ILPP4/443-450/14-2/ISN

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r. poz. 749, z późn. zm.) oraz § 6 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770, z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki z o.o. przedstawione we wniosku z dnia 22 sierpnia 2014 r. (data wpływu 28 sierpnia 2014 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie miejsca świadczenia kompleksowej usługi organizacji konferencji lub szkoleń oraz usług dodatkowych - jest prawidłowe.

W dniu 28 sierpnia 2014 r. został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie miejsca świadczenia kompleksowej usługi organizacji konferencji lub szkoleń oraz usług dodatkowych.

We wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe.

Spółka "A" Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością (dalej Spółka), jest firmą działającą w branży hotelarskiej i prowadzi sieć hoteli na terenie Polski. Spółka, będąca czynnym podatnikiem VAT, jest podmiotem, który w ramach prowadzonej działalności gospodarczej wykonuje działalność w zakresie prowadzenia hoteli i restauracji (PKD 55.10Z) oraz działalność związaną z organizacją targów i kongresów (PKD 82.30Z). W ramach wymienionych wyżej usług, Spółka oferuje swoim klientom świadczenie kompleksowych usług związanych z organizacjami konferencji, szkoleń oraz usług dodatkowych. Spółka ma zamiar świadczyć te usługi również na rzecz podmiotów zagranicznych, które nie posiadają siedziby ani miejsca zamieszkania na terytorium Polski, jak i nie prowadzą na terytorium Polski działalności gospodarczej. Klienci ci będą podatnikami w rozumieniu art. 28a ustawy o VAT.

W skład kompleksowej usługi konferencyjnej zwanej "pakietem konferencyjnym" mogą wchodzić następujące usługi:

* zakwaterowanie w hotelu,

* pełne wyżywienie dla uczestników konferencji,

* wynajem sal konferencyjnych,

* wynajem sprzętu technicznego,

* usługi parkingowe,

* udostępnienie mediów,

* przygotowanie wystroju sal konferencyjnych,

* obsługa logistyczna konferencji.

Każda z wymienionych wyżej usług stanowić będzie element usługi złożonej, związanej z organizacją konferencji lub szkolenia i będzie niezbędna do ich realizacji. Wszystkie ww. usługi tworzyć będą łącznie jedno świadczenie, tj. organizację konferencji lub szkolenia i nie ma podstaw do uznania, że będą one miały charakter samoistny. Cena tzw. "pakietu konferencyjnego" będzie ustalana indywidualnie z klientem, w oparciu o ilość uczestników konferencji lub szkolenia i konkretne wymagania klienta co do organizacji. Wobec powyższego, wartość pakietu konferencyjnego będzie ustalana dla całej usługi łącznie, nie będzie bowiem zasadne ustalanie indywidualnie ceny dla każdej z usług wchodzących w skład pakietu.

Dodatkowo, na żądanie klienta, Spółka może świadczyć usługi dodatkowe, tj.:

* organizacja czasu wolnego od zajęć merytorycznych (np. występy artystyczne, zwiedzanie miasta, usługi SPA etc),

* transport uczestników konferencji w związku z organizacją czasu wolnego.

Po wykonaniu usługi organizacji konferencji Spółka wystawi fakturę VAT z pozycjami: "pakiet konferencyjny" oraz "organizacja konferencji - pozostałe usługi". Kwoty te nie będą zawierały podatku VAT, w odpowiedniej rubryce znajdzie się jednak adnotacja "odwrotne obciążenie", tzn. VAT rozliczy nabywca usługi. Spółka wystawi taką fakturę nie dla poszczególnych uczestników takiej konferencji, a tylko dla kontrahenta będącego podmiotem zagranicznym, który zarówno nie posiada siedziby ani miejsca zamieszkania na terytorium Polski, jak i nie prowadzi na terytorium Polski działalności gospodarczej.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie.

Jakie jest miejsce świadczenia usług organizacji konferencji lub szkoleń wraz z usługami dodatkowymi w świetle ustawy o podatku od towarów i usług w sytuacji, w której nabywca usług nie posiada siedziby ani miejsca zamieszkania na terytorium Polski, a także nie prowadzi działalności gospodarczej na terytorium Polski.

