IPPB2/415-716/10-2/AK

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Pani przedstawione we wniosku z dnia 12 sierpnia 2010 r. (data wpływu 12 sierpnia 2010 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej zwrotu osobom fizycznym niektórych wydatków związanych z budownictwem mieszkaniowym w sytuacji braku podpisu małżonka na wniosku VZM - 1 - jest nieprawidłowe.

W dniu 12 sierpnia 2010 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej zwrotu osobom fizycznym niektórych wydatków związanych z budownictwem mieszkaniowym w sytuacji braku podpisu małżonka na wniosku VZM - 1.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawiony następujący stan faktyczny:

W 2007 r. Wnioskodawczyni (dalej również jako: "Podatnik") postanowiła nabyć działkę budowlaną oraz rozpocząć na tej działce budowę domu. Niemniej z uwagi na fakt, że Wnioskodawczyni pozostawała w związku małżeńskim (związek został zawarty w roku 1997), bank wyraził zgodę na udzielenie kredytu hipotecznego na zakup działki pod warunkiem, że kredytobiorcą będą oboje małżonkowie. Umowa kredytu hipotecznego została zawarta w dniu 17 sierpnia 2007 r., a jej przedmiotem była działka ewidencyjna 345 o obszarze 0,0920 ha położona w miejscowości S., w gminie R. (dalej: "Nieruchomość gruntowa"). Niezależnie od faktu, że kredytobiorcą - zgodnie z umową kredytu - byli oboje małżonkowie, Wnioskodawczyni samodzielnie, z własnej pensji spłacała raty kredytu.

Następnie, z uwagi na konflikt pomiędzy małżonkami, Wnioskodawczyni oraz jej małżonek podjęli decyzję o zawarciu umowy majątkowej małżeńskiej, na podstawie której został ustanowiony ustrój rozdzielności majątkowej pomiędzy nimi. Wspomniana umowa została zawarta w dniu 20 kwietnia 2009 r. w formie aktu notarialnego. W tym samym dniu Wnioskodawczyni wraz z małżonkiem zawarła w formie aktu notarialnego umowę o podział majątku wspólnego. Zgodnie z § 4 pkt 1 Umowy o podział majątku wspólnego, Wnioskodawczyni nabyła na wyłączną własność nieruchomość gruntową. Ponadto, na podstawie wspomnianej umowy, Wnioskodawczyni przejęła prawa i obowiązki wynikające z umowy kredytu hipotecznego zaciągniętego na zakup tej nieruchomości, w tym obowiązek spłaty rat kredytowych (§ 4 pkt 2 Umowy o podział majątku).

Od samego początku Wnioskodawczyni zamierzała samodzielnie prowadzić budowę domu, a następnie zamieszkać w nim wraz z małoletnią córką. Po ukończeniu budowy Wnioskodawczyni wyprowadziła się od męża wraz z dzieckiem. Mąż pozostał w mieszkaniu, w którym dotychczas razem zamieszkiwali, i do którego tytuł prawny nabył mąż w ramach wspólnych rozliczeń między małżonkami.

Z uwagi na fakt, że Wnioskodawczyni od samego początku sama zamierzała budować dom i w nim zamieszkać wraz z dzieckiem, wszystkie faktury VAT dokumentujące nabycie materiałów budowlanych z przeznaczeniem na budowę domu wystawiane były na Wnioskodawczynię oraz opłacane z jej własnych środków finansowych.

W związku z zakończeniem inwestycji Wnioskodawczyni zamierza wystąpić z wnioskiem o zwrot niektórych wydatków związanych z budownictwem mieszkaniowym (formularz VZM-1). Z uwagi na fakt, że nieruchomość gruntowa, jak i budynek mieszkalny na niej posadowiony należą do majątku odrębnego Wnioskodawczyni, a także z uwagi na to, że Podatniczka ponosiła wydatki na budowę domu samodzielnie oraz sama nadzorowała prace związane z budową domu, Wnioskodawczyni zamierza złożyć indywidualny wniosek o zwrot niektórych wydatków związanych z budownictwem mieszkaniowym, składając na nim swój podpis. Małżonek Wnioskodawczyni nie składał i nie będzie składał wniosku o zwrot wydatków w związku z budową przedmiotowego domu z uwagi na fakt, że wszystkie faktury VAT dokumentujące zakup materiałów na budowę tego domu zostały wystawione na Wnioskodawczynię (Wnioskodawczyni opłacała wspomniane faktury z własnych środków).

