IPPB1/415-369/11-6/KS

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2007 r. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Pani przedstawione we wniosku z dnia 13 kwietnia 2011 r. (data wpływu 18 kwietnia 2011 r.) uzupełnionym pismem z dnia 12 lipca 2011 r. (data wpływu 15 lipca 2011 r.) złożonym na wezwanie Nr IPPB1/415-369/11-2/KS z dnia 5 lipca 2011 r. o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie ewidencjonowania w podatkowej księdze przychodów i rozchodów wynagrodzenia brutto zatrudnionego małżonka oraz sposobu rozliczenia składek na ubezpieczenie społeczne oraz Fundusz Pracy - jest prawidłowe.

W dniu 18 kwietnia 2011 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie ewidencjonowania w podatkowej księdze przychodów i rozchodów wynagrodzenia brutto zatrudnionego małżonka oraz sposobu rozliczenia składek na ubezpieczenie społeczne oraz Fundusz Pracy.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny.

Wnioskodawczyni prowadzi działalność gospodarczą o charakterze usługowym w oparciu o przepisy ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (tekst jedn. Dz. U. z 2007 r. Nr 155, poz. 1095 z późn. zm.) na podstawie wpisu do ewidencji działalności gospodarczej dokonanego w Urzędzie Miasta. Podatek dochodowy od osób fizycznych ustalany jest na postawie ewidencji prowadzonej w podatkowej księdze przychodów i rozchodów. Wnioskodawczyni wybrała progresywną skalę podatkową określoną w art. 27 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn. Dz. U. Nr 51 z 2010 r., poz. 307, z późn. zmianami; ustawa ta nazwana będzie w dalszej części niniejszego wniosku "u.p.d.o.f."). Jest także podatnikiem podatku od towarów i usług.

Obecnie Wnioskodawczyni zamierza zatrudnić swojego męża na podstawie umowy o pracę sporządzonej w oparciu o przepisy prawa pracy. Mąż jest inwalidą, ma orzeczony umiarkowany stopień niepełnosprawności ustalony przez Powiatowy Zespół do spraw Orzekania o Niepełnosprawności ze względu na schorzenia narządu ruchu oraz układu krążenia. Mąż nie ma uprawnień do renty inwalidzkiej ZUS. Uczestnictwo w działalności gospodarczej prowadzonej przez Wnioskodawczynię polegające głównie na wykonywaniu pracy w miejscu zamieszkania jest ze względu na stan zdrowia męża jedną z nielicznych dostępnych mu form aktywizacji zawodowej.

Norma prawna zawarta w art. 8 ust. 2 i ust. 11 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn. Dz. U. z 2009 r. Nr 205, poz. 1585 z późn. zmianami; ustawa ta nazwana będzie w dalszej części niniejszego wniosku "usus") nakazuje traktować dla celów ubezpieczeń społecznych jako osobę współpracującą męża zatrudnionego na podstawie umowy o pracę zawartą z żoną prowadzącą działalność gospodarczą. Z prawem o ubezpieczeniach społecznych powiązane jest prawo o powszechnym ubezpieczeniu zdrowotnym (ustawa z 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych - tekst jedn. Dz. U. Nr 164 z 2008 r., poz. 1027, z późn. zm.) oraz prawo wprowadzające obowiązek opłacania składek na Fundusz Pracy (ustawa z 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy - tekst jedn. Dz. U. Nr 69 z 2008 r., poz. 415, z późn. zm.). Tak więc mąż zatrudniony na podstawie umowy o pracę zawartą z żoną prowadzącą działalność gospodarczą będzie traktowany jako osoba współpracująca również w zakresie powszechnego ubezpieczenia zdrowotnego oraz w dziedzinie opłacania składek na Fundusz Pracy.

