IPPB1/4160-74/12/13-5/AM

W związku ze skargą z dnia 26 lipca 2012 r. (data wpływu 31 lipca 2012 r.) skierowaną do WSA w Warszawie na indywidualną interpretację przepisów prawa podatkowego z dnia 21 maja 2012 r. Nr IPPB1/415-409/12-3/AM w przedmiocie podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych odpłatnego zniesienia współwłasności doręczoną w dniu 22 maja 2012 r. Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działając w imieniu Ministra Finansów w trybie art. 54 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2012 r. poz. 270) oraz na podstawie art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r., poz, 749) w związku z § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2007 r. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.), uwzględnia skargę w całości, w związku, z czym zmienia zaskarżoną Indywidualną interpretację przepisów prawa podatkowego z dnia 21 maja 2012 r. Nr IPPB1/415-409/12-2/AM, uznając stanowisko Wnioskodawcy w zakresie skutków podatkowych odpłatnego zniesienia współwłasności - za prawidłowe.

W dniu 7 marca 2012 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych odpłatnego zniesienia współwłasności.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny:

W dniu 19 stycznia 2011 r. zmarł ojciec Wnioskodawczym. Żona ojca (macocha Wnioskodawczym) wystąpiła do Sądu Rejonowego Wydział Cywilny z wnioskiem o stwierdzenie nabycia spadku po zmarłym. Postanowieniem Sądu Rejonowego spadek nabyła żona zmarłego, ich wspólna córka oraz Wnioskodawczym po jednej trzeciej części każda z nich. W odpowiednim terminie określonym przepisami Wnioskodawczym złożyła do Urzędu Skarbowego formularz SD-Z2 (zgłoszenie o nabyciu własności rzeczy lub praw majątkowych) w celu zwolnienia Wnioskodawczym z podatku, co uzyskała. W skład masy spadkowej wchodziła kamienica, która jest współwłasnością kilku osób bez wyodrębnienia prawnego poszczególnych lokali. Udziały Wnioskodawczym nabyte w wyniku spadku stanowiły znikomą część nieruchomości. Nie istniała fizyczna możliwość wydzielenia w kamienicy dla Wnioskodawczym żadnego lokalu. Macocha z oczywistych powodów nie była zainteresowana podziałem spadku. Wnioskodawczymi wystąpiła do Sądu Rejonowego Wydział Cywilny z wnioskiem o dział spadku po zmarłym ojcu i o zniesienie współwłasności.

W związku z trudną sytuacją finansową, Wnioskodawczym chciała ograniczyć obciążające ją koszty postępowania sądowego, w tym również koszty związane z powołaniem biegłego (wycena nieruchomości) i zawarła z macochą ugodę sądową na niekorzystnych dla niej warunkach, gdyż macocha oszacowała wartość kamienicy praktycznie w cenie ruiny przeznaczonej do kapitalnego remontu. W miesiącu grudniu 2011 r. Wnioskodawczymi otrzymała od macochy należną jej spłatę zasądzoną wyrokiem sądu.

Podobna sytuacja została opisana w Decyzji Dyrektora izby Skarbowej w Gdańsku z dnia 2 kwietnia 2008 r. BI/415-0771/07.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy od otrzymanej spłaty w wyniku sądowego działu spadku Wnioskodawczymi ma zapłacić podatek dochodowy od osób fizycznych?

Zdaniem Wnioskodawcy w przepisach podatkowych nie jest określone, że spłata spadku zasądzona wyrokiem sądu ma być traktowana, jako odpłatne zbycie udziałów. Z tego też powodu nie może być ta sprawa rozstrzygana na niekorzyść podatnika. W wyniku otrzymanej spłaty Wnioskodawczyni nie osiągnęła żadnych korzyści a wręcz przeciwnie zawierając ugodę sądową na niekorzystnych dla siebie warunkach poniosłam stratę finansową.