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy w sytuacji przedstawionej w powyższym stanie faktycznym istnieje możliwość indywidualnego złożenia wniosku przez Podatnika, bez konieczności umieszczania w nim podpisu współmałżonka.

Zdaniem Wnioskodawczyni:

W ocenie Wnioskodawczyni, w omawianym stanie faktycznym Podatnik jest uprawniony do skutecznego złożenia indywidualnego wniosku o zwrot wydatków, bez konieczności umieszczania w nim podpisu współmałżonka.

Zgodnie z art. 1 ust. 1 Ustawy o zwrocie wydatków, ustawa ta reguluje zasady zwrotu osobom fizycznym części wydatków poniesionych na zakup materiałów budowlanych przez te osoby m.in. w związku z budową budynku mieszkalnego.

Ponadto, zgodnie z art. 5 ust. 2 Ustawy o zwrocie wydatków, jeżeli osoba fizyczna pozostaje w związku małżeńskim, wniosek może być złożony wspólnie z małżonkiem lub odrębnie przez każdego z małżonków, a jeżeli małżonkowie składają odrębne wnioski, do różnych urzędów skarbowych, są jednocześnie obowiązani zawiadomić o złożeniu wniosku urząd skarbowy właściwy dla złożenia wniosku przez drugiego małżonka.

Z powyższych przepisów wynika, że w przypadku składania odrębnych wniosków, każdy z małżonków składa wniosek do właściwego dla siebie naczelnika urzędu skarbowego z praktyki stosowania tych przepisów wynika, że w przypadku odrębnych wniosków każdy z małżonków może domagać się zwrotu wydatków przez siebie poniesionych, tzn. udokumentowanych fakturą wystawioną na swoje imię i nazwisko. W przypadku złożenia odrębnego wniosku, każdy z małżonków składający wniosek otrzymuje odrębnie zwrot, natomiast zwrot wydatków otrzymuje tylko ten małżonek, który składał wniosek.

Mając powyższe na uwadze należy dojść do wniosku, że Ustawa przewiduje dwa możliwe sposoby składania wniosku o zwrot wydatków:

(i) wspólnie przez obojga małżonków do jednego naczelnika urzędu skarbowego;

(li) odrębnie przez obojga małżonków do właściwych dla nich naczelników urzędów skarbowych, z obowiązkiem powiadomienia o składanym wniosku naczelnika urzędu skarbowego drugiego małżonka.

Mając powyższe na uwadze należy dojść do wniosku, że Ustawa traktuje małżonków w zasadzie jako jeden podmiot składający wniosek o zwrot wydatków (podobnie Bartosiewicz A., Kubacki R., Ustawa o zwrocie VAT osobom fizycznym w budownictwie, komentarz do art. 5, wyd. Lex, pkt 8. Zarówno bowiem w pierwszym, jak i w drugim z wymienionych powyżej przypadków to oboje małżonkowie składają wniosek o zwrot, tyle tylko, że w pierwszym przypadku małżeństwo składa wniosek wspólnie, natomiast w drugim - każdy małżonek odrębnie do właściwego naczelnika urzędu skarbowego. A zatem należy uznać, że w obu opisanych przypadkach w pełni zasadnym jest obowiązek podpisywania wniosków VZM-1 przez obojga małżonków, określony w art. 5 ust. 4 pkt 9 Ustawy o zwrocie wydatków.

Należy natomiast zauważyć, że Ustawa o zwrot wydatków nie reguluje wprost sytuacji, w której wniosek składany jest indywidualnie tylko przez jednego małżonka w stosunku do wydatków poniesionych przez niego samodzielnie, gdzie wniosek składany jest do właściwego dla tego podatnika naczelnika urzędu skarbowego przy jednoczesnym braku składania takiego wniosku przez drugiego współmałżonka. Tym samym, ustawodawca nie uregulował sytuacji, w której wniosek o zwrot wydatków składany jest przez podatnika w związku z wydatkami poniesionymi na budowę domu wchodzącego w skład odrębnego majątku tego podatnika.

