IPPB1/4511-520/16-4/AM

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r. poz. 613 z późn. zm.) oraz § 5 pkt 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2015 r. poz. 643) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko - przedstawione we wniosku z dnia 16 maja 2016 r. (data wpływu 19 maja 2016 r.) uzupełnione pismem z dnia 3 sierpnia 2016 r. (data wpływu 5 sierpnia 2016 r.) na wezwanie organu z dnia 26 lipca 2016 r. Nr IPPB1/4511-520/16-2/AM - o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie zwolnienia z opodatkowania odszkodowania a utracone korzyści, zadośćuczynienia wypłaconego na podstawie ugody pozasądowej oraz obowiązku płatnika - jest nieprawidłowe.

W dniu 19 maja 2016 r. został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych zakresie zwolnienia z opodatkowania odszkodowania za utracone korzyści, zadośćuczynienia wypłaconego na podstawie ugody pozasądowej oraz obowiązku płatnika.

We wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe

Od dnia 2.09.2015 r. Wnioskodawczyni prowadzi jednoosobową działalność gospodarczą biuro inżynierskie w zakresie usług wsparcia realizacji inwestycji budowlanych i utrzymania obiektów budowlanych (nadzór inwestorski, kierownictwo budowy, zastępstwo inwestycyjne). W ramach działalności gospodarczej rozlicza się z Urzędem Skarbowym płacąc podatek dochodowy na zasadach ogólnych oraz jest płatnikiem VAT.

W dniu 23.10.2015 r. podczas odbywania czynności nadzoru inwestorskiego na jednym z podległych placów budowy Wnioskodawczyni uległa wypadkowi do którego doszło z winy Wykonawcy robót budowlanych.

Z ubezpieczenia OC wykonawcy robót, za pośrednictwem firmy odszkodowawczej likwidującą szkodę osobową Wnioskodawczyni zostało wypłacone odszkodowanie z tytułu utraconych zarobków za okres przebywania na zwolnieniu lekarskim i niezdolności do pracy.

Odszkodowanie zostało wypłacone na podstawie art. 361 § 2 Kodeksu Cywilnego. W wydanej przez firmę odszkodowawczą decyzji (decyzję załączona do wniosku) został opisany sposób wyliczenia wysokości wypłaconego jej odszkodowania za utracone zarobki/ korzyści wg której od udokumentowanych przez Wnioskodawczynię przychodów netto (w swoim rozliczeniu Wnioskodawczyni ubiega się o zwrot utraconych przychodów netto tj. sumy wynagrodzeń netto tj. sumy wynagrodzeń netto wg zawartych umów ze Zleceniodawcami z pominięciem podatku VAT) odjęto składki na ubezpieczenie ZUS oraz podatek dochodowy wysokości 18%.

Wobec tego Wnioskodawczyni została wypłacona kwota odszkodowania za utracone zarobki/ korzyść pomniejszona o 18% (wysokość podatku dochodowego). Dodatkowo firma likwidująca szkodę w swojej decyzji na podstawie art. 445 § 1 Kodeksu cywilnego przyznała Wnioskodawczyni odszkodowanie jako zadośćuczynienie pieniężne za doznaną krzywdę, cierpienie fizyczne i psychiczne.

Nieoficjalnie przedstawiciel firmy odszkodowawczej zaproponował Wnioskodawczyni pójście na ugodę w ramach której, w zamian za zrzeczenie się prawa do dalszych roszczeń (ewentualnych roszczeń w przyszłości) zaproponowano Jej możliwość otrzymania wyższego niż w załączonej decyzji, jednorazowego zadośćuczynienia za krzywdę. Zaproponowana jej ugoda byłaby ugodą poza sądową a otrzymane odszkodowanie byłoby odszkodowaniem uzyskanym na podstawie zawarcia ugody pozasądowej. Do wniosku Wnioskodawczyni załączyła kopię decyzji firmy odszkodowawczej dotyczącą przyznania jej odpowiednich odszkodowań.

