IPPB1/415-529/07-2/PJ - Czy obywatel Irlandii, który nie jest polskim rezydentem jest zobowiązany do prowadzenia ksiąg rachunkowych w pierwszym roku prowadzenia działalności gospodarczej?

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2007 r. Nr 112, poz. 770) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko przedstawione we wniosku z dnia 14 grudnia 2007 r. (data wpływu 24 grudnia 2007 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie ewidencji podatkowej nierezydenta prowadzącego działalność gospodarczą na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej - jest nieprawidłowe.

W dniu 24 grudnia 2007 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie ewidencji podatkowej nierezydenta prowadzącego działalność gospodarczą na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe.

Osoba fizyczna, która nie jest rezydentem (podlega ograniczonemu obowiązkowi podatkowemu) zamierza podjąć działalność gospodarczą w Rzeczypospolitej Polskiej.

Podatnik jest rezydentem w Republice Irlandii. Działalność gospodarcza będzie prowadzona w oparciu o wpis do ewidencji działalności gospodarczej prowadzonej przez prezydenta miasta. Będzie ona polegała na pośrednictwie w obrocie nieruchomościami - budynkami, gruntami, lokalami mieszkalnymi.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

Czy obywatel Irlandii, który nie jest polskim rezydentem, a prowadzący działalność gospodarczą w oparciu o wpis do ewidencji działalności gospodarczej jest zobowiązany do prowadzenia ksiąg rachunkowych w pierwszym roku prowadzenia działalności gospodarczej, czy w r. następnym po przekroczeniu kwoty przychodu 800.000 Euro w przeliczeniu na PLN?

Zdaniem Wnioskodawcy, prowadząc działalność gospodarczą w oparciu o wpis do ewidencji działalności gospodarczej prowadzonej przez właściwego prezydenta miasta, i będąc obywatelem państwa członkowskiego Unii Europejskiej stosuje się do niego takie same zasady wykonywania działalności gospodarczej oraz opodatkowania jak do obywateli polskich. Oznacza to, że Wnioskodawca będący obywatelem Irlandii, prowadząc na terytorium Polski działalność gospodarczą podlega w Polsce ograniczonemu obowiązkowi podatkowemu w podatku dochodowym od osób fizycznych (art. 3 ust. 2 a ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych - zwana dalej u.p.d.o.f.). Tym samym ustawę tą stosuje się do niego, jak do obywateli polskich z wyjątkiem dochodów uzyskiwanych poza granicami Polski. Tym samym podlega on tym samym zasadom opodatkowania co obywatele polscy i mają do niego zastosowanie przepisy art. 24 i 24a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, które regulują moment rozpoczęcia prowadzenia ksiąg rachunkowych. Oznacza to, że podatnik prowadzący działalność gospodarczą może prowadzić tak długo podatkową księgę przychodów i rozchodów jak tylko nie przekroczy przychodów w poprzednim roku podatkowym w kwocie 800.000 Euro w przeliczeniu na PLN.

Warto zwrócić uwagę na fakt, iż przepis art. 24a ust. 4 w istocie odsyła do ustawy o rachunkowości w zakresie, jaki dotyczy kwoty przychodu (w rozumieniu art. 14 u.p.d.o.f.). Oznacza to, że osoby prowadzące podatkową księgę przychodów i rozchodów muszą mieć na uwadze zapis art. 2 ust. 1 pkt 2 ustawy o rachunkowości, zgodnie, z którym, przepisy ustawy o rachunkowości stosuje się, z zastrzeżeniem ust. 3, do mających siedzibę lub miejsce sprawowania zarządu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej osób fizycznych, spółek cywilnych osób fizycznych, spółek jawnych osób fizycznych oraz spółek partnerskich, jeżeli ich przychody netto ze sprzedaży towarów, produktów operacji finansowych za poprzedni rok obrotowy wyniosły co najmniej równowartość w walucie polskiej 800.000 Euro.

