IP-PB3-423-169/07-2/JB

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2007 r. Nr 112, poz. 770) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki, przedstawione we wniosku z dnia 28 grudnia 2007 r. (data wpływu 4 stycznia 2008 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie potwierdzenia, że wynagrodzenie oraz rekompensaty z tytułu utraconych korzyści wypłacane podmiotowi zagranicznemu z tytułu umowy o pożyczkę papierów wartościowych nie stanowią odsetek, zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 1 ustawy, a tym samym Bank nie jest płatnikiem w rozumieniu art. 26 ust. 1 ustawy - jest prawidłowe.

W dniu 4 stycznia 2008 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie potwierdzenia, że wynagrodzenie oraz rekompensaty z tytułu utraconych korzyści wypłacane podmiotowi zagranicznemu z tytułu umowy o pożyczkę papierów wartościowych nie stanowią odsetek, zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 1 ustawy, a tym samym Bank nie jest płatnikiem w rozumieniu art. 26 ust. 1 ustawy.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe.

Bank wskazuje, że w ramach swojej działalności zamierza zawierać umowy, na podstawie których podmioty zagraniczne będą pożyczać mu zdematerializowane papiery wartościowe wprowadzone do obrotu publicznego. Zwykle takie pożyczki będą zawierane w celu dalszego odpożyczania tych papierów klientom Banku. Pożyczka papierów wartościowych wprowadzonych do obrotu publicznego skutkuje tym, że papiery te zostają zaksięgowane w Krajowym Depozycie Papierów Wartościowych na rachunku pożyczkobiorcy który może nimi dysponować jak właściciel, w szczególności może pożyczać je dalej. Z tytułu umowy Bank będzie wypłacał pożyczkodawcy wynagrodzenia określone w umowie. W szczególnych okolicznościach mogą być również wypłacane dodatkowe kwoty stanowiące rekompensatę utraconych przez pożyczkodawcę korzyści, jakie osiągnąłby, gdyby nie pożyczył papierów. Celem Banku nie jest zbywanie pożyczonych papierów wartościowych i korzystanie z uzyskanych środków pieniężnych, lecz ich dalsze odpożyczanie.

Wynagrodzenie jest wyrażane zwykle w postaci rocznej stopy procentowej, obliczanej od Wartości Rynkowej Papierów Wartościowych będących przedmiotem Umowy Pożyczki, za okres od dnia dostarczenia Papierów Wartościowych na Rachunek Rozliczeniowy pożyczkobiorcy do dnia ponownego zapisania Papierów Wartościowych na Rachunku Rozliczeniowym pożyczkodawcy. Wartość Rynkowa Papierów Wartościowych dla potrzeb obliczania wynagrodzenia będzie określona w oparciu o Wartość Rynkową Papierów Wartościowych ustalaną w każdym dniu okresu wskazanego powyżej. Metodologia ta jest stosowana dlatego, że zwykle strony z góry nie ustalają na jak długo papiery są pożyczane, dlatego konieczne jest ustalenie wynagrodzenia liczonego za każdy dzień. Rekompensata stanowi kwoty pieniężne będące równowartością Pożytków, które pożyczkodawca rzeczywiście otrzymałby, gdyby nie pożyczył Papierów Wartościowych, a obejmuje kwoty pieniężne z tytułu uzyskanych przez pożyczkobiorcę dywidend, odsetek lub innych świadczeń pieniężnych oraz kwoty pieniężne z tytułu przyznanych pożyczkobiorcy w okresie trwania pożyczki papierów wartościowych, tj. praw poboru, praw do akcji, dywidendy w postaci papierów wartościowych, w wysokości wartości rynkowej tych papierów wartościowych. Możliwe jest zamiast wypłaty rekompensaty, że pożyczkobiorca przeniesie własność pożytków w postaci papierów wartościowych na pożyczkodawcę.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy wynagrodzenie oraz rekompensaty z tytułu utraconych korzyści wypłacane podmiotowi zagranicznemu, o którym mowa w art. 3 ust. 2 Ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych z dnia 15 lutego 1992 r. tj. (Dz. U. z 2000 r. Nr 54, poz. 654 ze zm, dalej: ustawa CIT) z tytułu umowy o pożyczkę papierów wartościowych nie stanowią odsetek, o których mowa w art. 21 ust. 1 pkt 1 powołanej ustawy, a tym samym Bank nie jest płatnikiem w rozumieniu art. 26 ust. 1 powołanej ustawy.