W odpowiedzi na wezwanie z dnia 26 lipca 2016 r. Nr IPPB1/4511-520/16-2/AM Wnioskodawczyni dodatkowo wskazała, że ugodę zaproponowała jej ta sama firma ubezpieczeniowa, która przyznała jej odszkodowanie za utracone korzyści/zarobki oraz zadośćuczynienie pieniężne za doznaną krzywdę, cierpienie fizyczne i psychiczne.

Jednocześnie Wnioskodawczyni przedstawiła własne stanowisko w sprawie.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytania.

1. Czy w przypadku który Wnioskodawczyni w pkt 80 niniejszego wniosku, odszkodowanie uzyskane na podstawie art. 361 § 2 Kodeksu Cywilnego za utraconą korzyść/ zarobki polega opodatkowaniu podatkiem dochodowym czy może jest z niego zwolnione ? Jeśli odszkodowanie to nie jest zwolnione z opodatkowania to kto w tym przypadku powinien ten podatek odprowadzić - Wnioskodawca czy firma odszkodowawcza?. Czy firma odszkodowawcza powinna w tym przypadku wystawić Wnioskodawczyni odpowiedni PIT, a potrącone pieniądze odprowadzić do Urzędu Skarbowego ?

2. Czy w przypadku gdyby Wnioskodawczyni zdecydowała się na ugodę opisaną w pkt 80 niniejszego wniosku, kwota odszkodowania uzyskana na jej podstawie podlegałaby opodatkowaniu podatkiem dochodowym? Czy może byłaby z niego zwolniona? Czy po otrzymaniu odszkodowania na podstawie zawartej ugody byłaby zobowiązana do opłacenia podatku dochodowego od kwoty otrzymanego odszkodowania?

Zdaniem Wnioskodawcy w zaistniałej sytuacji opisaną w pkt 80 niniejszego wniosku odszkodowanie uzyskane przez Wnioskodawczynię na podstawie art. 361 § 2 Kodeksu cywilnego za utracone korzyści/ zarobki decyzją firmy odszkodowawczej likwidującej szkodę osobową (przyznana kwota odszkodowania 8643,52 zł) powinno być zwolnione z opodatkowania podatkiem dochodowym. (wysokość odszkodowania została pomniejszona przez firmę odszkodowawczą o wartość podatku dochodowego 18%).

W przypadku jeśli odszkodowanie to nie jest zwolnione z opodatkowania Wnioskodawczyni uważa, że w zaistniałej sytuacji wartość podatku powinna zostać odprowadzona do Urzędu Skarbowego przez firmę odszkodowawczą, która pomniejszyła jej odszkodowanie o kwotę równą jego wysokość. Wnioskodawczyni uważa również, że w tym przypadku firma odszkodowawcza powinna wystawić na odpowiedź PIT a potrącone pieniądze odprowadzić do US.

W odniesieniu do pytań dotyczących proponowanej Wnioskodawczyni przez firmę odszkodowawczą ugody pozasądowej, w związku z tym, że odszkodowanie uzyskane na jej podstawie obejmowałoby zadość za jej cierpienie fizyczne i psychiczne uważa, że nie powinno podlegać opodatkowaniu podatkiem dochodowym. Po otrzymaniu odszkodowania na podstawie zawarcia tej ugody (pozasądowej) nie byłaby więc zobowiązana do odprowadzenia podatku dochodowego od kwoty tego odszkodowania.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego w zakresie zwolnienia z opodatkowania odszkodowania za utracone korzyści, zadośćuczynienia wypłaconego na podstawie ugody pozasądowej oraz obowiązku płatnika jest nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r. poz. 361, z późn. zm.), opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych - w brzmieniu wprowadzonym ustawą z dnia 29 sierpnia 2014 r. (Dz. U. z 2014 r. poz. 1328) i mającym zastosowanie do dochodów uzyskanych od dnia 1 stycznia 2014 r. - wolne od podatku dochodowego są otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, oraz otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z postanowień układów zbiorowych pracy, innych opartych na ustawie porozumień zbiorowych, regulaminów lub statutów, o których mowa w art. 9 § 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94 z późn. zm.), z wyjątkiem:

