęcie lub nabycie udziałów albo wkładów w spółdzielni, udziałów (akcji) w spółce mającej osobowość prawną oraz innych papierów wartościowych, a także wydatków na nabycie tytułów uczestnictwa łub jednostek uczestnictwa w funduszach kapitałowych; wydatki takie są jednak kosztem uzyskania przychodu z odpłatnego zbycia tych udziałów (akcji), wkładów oraz innych papierów wartościowych, w tym z tytułu wykupu przez emitenta papierów wartościowych, a także z odkupienia tytułów uczestnictwa lub jednostek uczestnictwa w funduszach kapitałowych, albo umorzenia jednostek uczestnictwa, tytułów uczestnictwa oraz certyfikatów inwestycyjnych w funduszach kapitałowych, z zastrzeżeniem ust. 3e.

Z powyższego wynika, że wydatki na nabycie certyfikatów inwestycyjnych mogą stać się kosztem podatkowym na gruncie PIT dopiero przy dokonaniu ich odpłatnego zbycia czy umorzenia.

Ustawa o PIT nie zawiera definicji legalnej pojęcia "wydatki na nabycie". Nie powinno jednak ulegać wątpliwości, że w przypadku objęcia certyfikatów inwestycyjnych Dłużnika przez Wnioskodawcę wydatkami Wnioskodawcy na nabycie tych certyfikatów inwestycyjnych powinna być wartość wpłaty na rzecz Dłużnika za te certyfikaty. Bez znaczenie przy tym pozostaje, w jaki sposób wpłata ta zostanie faktycznie spełniona, a więc czy poprzez dokonanie przelewu środków finansowych na rzecz Dłużnika, przeniesienie na Dłużnika innych niż pieniądz wartości, czy też poprzez potrącenie wierzytelności Dłużnika o dokonanie wpłaty za objęte certyfikaty inwestycyjne z Wierzytelnością.

Biorąc pod uwagę powyższe, w przypadku objęcia przez Wnioskodawcę certyfikatów inwestycyjnych Dłużnika, jeżeli wierzytelność Dłużnika o dokonanie wpłaty za te certyfikaty inwestycyjne zostanie potrącone z Wierzytelnością, wydatkami Wnioskodawcy na nabycie certyfikatów inwestycyjnych Dłużnika będzie wartość należnej Dłużnikowi wpłaty za wyemitowane certyfikaty inwestycyjne.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej opisanego zdarzenia przyszłego jest prawidłowe.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r. poz. 361, z późn. zm.) opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

W myśl art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych przychodami z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9, i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, art. 19 i art. 20 ust. 3, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Stosownie do art. 10 ust. 1 pkt 7 ww. ustawy, źródłem przychodów są kapitały pieniężne i prawa majątkowe, w tym odpłatne zbycie praw majątkowych innych niż wymienione w pkt 8 lit. a - c).

Na podstawie art. 17 ust. 1 ww. ustawy za przychody z kapitałów pieniężnych uważa się m.in.: przychody z tytułu udziału w funduszach kapitałowych, z zastrzeżeniem ust. 1c. (pkt 5) oraz należne, choćby nie zostały faktycznie otrzymane, przychody z odpłatnego zbycia udziałów oraz papierów wartościowych, jak również z realizacji praw wynikających z papierów wartościowych, o których mowa w art. 3 pkt 1 lit. b ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi (pkt 6 lit. a i b).

Papierami wartościowymi - w rozumieniu art. 5a pkt 11 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych - są papiery wartościowe, o których mowa w art. 3 pkt 1 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi (Dz. U. Nr 183, poz. 1538).

W myśl przepisu art. 3 pkt 1 lit. a ustawy o obrocie instrumentami finansowymi, ilekroć w ustawie jest mowa o papierach wartościowych - rozumie się przez to akcje, prawa poboru w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 15 września 2000 r. - Kodeks spółek handlowych (Dz. U. Nr 94, poz. 1037, z późn. zm.), prawa do akcji, warranty subskrypcyjne, kwity depozytowe, obligacje, listy zastawne, certyfikaty inwestycyjne i inne zbywalne papiery wartościowe, w tym inkorporujące prawa majątkowe odpowiadające prawom wynikającym z akcji lub z zaciągnięcia długu, wyemitowane na podstawie właściwych przepisów prawa polskiego lub obcego.

