IPPB2/415-445/08-5/AS - Czy odszkodowanie wypłacone na podstawie ugody sądowej korzysta ze zwolnienia od podatku dochodowego?

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2007 r. Nr 112, poz. 770) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Pani, przedstawione we wniosku z dnia 7 marca 2008 r. (data wpływu 10 marca 2008 r.), uzupełnionym pismem z dnia 10 lipca 2008 r. (data wpływu 14 lipca 2008 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie obowiązku zapłaty podatku dochodowego od odszkodowania wypłaconego na podstawie ugody sądowej za wcześniejsze rozwiązanie umowy o pracę - jest prawidłowe.

W dniu 10 marca 2008 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie obowiązku zapłaty podatku dochodowego od odszkodowania wypłaconego na podstawie ugody sądowej za wcześniejsze rozwiązanie umowy o pracę.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny:

W dniu 27 października 2006 r. Wnioskodawczyni złożyła do Sądu Rejonowego - Ż..., Sądu Pracy, VII Wydział Pracy i Ubezpieczeń S... w W... pozew o przywrócenie do pracy na poprzednich warunkach z powodu niezgodnego z prawem rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia lub o zasądzenie od pozwanego pracodawcy - Spółki z o.o., odszkodowania w wysokości wynagrodzenia za okres wypowiedzenia w przypadku ustalenia przez Sąd, iż uwzględnienie żądania przywrócenia do pracy jest niemożliwe lub niecelowe. Podstawą rozwiązania z Wnioskodawczynią przez Spółkę umowy o pracę był art. 52 § 1 ust. 1 Kodeksu pracy.

W dniu 1 lutego 2007 r. Wnioskodawczyni zawarła ze Spółką, na jej wniosek, ugodę sądową. Na mocy ugody cofnięto rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika i ustalono, że umowa o pracę zostaje rozwiązana na mocy porozumienia stron. Pracodawca zobowiązał się do wypłacenia Wnioskodawczyni odszkodowania za wcześniejsze rozwiązanie stosunku pracy.

Chociaż tekst ugody sądowej nie precyzuje, z jakiego tytułu miała zostać wypłacona Wnioskodawczyni zapisana w niej kwota, to nie ma wątpliwości, że kwota ta została wypłacona przez Spółkę, jako odszkodowanie za wcześniejsze rozwiązanie stosunku pracy. Taka była intencja stron podpisujących ugodę. Faktu tego Spółka nigdy nie kwestionowała.

Bezspornym jest także, iż art. 56 i 58 Kodeksu pracy przewiduje odszkodowanie w przypadku niezgodnego z prawem rozwiązania umowy o pracę. Wypłacona Wnioskodawczyni kwota odszkodowania (41.289,33 zł) nie stanowi jednak równowartości trzymiesięcznego wynagrodzenia, którą należałoby brać pod uwagę, kierując się zasadami ustalania odszkodowania podyktowanego przez przepisy Kodeksu pracy. W ugodzie pracodawca oświadczył, iż cofa oświadczenie woli o rozwiązaniu umowy o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika i zobowiązał się wydać nowe świadectwo pracy zgodnie z zawartą ugodą. Błędem byłoby, więc ocenianie wypłaconego odszkodowania przez pryzmat pierwotnego oświadczenia woli pracodawcy cofniętego i obecnie nie funkcjonującego już w obrocie.

Z powołanych wyżej przepisów Kodeksu pracy wynika, że przepisy te mają zastosowanie w sytuacji, gdy rozwiązanie umowy o pracę z pracownikiem nastąpiło bez wypowiedzenia z naruszeniem przepisów o rozwiązywaniu umów o pracę w tym trybie. W takim przypadku pracownikowi przysługuje roszczenie o przywrócenie do pracy na poprzednich warunkach albo odszkodowanie. W przedmiotowej sprawie natomiast miało miejsce rozwiązywanie umowy o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika z powodu ciężkiego naruszenia przez pracownika podstawowych obowiązków pracowniczych, jednak oświadczenie woli pracodawcy o rozwiązaniu umowy w tym trybie zostało w wyniku ugody sądowej wycofane.

Strony przed Sądem zgodnie oświadczyły, iż łączący je stosunek pracy rozwiązują na mocy porozumienia stron, pozwana Spółka zobowiązała się wydać powodowi nowe świadectwo pracy o treści zgodnej z zawartą ugodą w terminie 7 dni od zawarcia ugody i zapłacić na rzecz powoda kwotę 41.289,33 zł brutto tytułem odszkodowania za wzajemne uzgodnione wcześniejsze rozwiązanie stosunku pracy. Ponadto:

W związku z powyższym ani wysokość zasądzonego odszkodowania, ani też zasady jego ustalenia nie znajdują oparcia bezpośrednio w przepisach, stąd odszkodowanie to należy zakwalifikować, jako inne odszkodowanie, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 3b.

Do wniosku został załączony tekst ugody sądowej z dnia 1 lutego 2007 r.