Należy zaznaczyć, że zwolnieniem określonym w przytoczonym wyżej przepisie objęte są tylko odszkodowania (zadośćuczynienia), których wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw. To oznacza, że zwolnieniem nie są objęte wszystkie odszkodowania (zadośćuczynienia), a tylko te, których wysokość lub zasady ustalania zostały określone wprost w stosownych przepisach prawa, z wyjątkiem enumeratywnie wymienionych kategorii odszkodowań (zadośćuczynień).

Natomiast zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 3b ww. ustawy wolne od podatku są inne odszkodowania lub zadośćuczynienia otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej do wysokości określonej w tym wyroku lub tej ugodzie, z wyjątkiem odszkodowań lub zadośćuczynień:

* otrzymanych w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą,

* dotyczących korzyści, które podatnik mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono.

Regulacją powyżej wskazanego przepisu art. 21 ust. 1 pkt 3b ww. ustawy, zostały objęte przede wszystkim inne odszkodowania lub zadośćuczynienia niż te, których wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów prawa, jednakże dla zastosowania zwolnienia koniecznym jest aby to inne odszkodowanie lub zadośćuczynienie otrzymane zostało na mocy wyroku lub ugody sądowej.

Analiza cytowanych powyżej przepisów wskazuje jednoznacznie, że ustawodawca konsekwentnie wyłączył z katalogu zwolnień odszkodowania lub zadośćuczynienia otrzymane na podstawie zawartej pomiędzy stronami umowy lub ugody pozasądowej.

Zatem, skoro podstawą przyznania Wnioskodawczyni zadośćuczynienia będzie zawarta ugoda pozasądowa, to ww. świadczenie nie podlega zwolnieniu, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, w związku z wyłączeniem, o którym mowa w lit. g ww. przepisu. Świadczenie to nie podlega również zwolnieniu wynikającemu z art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy bowiem nie zostało otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej.

Jednocześnie wskazać należy, iż w myśl art. 361 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (tekst jedn.: Dz. U. z 2014 r. poz. 121 z późn. zm.) zobowiązany do odszkodowania ponosi odpowiedzialność tylko za normalne następstwa działania lub zaniechania, z którego szkoda wynikła.

Stosownie do art. 361 § 2 ww. ustawy w powyższych granicach, w braku odmiennego przepisu ustawy lub postanowienia umowy, naprawienie szkody obejmuje straty, które poszkodowany poniósł, oraz korzyści, które mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono.

Wobec dyspozycji wyżej powołanych przepisów nie sposób uznać, że przewidują one w jaki sposób należy ustalić wysokość odszkodowania (zadośćuczynienia) lub wskazują wysokość tego odszkodowania (zadośćuczynienia). Przepisy te zakreślają jedynie kryteria, którymi należy kierować się przy naprawianiu szkody, innymi słowy określają ogólne ramy odpowiedzialności odszkodowawczej. Nie sposób zatem przyjąć, że powołane regulacje spełniają wymóg, wynikający z art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy, określenia wprost wysokości lub zasady ustalania odszkodowania.

W sytuacji zatem gdy wysokość lub zasady ustalania przedmiotowego odszkodowania nie wynikają z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw i zostało ono przyznane Wnioskodawcy w wysokości jedynie oszacowanej przez Ubezpieczyciela - nie znajduje zastosowania zwolnienie z opodatkowania określone w art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Zatem przyznane Wnioskodawczyni odszkodowanie za utracone korzyści jak i odszkodowanie/ zadośćuczynienie, które zostanie przyznane na podstawie ugody pozasądowej podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

W myśl art. 10 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawodawca dokonał podziału przysporzeń majątkowych uzyskiwanych przez podatników na różne źródła przychodów. Zgodnie z tym przepisem odrębnymi źródłami przychodów są m.in.:

* pozarolnicza działalność gospodarcza (art. 10 ust. 1 pkt 3),

* inne źródła (art. 10 ust. 1 pkt 9).

