IPPB2/415-24/09-4/MK

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Pani, przedstawione we wniosku z dnia 12 stycznia 2009 r. (data wpływu 14 stycznia 2008 r.) oraz piśmie uzupełniającym braki formalne (doręczonym osobiście w dniu 3 kwietnia 2009 r.) na wezwanie Nr IPPB2/415-24/09-2/MK z dnia 27 marca 2009 r. (data nadania 27 marca 2009 r., data doręczenia 30 marca 2009 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie zwolnienia z opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych przychodu uzyskanego z tytułu umorzenia kwoty odsetek za okres windykacji z tytułu umowy o kredyt zawartej ze współmałżonkiem - jest nieprawidłowe.

W dniu 14 stycznia 2009 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku osób fizycznych w zakresie zwolnienia z opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych przychodu uzyskanego z tytułu umorzenia kwoty odsetek za okres windykacji z tytułu umowy o kredyt zawartej ze współmałżonkiem.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny.

Bank zwolnił Wnioskodawczynię z zapłaty odsetek za okres windykacji w kwocie 19 086,79 PLN w ramach kredytu udzielonego byłemu mężowi Wnioskodawczyni w stosunku, do którego była poręczycielem.

Z uwagi na braki formalne w złożonym wniosku, tutejszy organ podatkowy pismem z dnia 27 marca 2009 r. Nr IPPB2/415-24/08-2/MK wezwał Wnioskodawcę do uzupełnienia wniosku poprzez:

* doprecyzowanie przedstawionego stanu faktycznego poprzez wskazanie czy zwolnienie z zapłaty odsetek za okres windykacji było efektem:

* zawarcia umowy nieoprocentowanej pożyczki, lub

* istniejącego już stosunku prawnego (umowy pożyczki) poprzez zawarcie postanowień odnośnie rezygnacji przez pożyczkodawcę z przysługującego mu oprocentowania, czy też

* było wynikiem zawartej ugody pomiędzy Panią a Bankiem.

* wskazanie jakiego rodzaju odsetki zostały umorzone (odsetki należne, ale niewymagalne, odsetki wymagalne czyli takie, których termin płatności upłynął, czy też odsetki karne).

* jakie warunki należało spełnić, aby Bank dokonał umorzenia odsetek (np. spłacenie przez Panią całości zadłużenia wobec banku).

* potwierdzenie, że w dniu zawarcia umowy kredytowej Wnioskodawczyni nie była w związku małżeńskim z kredytobiorcą, jeżeli tak to czy istniała między Panią a mężem wspólność majątkowa.

Wniosek uzupełniono prawidłowo w wyznaczonym terminie pismem z dnia 02.04 2009 r. wyjaśniając, iż:

* Zwolnienie z zapłaty odsetek za okres windykacji było efektem decyzji banku o zwolnieniu Wnioskodawczyni z obowiązku spłaty pozostałej części zadłużenia, po skierowanej przez Wnioskodawczynię prośbie (zał. 1);

* zgodnie z zawartym porozumieniem są to odsetki za okres windykacji (zał. 1);

* kredyt był spłacany przeze mnie na podstawie decyzji banku z 4 maja 2004 r., na podstawie której dokonywałam comiesięcznych wpłat na wskazane konto, zwiększając wpłaty zgodnie z wyznaczoną zasadą. Po spłaceniu należności głównej i kosztów pozostały do spłacenia odsetki windykacyjne, o ich zwolnienie Wnioskodawczyni zwróciła się z pismem do banku (zał. 8),

* w dniu zawarcia umowy kredytowej Wnioskodawczyni była w związku małżeńskim z kredytobiorcą i w tym czasie istniała między nimi wspólność majątkowa (zał. 9 i 10).

W celu uwiarygodnienia przedstawionych informacji Wnioskodawczyni do złożonej odpowiedzi na przedmiotowe wezwanie załączyła kserokopie dokumentów w ilości 11 sztuk potwierdzające wyżej wymienione zdarzenia.

W związku z powyższym zadano następujące pytania:

Czy fakt zwolnienia Wnioskodawczyni z zapłaty odsetek za okres windykacji uznawany jest za przychód od którego należy zapłacić podatek.

Zdaniem Wnioskodawczyni:

Zwolnienie z zapłaty odsetek za okres windykacji jest tylko zmiana umowy kredytowej i nie może stanowić przychodu Wnioskodawczyni, gdyż w wyniku spłaty zobowiązanie w stosunku do Banku już nie istnieje. Na potwierdzenie faktu, że zwolnienie stanowi zmianę umowy Wnioskodawczyni powołuje się na oświadczenie złożone na piśmie B. z dnia 17 października 2008 r. gdzie stwierdziła, że zwolnienie z zapłaty odsetek przyjęła. Ponadto przywołuje przepis art. 17 ust. 1, który stanowi że za przychody z kapitałów pieniężnych uważa odsetki od pożyczek, podczas gdy umorzone przez Bank należności dotyczą odsetek ze okres windykacji.