Osoby fizyczne i spółki cywilne osób fizycznych wykonujące działalność gospodarczą mają więc obowiązek prowadzenia ksiąg rachunkowych w przypadkach określonych prawem (ustawą o podatku dochodowym od osób fizycznych). Przesłanka, która aktualizuje obowiązek prowadzenia księgi rachunkowej odnosi się do poziomu przychodu osiąganego za poprzedni rok podatkowy. Ujęta jest następująco: obowiązek prowadzenia ksiąg rachunkowych powstaje wówczas, gdy przychody w rozumieniu art. 14 ww. ustawy za poprzedni rok podatkowy wyniosły w walucie polskiej co najmniej równowartość kwoty określonej w Euro w przepisach o rachunkowości. Przepis art. 24a ust. 4 ww. ustawy odsyła w kwestii równowartości waluty polskiej do przepisów rachunkowych, przy czym odesłanie do przepisów rachunkowych dotyczy wyłącznie wysokości przychodów.

Zatem o obowiązku prowadzenia ksiąg rachunkowych decyduje nie ustawa o rachunkowości lecz ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych jeśli spełniony jest warunek określony w art. 2 ust. 1 pkt 2 ustawy o rachunkowości, Obowiązki podatnika powinny bowiem wynikać z ustaw podatkowych. Na poparcie przedstawionego powyżej stanowiska wskazać należy również co jest nie mniej istotne, iż ustawa o rachunkowości nie należy do ustaw podatkowych w rozumieniu art. 3 pkt 1 Ordynacji podatkowej.

W świetle przepisu art. 3 pkt 1 Ordynacji, ustawą podatkową jest ustawa dotycząca podatków, opłat oraz niepodatkowych należności budżetowych, określająca podmiot, przedmiot opodatkowania powstanie obowiązku podatkowego, stawki podatkowe, a także reguluje prawa i obowiązki organów podatkowych, podatników płatników i inkasentów, jak również następców prawnych oraz osób trzecich. Artykuł 1 ustawy o rachunkowości wyraźnie określa natomiast jakie zagadnienia ustawa ta reguluje - mianowicie ustawa ta określa zasady rachunkowości oraz tryb badania sprawozdań finansowych przez biegłych rewidentów.

Tym samym, jeżeli do podatnika będzie miał zastosowanie przepis art. 3 ust. 2a u.p.d.o.f. to podatnik nie może być dyskryminowany w stosunku do obywateli polskich prowadzących działalność gospodarczą na takiej samej podstawie i opodatkowanych na podstawie tej samej ustawy. Podatnik tylko wówczas będzie zobligowany do prowadzenia pełnej rachunkowości tj. stosowania przepisów o rachunkowości, gdy spełnione zostaną warunki ustanowione ustawą o podatku dochodowym od osób fizycznych powodujące powstanie takiego obowiązku.

Na tle przedstawionego zdarzenia przyszłego, stwierdzam, co następuje.

Treść art. 13 ust. 1 ustawy z 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (tekst jedn. Dz. U. z 2007 r. Nr 155, poz. 1095 z późn. zm.) stanowi, iż osoby zagraniczne z państw członkowskich Unii Europejskiej, państw Europejskiego Obszaru Gospodarczego nienależących do Unii Europejskiej oraz państw niebędących stronami umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym, które mogą korzystać ze swobody przedsiębiorczości na podstawie umów zawartych przez te państwa ze Wspólnotą Europejską i jej państwami członkowskimi, mogą podejmować i wykonywać działalność gospodarczą na takich samych zasadach jak obywatele polscy.

Definicję osoby zagranicznej zawiera przepis art. 5 pkt 2 lit. a) cyt. wyżej ustawy, zgodnie z którym za osobę zagraniczną uważa się osobę fizyczną, mającą miejsce zamieszkania za granicą, nieposiadającą obywatelstwa polskiego.

Z brzmienia przytoczonego przepisu i przedstawionego stanu faktycznego wynika, że w świetle powyższej ustawy podatnik jest osobą zagraniczną i jako osoba zagraniczna z państwa członkowskiego Unii Europejskiej ma prawo prowadzić działalność gospodarczą na takich samych zasadach jak przedsiębiorcy polscy. Zasady te zostały określone w wymienionej ustawie o swobodzie działalności gospodarczej, która reguluje podejmowanie, wykonywanie i zakończenie przez osoby zagraniczne działalności gospodarczej na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, oraz zadania organów administracji publicznej w tym zakresie.