Natomiast w myśl art. 14 ust. 2 pkt 12 ww. ustawy, przychodem z działalności gospodarczej są również otrzymane odszkodowania za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą lub z prowadzeniem działów specjalnych produkcji rolnej.

Natomiast stosownie do art. 20 ust. 1 ww. ustawy, za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i 17 oraz przychody nieznajdujące pokrycia w ujawnionych źródłach.

Użyty w powyższym przepisie zwrot "w szczególności" oznacza, iż ustawodawca jedynie przykładowo wskazał, jakie przychody należy zaliczyć do przychodów z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9. Katalog ten nie jest więc katalogiem zamkniętym. Oznacza to, że do "innych źródeł" należy zakwalifikować wszelkie przychody - w rozumieniu ustawy - których nie można zaliczyć do któregokolwiek z pozostałych źródeł przychodów wymienionych w art. 10 ust. 1 pkt 1 - 8 ustawy. O przychodzie podatkowym z innych źródeł należy mówić w każdym przypadku, kiedy u podatnika wystąpią realne korzyści majątkowe.

Biorąc pod uwagę informacje przedstawione we wniosku oraz wskazane wyżej przepisy należy stwierdzić, że przedmiotowe odszkodowanie nie dotyczy składników majątku związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą, nie stanowi więc przychodu z pozarolniczej działalności gospodarczej. Jest to przychód z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Stosownie do art. 42a ww. ustawy, osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą, osoby prawne i ich jednostki organizacyjne oraz jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej, które dokonują wypłaty należności lub świadczeń, o których mowa w art. 20 ust. 1, z wyjątkiem dochodów (przychodów) wymienionych w art. 21, art. 52, art. 52a i art. 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku, od których nie są obowiązane pobierać zaliczki na podatek lub zryczałtowanego podatku dochodowego, są obowiązane sporządzić informację według ustalonego wzoru o wysokości przychodów i w terminie do końca lutego następnego roku podatkowego przekazać podatnikowi oraz urzędowi skarbowemu, którym kieruje naczelnik urzędu skarbowego właściwy według miejsca zamieszkania podatnika, a w przypadku podatników, o których mowa w art. 3 ust. 2a, urzędowi skarbowemu, którym kieruje naczelnik urzędu skarbowego właściwy w sprawach opodatkowania osób zagranicznych.

Reasumując, otrzymane przez Wnioskodawczynię odszkodowanie zarówno od firmy odszkodowawczej za utracone korzyści jak te, które zostanie wypłacone na podstawie ugody pozasądowej, stanowić będą dla Wnioskodawczyni przychód podlegający opodatkowaniu, o którym mowa w art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W opisanej sytuacji podmiot wypłacający Wnioskodawcy kwotę pieniężną jest zobowiązany do sporządzenia oraz przekazania Zainteresowanemu oraz urzędowi skarbowemu właściwemu dla poszkodowanej, informacji PIT-8C. Z kolei, Wnioskodawca winien kwotę uzyskanego przysporzenia tytułem odszkodowania doliczyć do pozostałych przychodów wykazywanych w zeznaniu rocznym (w przypadku Zainteresowanego - w PIT-36) i opodatkować. Wyjaśnić przy tym należy, że właściwym jest zeznanie PIT-36 (a nie PIT-37) z uwagi na fakt, że świadczenie otrzymane przez Zainteresowanego zostało wypłacone bez pośrednictwa płatnika.

Tym samym, stanowisko Wnioskodawczyni jest nieprawidłowe.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2012 r. poz. 270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1 Maja 10, 09-402 Płock.