Zdaniem Wnioskodawcy, miejsce świadczenia dla usług stanowiących kompleksową usługę organizacji konferencji lub szkolenia oraz usług dodatkowych należy ustalić odrębnie, według zasad właściwych dla tych czynności.

Dla ustalenia miejsca świadczenia usługi organizacji konferencji lub szkoleń w sytuacji, w której nabywca usługi nie będzie posiadał siedziby ani miejsca zamieszkania na terytorium Polski, a także nie będzie prowadził działalności gospodarczej na terytorium Polski, zastosowanie znajdzie ogólna zasada wyrażona w art. 28b ust. 1 ustawy o VAT. Świadczone w takim przypadku usługi nie wyczerpują dyspozycji określonych w art. 28b ust. 2-4 i art. 28c-28n ustawy o VAT. Wobec powyższego, usługa taka nie będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług na terytorium Polski, bowiem miejscem świadczenia usługi będzie siedziba nabywcy usługi, która znajduje się poza granicami Polski.

Dla świadczonych przez Spółkę dodatkowych usług, takich jak np. organizacja występów artystycznych, zwiedzanie miasta z przewodnikiem, transport uczestników konferencji lub szkolenia, miejscem świadczenia będzie podobnie jak przy organizacji konferencji terytorium kraju, w którym usługobiorca posiada siedzibę, i w związku z tym usługi te nie będą podlegały opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług na terytorium Polski (czyli zastosowanie będzie miała zasada ogólna wynikająca z art. 28b ust. 1 ustawy o VAT). Zdaniem Spółki, usługi te nie mają charakteru usług turystyki (art. 119 ustawy o VAT). Są to usługi obsługi biznesu i wyjazdu służbowo-szkoleniowego. Uczestników konferencji nie można uznać za turystów. Celem takiego wyjazdu nie jest odbycie podróży w celach wypoczynkowych lub poznawczych, jak również rekreacji czy rozrywki. Osoby te korzystają z usług hotelu w celu poszerzenia wiedzy i zdobycia umiejętności. Zatem usługi dodatkowe towarzyszące usłudze konferencji nie mogą być uznane za usługi dla bezpośredniej korzyści turysty.

W związku z powyższym, w przedmiotowych sytuacjach, Spółka uprawniona będzie do wystawiania faktur VAT bez naliczania do ceny usługi podatku od towarów i usług, jednocześnie umieszczając adnotację: "odwrotne obciążenie".

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego jest prawidłowe.

W myśl art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054 z późn. zm.) - opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Jak stanowi art. 7 ust. 1 ustawy - przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (...).

Na mocy postanowień art. 8 ust. 1 ustawy - przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 (...).

Z przedstawionego opisu sprawy wynika, że Spółka działa w branży hotelarskiej i prowadzi sieć hoteli na terenie Polski. Spółka jest czynnym podatnikiem VAT i jest podmiotem, który w ramach prowadzonej działalności gospodarczej wykonuje działalność w zakresie prowadzenia hoteli i restauracji (PKD 55.10Z) oraz działalność związaną z organizacją targów i kongresów (PKD 82.30Z). W ramach wymienionych wyżej usług, Spółka oferuje swoim klientom świadczenie kompleksowych usług związanych z organizacjami konferencji, szkoleń oraz usług dodatkowych. Spółka ma zamiar świadczyć te usługi również na rzecz podmiotów zagranicznych, które nie posiadają siedziby ani miejsca zamieszkania na terytorium Polski, jak i nie prowadzą na terytorium Polski działalności gospodarczej. Klienci ci będą podatnikami w rozumieniu art. 28a ustawy.

W skład kompleksowej usługi konferencyjnej zwanej "pakietem konferencyjnym" mogą wchodzić następujące usługi:

* zakwaterowanie w hotelu,

* pełne wyżywienie dla uczestników konferencji,

* wynajem sal konferencyjnych,

* wynajem sprzętu technicznego,

* usługi parkingowe,

* udostępnienie mediów,

* przygotowanie wystroju sal konferencyjnych,

* obsługa logistyczna konferencji.