Zdaniem Podatnika, w odniesieniu do przepisu art. 5 ust. 2 w zw. z art. 5 ust. 4 pkt 9 Ustawy o zwrocie wydatków należy zastosować wykładnię a contrario i - tym samym - przyjąć, że w przypadku, w którym wniosek o zwrot wydatków składany jest przez podatnika indywidualnie, w odniesieniu do wydatków poniesionych przez niego samodzielnie na budowę czy remont domu, przy jednoczesnym braku składania wniosku przez współmałżonka podatnika w odniesieniu do tego samego domu, uzasadnione jest złożenie podpisu we wniosku tylko przez tego podatnika, który składa wniosek.

Powyższe powinno znaleźć zastosowanie w szczególności w sytuacji, w której między małżonkami ustanowiona jest rozdzielność majątkowa, a wydatki objęte wnioskiem dotyczą domu stanowiącego odrębną własność Wnioskodawcy.

Za wskazaną powyżej interpretacją przepisów komentowanej Ustawy przemawia również treść art. 1 ust. 1 tej Ustawy, z którego wynika, że zwrot wydatków należy się tym osobom, które te wydatki poniosły.

Na marginesie należy zauważyć, że w przypadku indywidualnego wniosku uzyskanie przez Wnioskodawcę podpisu drugiego współmałżonka jest najczęściej albo niemożliwe, albo też znacznie utrudnione. W sytuacji opisanej w stanie faktycznym niniejszego wniosku, współmałżonek Wnioskodawczyni nie jest zainteresowany składaniem wniosku o zwrot wydatków przede wszystkim ze względów ekonomicznych. Powyższe wynika z faktu, że małżonek ten nie poniósł ciężaru żadnego wydatku związanego z budową domu, stanowiącego de facto odrębną własność Wnioskodawczyni. Na marginesie warto zauważyć, że drugi małżonek nie poczuwa się do obowiązku wsparcia finansowego swej żony, samotnie wychowującej dziecko, nawet do tego stopnia, iż umyślnie utrudnia Wnioskodawczyni zgodne z przepisami prawa odzyskanie tych wydatków, które sama poniosła.

Należy podkreślić, że stanowisko przedstawione przez Podatnika jest zbieżne ze stanowiskiem zaprezentowanym przez Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie w interpretacji prawa podatkowego wydanej w dniu 21 kwietnia 2010 r. (sygn. IPPB2/415-70/10-3/AK). W powołanej interpretacji Dyrektor wskazał, że "Wnioskodawczyni przysługuje prawo złożenia wniosku VZM-1 bez danych i podpisu małżonka w sytuacji, kiedy małżonek nie poniósł wydatku a między małżonkami nie istnieje wspólność majątkowa - po spełnieniu wszystkich warunków określonych w ustawie".

W kontekście całokształtu przedstawionej powyżej argumentacji, Wnioskodawczyni wnioskuje o potwierdzenie prawidłowości dokonanej przez Podatnika interpretacji przepisów podatkowych, tj. o potwierdzenie, że w przypadku składania wniosku o zwrot niektórych wydatków związanych z budownictwem mieszkaniowym indywidualnie przez jednego tylko małżonka, przy jednoczesnym braku składania takiego wniosku przez drugiego małżonka w odniesieniu do tej samej inwestycji w sytuacji, w której istnieje między małżonkami rozdzielność majątkowa, a wydatki objęte wnioskiem dotyczą odrębnej własności Podatnika, wystarczające jest złożenie we wniosku podpisu tylko tego Podatnika, w oparciu o przepis art. 5 ust. 2 w związku z art. 1 ust. 1 Ustawy o zwrocie wydatków.

Na tle przedstawionego stanu faktycznego stwierdzam co następuje:

Artykuł 1 ust. 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 2005 r. o zwrocie osobom fizycznym niektórych wydatków związanych z budownictwem mieszkaniowym (Dz. U. z 2005 r. Nr 177, poz. 1468 z późn. zm.) reguluje zasady zwrotu osobom fizycznym części wydatków poniesionych na zakup materiałów budowlanych przez te osoby w związku z budową i remontem budynku mieszkalnego lub jego części.

Zgodnie z art. 2 pkt 1 ww. ustawy przez pojęcie budynku mieszkalnego rozumie się budynek lub jego część, służące zaspokajaniu potrzeb mieszkaniowych, oraz związane z nimi urządzenia techniczne zapewniające możliwość użytkowania tego budynku lub jego części zgodnie z ich przeznaczeniem, jak przyłącza i urządzenia instalacyjne, w tym służące oczyszczaniu lub gromadzeniu ścieków.