Przepis zawarty w art. 16 ust. 5a "usus" nakazuje osobie prowadzącej działalność gospodarczą opłacać w całości z własnych środków składki na ubezpieczenie emerytalne, rentowe, chorobowe i wypadkowe osoby współpracującej. Również z własnych środków Wnioskodawczyni będzie musiała opłacać składki na powszechne ubezpieczenie zdrowotne męża oraz na Fundusz Pracy. Ubezpieczenia emerytalne, rentowe i wypadkowe osoby współpracującej zgodnie z ustaleniami zawartymi w "usus" mają charakter obowiązkowy, zaś ubezpieczenie chorobowe jest ubezpieczeniem dobrowolnym.

Obowiązkowe jest również powszechne ubezpieczenie zdrowotne osoby współpracującej oraz wpłaty na Fundusz Pracy. W każdym roku kalendarzowym są zastrzeżone minimalne wysokości składek na ubezpieczenia społeczne, powszechne ubezpieczenia zdrowotne oraz na Fundusz Pracy osób prowadzących działalność gospodarczą oraz osób z nimi współpracujących. Podstawę wymiaru tych minimalnych składek stanowi 60% prognozowanego na dany rok kalendarzowy przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego w gospodarce narodowej (w 2011 r. jest to kwota 2015,40 zł).

Wnioskodawczyni wskazała, iż regulacje prawa pracy oraz prawa o ubezpieczeniach społecznych nie ustanawiają ograniczeń w zakresie zawierania umów o pracę z małżonkiem. Takie stanowisko odnośnie unormowań zawartych w prawie pracy oraz w prawie o ubezpieczeniach społecznych zajął Zakład Ubezpieczeń Społecznych w skierowanym do jej męża piśmie z 31 marca 2009 r. Jedynie w zakresie ubezpieczeń społecznych, powszechnego ubezpieczenia zdrowotnego oraz w dziedzinie opłacania składek na Fundusz Pracy pracownik taki traktowany jest jako osoba współpracująca z osobą prowadzącą działalność gospodarczą.

Zdaniem Wnioskodawczyni w prawie podatkowym również nie można znaleźć ograniczeń w zakresie możliwości zawierania umów o pracę z własnym małżonkiem przez osobę prowadzącą działalność gospodarczą. W art. 12 ust. 4 "u.p.d.o.f." stwierdzono jedynie, że "Za pracownika w rozumieniu ustawy uważa się osobę pozostającą w stosunku służbowym, stosunku pracy...". Jednakże ustalenia zawarte w art. 23 ust. 1 pkt 10 "u.p.d.o.f." zabraniają wliczać do kosztów uzyskania przychodów wartości pracy własnej małżonka podatnika.

Ustawa z 27 sierpnia 1997 r. o Rehabilitacji Zawodowej i Społecznej oraz Zatrudnianiu Osób Niepełnosprawnych (tekst jedn. Dz. U. z 2010 r. Nr 214, poz. 1407 z późn. zm.) ustawa ta nazwana będzie w dalszej części niniejszego wniosku "uorzis") przewiduje możliwość uzyskania co miesiąc dofinansowania do wynagrodzenia osoby niepełnosprawnej. Dofinansowanie to wypłacane jest na rzecz pracodawcy ze środków Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych.

Pismem z dnia 12 lipca 2011 r. (data wpływu 15 lipca 2011 r.) w odpowiedzi na wezwanie z dnia 5 lipca 2011 r. Nr IPPB1/415-369/11-2/KS Wnioskodawczyni uzupełniła wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej poprzez doprecyzowanie pytania oznaczonego nr 1 i 2, oraz przedstawienie własnego stanowiska w sprawie jak również uiściła brakującą opłatę. Ponadto Wnioskodawczyni poinformowała, iż złożony wniosek dotyczy stanu faktycznego.

W uzupełnieniu Wniosku Wnioskodawczyni podała, iż składki na ubezpieczenie społeczne męża są w całości opłacane z jej środków, zaś małżonek zatrudniony przez drugiego małżonka na podstawie umowy o pracę, jest traktowany w zakresie ubezpieczeń społecznych jako osoba współpracująca.