Jak Spółka podkreśliła, każda z wymienionych wyżej usług stanowić będzie element usługi złożonej związanej z organizacją konferencji lub szkolenia i będzie niezbędna do ich realizacji. Wszystkie ww. usługi tworzyć będą łącznie jedno świadczenie, tj. organizację konferencji lub szkolenia i nie ma podstaw do uznania, że będą one miały charakter samoistny. Cena tzw. "pakietu konferencyjnego" będzie ustalana indywidualnie z klientem w oparciu o ilość uczestników konferencji lub szkolenia i konkretne wymagania klienta co do organizacji. Wobec powyższego, wartość pakietu konferencyjnego będzie ustalana dla całej usługi łącznie, nie będzie bowiem zasadne ustalanie indywidualnie ceny dla każdej z usług wchodzących w skład pakietu.

Dodatkowo, na żądanie klienta, Spółka może świadczyć usługi dodatkowe, tj.:

* organizacja czasu wolnego od zajęć merytorycznych (np. występy artystyczne, zwiedzanie miasta, usługi SPA etc),

* transport uczestników konferencji w związku z organizacją czasu wolnego.

Wątpliwości Spółki dotyczą ustalenia miejsca świadczenia usług organizacji konferencji lub szkoleń wraz z usługami dodatkowymi w świetle ustawy w sytuacji, w której nabywca usług nie posiada siedziby ani miejsca zamieszkania na terytorium Polski, a także nie prowadzi działalności gospodarczej na terytorium Polski.

W przypadku świadczenia usług, dla prawidłowego rozliczenia podatku od towarów i usług ważne jest określenie miejsca świadczenia danej usługi. Od poprawności określenia miejsca świadczenia zależy, czy dana usługa podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług w Polsce, czy też nie.

Miejsce świadczenia przy świadczeniu usług regulują przepisy art. 28a do 28o ustawy.

Stosownie do art. 28a ustawy - na potrzeby stosowania niniejszego rozdziału:

W myśl art. 15 ust. 1 ustawy - podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Działalność gospodarcza - na mocy ust. 2 powołanego artykułu - obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Artykuł 28a ustawy wprowadza drugą definicję podatnika do ustawy. Definicja ta ma zastosowanie tylko w przypadku ustalania miejsca świadczenia usług. Podatnikiem według tej regulacji, jest podmiot wykonujący samodzielnie działalność gospodarczą. Ustawodawca odwołuje się w tym celu do definicji działalności gospodarczej ustalonej w art. 15 ust. 2 ustawy. Za podatników są uznawane również podmioty wykonujące działalność gospodarczą zgodnie z regulacjami innych państw członkowskich oraz państw trzecich.

Zgodnie z ogólną zasadą wyrażoną w art. 28b ust. 1 ustawy - miejscem świadczenia usług w przypadku świadczenia usług na rzecz podatnika jest miejsce, w którym podatnik będący usługobiorcą posiada siedzibę działalności gospodarczej, z zastrzeżeniem ust. 2-4 oraz art. 28e, art. 28f ust. 1 i 1a, art. 28g ust. 1, art. 28i, art. 28j ust. 1 i 2 oraz art. 28n.

Na podstawie art. 28n ustawy - w przypadku świadczenia usług turystyki, o których mowa w art. 119, miejscem świadczenia usług jest miejsce, gdzie usługodawca posiada siedzibę działalności gospodarczej, z zastrzeżeniem ust. 2 i 3.

Wskazać należy, że świadczenie składające się z co najmniej dwóch czynności, które z ekonomicznego punktu widzenia tworzy jedną całość ma miejsce wtedy, gdy jedną z jego części składowych uznaje się za usługę zasadniczą, podczas gdy inne elementy traktuje się jako usługi pomocnicze, do których stosuje się te same zasady opodatkowania, co do usługi zasadniczej. Usługę należy uznać za usługę pomocniczą, jeżeli nie stanowi ona dla nabywcy celu samego w sobie, lecz jest środkiem do lepszego zrealizowania (wykorzystania) usługi zasadniczej. Ważne jest, czy świadczenia są ze sobą ściśle powiązane w taki sposób, że samodzielnie nie przynoszą wymaganej, praktycznej korzyści z punktu widzenia przeciętnego konsumenta.