Jak stanowi art. 3 ust. 1 ww. ustawy osoba fizyczna ma prawo do zwrotu części wydatków poniesionych na zakup materiałów budowlanych w związku z:

Zwrot dotyczy wydatków poniesionych na zakup materiałów budowlanych w okresie od dnia 1 maja 2004 r., które do dnia 30 kwietnia 2004 r. były opodatkowane stawką podatku od towarów i usług w wysokości 7%, a od dnia 1 maja 2004 r. są opodatkowane 22% podatkiem VAT. Ponadto zwrot dotyczy jedynie wydatków udokumentowanych fakturami VAT w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 z późn. zm.), wystawionymi od dnia 1 maja 2004 r.

Z treści złożonego wniosku wynika, że w 2007 r. Wnioskodawczyni postanowiła nabyć działkę budowlaną oraz rozpocząć na tej działce budowę domu. Na sfinansowanie przedmiotowej inwestycji zaciągnęła kredyt wraz z mężem. Niezależnie od faktu, że kredytobiorcą - zgodnie z umową kredytu - byli oboje małżonkowie, Wnioskodawczyni samodzielnie, z własnej pensji spłacała raty kredytu.

Następnie, z uwagi na konflikt pomiędzy małżonkami, Wnioskodawczyni oraz jej małżonek podjęli decyzję o zawarciu umowy majątkowej małżeńskiej, na podstawie której został ustanowiony ustrój rozdzielności majątkowej pomiędzy nimi w dniu 20 kwietnia 2009 r. Wnioskodawczyni wraz z małżonkiem zawarła również w formie aktu notarialnego umowę o podział majątku wspólnego, Wnioskodawczyni nabyła na wyłączną własność nieruchomość gruntową. Ponadto, na podstawie wspomnianej umowy, Wnioskodawczyni przejęła prawa i obowiązki wynikające z umowy kredytu hipotecznego zaciągniętego na zakup tej nieruchomości, w tym obowiązek spłaty rat kredytowych.

Po ukończeniu budowy Wnioskodawczyni wyprowadziła się od męża wraz z dzieckiem. Mąż pozostał w mieszkaniu, w którym dotychczas razem zamieszkiwali, i do którego tytuł prawny nabył mąż w ramach wspólnych rozliczeń między małżonkami. Wszystkie faktury VAT dokumentujące nabycie materiałów budowlanych z przeznaczeniem na budowę domu wystawiane były na Wnioskodawczynię oraz opłacane z jej własnych środków finansowych.

W związku z zakończeniem inwestycji Wnioskodawczyni zamierza wystąpić z wnioskiem o zwrot niektórych wydatków związanych z budownictwem mieszkaniowym (formularz VZM-1). Z uwagi na fakt, że nieruchomość gruntowa, jak i budynek mieszkalny na niej posadowiony należą do majątku odrębnego Wnioskodawczyni, a także z uwagi na to, że Podatniczka ponosiła wydatki na budowę domu samodzielnie oraz sama nadzorowała prace związane z budową domu, Wnioskodawczyni zamierza złożyć indywidualny wniosek o zwrot niektórych wydatków związanych z budownictwem mieszkaniowym, składając na nim swój podpis.

W myśl art. 4 ust. 1 ustawy o zwrocie osobom fizycznym niektórych wydatków związanych z budownictwem mieszkaniowym prawo do zwrotu, o którym mowa w art. 3 ust. 1, przysługuje pod warunkiem, że osoba fizyczna lub jej małżonek nie dokonywali czynności, o których mowa w art. 3 ust. 1, jako podatnicy podatku od towarów i usług w celu wykonywania czynności podlegających opodatkowaniu tym podatkiem.

Z przepisu art. 4 ust. 2 pkt 1 ww. ustawy wynika, iż prawo do zwrotu, o którym mowa w art. 3 ust. 1, przysługuje, pod warunkiem że osoba fizyczna posiada prawo do dysponowania nieruchomością na cele budowlane w rozumieniu ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. - Prawo budowlane (Dz. U. z 2003 r. Nr 207, poz. 2016 z późn. zm.) albo tytuł prawny do budynku mieszkalnego lub lokalu mieszkalnego w przypadku inwestycji określonej w art. 3 ust. 1 pkt 3.