Zgodnie z art. 30b ust. 1 ustawy o p.d.o.f. od dochodów uzyskanych z odpłatnego zbycia papierów wartościowych lub pochodnych instrumentów finansowych, w tym z realizacji praw wynikających z tych instrumentów, z odpłatnego zbycia udziałów (akcji) oraz z tytułu objęcia udziałów (akcji) za wkład niepieniężny w postaci innej niż przedsiębiorstwo lub jego zorganizowana część, podatek dochodowy wynosi 19% uzyskanego dochodu. Dochodem, o którym mowa w ust. 1, jest w przypadku papierów wartościowych różnica między sumą przychodów uzyskanych z tytułu odpłatnego zbycia papierów wartościowych, a kosztami uzyskania przychodów, określonymi na podstawie art. 22 ust. 1f lub ust. 1g, lub art. 23 ust. 1 pkt 38, z zastrzeżeniem art. 24 ust. 13 i 14 (art. 30b ust. 2 pkt 1 ustawy),

Pojęcie "fundusze kapitałowe" w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, zdefiniowane zostało w art. 5a pkt 14 u.p.d.o.f. Zgodnie z tym przepisem przez pojęcie "fundusze kapitałowe" należy rozumieć fundusze inwestycyjne i fundusze zagraniczne (o których mowa w przepisach o funduszach inwestycyjnych) oraz ubezpieczeniowe fundusze kapitałowe, działające na podstawie przepisów ustawy o działalności ubezpieczeniowej. Pojęcie to nie obejmuje funduszy emerytalnych, o których mowa w przepisach ustawy z dnia 28 sierpnia 1997 r. o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych.

Podstawą opodatkowania zryczałtowanym podatkiem dochodowym przychodów z tytułu udziału w funduszach kapitałowych jest dochód.

Zgodnie z art. 30a ust. 1 pkt 5 ww. ustawy od dochodu z tytułu udziału w funduszach kapitałowych pobiera się 19% zryczałtowany podatek dochodowy. Dochód kalkulowany jest jako różnica pomiędzy przychodem uzyskanym z umorzenia certyfikatów a wydatkami poniesionymi na nabycie tych certyfikatów (art. 23 ust. 1 pkt 38 ww. ustawy)

Dochodów (przychodów) z tytułu udziału w funduszach kapitałowych nie łączy się z dochodami opodatkowanymi na zasadach określonych w art. 27 (art. 30a ust. 7 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).

Zgodnie z generalną zasadą ustalania kosztów uzyskania przychodów, określoną w art. 22 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 23.

Przepis art. 23 ust. 1 pkt 38 ww. ustawy stanowi, że nie uważa się za koszt uzyskania przychodów wydatków na objęcie lub nabycie udziałów albo wkładów w spółdzielni, udziałów (akcji) oraz papierów wartościowych, a także wydatków na nabycie tytułów uczestnictwa w funduszach kapitałowych; wydatki takie są jednak kosztem uzyskania przychodu z odpłatnego zbycia tych udziałów (akcji), oraz papierów wartościowych, w tym z tytułu wykupu przez emitenta papierów wartościowych, a także z odkupienia albo umorzenia tytułów uczestnictwa w funduszach kapitałowych, z zastrzeżeniem ust. 3e. Zastrzeżenie powyższe stanowi, że przepisu ust. 1 pkt 38 zdanie po średniku nie stosuje się przy zamianie jednostek uczestnictwa subfunduszu na jednostki uczestnictwa innego subfunduszu tego samego funduszu inwestycyjnego z wydzielonymi subfunduszami dokonanej na podstawie ustawy z dnia 27 maja 2004 r. o funduszach inwestycyjnych.

Z przedstawionego we wniosku zdarzenia przyszłego wynika, że w związku z reorganizacją aktywów Wnioskodawcy planowane jest, że wszystkie certyfikaty inwestycyjne XX, które obecnie Wnioskodawca posiada pośrednio poprzez kontrolowane przez siebie spółki, znajdą się w bezpośrednim posiadaniu Wnioskodawcy. Nie jest wykluczone, że Wnioskodawca wystąpi z wnioskiem o umorzenie posiadanych certyfikatów inwestycyjnych. Wynagrodzeniem za umorzone certyfikaty inwestycyjne, może być przeniesienie na Wnioskodawcę, jako świadczenie w miejsce wykonania (datio in solutum), własność wierzytelności przysługującej Funduszowi wobec innego Funduszu Inwestycyjnego z tytułu zbycia całości bądź części aktywów Funduszu z odroczonym terminem płatności. Wydanie przez Fundusz Wierzytelności na rzecz Wnioskodawcy będzie stanowiło substytut zapłaty z tytułu umorzenia certyfikatów inwestycyjnych Funduszu i będzie równe wartości nominalnej Wierzytelności. Wierzytelność nabytą przez Wnioskodawcę Dłużnik może spłacać jednorazowo bądź częściowo, w formie pieniężnej bądź w formie rzeczowej poprzez przeniesienie na Wnioskodawcę praw majątkowych, rzeczy ruchomych bądź nieruchomości.

