IP-PB3-423-1131/08-2/AG - Podatek dochodowy w zakresie "niedostatecznej kapitalizacji".

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki, przedstawione we wniosku z dnia 8 lipca 2008 r. (data wpływu 16 lipca 2008 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie "niedostatecznej kapitalizacji" - jest prawidłowe.

W dniu 16 lipca 2008 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie "niedostatecznej kapitalizacji".

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe.

V H Poland S.A. ("Spółka") jest jednym z największych w Polsce producentów ciepła i energii elektrycznej. Spółka należy do międzynarodowego koncernu V. Działalność innych spółek należących do koncernu V również skupia się na produkcji ciepła i energii elektrycznej oraz na ich dystrybucji i sprzedaży. Niemniej do koncernu V należą także spółki, które świadczą usługi finansowe. Usługi finansowe świadczone przez te spółki polegają między innymi na udzielaniu pożyczek na cele inwestycyjne spółkom należącym do koncernu V Dzięki temu, spółki zajmujące się produkcją oraz dystrybucją ciepła i energii elektrycznej mogą szybciej, łatwiej i często taniej zdobyć finansowanie swoich inwestycji, niż gdyby udzielającymi tych pożyczek/kredytów były bezpośrednio banki.

Spółka zamierza przeprowadzić inwestycję w jednym ze swoich zakładów, tj. Elektrociepłowni S. Celem inwestycji jest zwiększenie mocy produkcyjnych zakładu. Wartość planowanej inwestycji wynosi w przybliżeniu 2,8 miliarda zł. Z uwagi na wartość przedsięwzięcia, Spółka zamierza zaciągnąć na ten cel pożyczkę ("Pożyczka") od spółki należącej do koncernu V, która świadczy usługi finansowe. W związku z tym, pożyczka zostanie udzielona przez spółkę V T AB z siedzibą w Szwecji (" V F"). Pożyczka wraz z odsetkami będzie spłacana w długim okresie czasu.

Jedynym udziałowcem V F jest spółka V T AB z siedzibą w Szwecji.

Natomiast jedynym udziałowcem V T AB, jest spółka V AB z siedzibą w Szwecji. V AB jest również większościowym akcjonariuszem Spółki, posiadającym 75% akcji. Pozostałe 25% akcji Spółki posiada Skarb Państwa.

Obecnie kapitał akcyjny Spółki wynosi 246,3 mln zł.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

Czy do odsetek płatnych przez Spółkę na rzecz V F będą miały zastosowanie przepisy art. 16 ust. 1 pkt 60 i 61 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych?

Stanowisko Spółki.

Zdaniem Spółki w opisanym stanie faktycznym, przepisy art. 16 ust. 1 pkt 60 i 61 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (tekst jedn. Dz. U. z 2000 r. Nr 54, poz. 654 z późn. zm.), tj. przepisy ograniczające możliwość zaliczania do kosztów uzyskania przychodów odsetek od pożyczek nie będą miały zastosowania do odsetek od pożyczki udzielonej Spółce przez V F

Zgodnie z art. 16 ust. 1 pkt 60 ww. ustawy nie stanowią kosztów uzyskania przychodów odsetki od pożyczek (kredytów) udzielonych spółce przez jej udziałowca (akcjonariusza), posiadającego nie mniej niż 25% udziałów (akcji) lej spółki albo udziałowców (akcjonariuszy) posiadających łącznie nie mniej niż 25% udziałów (akcji) tej spółki, jeżeli wartość zadłużenia spółki wobec udziałowców (akcjonariuszy) tej spółki posiadających co najmniej 25% udziałów (akcji) i wobec innych podmiotów posiadających co najmniej 25% udziałów w kapitale takiego udziałowca (akcjonariusza) osiągnie łącznie trzykrotność wartości kapitału zakładowego (akcyjnego) spółki - w części, w jakiej pożyczka (kredyt) przekracza tę wartość zadłużenia, określoną na dzień zapłaty odsetek; przepisy te stosuje się odpowiednio do spółdzielni, członków spółdzielni oraz funduszu udziałowego takiej spółdzielni.

Zbliżoną treść zawiera art. 16 ust. 1 pkt 61 ww. ustawy z tym, że dotyczy odsetek od pożyczek (kredytów) udzielonych spółce przez jej spółkę siostrzaną. Zgodnie z brzmieniem tego przepisu, nie stanowią kosztów uzyskania przychodów odsetki od pożyczek (kredytów) udzielonych przez spółkę innej spółce, jeżeli w obu tych podmiotach ten sam udziałowiec (akcjonariusz) posiada nie mniej niż po 25% udziałów (akcji), a wartość zadłużenia spółki otrzymującej pożyczkę (kredyt) wobec udziałowców (akcjonariuszy) tej spółki, posiadających co najmniej 25% jej udziałów (akcji) i wobec innych podmiotów posiadających co najmniej 25% udziałów w kapitale tych udziałowców (akcjonariuszy) oraz wobec spółki udzielającej pożyczki (kredytu) osiągnie łącznie trzykrotność wartości kapitału zakładowego (akcyjnego) spółki - w części, w pożyczka (kredyt) przekracza tę wartość zadłużenia, określoną na dzień zapłaty odsetek; przepisy te stosuje się odpowiednio do spółdzielni, członków spółdzielni oraz funduszu udziałowego takiej spółdzielni.