W związku z powyższym zadano następujące pytania.

Przedmiotem niniejszej interpretacji jest odpowiedź na pytanie oznaczone nr 1 i 2. Odpowiedź na pytania oznaczone nr 4-5 została udzielona w odrębnej interpretacji indywidualnej. Natomiast w zakresie pozostałych pytań zostały wydane odrębne rozstrzygnięcia.

Ad. 1

Zdaniem Wnioskodawczyni wynagrodzenia brutto jej męża nie można ewidencjonować jako koszty uzyskania przychodu w podatkowej księdze przychodów i rozchodów dotyczącej jej działalności gospodarczej. Przepis zawarty w art. 23 ust. 1 pkt 10 "u.p.d.o.f." stwierdza bowiem, że nie uważa się za koszty uzyskania przychodu wartości pracy własnej małżonka podatnika. Zdaniem Wnioskodawczyni pojęcie pracy własnej małżonka podatnika jest w przypadku analizowanym w niniejszym wniosku o wydanie indywidualnej interpretacji podatkowej, tożsame z wysokością wynagrodzenia za pracę brutto zastrzeżonej w umowie o pracę zawartej z jej mężem.

Ad.2

Zdaniem Wnioskodawczyni składki na Fundusz Pracy jej męża zatrudnionego na podstawie umowy o pracę należy ewidencjonować w podatkowej księdze przychodów i rozchodów jako koszty uzyskania przychodu w miesiącu, w którym zostały one zapłacone. Składki te bowiem należy w całości opłacać ze środków Wnioskodawczyni, zaś art. 23 "u.p.d.o.f." nie zabrania wliczania tych wydatków do kosztów uzyskania przychodu z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej.

Z punktu widzenia ustaleń zawartych w "u.p.d.o.f." składki na ubezpieczenia społeczne męża Wnioskodawczyni zatrudnionego na podstawie umowy o pracę można traktować w dwojaki sposób:

Wspomnianego wyżej odliczenia należy dokonać na podstawie normy prawnej zawartej w art. 26 ust. 1 "u.p.d.o.f." w związku z art. 9 ust. 1a "u.p.d.o.f." od sumy dochodów ze wszystkich źródeł przychodów (w przypadku poruszonym w niniejszym wniosku dotyczy to sytuacji osiągania przez podatnika prowadzącego działalność gospodarczą dochodów również z innych źródeł dochodów podlegających sumowaniu z dochodem z działalności gospodarczej).

Zdaniem Wnioskodawczyni jest ona zobowiązana wybrać wariant zaproponowanych w punkcie a) lub w punkcie b) i konsekwentnie stosować tylko jedno rozwiązanie przez cały rok podatkowy. Wnioskodawczyni zaznaczyła, że zdecydowała się ona na wariant opisany w punkcie b)".

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

Stosownie do treści art. 22 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn. Dz. U. z 2010 r. Nr 51, poz. 307 z późn. zm.), kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 23.

Z powyższego przepisu wynika, że kosztami uzyskania przychodów są wszelkie koszty, a więc bezpośrednio i pośrednio związane z uzyskiwaniem przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 23 powołanej ustawy. Jednakże, aby dany wydatek mógł zostać zaliczony do kosztów uzyskania przychodów, podatnik musi wykazać jego związek z prowadzoną działalnością oraz to, że poniesienie tego wydatku miało lub mogło mieć wpływ na wielkość osiągniętego przychodu, ewentualnie na zachowanie lub zabezpieczenie źródła tego przychodu. Kosztami podatkowymi są zarówno koszty, które pozostają w bezpośrednim związku przyczynowo-skutkowym z przychodami podatkowymi, jak również koszty pośrednie, których powiązanie z konkretnym przychodem nie jest możliwe, jednak dla prawidłowego funkcjonowania przedsiębiorstwa poniesienie ich jest uzasadnione.

