IPPB1/4511-104/16-2/EC - Skutki podatkowe otrzymania w wyniku likwidacji spółki osobowej wierzytelności, która wygaśnie wskutek konfuzji.

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r. poz. 613 z późn. zm.) oraz § 5 pkt 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2015 r. poz. 643) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko - przedstawione we wniosku z 28 stycznia 2016 r. (data wpływu 1 lutego 2016 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych otrzymania w wyniku likwidacji spółki osobowej wierzytelności, która wygaśnie wskutek konfuzji - jest prawidłowe.

W dniu 1 lutego 2016 r. został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych otrzymania w wyniku likwidacji spółki osobowej wierzytelności, która wygaśnie wskutek konfuzji.

We wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe.

Wnioskodawca jest osobą fizyczną oraz rezydentem podatkowym Polski. Wnioskodawca jest udziałowcem spółki z ograniczoną odpowiedzialnością (zwana dalej Spółka kapitałowa). Przedmiotem działalności Spółki kapitałowej jest m.in. obrót instrumentami finansowymi (m.in. w postaci akcji lub udziałów). Spółka kapitałowa jest m.in udziałowcem spółki z ograniczoną odpowiedzialnością (dalej Spółka zależna). Spółce zależnej będą przysługiwać wobec innych osób, w tym wobec Wnioskodawcy wierzytelności wynikające z zawartych umów pożyczek. Nie jest wykluczone, iż Spółka kapitałowa będzie również udzielać pożyczki innym osobom, w tym Wnioskodawcy.

Nie jest wykluczone, iż Spółka kapitałowa dokona na podstawie z art. 506 § 1 i § 4 kodeksu spółek handlowych połączenia przez przejęcie Spółki zależnej. W wyniku połączenia, Spółka zależna zostanie wykreślona, zaś na podstawie art. 494 kodeksu spółek handlowych wszelkie prawa i obowiązki przysługujące Spółce zależnej, w szczególności prawa do wierzytelności z tytułu zawartych umów pożyczek, zostaną w trybie sukcesji generalnej przeniesione na rzecz Spółki kapitałowej. Tak więc jest prawdopodobne, iż Spółce kapitałowej będą przysługiwać wobec Wnioskodawcy wierzytelności z tytułu udzielonych pożyczek, zarówno udzielonych pierwotnie przez Spółkę zależną jak i udzielonych przez Spółkę kapitałową.

Wnioskodawca nie wyklucza, że Spółka kapitałowa zostanie przekształcona w spółkę jawną (dalej Spółka osobowa), zaś Wnioskodawca jako wspólnik Spółki kapitałowej w wyniku przekształcenia zostanie wspólnikiem Spółki osobowej. Spółka osobowa powstała w wyniku przekształcenia Spółki kapitałowej będzie prowadziła działalność gospodarczą w rozumieniu art. 5a pkt 6 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. W wyniku likwidacji Spółki osobowej lub jej rozwiązania bez likwidacji, dojdzie do wydania jej majątku na rzecz wspólników Spółki osobowej (w tym Wnioskodawcy) w odpowiedniej części wynikającej z umowy Spółki osobowej.

W związku z likwidacją Spółki osobowej lub jej rozwiązaniem bez likwidacji, na rzecz Wnioskodawcy mogą zostać wydane także wierzytelności, w tym wierzytelności przysługujące wobec Wnioskodawcy. W rezultacie, stosunek zobowiązaniowy pomiędzy Spółką osobową, a Wnioskodawcą może wygasnąć w drodze cywilnoprawnej instytucji konfuzji, która występuje, gdy wierzyciel staje się jednocześnie dłużnikiem w odniesieniu do tego samego stosunku zobowiązaniowego.

Na moment likwidacji może wystąpić również sytuacja, w której Wnioskodawca będzie dłużnikiem wobec Spółki osobowej, powstałej z przekształcenia Spółki kapitałowej. W takim przypadku otrzymanie przez Wnioskodawcę wierzytelności likwidowanej Spółki jawnej doprowadzi do wygaśnięcia zobowiązania Wnioskodawcy wobec Spółki osobowej na skutek konfuzji (tekst jedn.: złączenia w jednej osobie dłużnika i wierzyciela).