Z brzmienia art. 16 ust. 1 pkt 60 i 61 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych wynika, iż przewidziane w nich ograniczenie możliwości zaliczenia do kosztów uzyskania pochodów odsetek od pożyczek (kredytów) dotyczy sytuacji, gdy:

Zgodnie z art. 16 ust. 1 pkt 60 i 61 ww. ustawy Kwalifikowanymi pożyczkodawcami są

Z perspektywy zapytania postawionego przez Spółkę, kluczowe jest ustalenie znaczenia pojęcia "udziałowiec (akcjonariusz)" użytego w powyższych przepisach; czy przez udziałowca (akcjonariusza) należy rozumieć podmiot, który bezpośrednio posiada udziały (akcje) w danej spółce, czy też podmiot, który posiada takie udziały (akcje) pośrednio, tj. poprzez posiadanie udziałów (akcji) w innej spółce, która z kolei posiada bezpośrednio lub pośrednio udziały (akcje) w danej spółce.

Pojęcie udziałowiec (akcjonariusz) zaczerpnięte jest z Kodeksu spółek handlowych (k.s.h.), w związku z tym przepisy tejże ustawy wydają się być właściwym punktem wyjścia dla dalszej analizy podatkowej. k.s.h. nie zawiera legalnej definicji "udziałowca (akcjonariusza)". Jednakże w świetle przepisów k.s.h. oraz powszechnej i niekwestionowanej wykładni tychże przepisów, udziałowcem (akcjonariuszem) jest podmiot posiadający uprawnienia polegające na wykonywaniu praw z posiadanych udziałów (akcji). Do takich uprawnień zalicza się między innymi prawo głosu, prawo do dywidendy lub prawo do podziału majątku w przypadku likwidacji spółki. Oznacza to, że udziałowcem (akcjonariuszem) spółki w rozumieniu k.s.h. jest podmiot posiadający udział w kapitale zakładowym spółki, a nie podmiot, który posiada udział w kapitale zakładowym udziałowca (akcjonariusza). Zatem systemowa i językowa wykładnia pojęcia "udziałowiec (akcjonariusz)" prowadzi do wniosku, iż art. 16 ust. 1 pkt 60 i 61 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych ma zastosowanie tylko do odsetek od pożyczek udzielonych przez (i) bezpośredniego udziałowca (akcjonariusza) oraz (ii) spółki w których bezpośrednim udziałowcem jest podmiot, który jest jednocześnie bezpośrednim udziałowcem (akcjonariuszem) spółki zaciągającej pożyczkę. Pojęcie "udziałowiec (akcjonariusz)" użyte w art. 16 ust. 1 pkt 60 i 61 ww. ustawy nie obejmuje natomiast sytuacji, w której dany podmiot pośrednio posiada w kapitale innego podmiotu udziały lub akcje. Językowe znaczenie tekstu prawnego wyznacza granicę wykładni, zwłaszcza w odniesieniu do przepisów prawa podatkowego, w związku z czym Spółka mogłaby zakończyć uzasadnienie swojego stanowiska na powyższym.

Jednakże, oprócz przepisów k.s.h., potwierdzenia słuszności stanowiska Spółki doszukać się można także w ustawie o podatku dochodowym od osób prawnych. Ustawa ta przewiduje sytuacje, w których jej przepisy mają zastosowanie, zarówno do udziałowców (akcjonariuszy) jak i podmiotów posiadających pośrednią kontrolę kapitałową nad spółkami. Przykładem takiej regulacji jest art. 11 ww. ustawy gdzie w ustępie 1 i 4 mowa jest o "posiadaniu udziału w kapitale" innego podmiotu Sformułowanie posiadać udział w kapitale jest mniej jednoznaczne niż pojęcie "udziałowiec (akcjonariusz)", gdyż k.s.h. nie posługuje się takim sformułowaniem.