Pismem z dnia 5 czerwca 2008 r. Nr IPPB2/415-445/08-2/AS Wnioskodawczyni została wezwana do uzupełnienia wniosku poprzez udzielenie informacji, czy interpretacja przepisów prawa podatkowego ma być udzielona także w zakresie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych

Wezwanie skutecznie doręczono w dniu 9 lipca 2008 r., a zatem wyznaczony termin upłynął z dniem 16 lipca 2008 r.

Wnioskodawczyni uzupełniła braki formalne wniosku pismem z dnia 10 lipca 2008 r. (data wpływu 14 lipca 2008 r.) i wskazała, że wnioskowana przez nią interpretacja przepisów prawa podatkowego ma być udzielona wyłącznie w zakresie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W związku z powyższym zadano następujące pytania:

W uzupełnieniu wniosku z dnia 10 lipca 2008 r. Wnioskodawczyni wskazała, że jej intencją było zadanie pytania Nr 2 o treści następującej: Czy Wnioskodawczyni jest zobowiązana zapłacić od opisanego we wniosku odszkodowania podatek dochodowy od osób fizycznych?

Wnioskodawczyni prosi, więc o odpowiedź na tak zadane pytanie, które jest spójne z wnioskiem złożonym dnia 10 marca 2008 r.

Pytanie Nr 1 zostało rozstrzygnięte w odrębnej interpretacji.

Zdaniem Wnioskodawczyni (jak dowodziła w swoim wniosku z dnia 10 marca 2008 r.), na podstawie obowiązujących przepisów prawa, nie jest ona zobowiązana do zapłaty od opisanego we wniosku odszkodowania podatku dochodowego od osób fizycznych. Przedmiotowe odszkodowanie jest, bowiem zwolnione z opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3b. Przedmiotowe odszkodowanie nie dotyczy korzyści, które Wnioskodawczyni jakoby mogła osiągnąć, gdyby jej szkody nie wyrządzono. Kwota odszkodowania z oczywistych powodów nie miała na celu zrekompensować Wnioskodawczyni żadnych utraconych korzyści, takich jak w szczególności wynagrodzenia za okres wypowiedzenia. W ugodzie sądowej wspólnie z pracodawcą Wnioskodawczyni zmieniła tryb rozwiązania umowy na porozumienie stron a nie wypowiedzenie, za które przysługiwałoby wynagrodzenie. W przypadku rozwiązania umowy za porozumieniem stron Wnioskodawczyni nie utraciła żadnych korzyści w postaci np. wynagrodzenia za okres wypowiedzenia. Przy rozwiązaniu umowy za porozumieniem stron, co oczywiste, nie przysługuje, bowiem wynagrodzenie za okres wypowiedzenia.

Przedstawione wyżej stanowisko odnośnie zwolnienia od podatku dochodowego wypłaconego odszkodowania zostało podzielone przez Naczelnika Warmińsko - Mazurskiego Urzędu Skarbowego w Olsztynie.

W załączeniu Wnioskodawczyni przesłała pismo z dnia 26 czerwca 2006 r. Izby Skarbowej w Olsztynie, Ośrodek zamiejscowy w Elblągu PDF/E/4117-1-53/06.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn. Dz. U. z 2000 r. Nr 14 poz. 176 z późn. zm.) opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Natomiast w przepisie art. 10 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych został zawarty katalog źródeł przychodów, w którym, w pkt 1 wymieniono m.in.: stosunek służbowy, stosunek pracy, w tym spółdzielczy stosunek pracy, członkostwo w rolniczej spółdzielni produkcyjnej lub innej spółdzielni zajmującej się produkcją rolną, praca nakładcza, emerytura lub renta.

Stosownie do art. 12 ust. 1 ustawy za przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej oraz spółdzielczego stosunku pracy uważa się wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężną świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty, bez względu na źródło finansowania tych wypłat i świadczeń, a w szczególności: wynagrodzenia zasadnicze, wynagrodzenia za godziny nadliczbowe, różnego rodzaju dodatki, nagrody, ekwiwalenty za nie wykorzystany urlop i wszelkie inne kwoty niezależnie od tego, czy ich wysokość została z góry ustalona, a ponadto świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika, jak również wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych.

Kwestie zasad i podstawy do wypłaty odszkodowania z tytułu nieuzasadnionego wypowiedzenia umowy o pracę reguluje - Kodeks pracy.

Na mocy art. 45 § 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (tekst jedn. Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94 z późn. zm.) w razie ustalenia, że wypowiedzenie umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony jest nieuzasadnione lub narusza przepisy o wypowiadaniu umów o pracę, sąd pracy - stosownie do żądania pracownika - orzeka o bezskuteczności wypowiedzenia, a jeżeli umowa uległa już rozwiązaniu - o przywróceniu pracownika do pracy na poprzednich warunkach albo o odszkodowaniu. W myśl art. 45 § 2 Kodeksu pracy sąd pracy może nie uwzględnić żądania pracownika uznania wypowiedzenia za bezskuteczne lub przywrócenia do pracy, jeżeli ustali, że uwzględnienie takiego żądania jest niemożliwe lub niecelowe; w takim przypadku sąd pracy orzeka o odszkodowaniu. Odszkodowanie, o którym mowa w art. 45 Kodeksu pracy, przysługuje w wysokości wynagrodzenia za okres od 2 tygodni do 3 miesięcy, nie niższej jednak od wynagrodzenia za okres wypowiedzenia (art. 471 Kodeksu pracy).