Stosownie do przepisu art. 23 ust. 1 pkt 10 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, nie uważa się za koszty uzyskania przychodów wartości własnej pracy podatnika, jego małżonka i małoletnich dzieci, a w przypadku prowadzenia działalności w formie spółki cywilnej lub osobowej spółki handlowej - także małżonków i małoletnich dzieci wspólników.

Ustawodawca w powołanym przepisie posłużył się wyrażeniem "wartość własnej pracy", które nie zostało zdefiniowane dla potrzeb podatku dochodowego. Użyte pojęcie wskazuje, że chodzi tu o wartość wszelkiego rodzaju pracy świadczonej przez ściśle określone osoby na rzecz zatrudniających je podmiotów prowadzących działalność gospodarczą. Natomiast zakres tego pojęcia nie obejmuje innych należności, które obciążają pracodawcę w związku z zatrudnieniem wskazanych osób. Wartość pracy świadczonej przez małżonka Wnioskodawczyni będzie wyznaczać wysokość przyznanego mu wynagrodzenia.

Wartością pracy jest zatem ustalone wynagrodzenie (brutto) za pracę wraz z wszystkimi jego składnikami tj. składkami na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne opłacanymi przez pracownika, zaliczką na podatek dochodowy od osób fizycznych oraz fizycznie wypłacone wynagrodzenie, jak i wszelkiego rodzaju dodatki, nagrody i inne świadczenia wypłacane w związku z wykonywaną przez pracownika pracą. Należy tu podkreślić, że pracodawca jest zobowiązany do pobierania i odprowadzania do właściwych podmiotów ww. składek na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne oraz zaliczek na podatek dochodowy. Pełni więc tylko rolę pośrednika, a płatności te realizowane są z dochodu pracownika. Zatem całość wynagrodzenia brutto takiego pracownika nie będzie kosztem uzyskania przychodu pracodawcy.

W świetle powyższego uznać należy, iż wartość wynagrodzenia brutto małżonka Wnioskodawczyni zatrudnionego przez nią na podstawie umowy o pracę, nie może być zaliczona do kosztów uzyskania przychodu z pozarolniczej działalności gospodarczej. W konsekwencji wynagrodzenie to nie może być ujęte jako koszt uzyskania przychodu w podatkowej księdze przychodów i rozchodów. Do kosztów uzyskania przychodu Wnioskodawczyni może zaliczyć jednak wydatki inne niż wynagrodzenie, ale związane z zatrudnieniem jej małżonka, do których zobowiązana jest jako pracodawca na mocy odrębnych przepisów w związku z wypłacaniem pracownikowi (mężowi) wynagrodzenia tj. składki na ubezpieczenie społeczne oraz Fundusz Pracy.

Przy kwalifikowaniu ich do kosztów uzyskania przychodów przez podmiot prowadzący pozarolniczą działalność gospodarczą należy uwzględnić ogólne zasady wynikające z art. 22 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Ponieważ świadczenia te wynikają z faktu zatrudnienia pracownika, zatem zachodzi związek między tymi kosztami a przychodami uzyskanymi z prowadzonej przez Wnioskodawczynię działalności gospodarczej. Koszty te powinny być rozpatrywane odrębnie od kosztów, które składają się na "wartość własnej pracy" małżonka Wnioskodawczyni. Należy jednakże wskazać ustawowe ograniczenia w zakresie możliwości zaliczenia tych wydatków do kosztów uzyskania przychodów wynikające z tzw. negatywnego katalogu kosztów, ujętego w art. 23 ust. 1 ww. ustawy.

Nadmienić jedynie należy, iż w myśl art. 23 ust. 1 pkt 55a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, nie uważa się za koszty uzyskania przychodów nieopłaconych do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych składek, z zastrzeżeniem pkt 37 oraz art. 22 ust. 6bb, określonych w ustawie z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, w części finansowanej przez płatnika składek.