"Posiadane udziału w kapitale" jest kategorią o mocniejszym zabarwieniu ekonomicznym, w związku z tym przyjmowanie szerszej interpretacji tego pojęcia jest dopuszczalne. Mimo to jednak ustawodawca w art. 11 ust. 5a ww. ustawy jasno określił, że "posiadanie udziału w kapitale innego podmiotu, o którym mowa w ust. 1 i 4, oznacza sytuację, w której dany podmiot bezpośrednio lub pośrednio posiada w kapitale innego podmiotu udział nie mniejszy niż 5 %". Dalej w art. 11 ust. 5b tej ustawy, definicja ta została uzupełniona o sposób ustalania wielkości udziału pośredniego. Przykład ten wskazuje na dbałość, z jaką ustawodawca podchodzi do rozróżnienia relacji kapitałowych, jeżeli mają one znaczenie dla skutków podatkowych. Gdyby intencją ustawodawcy było rozszerzenie pojęcia "udziałowiec (akcjonariusz)" o podmioty pośrednio kontrolujące daną spółkę, to ustawodawca użyłby konstrukcji zbliżonej do konstrukcji wykorzystanej w art. 11 ustawy. Jasne uregulowanie stosowania przepisów do kontroli pośredniej w art. 11 przy jednoczesnym pozostawieniu sferze domniemań zastosowania art. 16 ust. 1 pkt 60 i 61 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych do kontroli pośredniej, byłoby dużym błędem legislacyjnym i niekonsekwencją negatywnie rzutującą na czytelność przepisów. Dlatego jest oczywiste, iż pojęcie "udziałowiec (akcjonariusz) użyte w art. 16 ust. 1 pkt 60 i 61 tej ustawy odnosi się tylko i wyłącznie do podmiotu bezpośrednio posiadającego udziały w spółce.

Kolejnym potwierdzeniem takiego rozumowania jest art. 1a ust. 3 ww. ustawy, gdzie mowa jest o warunkach, jakie musi spełniać umowa o utworzeniu podatkowej grupy kapitałowej. Jednym z elementów koniecznych tejże umowy jest wskazanie informacji "o udziałowcach (akcjonariuszach) i wysokości ich udziału w kapitale zakładowym w spółce dominującej i w spółkach zależnych tworzących podatkową grupę kapitałową posiadających, co najmniej 5% udziałów (akcji) tych spółek". Gdyby uznać, że pojęcie udziałowiec (akcjonariusz) obejmuje podmioty pośrednio kontrolujące spółkę, to przygotowanie takiej informacji, w przypadku wielkich międzynarodowych koncernów, byłoby praktycznie niemożliwe, a w wielu przypadkach informacja ta nie byłaby nikomu przydatna. Przykładów takich jest w ustawie wiele, a najdobitniejszy z nich znajduje się w samych przepisach dotyczących niedostatecznej kapitalizacji.

Definicja Kwalifikowanych Pożyczkodawców posiłkuje się pojęciem udziałowiec (akcjonariusz), podczas gdy definicja Znaczących Udziałowców obejmuje zarówno; (i) udziałowców (akcjonariuszy) posiadających co najmniej 25% udziałów (akcji) tej spółki, jak i (ii) inne podmioty, posiadające co najmniej 25% udziałów (akcji) w kapitale udziałowców (akcjonariuszy), o którym mowa w pkt (i). Zatem ustawodawca dostrzegł potrzebę objęcia zakresem regulacji nie tylko udziałowca (akcjonariusza), ale także udziałowca (akcjonariusza) tegoż właśnie udziałowca (akcjonariusza). Ustawodawca rozszerzył zakres stosowania regulacji na pośrednich udziałowców w sposób jasny i klarowny. Gdyby pojęcie "udziałowiec (akcjonariusz)" obejmowało z założenia stany pośredniej kontroli kapitałowej, to rozszerzenie zakresu Znaczących Udziałowców do udziałowców (akcjonariuszy) udziałowców (akcjonariuszy) nie byłoby potrzebne, lub uregulowane zostałoby w inny sposób.

Biorąc pod uwagę powyższe należy uznać, że przepisy art. 16 ust. 1 pkt 60 i 61 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych nie będą miały zastosowania do opisanego stanu faktycznego. Pożyczka nie zostanie udzielona Spółce przez Kwalifikowanego Pożyczkodawcę. Spółka i V F nie posiadają wspólnego udziałowca (akcjonariusza). Akcjonariuszami Spółki są Skarb Państwa oraz V AB. Natomiast 100%-owym udziałowcem (akcjonariuszem) V F jest V T. Okoliczność, że V AB jest 100%-owym udziałowcem (akcjonariuszem) V T nie sprawia że V AB jest udziałowcem (akcjonariuszem) V F. Jak wskazano wyżej pojęcie udziałowiec (akcjonariusz) należy rozumieć ściśle, zgodnie z językową wykładnią tego pojęcia.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe w pełnym zakresie.

Mając powyższe na względzie, stosownie do art. 14c § 1 Ordynacji podatkowej, odstąpiono od uzasadnienia prawnego dokonanej w tym zakresie oceny stanowiska wnioskodawcy.

Interpretacja dotyczy zaistniałego zdarzenia przyszłego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1-go Maja 10, 09-402 Płock.