Zdaniem Banku kwoty wypłacane z tytułu umów pożyczek papierów wartościowych stanowią wynagrodzenie za świadczone usługi (zyski z przedsiębiorstwa). Pożyczki papierów wartościowych należy bowiem zakwalifikować jako usługi świadczone na rynku finansowym. Zgodnie z art. 19 ust. 3 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi (Dz. U. z 2005 nr 183 poz. 1538, z późn. zm.) do pożyczania maklerskich instrumentów finansowych z udziałem firm inwestycyjnych - lub banków powierniczych nie stosuje się przepisów Kodeksu cywilnego o umowie pożyczki. Niezależnie jednak od powyższej regulacji należy stwierdzić, że pożyczki papierów wartościowych co do zasady nie są pożyczkami w rozumieniu kodeksu cywilnego. Zgodnie z art. 720 kodeksu cywilnego "Przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości. Pojęcie "pieniędzy" użyte przez ustawodawcę obejmuje zarówno znaki pieniężne jako rzeczy, jak i pieniądz elektroniczny, zarówno w odniesieniu do środków krajowych jak i zagranicznych (waluty). Z kolei zgodnie z art. 45 kodeksu cywilnego "Rzeczami w rozumieniu niniejszego kodeksu są tylko przedmioty materialne". W konsekwencji, zdematerializowane papiery wartościowe nie są rzeczami oznaczonymi co do gatunku, lecz prawami majątkowymi, stąd "umowa pożyczki" takich papierów wartościowych nie stanowi umowy pożyczki w rozumieniu Kodeksu cywilnego. Nadto pojęcie odsetek odnosi się wyłącznie do sum pieniężnych, co wynika z art. 359 § 1 kodeksu cywilnego.

W konsekwencji, zdaniem Banku, wynagrodzenia i rekompensaty wypłacane na podstawie umów pożyczek papierów - wartościowych nie stanowią odsetek w świetle art. 21 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, a w związku z tym Bank nie jest płatnikiem podatku od wypłacanych w tym zakresie kwot.

W odniesieniu do przedstawionego zdarzenia przyszłego, stwierdzam, co następuje:

Z przedstawionego przez Bank opisu zdarzenia przyszłego wynika, że zamierza on zawierać umowy z podmiotami zagranicznymi, na podstawie których będą mu one pożyczać zdematerializowane papiery wartościowe wprowadzone do obrotu publicznego. Bank wskazuje, że zwykle takie pożyczki będą zawierane w celu dalszego odpożyczania tych papierów.

Pożyczki papierów wartościowych to z jednej strony możliwość stosowania przez inwestorów strategii opartych na krótkiej sprzedaży, a z drugiej to dodatkowy zysk dla pożyczkodawców, będących przeważnie inwestorami długoterminowymi, których papiery są pożyczane.

Z powyższego wynika, że Bank będzie pośrednikiem w zawieraniu transakcji typu krótkiej sprzedaży, a papiery wartościowe do pożyczania będą udostępnianie odpłatnie przez podmioty zagraniczne nie posiadające siedziby na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

Zgodnie z treścią ramowej umowy sprzedaży krótkiej, pożyczkobiorca jest zobowiązany do odkupienia papierów wartościowych na rynku regulowanym w celu ich zwrócenia pożyczkodawcy. Umowa musi zostać sporządzona w formie pisemnej i powinna zawierać m.in. sposób, tryb i formę zawarcia, zmiany i rozwiązania umowy, czas trwania, a także:

* sposób ustalania wynagrodzenia pożyczkodawcy (jeżeli jest to przewidziane),

* wysokość i sposób ustanawiania zabezpieczenia sprzedaży krótkiej oraz tryb zaspokojenia roszczeń z tego zabezpieczenia,

* sposób udzielania rekompensaty (jeżeli jest przewidziana) za pożytki, które przypadłyby pożyczkodawcy, gdyby nic pożyczył papierów wartościowych,

* sposób i termin informowania pożyczkodawcy o zdarzeniach określonych w rozporządzeniu oraz

* warunki zainwestowania zabezpieczenia umowy sprzedaży krótkiej przez pożyczkodawcę oraz dystrybuowania zysków z inwestycji.

Zdaniem Banku wypłacane wynagrodzenia oraz rekompensaty na rzecz zagranicznych pożyczkodawców papierów wartościowych nie stanowią odsetek, w rozumieniu art. 21 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych i tym samym na Banku nie ciążą obowiązki wynikające z art. 26 ust. 1 tej ustawy.

Zgodnie z art. 3 ust. 2 ustawy z dnia z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz. U. z 2000 r. Nr 54, poz. 654 z zm.), podatnicy, jeżeli nie mają na terytorium Polski siedziby lub zarządu, podlegają obowiązkowi podatkowemu tylko od dochodów, które osiągają na terytorium Polski.

Stosownie do art. 91 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej ratyfikowana umowa międzynarodowa, po jej ogłoszeniu w Dzienniku Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej, stanowi część krajowego porządku prawnego i jest bezpośrednio stosowana, chyba że jej stosowanie jest uzależnione od wydania ustawy.