W dniu 21 maja 2012 r. Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działając w imieniu Ministra Finansów, wydał interpretację indywidualną Nr IPPB1/415-409/12-3/AM uznając, iż stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej z dnia 5 marca 2012 r. (data wpływu 7 marca 2012 r.) w zakresie skutków podatkowych odpłatnego zniesienia współwłasności - za nieprawidłowe.

Interpretację doręczono w dniu 22 maja 2012 r.

Wnioskodawczym nie zgodziła się ze stanowiskiem tut. organu i w dniu 29 maja 2012 r. (data wpływu 30 maja 2012 r.) wniosła wezwanie do usunięcia naruszenia prawa.

W wyniku ponownej analizy sprawy, przy uwzględnieniu zarzutów przytoczonych w wezwaniu do usunięcia naruszenia prawa, Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działając w imieniu Ministra Finansów stwierdził brak podstaw do zmiany ww. indywidualnej interpretacji przepisów prawa podatkowego, co przedstawił w odpowiedzi na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa z dnia 06,07.2012 r. Nr IPPB1/415-409/12-5/AM.

Wobec powyższego Wnioskodawczymi pismem z dnia 26 lipca 2012 r. (data wpływu 31 lipca 2012 r.) wniosła skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie na indywidualną interpretację przepisów prawa podatkowego z dnia 21 maja 2012 r. Nr IPPB1/415-409/12-3/AM.

Strona w złożonej skardze wnosi o:

W opinii Skarżącej w zawartym w interpretacji indywidualnej stanowiskiem nie sposób się zgodzić, bowiem jest ono sprzeczne z treścią normy prawnej wyinterpretowanej z przepisu art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a u.p.d.o.f., z uwzględnieniem treści przepisu art. 2 ust. 1 pkt 3 u.p.d.o.f.

Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych, co do zasady, dotyczy opodatkowania wszelkich dochodów osób fizycznych. Od tej zasady wprost w ustawie ustawodawca zawarł jednak pewne odrębności. Odrębności te zamieszczone zostały m.in. w jej art. 2.

Zatem dokonując ustalenia katalogu źródeł przychodów podlegających opodatkowaniu rzeczonym podatkiem, należy każdorazowo skonfrontować źródło uzyskanego przychodu określone w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych (Rozdział 2 ustawy z treścią art. 2 tej ustawy.

Zdaniem Skarżącej zgodnie z treścią art. 2 ust. 1 pkt 3 u.p.d.o.f przepisów ustawy nie stosuje się do przychodów podlegających przepisom o podatku od spadków i darowizn. Tego rodzaju przychody obłożone są odrębną daniną w postaci podatku od spadków i darowizn, a ustawodawca uznał za niecelowe podwójne ich opodatkowywanie.

Sformułowanie "przychody podlegające przepisom o podatku od spadków i darowizn" oznacza, że nie chodzi w tym wypadku o faktycznie opodatkowane z tej podstawy przychody, lecz przychody, do których regulacja ta się odnosi.

W świetle ustawy o podatku od spadków i darowizn podatkowi od spadków i darowizn podlega m.in nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskie) lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej tytułem dziedziczenia (nabycie spadku).

O nabyciu spadku stanowi przepis art. 925 k.c. zgodnie, z którym.spadkobierca nabywa spadek z chwilą otwarcia spadku. Otwarcie spadku następuje zaś z chwilą śmierci spadkodawcy

W dalszej części swojego uzasadnienia Skarżąca wskazuje, iż sam proces nabycia w drodze spadkobrania własności rzeczy lub praw majątkowych może przebiegać w różny sposób. Jest to uzależnione od ilości spadkobierców, od woli porozumienia się spadkobierców, co do podziału masy spadkowej oraz od faktycznej możliwości podziału tej masy.