Na tle przedstawionego stanu faktycznego, stwierdzam, co następuje.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn. Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 z późn. zm.), opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Na mocy art. 10 ust. 1 pkt 9 tej ustawy źródłami przychodów są inne źródła. W myśl art. 11 ust. 1 ustawy przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9, i 10 art. 19 i art. 20 ust. 3, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Natomiast stosownie do art. 20 ust. 1 wyżej powołanej ustawy, za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i 17 oraz przychody nieznajdujące pokrycia w ujawnionych źródłach.

Sformułowanie "w szczególności" dowodzi, że definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 ustawy. O przychodzie podatkowym z innych źródeł należy mówić w każdym przypadku, kiedy u podatnika wystąpią realne korzyści majątkowe.

Zgodnie z art. 69 ust. 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Prawo bankowe (tekst jedn. Dz. U. z 2002 r. Nr 72, poz. 665 z późn. zm.), przez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu.

Podkreślić należy, iż otrzymanie kredytu i jego spłata na warunkach przewidzianych w umowie kredytowej są obojętne podatkowo. Przychód po stronie kredytobiorcy pojawia się w przypadku, kiedy dochodzi do umorzenia kredytu lub jego części, wtedy bowiem kredytobiorca osiąga konkretne przysporzenie majątkowe (przychód).

Odmiennie należy traktować odsetki od kredytu, które są opłatą za korzystanie ze środków finansowych kredytodawcy. Wysokość odsetek (w sposób niebudzący wątpliwości, co do wysokości), jak i zasady oraz terminy spłaty kredytu wraz z odsetkami określone są w umowie kredytowej. Zmiana wysokości odsetek od kredytów w stosunku do pierwotnej umowy kredytowej mieści się w zasadzie swobody kształtowania umów kredytowych i nie wywołuje skutków podatkowych. Dotyczy to zarówno odsetek od kredytu za okres przypadający po zmianie warunków naliczania odsetek, jak również za okres przed zmianą warunków umowy, ale takich, których w dniu zmiany wysokości odsetek termin płatności jeszcze nie nastąpił (odsetek należnych, ale niewymagalnych).

Natomiast umorzenie kwot niezapłaconych odsetek od kredytu, których termin płatności upłynął jest przysporzeniem, skutkującym powstaniem dochodu podlegającego opodatkowaniu. Dotyczy to zarówno odsetek skapitalizowanych (które faktycznie po skapitalizowaniu stają się kwotą długu), jak i odsetek wymagalnych, czyli takich, których w myśl postanowień umowy kredytowej termin płatności upłynął.

Z kolei tzw. odsetki karne, czyli przypadające od nieterminowo regulowanych zobowiązań wynikających z umowy należy rozpatrywać w zależności od treści umowy i szczegółowego określenia sposobu ich naliczania. Jeżeli umowa kredytowa jednoznacznie określa zasady naliczania podwyższonych odsetek od nieterminowych spłat rat kredytu i wiąże nimi strony umowy, wówczas odsetki te należy traktować w sposób analogiczny jak odsetki wymagalne. Jeżeli zaś umowa kredytowa daje wierzycielowi jednostronne prawo, z którego może skorzystać lub nie, do naliczania podwyższonych odsetek od nieterminowych spłat kredytów - wówczas odstąpienie przez wierzyciela od naliczania takich odsetek nie stanowi przysporzenia dla kredytobiorcy.

Stosunki majątkowe pomiędzy małżonkami zostały uregulowane w ustawie z dnia 25 lutego 1964 r. - Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz. U. z 1964 Nr 9, poz. 59 z późn. zm.). W myśl art. 31 cytowanej ustawy, istota wspólności ustawowej wyraża się w tym, że: 1) powstaje z mocy samego prawa z chwilą zawarcia małżeństwa (o ile wcześniej przyszli małżonkowie nie zawarli małżeńskiej umowy majątkowej - intercyzy), 2) obejmuje dorobek małżonków (rozumiany jako przedmioty majątkowe nabyte w czasie trwania wspólności ustawowej przez oboje małżonków lub przez jednego z nich). Co więcej, wspólność ustawowa charakteryzuje się tym, że w czasie jej trwania udziały małżonków w majątku wspólnym nie są określone, a zatem jest to typ współwłasności łącznej.