W ustawie o podatku dochodowym od osób prawnych obowiązki płatnika wynikają z art. 26 i dotyczą przychodów wskazanych w art. 21 i art. 22 tej ustawy.

Zgodnie z art. 26 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych osoby prawne i jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz będące przedsiębiorcami osoby fizyczne, które dokonują wypłat należności z tytułów wymienionych w art. 21 ust. 1 oraz w art. 22 ust. 1, są obowiązane, jako płatnicy, pobierać, z zastrzeżeniem ust. 2, w dniu dokonania wypłaty, zryczałtowany podatek dochodowy od tych wypłat. Jednakże zastosowanie stawki podatku wynikającej z właściwej umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania albo niedobranie podatku zgodnie z taką umową jest możliwe pod warunkiem udokumentowania miejsca siedziby podatnika do celów podatkowych uzyskanym od podatnika certyfikatem rezydencji.

Stosownie do art. 21 ust. 1 ww. ustawy podatnicy podlegający ograniczonemu obowiązkowi podatkowemu, uzyskujący na terytorium Polski przychody z tytułu odsetek, praw autorskich lub praw pokrewnych, z praw do projektów wynalazczych, znaków towarowych i wzorów zdobniczych, w tym również ze sprzedaży tych praw, z należności za udostępnienie tajemnicy receptury lub procesu produkcyjnego, za użytkowanie lub prawo do użytkowania urządzenia przemysłowego, w tym także środka transportu, urządzenia handlowego lub naukowego, za informacje związane ze zdobytym doświadczeniem w dziedzinie przemysłowej, handlowej lub naukowej (know-how), podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym w wysokości 20% od tych przychodów. Wskazany przepis stosuje się z uwzględnieniem umów w sprawie zapobieżenia podwójnemu opodatkowaniu, których stroną jest Polska (art. 21 ust. 2 ustawy).

Z kolei art. 22 ust. 1 ww. ustawy, reguluje opodatkowanie przychodów z dywidend oraz innych przychodów z tytułu udziału w zyskach osób prawnych mających siedzibę na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

Istotną kwestią w niniejszej sprawie jest ustalenie, czy wynagrodzenie wypłacane zagranicznym pożyczkodawcom papierów wartościowych będzie stanowiło odsetki i tym samym podlegało opodatkowaniu, zgodnie z art. 21 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.

W obowiązującym prawie podatkowym nie są zawarte odrębne przepisy określające zasady traktowania pożyczek papierów wartościowych, w związku z tym należy je rozpatrywać na podstawie ogólnych przepisów podatkowych. Warto przy tym podkreślić, iż umowa sprzedaży krótkiej - będąca umową nienazwaną - nie jest tożsama z umową pożyczki w rozumieniu kodeksu cywilnego, albowiem przedmiotem umowy pożyczki mogą być jedynie środki pieniężne oraz rzeczy oznaczone co do gatunku. Natomiast jej przedmiotem nie mogą być prawa - papiery wartościowe dopuszczone do publicznego obrotu. A zatem wynagrodzenia oraz rekompensaty wypłacane z tytułu pożyczanych papierów wartościowych nie będzie stanowiło wynagrodzenia o charakterze odsetkowym.

W związku z tym nie będzie tu miał zastosowania art. 21 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.

Rozpatrując niniejszą sprawę należałoby również uwzględnić postanowienia umowy międzynarodowej z państwem, w którym siedzibę mają podmioty zagraniczne pożyczające Bankowi papiery wartościowe, która zgodnie z art. 91 ust. 2 Konstytucji będzie miała pierwszeństwo przed ustawą, jeżeli ustawy tej nie da się pogodzić z umową.

Jednakże z przedstawionego przez Bank opisu zdarzenia przyszłego wynika jedynie, że wynagrodzenie oraz rekompensaty z tytułu udostępniania papierów wartościowych będzie wypłacane podmiotom zagranicznym, nie mającym siedziby na terytorium RP. Nie wskazano natomiast, w jakich państwach podmioty te mają siedzibę.

Wobec powyższego, jeżeli postanowienia umowy międzynarodowej z państwem, w którym pożyczkodawca papierów wartościowych ma siedzibę nie stanowią inaczej, i w związku z tym przychód z tytułu wynagrodzenia i rekompensaty nie będzie mieścił się w żadnej kategorii przychodów określonej w art. 21 ust. 1 oraz art. 22 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, wtedy na Banku nie będą ciążyły obowiązki płatnika wynikające z art. 26 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego opisu zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe pod warunkiem braku odmiennych unormowań odnośnie zaliczenia dochodu z tytułu wynagrodzenia oraz rekompensat w związku z pożyczaniem papierów wartościowych we właściwych umowach w sprawie unikania podwójnego opodatkowania zawartych między Rzeczypospolitą Polską a państwem siedziby pożyczkodawcy.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1-go Maja 10, 09-402 Płock.