W przyszłości Wnioskodawca może objąć nową emisję certyfikatów inwestycyjnych Dłużnika potrącając przysługującą mu wobec Dłużnika Wierzytelność z wierzytelnością Dłużnika wobec Wnioskodawcy o dokonanie wpłaty za objęte certyfikaty inwestycyjne Dłużnika.

Wątpliwość Wnioskodawcy dotyczy kwestii w jaki sposób Wnioskodawca powinien ustalić wydatki na nabycie certyfikatów inwestycyjnych dłużnika, jeżeli wierzytelność dłużnika wobec Wnioskodawcy o dokonania wpłat za te certyfikaty inwestycyjne zostanie potrącona z Wierzytelnością.

Wzajemna kompensata wierzytelności, polegająca na zaliczeniu jednej wierzytelności na poczet drugiej - zwana również potrąceniem jednej z drugą, w obrocie prawnym występuje w dwóch postaciach.

Pierwsza - to kompensata, u której podstaw leży umowa pomiędzy zainteresowanymi stronami (tzw. kompensata umowna), natomiast druga - to kompensata ustawowa (potrącenie), oparta na przepisach art. 498-505 z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.), dokonywana w drodze jednostronnej czynności prawnej przez jednego z wierzycieli i skuteczna o tyle, o ile zachowane zostaną przesłanki określone w tych przepisach.

Wygaśnięcie zobowiązania przez potrącenie, czyli kompensata wierzytelności, następuje wówczas, jeżeli jedna strona jest w stosunku do drugiej dłużnikiem i jednocześnie wierzycielem, tj. ma zarówno wierzytelności, jak i zobowiązania względem tej drugiej strony. Na skutek potrącenia obie wierzytelności umarzają się na wzajem do wysokości wierzytelności niższej. Nie dochodzi do efektywnej zapłaty w pieniądzu. Pomimo, iż potrącenie dotyczy zobowiązania do świadczeń tego samego rodzaju, nie prowadzi do ich realizacji, a jedynie do zaliczenia jednej wierzytelności na poczet drugiej, co w rezultacie skutkuje zaspokojeniem wierzyciela i osiągnięciem przez to celu zobowiązania. Potrącenie (konwersja) wierzytelności jest więc jedną z form wygaśnięcia zobowiązania w wyniku wykonania świadczenia poprzez umorzenie wzajemnych wierzytelności między stronami.

Organ podatkowy zauważa, że w postępowaniu dotyczącym wydawania interpretacji indywidualnych nie jest zobowiązany do oceny tej czynności prawnej z uwzględnieniem jej celu i zamiarów, tak by ustalać w postępowaniu podatkowym charakter objętych certyfikatów inwestycyjnych. Wnioskodawca we wniosku wskazał, że certyfikaty inwestycyjne zostaną objęte w wyniku zapłacenia ceny w postaci umownego potrącenia wzajemnych wierzytelności (zobowiązań), tym samym organ przyjął, że konwersja była alternatywą zapłaty powyższego w formie pieniężnej.

Odnosząc powyższe do przedstawionego we wniosku zdarzenia przyszłego należy stwierdzić, że w przypadku odpłatnego zbycia, czy umorzenia certyfikatów inwestycyjnych nabytych w formie potrącenia wierzytelności pieniężnych, dochodem podlegającym opodatkowaniu będzie różnica pomiędzy przychodem osiągniętym z tytułu zbycia czy umorzenia certyfikatów, a kosztami poniesionymi na nabycie tych certyfikatów. Koszt uzyskania przychodów stanowić będzie na gruncie ww. art. 23 ust. 1 pkt 38 u.p.d.o.f. "wydatek na nabycie tytułów uczestnictwa (...) w funduszach kapitałowych".

Kosztem uzyskania przychodów będzie zatem wartość potrąconej wierzytelności odpowiadająca wartości wpłat na objęcie certyfikatów inwestycyjnych.

Poniesiony w ten sposób przez Wnioskodawcę wydatek będzie kosztem uzyskania przychodu w momencie, w którym ma miejsce zbycie czy umorzenie tych certyfikatów inwestycyjnych.

Należy zwrócić uwagę, iż użycie przez ustawodawcę określenia "wydatki na nabycie" oznacza, że do kosztów uzyskania przychodów - ale dopiero z chwilą zbycia lub umorzenia certyfikatów inwestycyjnych w funduszach kapitałowych, zalicza się wydatki bezpośrednio warunkujące nabycie tych certyfikatów inwestycyjnych, tj. takie, bez których poniesienia skuteczne ich nabycie nie byłoby możliwe.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2012 r. poz. 270, z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1-go Maja 10, 09-402 Płock.