Stosownie do regulacji art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wolne od podatku dochodowego są otrzymane odszkodowania, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, z wyjątkiem:

Jednakże Trybunał Konstytucyjny w wyr. z dnia 29 listopada 2006 r., sygn. akt SK 51/06 (Dz. U. z 2006 r. Nr 226, poz. 1657) uznał, iż art. 21 ust. 1 pkt 3 lit. g) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych w zakresie, w jakim wyłącza zwolnienie podatkowe w stosunku do odszkodowań uzyskanych na podstawie ugody sądowej, jest niezgodny z art. 2 i art. 32 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej.

W uzasadnieniu powyższego wyr. Trybunał Konstytucyjny podniósł, że co do zasady otrzymane odszkodowania, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, są zwolnione z podatku dochodowego od osób fizycznych. Natomiast kwestionowany przepis wyłącza zwolnienie odszkodowania ustalonego na mocy umowy lub ugody. Prowadzi to do sytuacji, w której odszkodowania ustalone na mocy ugody są opodatkowane, a przyznane wyrokiem sądu korzystają ze zwolnienia z podatku dochodowego od osób fizycznych. Konsekwencją takiego uregulowania jest naruszenie zasady równości wobec prawa, poprzez zróżnicowanie sytuacji osób, które uzyskały odszkodowanie na podstawie wyr. albo ugody. Ponadto wyłączenie zwolnienia odszkodowania ustalonego ugodą sądową, stoi w sprzeczności z zasadą demokratycznego państwa prawnego i prowadzi do rażącej niespójności rozwiązań prawnych.

Powyższe orzeczenie weszło w życie z dniem ogłoszenia w Dzienniku Ustaw, to jest 11 grudnia 2006 r. i ma zastosowanie do odszkodowań otrzymanych od tego dnia.

Z kolei na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3b cytowanej ustawy, wolne od podatku dochodowego są inne odszkodowania otrzymane na podstawie wyr. lub ugody sądowej do wysokości określonej w tym wyr. lub ugodzie, z wyjątkiem odszkodowań:

Jeżeli wysokość lub zasady ustalania odszkodowania nie wynikają wprost z odrębnych ustaw lub aktów wykonawczych wydanych na podstawie tych odrębnych ustaw, a podstawą ich otrzymania jest wyrok lub ugoda sądowa, wówczas odszkodowanie takie korzysta ze zwolnienia od podatku dochodowego od osób fizycznych, z wyjątkiem odszkodowań wymienionych w art. 21 ust. 1 pkt 3b lit. a i b ww. ustawy.

Z przedstawionego przez Wnioskodawczynię stanu faktycznego wynika, iż na mocy zawartej w dniu 1 lutego 2007 r. ugody cofnięto rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika i ustalono, że umowa o pracę zostaje rozwiązana na mocy porozumienia stron. Ponadto pracodawca zobowiązał się do wypłacenia Wnioskodawczyni określonej kwoty za wcześniejsze rozwiązanie umowy o pracę.

Zawarta ugoda stanowi ugodę w rozumieniu art. 917 ustawy z dnia z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. z 1964 r. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.). Kwota odszkodowania wynika jedynie z ustaleń zawartych pomiędzy stronami ugody, ma charakter czysto umowny, a jej wysokość uwzględnia interesy obu stron.

W związku z tym należy uznać, iż przedmiotowe odszkodowanie nie jest odszkodowaniem wynikającym z przepisów odrębnych ustaw, o których mowa w art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, a więc zastosowanie do niego ma przepis art. 21 ust. 1 pkt 3b tej ustawy.

Mając na uwadze przedstawiony stan faktyczny oraz przepisy prawa należy stwierdzić, iż Wnioskodawczyni nie jest zobowiązana płacić od przedmiotowego odszkodowania podatku dochodowego od osób fizycznych, ponieważ jest ono zwolnione z opodatkowania na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3b, pod warunkiem, że nie dotyczy korzyści, które Wnioskodawca mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono.

Końcowo należy dodać, iż dokumenty dołączone do wniosku nie podlegały analizie i weryfikacji w ramach wydanej interpretacji.

Tym samym, jeżeli przedstawiony we wniosku stan faktyczny różni się od stanu faktycznego występującego w rzeczywistości, wówczas wydana interpretacja nie będzie chroniła Wnioskodawczyni w zakresie dotyczącym rzeczywiści zaistniałego stanu faktycznego.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1 Maja 10, 09-402 Płock.