Opisany ustrój majątkowy trwa do ustania lub unieważnienia małżeństwa albo orzeczenia separacji, chyba że w czasie trwania związku małżeńskiego: 1) małżonkowie zawarli małżeńską umowę majątkową, 2) z ważnych powodów na żądanie jednego z małżonków sąd orzekł zniesienie wspólności, 3) wspólność ustała z mocy prawa na skutek całkowitego lub częściowego ubezwłasnowolnienia jednego z małżonków

Z przedstawionego stanu faktycznego wynika, że Bank zwolnił Wnioskodawczynię z długu z tytułu umowy kredytowej zawartej przez współmałżonka i umorzył odsetki karne za okres windykacji. Jak wynika z uzupełnienia wniosku w dniu zawarcia umowy kredytowej pomiędzy małżonkami istniała wspólność majątkowa. Ponieważ mąż Wnioskodawczyni uchylał się od dokonywania spłat rat zaciągniętego kredytu, Bank dokonał windykacji zaległości w stosunku do poręczyciela kredytu, tj. współmałżonki. Wnioskodawczyni na podstawie decyzji Banku dokonywała comiesięcznych wpłat. Po dokonaniu spłaty zaległości głównej i kosztów, na wniosek Wnioskodawczyni nastąpiło zwolnienie z zapłaty odsetek za okres windykacji przez Bank. Oznacza to, że uprzednio Bank skorzystał z przysługującego mu prawa i naliczył odsetki karne. Odsetki te były zatem wymagalne. Brak tym samym podstaw do traktowania umorzenia przez Bank tychże odsetek jako zmianę umowy kredytu.

Mając na uwadze powyższe uregulowania prawne stwierdzić należy, iż w przedstawionym stanie faktycznym poręczyciel (małżonka) i kredytobiorca (małżonek) ponoszą solidarną odpowiedzialność za spłatę kredytu udzielonego przez bank kredytobiorcy.

W przypadku braku spłat kredytu przez kredytobiorcę Bank może dochodzić należności od poręczycieli. Z uwagi na fakt, iż w przedstawionym stanie faktycznym, poręczycielem zawartej umowy kredytowej była Wnioskodawczyni, którą w tym czasie łączyła z kredytobiorcą ustawowa wspólność małżeńska, osiągnęła Ona korzyść ekonomiczną z udzielonego przez Bank kredytu, jako współmałżonek kredytobiorcy.

Bank jako wierzyciel, zrzekając się wobec poręczyciela (współmałżonki) spłaty pozostałej części zadłużenia, (to mimo, iż nie poręczyciel zaciągnął kredyt i nie on otrzymał z Banku środki pieniężne, gdyż poręczyciel nie był stroną na rzecz której Bank dokonał świadczenia pieniężnego), po stronie poręczyciela (współmałżonki) powstaje przychód podlegający opodatkowaniu, z uwagi na fakt iż w tym czasie istniała pomiędzy małżonkami wspólność majątkowa.

Zatem wartość umorzonych odsetek windykacyjnych od udzielonego kredytu stanowi dla Wnioskodawczyni przychód z innych źródeł, o którym mowa w art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Momentem uzyskania przychodu, zgodnie z art. 11 ust. 1 tej ustawy jest moment dokonania umorzenia. Od przychodów z innych źródeł podmiot, który je wypłacił nie pobiera zaliczki na podatek dochodowy. Oznacza to, że te przychody podatnik sam musi wykazać w zeznaniu rocznym i razem z innymi dochodami je opodatkować. Nadmienić przy tym należy, iż właściwy jest w takim przypadku formularz PIT-36 - przeznaczony nie tylko dla przedsiębiorców, ale również i osób, którym płatnik nie pobrał zaliczki na podatek.

Reasumując, zwolnienie z długu skutkujące umorzeniem odsetek windykacyjnych od kredytu, stanowi dla Wnioskodawczyni przychód z innych źródeł, podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Ponadto należy zwrócić uwagę, że w sprawie będącej przedmiotem wniosku, dokumenty dołączone przez Wnioskodawczynię do wniosku nie podlegały analizie i weryfikacji w ramach wydanej interpretacji. Zgodnie bowiem z art. 14c § 1 Ordynacji podatkowej interpretacja indywidualna zawiera ocenę stanowiska wnioskodawcy wraz z uzasadnieniem prawnym tej oceny. Z powyższego wynika, że organ właściwy do wydania interpretacji indywidualnej nie przeprowadza postępowania dowodowego, nie jest zatem ani obowiązany ani uprawniony do analizy dołączonych do wniosku dokumentów ani do wykorzystania ich treści przy ocenie stanowiska Wnioskodawczyni. Organ ten jest związany wyłącznie opisem stanu faktycznego przedstawionym przez Wnioskodawczynię. Tym samym, jeżeli przedstawiony we wniosku stan faktyczny różni się od stanu faktycznego występującego w rzeczywistości, wówczas wydana interpretacja nie będzie chroniła Wnioskodawczyni w zakresie dotyczącym rzeczywiście zaistniałego stanu faktycznego.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy). Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1 Maja 10, 09-402 Płock.