Przepis art. 4 ust. 3 ww. ustawy stanowi, iż w przypadku osoby fizycznej pozostającej w związku małżeńskim w dniu poniesienia wydatków, o których mowa w art. 3 ust. 1, kwota zwrotu, obliczona zgodnie z art. 3 ust. 5-7, dotyczy łącznie obojga małżonków. Jeżeli:

Zgodnie z art. 5 ust. 1 ww. ustawy zwrot o którym mowa w art. 3 ust. 1, dokonywany jest na wniosek osoby fizycznej złożony w urzędzie skarbowym, natomiast zgodnie z ust. 2 ww. artykułu, jeżeli osoba fizyczna pozostaje w związku małżeńskim, wniosek może być złożony wspólnie z małżonkiem lub odrębnie przez każdego z małżonków. Jeżeli małżonkowie składają odrębne wnioski, do różnych urzędów skarbowych, są jednocześnie obowiązani zawiadomić o złożeniu wniosku urząd skarbowy właściwy dla złożenia wniosku przez małżonka (art. 5 ust. 2 ww. ustawy).

Wniosek, o którym mowa w ust. 1, może być składany nie częściej niż raz w roku (art. 5 ust. 3 ww. ustawy).

Z przepisu art. 5 ust. 4 ww. ustawy wynika, iż wniosek, o którym mowa w ust. 1, powinien zawierać co najmniej:

Biorąc pod uwagę powołane powyżej przepisy należy stwierdzić, iż Urząd Skarbowy może osobie fizycznej dokonać zwrotu części wydatków poniesionych na zakup materiałów budowlanych w związku z remontem budynku mieszkalnego lub budową budynku mieszkalnego, jeżeli m.in. osoba ta złoży do właściwego Urzędu Skarbowego odpowiedni wniosek o zwrot; przy czym jeżeli pozostaje w związku małżeńskim, wniosek może być złożony wspólnie z małżonkiem lub oddzielnie przez każdego z małżonków, może również złożyć go sama.

Podkreślić jednakże należy, iż w przypadku małżonków, bez względu na sposób złożenia wniosku (tekst jedn.: wspólnie lub przez każdego z małżonków czy też tylko przez jednego) wniosek musi być podpisany przez obojga małżonków.

Powołany przepis art. 5 ust. 4 pkt 9 ustawy jednoznacznie bowiem wymaga, aby podpis pod wnioskiem był złożony przez obojga małżonków. Ustawa w tym zakresie nie czyni żadnych odstępstw, niezależnie od sytuacji osobistej (życiowej) podatników.

W myśl art. 1 ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. - Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz. U. Nr 9, poz. 59 z późn. zm.) małżeństwo zostaje zawarte, gdy mężczyzna i kobieta jednocześnie złożą przed kierownikiem urzędu stanu cywilnego odpowiednie oświadczenia lub gdy oświadczenia takie zostaną złożone w obecności duchownego, a kierownik stanu cywilnego sporządzi następnie akt małżeństwa. W świetle prawa polskiego akt małżeństwa jest więc dowodem zawarcia małżeństwa. Związek małżeński ustaje natomiast w przypadku śmierci jednego z małżonków, separacji albo rozwodu. Zatem istnienie między małżonkami rozdzielności majątkowej nie powoduje rozwiązania małżeństwa.

W związku z powyższym stanowisko Wnioskodawczyni należało uznać za nieprawidłowe.

Końcowo wskazać należy, iż zgodnie z art. 14e § 1 i 2 ustawy - Ordynacja podatkowa, Minister Finansów może, z urzędu, zmienić wydaną interpretację ogólną lub indywidualną, jeżeli stwierdzi jej nieprawidłowość uwzględniając w szczególności orzecznictwo sądów, Trybunału Konstytucyjnego lub Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości. Zawiadomienie o zmienionej interpretacji indywidualnej, doręcza się podmiotowi, któremu w danej sprawie interpretacja została wydana.

Jednocześnie organ podatkowy pragnie wyjaśnić, że powołana we wniosku interpretacja indywidualna została wydana w indywidualnej sprawie innego Wnioskodawcy i nie może stanowić źródła praw i obowiązków dla innych podatników. W świetle stanowiska zaprezentowanego w niniejszej interpretacji rozstrzygnięcie w niej zawarte, na podstawie art. 14e § 1 Ordynacji podatkowej może zostać zmienione przez Ministra Finansów z uwagi na jego nieprawidłowość.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku ul.1-ego Maja 10, 09-402 Płock.