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie.

Czy wygaśnięcie zobowiązania Wnioskodawcy wobec Spółki Osobowej poprzez konfuzję następującą w wyniku wydania i otrzymanie przez Wnioskodawcę wierzytelności Spółki osobowej wobec Wnioskodawcy w związku z likwidacją Spółki Osobowej, skutkujące wygaśnięciem tych wierzytelności na skutek konfuzji nie będzie skutkować powstaniem dla Wnioskodawcy jakiegokolwiek przychodu podlegającego opodatkowaniu PIT.

Zdaniem Wnioskodawcy, w analizowanym zdarzeniu przyszłym, likwidacja Spółki Osobowej, a w jej rezultacie wydanie i otrzymanie przez Wnioskodawcę (zgodnie z właściwymi postanowieniami kodeksu spółek handlowych oraz umowy Spółki Osobowej) wierzytelności z tytułu udzielonych Wnioskodawcy pożyczek, skutkujące wygaśnięciem tych wierzytelności na skutek konfuzji nie będzie skutkować powstaniem dla Wnioskodawcy jakiegokolwiek przychodu podlegającego opodatkowaniu PIT w Polsce.

Zgodnie z art. 5b ust. 2 ustawy o PIT, jeżeli pozarolniczą działalność gospodarczą prowadzi spółka niemająca osobowości prawnej, przychody wspólnika z udziału w takiej spółce, określone na podstawie art. 8 ust. 1 ustawy o PIT, uznaje się za przychody ze źródła, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 3 ustawy o PIT (czyli za przychody z pozarolniczej działalności gospodarczej).

Natomiast zgodnie z art. 8 ust. 1 ustawy o PIT przychody z udziału w spółce niebędącej osobą prawną, ze wspólnej własności, wspólnego przedsięwzięcia, wspólnego posiadania lub wspólnego użytkowania rzeczy lub praw majątkowych, u każdego podatnika określa się proporcjonalnie do jego prawa do udziału w zysku (udziału) oraz (z zastrzeżeniem wskazanym w ustawie) łączy się z pozostałymi przychodami ze źródeł, z których dochód podlega opodatkowaniu według skali podatkowej. W przypadku braku przeciwnego dowodu przyjmuje się, że prawa do udziału w zysku (udziału) są równe.

Zgodnie z art. 8 ust. 1a ustawy o PIT przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 3, lub działów specjalnych produkcji rolnej, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 4, osiąganych przez podatników opodatkowanych na zasadach określonych w art. 30c, nie łączy się z pozostałymi przychodami ze źródeł, z których dochód podlega opodatkowaniu według skali, o której mowa w art. 27 ust. 1.

Jednocześnie zgodnie z art. 8 ust. 2 ustawy o PIT wskazane powyżej zasady stosuje się odpowiednio do rozliczania kosztów uzyskania przychodów, wydatków niestanowiących kosztów uzyskania przychodów i strat, jak również ulg podatkowych związanych z prowadzoną działalnością w formie spółki niebędącej osobą prawną.

Powyższe regulacje obrazują tzw. zasadę transparentności podatkowej spółek osobowych, zgodnie z którą ich przychody i koszty zostają, w odpowiedniej proporcji, przypisane bezpośrednio do ich wspólników.

Zgodnie natomiast z przepisem art. 14 ust. 2 pkt 17 lit. b ustawy o PIT przychodem z działalności gospodarczej są również przychody z odpłatnego zbycia składników majątku otrzymanych w związku z likwidacją spółki niebędącej osobą prawną lub wystąpieniem wspólnika z takiej spółki.

