IPPB2/415-1315/08-2/AS - Opodatkowanie podatkiem dochodowym umorzonych odsetek od kredytu.

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Pana, przedstawione we wniosku z dnia 9 września 2008 r. (data wpływu 11 września 2008 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania przychodu z tytułu umorzenia przez bank odsetek od kredytu hipotecznego - jest nieprawidłowe.

W dniu 11 września 2008 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania przychodu z tytułu umorzenia przez bank odsetek od kredytu hipotecznego.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny:

W latach ubiegłych Wnioskodawca zaciągnął wraz z członkami rodziny kredyt hipoteczny. Z przyczyn losowych pojawiły się problemy ze spłatą kredytu i bank naliczył im odsetki karne w wysokości (...) zł. W 2007 roku po wielu negocjacjach bank przygotował specjalny program przewidujący restrukturyzację wybranych wierzytelności trudnych i zaproponował kredytobiorcom, objęcie tym programem. Po przyjęciu tego programu Wnioskodawca wraz z członkami rodziny spłacili kwotę (...) zł jednorazowo, a bank odstąpił od dochodzenia odsetek w kwocie 407.459,39 zł. Obecnie bank wystawił na każdego z członków rodziny PIT-8C, w którym wykazał przychód z tytułu umorzenia odsetek wynikających z tytułu kredytu hipotecznego w wysokości ???; kwoty (...) zł na każdego z kredytobiorców.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy umorzenie odsetek od kredytu hipotecznego (w tym odsetek karnych) przez bank w wyniku podpisanej ugody jest przychodem kredytobiorcy podlegającym opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych?

Zdaniem wnioskodawcy:

Zgodnie z art. 14 ust. 3 pkt 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych do przychodów nie zalicza się kwot naliczonych lecz nie otrzymanych odsetek od należności, w tym również od udzielonych pożyczek. Zgodnie z art. 23 ust 1 pkt 8 tej ustawy spłata pożyczek z wyjątkiem spłaty kapitalizowanych odsetek nie stanowi kosztu uzyskania przychodu, a kosztem są ew. odsetki dopiero w momencie ich zapłaty.

Niezapłacone odsetki nie są zatem przychodem wierzyciela, ani kosztem u dłużnika, aż do momentu ich zapłaty i jeśli zapłata ich nie nastąpi, nie staną się przychodem ani kosztem.

Jeśli zatem w wyniku specjalnego programu bankowego dotyczącego restrukturyzacji zadłużenia nastąpiło unicestwienie odsetek, równowartość tego unicestwienia (umorzenia) nie stanowi przychodu, ani kosztu u stron umowy kredytu ponieważ odsetki te nie zostaną nigdy zapłacone.

Na tle przedstawionego stanu faktycznego, stwierdzam, co następuje:

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn. Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 z późn. zm.) opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych źródłami przychodów są: inne źródła.

Zgodnie z art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, przychodami, z zastrzeżeniem art. 14 -16, art. 17 ust. 1 pkt 6 i 9, art. 20 ust. 3, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Zgodnie z art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nie należące do przychodów określonych w art. 12-14 i 17 oraz przychody nie znajdujące pokrycia w ujawnionych źródłach.

W myśl art. 42a tej samej ustawy osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą, osoby prawne i ich jednostki organizacyjne oraz jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej, które dokonują wypłaty należności lub świadczeń, o których mowa w art. 20 ust. 1, z wyjątkiem dochodów (przychodów) wymienionych art. 21, art. 52, art. 52a i art. 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku, od których nie są obowiązane pobierać zaliczki na podatek lub zryczałtowanego podatku dochodowego, są obowiązane sporządzić informację według ustalonego wzoru o wysokości przychodów i w terminie do końca lutego następnego roku podatkowego przekazać podatnikowi oraz urzędowi skarbowemu, którym kieruje naczelnik urzędu skarbowego właściwy według miejsca zamieszkania podatnika, a w przypadku podatników, o których mowa w art. 3 ust. 2a, urzędowi skarbowemu, którym kieruje naczelnik urzędu skarbowego właściwy w sprawach opodatkowania osób zagranicznych.

Zawarty katalog w powołanym wyżej art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych innych źródeł ma charakter otwarty, o czym świadczy użyte przez ustawodawcę sformułowanie "w szczególności". Należy zatem przyjąć, iż do katalogu innych źródeł objętych zakresem regulacji art. 20 ust. 1 ww. ustawy można zaliczyć także inne przychody nie wymienione w tym przepisie.