Ustawa o swobodzie działalności gospodarczej, nie reguluje spraw podatkowych i związanych z tym kwestii prowadzenia odpowiednich ksiąg podatkowych celem ustalenia dochodu (straty), które to zasady określa ustawa z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn. Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 z późn. zm.) oraz ustawa z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (tekst jedn. Dz. U. z 2002 r. Nr 76, poz. 694 z późn. zm.).

Zgodnie z treścią art. 24a ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych - osoby fizyczne, spółki cywilne osób fizycznych, spółki jawne osób fizycznych oraz spółki partnerskie, wykonujące działalność gospodarczą, są obowiązane prowadzić podatkową księgę przychodów i rozchodów, zwanej dalej "księgą", z zastrzeżeniem ust. 3 i 5, albo księgi rachunkowe, zgodnie z odrębnymi przepisami, w sposób zapewniający ustalenie dochodu (straty), podstawy opodatkowania i wysokości należnego podatku za rok podatkowy, w tym za okres sprawozdawczy.

Odniesienie do odrębnych aktów prawnych zawarte w powołanym przepisie dotyczy m.in. treści art. 2 ust. 1 pkt 6 ustawy o rachunkowości. W myśl tego zapisu przepisy ustawy o rachunkowości stosuje się do mających siedzibę lub miejsce sprawowania zarządu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej zagranicznych osób prawnych, zagranicznych jednostek nieposiadających osobowości prawnej oraz zagranicznych osób fizycznych, prowadzących na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej działalność osobiście, przez osobę upoważnioną, przy pomocy pracowników - w odniesieniu do działalności prowadzonej na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, bez względu na wielkość przychodów.

Treść powyższej ustawy dotyczy wszystkich osób zagranicznych, bez względu na to czy państwo, w którym zamieszkują, jest czy też nie jest członkiem Unii Europejskiej.

Przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych uzależniają zakres obowiązku podatkowego jakiemu podlega podatnik od jego miejsca zamieszkania, wprowadzając nieograniczony obowiązek podatkowy i ograniczony obowiązek podatkowy.

Ograniczonemu obowiązkowi podatkowemu podlegają osoby fizyczne, jeżeli nie mają miejsca zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, tylko od dochodów osiąganych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej (art. 3 ust. 2a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).

W szczególności za dochody osiągane na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w myśl art. 3 ust. 2b ww. ustawy uważa się dochody (przychody) z:

Reasumując, z treści przytoczonych przepisów oraz z przedstawionego stanu faktycznego wynika, że podatnik jako osoba zagraniczna (podlegająca ograniczonemu obowiązkowi podatkowemu), prowadząca pozarolniczą działalność gospodarczą w Rzeczypospolitej Polskiej, obowiązany jest do prowadzenia ksiąg rachunkowych. Podstawę prawną w tym zakresie stanowi art. 2 ust. 1 pkt 6 ustawy o rachunkowości w związku z art. 24a ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, którego treść nakłada na nierezydentów obowiązek stosowania ksiąg rachunkowych. Zapis art. 24a ust. 1 ww. ustawy wskazuje, iż osoby fizyczne (...) są obowiązane prowadzić podatkową księgę przychodów i rozchodów (...) albo księgi rachunkowe, zgodnie z odrębnymi przepisami (...).

Skoro bowiem z przepisów art. 2 ust. 1 pkt 6 ustawy o rachunkowości, do której odnosi się zapis art. 24a ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, wynika obowiązek prowadzenia przez osoby fizyczne będące nie rezydentami ksiąg rachunkowych, tym samym z chwilą rozpoczęcia działalności gospodarczej osoba fizyczna będąca nierezydentem zobowiązana jest założyć księgi rachunkowe.

Wobec powyższego stanowisko przedstawione przez Wnioskodawcę należy uznać za nieprawidłowe.