Jednocześnie, zgodnie z art. 14 ust. 3 pkt 12 lit. b ustawy o PIT, do przychodów nie zalicza się przychodów z odpłatnego zbycia składników majątku otrzymanych w związku z likwidacją spółki niebędącej osobą prawną lub wystąpieniem wspólnika z takiej spółki, jeżeli od pierwszego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym nastąpiła likwidacja: prowadzonej samodzielnie działalności gospodarczej, prowadzonych samodzielnie działów specjalnych produkcji rolnej, spółki niebędącej osobą prawną lub nastąpiło wystąpienie wspólnika z takiej spółki, do dnia ich odpłatnego zbycia upłynęło sześć lat i odpłatne zbycie nie następuje w wykonaniu działalności gospodarczej lub działów specjalnych produkcji rolnej.

Ustawodawca w art. 14 ust. 3 pkt 10 wyłączył z przychodów dla celów PIT środki pieniężne otrzymane przez wspólnika spółki niebędącej osobą prawną z tytułu likwidacji takiej spółki. Należy podkreślić, że definicja środków pieniężnych, o których mowa w art. 14 ust. 3 pkt 10 ustawy o PIT, została umieszczona w art. 14 ust. 8 ustawy o PIT. Zgodnie z ww. przepisem, przez środki pieniężne, o których mowa w ust. 3 pkt 10 i 11, rozumie się również wartość wierzytelności uprzednio zarachowanej jako przychód należny, pomniejszonej o należny podatek od towarów i usług, oraz wierzytelności z tytułu udzielonej przez spółkę niebędącą osobą prawną pożyczki z wyjątkiem wierzytelności z tytułu odsetek od opóźnionej zapłaty oraz wierzytelności z tytułu odsetek od takiej pożyczki, jeżeli wierzytelności te zostały spłacone na rzecz otrzymującego je wspólnika.

Zdaniem Wnioskodawcy, w analizowanym zdarzeniu przyszłym (w wyniku konfuzji) nie powstanie jakiekolwiek przysporzenie po stronie Wnioskodawcy. W konsekwencji, nie powinno budzić wątpliwości, że likwidacja Spółki Osobowej i wydanie Wnioskodawcy wierzytelności, skutkujące wygaśnięciem tych wierzytelności nie będzie powodowało po stronie Wnioskodawcy powstania jakiegokolwiek przychodu podatkowego dla celów PIT.

W szczególności, w przedmiotowym zdarzeniu przyszłym nie znajdzie zastosowania art. 14 ust. 2 pkt 6 ustawy o PIT zgodnie, z którym za przychody z działalności gospodarczej uznaje się również zasadniczo wartość umorzonych lub przedawnionych zobowiązań, w tym z tytułu zaciągniętych kredytów (pożyczek), z wyjątkiem umorzonych pożyczek z Funduszu Pracy.

Należy wskazać, że w omawianym przepisie ustawodawca posługuje się, w odniesieniu do wymienionych w nim kategorii przychodów, m.in. terminem "umorzonych zobowiązań". Pojęcie to nie zostało jednak zdefiniowane w ustawie o PIT.

W związku z powyższym, należy odwołać się do wykładni językowej użytego terminu. I tak, zgodnie z definicją zawartą w Słowniku Języka Polskiego Wydawnictwa Naukowego PWN (www.sjp.pwn.pl/ szukaj/umorzony), "umorzyć" oznacza m.in. "zrezygnować całkowicie lub częściowo ze ściągania jakichś należności pieniężnych". Termin "umorzony" zastosowany w odniesieniu do zobowiązania oznacza zatem skutek w postaci zmniejszenia lub zlikwidowania tego zobowiązania poprzez uzyskanie zrzeczenia się należności przez wierzyciela. Stąd skutkiem umorzenia zobowiązania jest zmniejszenie lub zlikwidowanie zobowiązania dłużnika w stosunku do wierzyciela, za jego zgodą, co prowadzi do wygaśnięcia zobowiązania.