Jednocześnie Skarżąca podnosi, iż w przypadku, gdy do spadku powołany jest na mocy ustawy lub testamentu jeden spadkobierca, proces nabywania spadku kończy się na etapie stwierdzenia nabycia spadku lub sporządzenia i zarejestrowania aktu poświadczenia dziedziczenia. W przypadku mnogości spadkobierców-co ma miejsce w niniejszej sprawie - problem nabycia spadku jest bardziej złożony, bowiem oprócz stwierdzenia nabycia spadku konieczne jest jeszcze faktyczne wyodrębnienie części spadku przypadających poszczególnym spadkobiercom), co następuje przez dział spadku. Wskutek działu spadku poszczególni spadkobiercy stają się podmiotami wyłącznie uprawnionymi względem przyznanych im praw majątkowych, stanowiących do chwili działu przedmiot wspólności. Dział spadku wobec tego jest jedynie wyjściem ze współwłasności masy spadkowej, który zazwyczaj (o ile spadkobiercy dzielą spadek w proporcjach ustalonych w stwierdzeniu nabycia spadku nie stanowi przyrostu majątkowego względem odziedziczonej ułamkowej części masy spadkowej. Dział spadku jest też w tym znaczeniu dalszym etapem nabycia spadku i nie podlega odrębnemu opodatkowaniu. Podobne stanowisko zajął Wojewódzki Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 9 listopada 2011 r., sygn. akt I SA/Łd 1173/11. Brak przysporzenia majątkowego jest równoznaczny z brakiem przychodu, który winien być opodatkowany.

Dopiero podział masy spadkowej w ten sposób, iż jego wyodrębniona część jest wyższa od udziału spadkobiercy w spadku (przekracza jego udział we współwłasności) powoduje wzrost aktywów majątku i podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych (tak Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 3 listopada 2009 r., II PSK 1489708).

Podsumowując Skarżąca podtrzymuje swoje stanowisko, iż wraz z działem spadku nie uzyskała żadnego przychodu (całość przysporzenia mieści się w wartości przypadającego jej udziału spadkowego) nie może ciążyć na niej obowiązek zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych z rzeczonego tytułu.

Ponadto Skarżąca wskazuje, iż stanowisko organu wydającego interpretację, wskazujące na konieczność opodatkowania spłat otrzymanych w wyniku działu spadku, będących równowartością udziałów w spadku nabytych w drodze dziedziczenia prowadzi do oczywistej nierówności w traktowaniu znajdujących się w identycznej sytuacji podatników, naruszającej art. 32 ust. 1 Konstytucji RP, w myśl, którego wszyscy są równi wobec prawa. Zwrócić, bowiem należy uwagę, iż w świetle tej interpretacji w przypadku identycznego przysporzenia majątkowego w drodze dziedziczenia opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych będą podlegać tylko ci spadkobiercy, których wyjście ze współwłasności masy spadkowej wymaga dokonania na ich rzecz spłat, mimo że w wyniku owej spłaty wartość ich aktywów majątkowych nie ulegnie zmianie. Prowadzi to do różnicowania sytuacji spadkobierców w zależności od tego, czy nabyte w drodze spadku rzeczy są podzielne, czy niepodzielne oraz czy do spadku powołany został jeden spadkobierca, który nigdy nie będzie obciążony podatkiem dochodowym, czy też kilku, (których obciążenie będzie zależało od sposobu zniesienia współwłasności masy spadkowej.

Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działając w imieniu Ministra Finansów po rozpatrzeniu przedmiotowej skargi z dnia 26 lipca 2012 r. (data wpływu 31 lipca 2012 r.) uwzględnia skargę w całości i stwierdza, że stanowisko Skarżącej przedstawione we wniosku z dnia 5 marca 2012 r. (data wpływu 7 marca 2012 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych odpłatnego zniesienia współwłasności - jest prawidłowe.

Biorąc pod uwagę powyższe rozstrzygnięcie, rozpatrując ponownie wniosek w przedmiotowej sprawie organ podatkowy, zważył, co następuje:

Na podstawie art. 9 ust. 1ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 361 z późn. zm.), opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Katalog źródeł przychodów, których osiągnięcie powoduje powstanie obowiązku podatkowego, odnośnie nieruchomości zawarty został w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a-c) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Zgodnie tym uregulowaniem, źródłem przychodów jest odpłatne zbycie, z zastrzeżeniem ust. 2a. nieruchomości lub ich części oraz udziału w nieruchomości,

- jeżeli odpłatne zbycie nie następuje w wykonaniu działalności gospodarczej i zostało dokonane przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie.

