IPPB2/415-1148/08-2/AK

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Pani, przedstawione we wniosku z dnia 31 lipca 2008 r. (data wpływu 04.08. 2008 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania przychodu uzyskanego z tytułu umorzenia odsetek od kredytu - jest nieprawidłowe.

W dniu 4 sierpnia 2008 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania przychodu uzyskanego z tytułu umorzenia odsetek od kredytu.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny.

Wnioskodawczyni w dniu 21 września 1999 r. podpisała umowę kredytu na cele mieszkaniowe z odroczoną spłatą części należności Nr X pomiędzy yy II Oddział a Wnioskodawczynią. Na warunkach określonych w umowie bank udzielił kredytu w kwocie 114.600,00 zł. Systematyczne spłaty kredytu nie zmniejszały zadłużenia, zadłużenie rosło w wysokości wyższej od wpłat. Po wpłacie 50.000,00 zł zadłużenie przyrosło ponad 50.000,00 zł. Kredyt okazał się niespłacalny, bank zmienił umowy kredytowe większości kredytobiorcom. Wnioskodawczyni pozostała na warunkach wadliwej umowy kredytowej, ponieważ według uzasadnienia banku nie wykazała wystarczającej zdolności kredytowej aby zmienić umowę. Rozmowy trwały wiele lat, pismem z dnia 21 maja 2008 r. bank zaproponował umowę ugody, w której zobowiązał się do umorzenia całości odsetek pod warunkiem jednorazowej spłaty całości kwoty kapitału i kosztów w terminie 30 dni od dnia zawarcia porozumienia. Wnioskodawczyni wywiązała się z podpisanej umowy spłacając całość kapitałów i kosztów a bank umorzył odsetki. Następnie bank wystawił PIT - 8C na kwotę umorzonych odsetek w kwocie 175.328,00 zł. Pismem z dnia 20 czerwca 2008 r. Wnioskodawczyni zwróciła się do banku z prośbą o sprecyzowanie jakie odsetki zostały umorzone:

* odsetki których termin płatności upłynął,

* karne,

* odsetki które na dzień umorzenia nie były wymagalne, oraz

* w przypadku umorzenia odsetek karnych w jaki sposób umowa kredytowa określa zasady naliczania podwyższonych odsetek od nieterminowych spłat rat kredytu.

Pismem z dnia 10 lipca 2008 r. bank odpowiedział, że zostały umorzone odsetki wymagalne, naliczone od przeterminowanej wierzytelności banku, do dnia 29 września 2008 r. nie precyzując, czy były to odsetki karne. Ponadto bank poinformował, że warunki naliczania odsetek od zadłużenia przeterminowanego są określone w § 15 umowy kredytowej, w który w pkt 6 mówi: iż " za każdy dzień kalendarzowy, w okresie utrzymywania się zadłużenia przeterminowanego, należne będą bankowi odsetki, naliczone wg obowiązującej w tym zakresie stopy procentowej dla kredytów przeterminowanych i kredytów postawionych po upływie okresu wypowiedzenia w stan natychmiastowej wymagalności, nie będących przedmiotem postępowania ugodowego ustalonej w uchwałach Zarządu banku". Umowa kredytowa nie określiła jednoznacznie zasad i wysokości naliczania podwyższonych odsetek od nieterminowych spłat rat kredytu, zasady te i wysokość ustalane były w uchwałach Zarządu banku" w § 3 pkt 1 umowy kredytowej bank zdefiniowała zadłużenie następująco: "zadłużenie - kwota należnych bankowi od kredytobiorcy z tytułu odsetek, prowizji oraz innych należności wynikających z umowy". Zasady oraz wysokość naliczania odsetek od nieterminowych spłat ustalane były poza umową w uchwałach Zarządu banku. Umowa kredytowa dała jednostronne prawo bankowi do naliczania odsetek. Stąd też, odstąpienie wierzyciela od ich naliczania oraz umorzenie naliczonych odsetek nie może stanowić przysporzenia dla kredytobiorcy.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy kwota umorzonych odsetek od przeterminowanego kredytu bankowego w wyniku zawarcia umowy ugody z bankiem w przedstawionym powyżej stanie faktycznym stanowi przychód podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym osób fizycznych.

Zdaniem Wnioskodawcy:

Wnioskodawczyni uważa, iż nie stanowi przychodu podlegającego opodatkowaniu podatkiem dochodowym osób fizycznych kwota umorzonych odsetek bankowych od przeterminowanego kredytu, gdyż umowa dawała bankowi jednostronne prawo do ich naliczania w wysokości ustalonej w uchwałach Zarządu banku. Ponadto zadłużenie z tytułu naliczonych odsetek wg zmiennej stopy procentowej ustalonej w uchwałach Zarządu banku nie mieści się w pojęciu zadłużenia zdefiniowanego w słowniku umowy kredytowej. Umowa kredytowa jednoznacznie precyzowała, że zadłużeniem jest kwota należna bankowi od kredytobiorcy z tytułu kredytu, odsetek, prowizji i innych należności wynikających z umowy. Uchwały Zarządu banku nie stanowiły załączników do umowy kredytowej. Wysokość umorzonych odsetek nie może więc stanowić przysporzenia, gdyby bank jednostronnie je naliczał.