Natomiast z treści art. 22 ust. 6bb ustawy wynika, iż składki z tytułu należności, o których mowa w ust. 6ba, określone w ustawie z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2009 r. Nr 205, poz. 1585 i Nr 218, poz. 1690), w części finansowanej przez płatnika składek, składki na Fundusz Pracy oraz Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych, z zastrzeżeniem art. 23 ust. 1 pkt 37, stanowią koszty uzyskania przychodów w miesiącu, za który należności te są należne, pod warunkiem że składki zostaną opłacone:

Mając na uwadze powyższe uznać należy, iż Wnioskodawczyni może zaliczyć do kosztów uzyskania przychodu zapłacone przez nią składki na ubezpieczenie społeczne związane z zatrudnieniem na podstawie umowy o pracę małżonka w części, w której zobowiązana jest do ich uiszczania jako pracodawca i ująć je w podatkowej księdze przychodów i rozchodów. Kosztem uzyskania przychodów (podlegającym zaewidencjonowaniu w podatkowej księdze przychodów i rozchodów) będą również opłacone składki na Fundusz Pracy, jeżeli Wnioskodawczyni - pracodawca jest zobowiązana do ich opłacania za zatrudnionego pracownika - małżonka.

Jeżeli jednak Wnioskodawczyni nie zaliczy do kosztów uzyskania przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej obowiązkowych składek na ubezpieczenie społeczne zapłaconych dla osoby współpracującej, wówczas może skorzystać z możliwość przewidzianej w art. 26 ust. 1 pkt 2 lit. a) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Zgodnie z art. 26 ust. 1 pkt 2 lit. a) ww. ustawy, podstawę obliczenia podatku, z zastrzeżeniem art. 29-30c oraz art. 30e, stanowi dochód ustalony zgodnie z art. 9, art. 24 ust. 1, 2, 3b-3e, 4, 4a-4e, ust. 6 lub art. 24b ust. 1 i 2, lub art. 25, po odliczeniu kwot składek określonych w ustawie z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych zapłaconych w roku podatkowym bezpośrednio na własne ubezpieczenie emerytalne, rentowe, chorobowe oraz wypadkowe podatnika oraz osób z nim współpracujących.

Wydatki na cele określone w ust. 1 podlegają odliczeniu od dochodu, jeżeli nie zostały zaliczone do kosztów uzyskania przychodów lub nie zostały odliczone od przychodu na podstawie ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym lub od dochodu na podstawie ustawy o podatku tonażowym albo nie zostały zwrócone podatnikowi w jakiejkolwiek formie.

Powołane wyżej przepisy dają osobom prowadzącym działalność gospodarczą możliwość wyboru w jaki sposób będą odliczać składki zapłacone na ubezpieczenie społeczne. Mogą dokonać tego poprzez bezpośrednie zaliczenie do kosztów uzyskania przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej poniesionych na ten cel wydatków lub też poprzez odliczenie od podstawy opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

W świetle powyższego stwierdzić należy, iż Wnioskodawczyni (w zależności od podjętej przez siebie decyzji) na podstawie wskazanego art. 26 ust. 1 pkt 2 lit. a) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, będzie mogła dokonać odliczenia od podstawy obliczenia podatku kwot składek określonych w ustawie z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych zapłaconych w roku podatkowym swojego małżonka jako osoby z nią współpracującej.

A zatem stanowisko Wnioskodawczyni w powyższym zakresie należało uznać za prawidłowe.

Jeżeli przedstawiony we wniosku stan faktyczny różni się od stanu faktycznego występującego w rzeczywistości, wówczas wydana interpretacja nie będzie chroniła Wnioskodawczynię w zakresie dotyczącym rzeczywiście zaistniałego stanu faktycznego.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia przedstawionego w stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1 Maja 10, 09-402 Płock.