Zgodnie z art. 922 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.), spadek stanowią prawa i obowiązki majątkowe zmarłego, które z chwilą jego śmierci przechodzą na jedną lub kilka osób, stosownie do przepisów niniejszej ustawy. W myśl art. 924 Kodeksu cywilnego, spadek otwiera się z chwilą śmierci spadkodawcy, natomiast spadkobierca nabywa spadek z chwilą otwarcia spadku (art. 925 Kodeksu cywilnego). Oznacza to, iż dniem nabycia spadku jest data śmierci spadkodawcy. Natomiast, zgodnie z art. 1025 § 1 Kodeksu cywilnego, prawomocne postanowienie sądu o nabyciu spadku, czy też akt poświadczenia dziedziczenia sporządzony przez notariusza, potwierdza jedynie prawo spadkobiercy do tego spadku od momentu jego otwarcia.

Z instytucją działu spadku mamy do czynienia w sytuacji, w której spadek przypada kilku spadkobiercom. Wskutek działu spadku poszczególni spadkobiercy stają się podmiotami wyłącznie uprawnionymi względem przyznanych im praw majątkowych, stanowiących do chwili działu przedmiot wspólności. Na skutek działu spadku następuje konkretyzacja składników masy spadkowej przypadających poszczególnym spadkobiercom.

Zgodnie z art. 1035 ustawy - Kodeks cywilny, jeżeli spadek przypada kilku spadkobiercom, do wspólności majątku spadkowego oraz do działu spadku stosuje się odpowiednio przepisy o współwłasności w częściach ułamkowych. W myśl art. 210 tej ustawy, każdy ze współwłaścicieli może żądać zniesienia współwłasności Do momentu zniesienia tej współwłasności lub dokonania działu spadku, spadkobiercy są współwłaścicielami rzeczy i praw wchodzących w skład spadku.

W myśl art. 211 i 212 Kodeksu cywilnego, zniesienie współwłasności może nastąpić przez podział rzeczy wspólnej, a gdy rzeczy nie da się podzielić, przez przyznanie rzeczy jednemu ze współwłaścicieli z obowiązkiem spłaty pozostałych, bądź przez podział cywilny, polegający na sprzedaży rzeczy wspólnej i podziale uzyskanej ceny stosownie do wielkości udziałów współwłaścicieli. W rezultacie w wyniku zniesienia współwłasności dochodzi więc jedynie do nowego ukształtowania prawa własności poprzez odebranie temu prawu cechy wspólności.

Reasumując, przenosząc opisane wcześniej uregulowania prawne na grunt rozpatrywanej sprawy oraz mając na względzie ujęty we wniosku opis stanu faktycznego stwierdzić należy, iż otrzymanie przez Wnioskodawczynię w wyniku działu spadku kwoty nieprzekraczającej udziału w spadku nie spowodowało powstania przychodu z odpłatnego zbycia, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 ww. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, istotne znaczenie dla niniejszego rozstrzygnięcia ma okoliczność, że kwota spłaty nie przekroczyła wartości przysługującego Zainteresowanej udziału spadkowego. W konsekwencji, na Wnioskodawczym nie ciąży obowiązek zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych z rzeczonego tytułu.

W świetle powyższego należy uznać, iż stanowisko Wnioskodawczyni przedstawione we wniosku z dnia 5 marca 2012 r. (data wpływu 7 marca 2012 r.) w zakresie skutków podatkowych odpłatnego zniesienia współwłasności - jest prawidłowe.

Mając na uwadze powyższe, należało orzec jak w sentencji.

Interpretacja stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo wniesienia skargi na niniejsze rozstrzygnięcie. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa w terminie trzydziestu dni od dnia jej doręczenia za pośrednictwem organu, który wydał decyzję (art. 54 § 1 ww. ustawy - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie, Biuro krajowej informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1-go Maja 10, 09-402 Płock.