W tym miejscu należy zauważyć, że zgodnie z art. 508 Kodeksu cywilnego, zobowiązanie wygasa, gdy wierzyciel zwalnia dłużnika z długu, a dłużnik zwolnienie przyjmuje. Zatem o uznaniu zobowiązania za umorzone w całości lub w części decyduje spełnienie dwóch przesłanek. Po pierwsze, w przypadku wierzyciela konieczne jest złożenie oświadczenia woli o zwolnieniu dłużnika z długu i po drugie, w przypadku dłużnika konieczne jest złożenie oświadczenia woli o tym, że zwolnienie to przyjmuje. Jedynie w takim przypadku, w wyniku złożenia dwóch oświadczeń woli uznać można, że jedna ze stron rezygnuje z przysługującego jej świadczenia pieniężnego, natomiast druga ze stron uzyskuje z tego tytułu przysporzenie majątkowe, stanowiące przychód podlegający opodatkowaniu PIT.

W omawianym zdarzeniu przyszłym, w wyniku likwidacji Spółki Osobowej wierzytelności Spółki Osobowej z tytułu pożyczek udzielonych Wnioskodawcy zostaną przeniesione na Wnioskodawcę, wskutek czego Wnioskodawca stanie się jednocześnie wierzycielem i dłużnikiem z tytułu tych pożyczek. W przypadku natomiast, gdy dochodzi do połączenia w rękach tej samej osoby prawa (np. wierzytelności z tytułu udzielonych pożyczek) i związanego z nim obowiązku (np. zobowiązania z tytułu otrzymanych pożyczek), wygaśnięciu ulega prawo podmiotowe (np. z tytułu pożyczek), tj. następuje konfuzja tego prawa podmiotowego. W omawianym zdarzeniu przyszłym wygaśnie zatem wierzytelność Spółki Osobowej wobec Wnioskodawcy oraz dług Wnioskodawcy wobec Spółki Osobowej z tytułu przedmiotowych pożyczek.

Należy jednak podkreślić, że do wygaśnięcia zobowiązania Wnioskodawcy z tytułu otrzymanych pożyczek dojdzie nie wskutek umorzenia, lecz poprzez konfuzję prawa podmiotowego z mocy prawa, następującą w wyniku likwidacji Spółki Osobowej i podziału jej majątku. W szczególności, do wygaśnięcia tego zobowiązania nie dojdzie wskutek złożenia odpowiednich oświadczeń woli wierzyciela i dłużnika o dokonaniu i przyjęciu zwolnienia z długu, ale z mocy prawa.

Ponadto, w odniesieniu do Wnioskodawcy nie znajdzie zastosowania art. 14 ust. 2e ustawy o PIT. Zgodnie z ww. przepisem, w przypadku, gdy podatnik przez wykonanie świadczenia niepieniężnego reguluje w całości lub w części zobowiązanie, w tym z tytułu zaciągniętej pożyczki (kredytu), przychodem takiego podatnika jest wysokość zobowiązania uregulowanego w następstwie takiego świadczenia. W tym kontekście należy w szczególności wskazać, że sytuacja opisana w ramach zdarzenia przyszłego, nie wyczerpuje dyspozycji powyższego przepisu, bowiem wygaśnięcia zobowiązania w drodze konfuzji nie można uznać za jego uregulowanie w drodze wykonania świadczenia niepieniężnego, w szczególności Wnioskodawca nie dokona bowiem spłaty zobowiązania z tytułu pożyczek innym świadczeniem.

Reasumując, zdaniem Wnioskodawcy, likwidacja Spółki Osobowej, a w jej rezultacie wydanie i otrzymanie przez Wnioskodawcę (zgodnie z właściwymi postanowieniami kodeksu spółek handlowych oraz umowy Spółki Osobowej) wierzytelności z tytułu udzielonych Wnioskodawcy pożyczek, skutkujące wygaśnięciem tych wierzytelności na skutek konfuzji nie będzie skutkować powstaniem dla Wnioskodawcy jakiegokolwiek przychodu podlegającego opodatkowaniu PIT.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego jest prawidłowe.

Mając powyższe na względzie, stosownie do art. 14c § 1 Ordynacji podatkowej, odstąpiono od uzasadnienia prawnego dokonanej oceny stanowiska Wnioskodawcy.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2012 r. poz. 270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1 Maja 10, 09-402 Płock.