Zgodnie z art. 69 ust. 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Prawo bankowe (Dz. U. z 2002 r. Nr 72, poz. 665 z późn. zm.) przez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu.

Przy czym samo otrzymanie kredytu i jego spłata na warunkach przewidzianych w umowie kredytowej jest obojętne podatkowo. Przychód po stronie kredytobiorcy pojawia się w przypadku, kiedy dochodzi do umorzenia kredytu lub jego części, wtedy bowiem kredytobiorca osiąga konkretne przysporzenia majątkowe (przychód).

Zmiana wysokości odsetek od kredytów w stosunku do pierwotnej umowy kredytowej mieści się w zasadzie swobody kształtowania umów kredytowych i nie wywołuje skutków podatkowych. Dotyczy to zarówno odsetek od kredytu za okres przypadający po zmianie warunków naliczania odsetek, jak również za okres przed zmianą warunków umowy, ale takich, których w dniu zmiany wysokości odsetek termin płatności jeszcze nie nastąpił (odsetek należnych, ale niewymagalnych).

Umorzenie kwot niezapłaconych odsetek od kredytu zaciągniętego przez osobę fizyczną nie prowadzącą działalności gospodarczej, których termin płatności upłynął - jest przysporzeniem, skutkującym powstaniem dochodu podlegającego opodatkowaniu. Dotyczy to zarówno odsetek skapitalizowanych, jak i odsetek wymagalnych, czyli takich, których w myśl postanowień umowy kredytowej termin płatności upłynął.

Natomiast odsetki karne, czyli przypadające od nieterminowo regulowanych zobowiązań wynikających z umowy należy rozpatrywać w zależności od treści umowy i szczegółowego określenia sposobu ich naliczania. Jeżeli umowa kredytowa jednoznacznie określa zasady naliczania podwyższonych odsetek od nieterminowych spłat rat kredytu i wiąże nimi strony umowy, wówczas odsetki te należy traktować w sposób analogiczny jak odsetki wymagalne. Natomiast, jeżeli umowa kredytowa daje wierzycielowi jednostronne prawo, z którego może skorzystać lub nie, do naliczania podwyższonych odsetek od nieterminowych spłat kredytów - wówczas odstąpienie przez wierzyciela od naliczania takich odsetek nie stanowi przysporzenia dla kredytobiorcy. Także odstąpienie przez wierzyciela od dochodzenia od dłużnika odsetek należnych na podstawie art. 481 § 2 i 482 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.) nie wywołuje skutków podatkowych, gdyż przepisy te dają prawo dochodzenia ustawowych odsetek i nie skorzystanie z tego prawa przez wierzyciela nie stanowi przysporzenia dla dłużnika.

W sytuacji opisanej w przedstawionym stanie faktycznym Wnioskodawca zaciągnął wraz z członkami rodziny kredyt hipoteczny. Z przyczyn losowych pojawiły się problemy ze spłatą kredytu i bank naliczył im odsetki karne. W 2007 roku po wielu negocjacjach bank przygotował specjalny program przewidujący restrukturyzację wybranych wierzytelności trudnych i zaproponował kredytobiorcom objęcie tym programem. Po przyjęciu tego programu Wnioskodawca wraz z członkami rodziny spłacili kwotę (...) zł jednorazowo, a bank odstąpił od dochodzenia odsetek w kwocie (...) zł. Bank wystawił na każdego z członków rodziny PIT-8C, w którym wykazał przychód z tytułu umorzenia odsetek wynikających z tytułu kredytu hipotecznego w wysokości ???; kwoty.

W związku z realizacją programu restrukturyzacyjnego banku przyjętego przez kredytobiorców, - umorzona część odsetek karnych (o ile tak wynika z umowy kredytowej) i umorzenie kwot niezapłaconych odsetek od kredytu, których termin płatności upłynął, na dzień umorzenia jest przysporzeniem, skutkującym powstaniem dochodu podlegającego opodatkowaniu.

Reasumując: W świetle obowiązującego stanu prawnego umorzone części odsetek karnych i umorzone kwoty niezapłaconych odsetek od kredytu, których termin płatności upłynął, podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

W konsekwencji, w myśl art. 45 (z zastrzeżeniem ust. 7 i 8) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych jest Pan zobowiązany do złożenia urzędowi skarbowemu zeznania, według ustalonego wzoru, w terminie do dnia 30 kwietnia roku następującego po roku podatkowym, i w nim wykazać wszystkie uzyskane i podlegające opodatkowaniu w roku podatkowym dochody, również te, które są zawarte w informacji PIT-8C i łącznie je opodatkować.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1 Maja Nr 10, 09-402 Płock.