Na tle przedstawionego stanu faktycznego, stwierdzam, co następuje:

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn. Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 z późn. zm.), opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku. Na mocy art. 10 ust. 1 pkt 9 tej ustawy źródłami przychodów są inne źródła.

W myśl art. 11 ust. 1 ustawy przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-16, art. 17 ust. 1 pkt 6 i 9, art. 19 i art. 20 ust. 3, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Natomiast stosownie do art. 20 ust. 1 wyżej powołanej ustawy, za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i 17 oraz przychody nieznajdujące pokrycia w ujawnionych źródłach.

Sformułowanie "w szczególności" dowodzi, że definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 ustawy. O przychodzie podatkowym z innych źródeł należy mówić w każdym przypadku, kiedy u podatnika wystąpią realne korzyści majątkowe.

Zgodnie z art. 69 ust. 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Prawo bankowe (tekst jedn. Dz. U. z 2002 r. Nr 72, poz. 665 z późn. zm.), przez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu.

Podkreślić należy, iż otrzymanie kredytu i jego spłata na warunkach przewidzianych w umowie kredytowej są obojętne podatkowo. Przychód po stronie kredytobiorcy pojawia się w przypadku, kiedy dochodzi do umorzenia kredytu lub jego części, wtedy bowiem kredytobiorca osiąga konkretne przysporzenie majątkowe (przychód).

Odmiennie należy traktować odsetki od kredytu, które są opłatą za korzystanie ze środków finansowych kredytodawcy. Wysokość odsetek (w sposób niebudzący wątpliwości, co do wysokości), jak i zasady oraz terminy spłaty kredytu wraz z odsetkami określone są w umowie kredytowej. Zmiana wysokości odsetek od kredytów w stosunku do pierwotnej umowy kredytowej mieści się w zasadzie swobody kształtowania umów kredytowych i nie wywołuje skutków podatkowych. Dotyczy to zarówno odsetek od kredytu za okres przypadający po zmianie warunków naliczania odsetek, jak również za okres przed zmianą warunków umowy, ale takich, których w dniu zmiany wysokości odsetek termin płatności jeszcze nie nastąpił (odsetek należnych, ale niewymagalnych).

Natomiast umorzenie kwot niezapłaconych odsetek od kredytu, których termin płatności upłynął jest przysporzeniem, skutkującym powstaniem dochodu podlegającego opodatkowaniu. Dotyczy to zarówno odsetek skapitalizowanych (które faktycznie po skapitalizowaniu stają się kwotą długu), jak i odsetek wymagalnych, czyli takich, których w myśl postanowień umowy kredytowej termin płatności upłynął.

Z kolei tzw. odsetki karne, czyli przypadające od nieterminowo regulowanych zobowiązań wynikających z umowy należy rozpatrywać w zależności od treści umowy i szczegółowego określenia sposobu ich naliczania. Jeżeli umowa kredytowa jednoznacznie określa zasady naliczania podwyższonych odsetek od nieterminowych spłat rat kredytu i wiąże nimi strony umowy, wówczas odsetki te należy traktować w sposób analogiczny jak odsetki wymagalne. Jeżeli zaś umowa kredytowa daje wierzycielowi jednostronne prawo, z którego może skorzystać lub nie, do naliczania podwyższonych odsetek od nieterminowych spłat kredytów - wówczas odstąpienie przez wierzyciela od naliczania takich odsetek nie stanowi przysporzenia dla kredytobiorcy.

Z przedstawionego stanu faktycznego wynika, że bank zaproponował Wnioskodawczyni umowę ugody, na mocy której zobowiązał się do umorzenia całości odsetek pod warunkiem jednorazowej spłaty całości kwoty kapitału i kosztów w terminie 30 dni od dnia zawarcia porozumienia. Wnioskodawczyni wywiązała się z podpisanej umowy spłacając całość kapitałów i kosztów, a bank umorzył odsetki. W zawartej przez Wnioskodawczynię z bankiem umowie kredytowej istniał zapis, iż "Umowa kredytowa dała jednostronne prawo bankowi do naliczania odsetek". Bank naliczył Wnioskodawczyni odsetki podwyższone (karne) od nieterminowego regulowania zobowiązań.

Oznacza to, że uprzednio bank skorzystał z przysługującego mu prawa i naliczył odsetki podwyższone od nieterminowych spłat rat kredytu. Odsetki te były zatem wymagalne.

Mając na względzie powyższe należy stwierdzić, iż umorzenie Wnioskodawczyni naliczonych odsetek w tym odsetek od nieterminowych spłat od należności, której termin płatności upłynął, przed dniem zawarcia umowy ugody między bankiem a dłużnikiem jest przychodem z innych źródeł, o którym mowa w art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Momentem uzyskania przychodu, zgodnie z art. 11 ust. 1 tej ustawy jest moment dokonania umorzenia.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Lublinie, ul. M.C. Skłodowskiej 40, 20-029 Lublin po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1 Maja 10, 09-402 Płock.