Jeżeli dwa lub więcej niż dwa świadczenia (czynności) dokonane przez podatnika na rzecz konsumenta są tak ściśle związane, że obiektywnie tworzą w aspekcie gospodarczym jedną całość, której rozdzielenie miałoby sztuczny charakter, to wszystkie te świadczenia lub czynności stanowią jednolite świadczenie do celów stosowania przepisów ustawy o podatku od towarów i usług. Jeżeli jednak w skład świadczonej usługi wchodzić będą czynności, które nie służą wyłącznie wykonaniu czynności głównej, zasadniczej, lecz mogą mieć również charakter samoistny, to wówczas nie ma podstaw dla traktowania ich jako elementu czynności kompleksowej.

Należy zgodzić się ze Spółką, że na złożoną usługę organizacji konferencji lub szkolenia składać się będą oferowane przez nią czynności w ramach tzw. "pakietu konferencyjnego". Nie można bowiem w przedstawionych okolicznościach uznać, że ww. czynności będą miały charakter samoistny. Każda z ww. czynności stanowić będzie element usługi złożonej, związanej z organizacją konferencji lub szkolenia. Należy zauważyć, że czynności te będą niezbędne do świadczenia usługi organizacji konferencji/szkolenia oraz będą ze sobą tak ściśle związane, że stworzą obiektywnie jedno świadczenie i nie powinny być sztucznie dzielone dla celów podatkowych.

Natomiast oferowane usługi dodatkowe, na które składać się będą takie czynności jak organizacja czasu wolnego od zajęć merytorycznych (np. występy artystyczne, zwiedzanie miasta, usługi SPA etc.), czy transport uczestników konferencji w związku z organizacją czasu wolnego, stanowić będą świadczenia, które nie będą niezbędne do rzetelnego i właściwego świadczenia usługi polegającej na organizacji konferencji lub szkolenia. Nie sposób uznać, że ww. usługi dodatkowe wykażą ścisłe powiązanie i będą konieczne do przygotowania konferencji lub szkolenia w taki sposób, że w sensie gospodarczym stworzą jedną całość, których rozdzielenie miałoby sztuczny charakter. Nie można również uznać, że ww. usługi będą zdeterminowane przez usługę główną (usługę przygotowania konferencji lub szkolenia) oraz że nie będzie można wykonać lub wykorzystać usługi głównej bez tych dodatkowych usług. Powyższe okoliczności wskazują, że usługi dodatkowe oferowane w związku z organizacją konferencji lub szkolenia, nie będą stanowić środka do lepszego wykonania tych usług. Stanowić będą usługi odrębne, mające na celu uatrakcyjnienie pobytu uczestnikom.

W konsekwencji, słusznie Spółka twierdzi, że miejsce świadczenia dla usług stanowiących kompleksową usługę organizacji konferencji lub szkolenia oraz usług dodatkowych należy ustalić odrębnie, według zasad właściwych dla tych czynności.

Jak wynika z opisu sprawy, odbiorcami usług świadczonych przez Spółkę będą podatnicy w rozumieniu art. 28a ustawy.

Zatem w odniesieniu do miejsca świadczenia (opodatkowania) usług stanowiących kompleksową usługę organizacji konferencji lub szkolenia, zastosowanie znajdzie ogólna zasada wynikająca w art. 28b ust. 1 ustawy. Świadczona przez Spółkę ww. usługa nie zawiera się w wyjątkach od ogólnej zasady, zawartych w przepisach art. 28b ust. 2-4 i art. 28c-28n ustawy. W konsekwencji ww. usługa nie będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług na terytorium Polski, ponieważ miejscem świadczenia tej usługi będzie terytorium państwa, w którym usługobiorca posiada siedzibę działalności gospodarczej.

Dla wykonywanych dodatkowych usług, które jak wskazała Spółka nie będą miały charakteru usług turystyki, o których mowa w art. 119 ustawy, dla ustalenia miejsca ich świadczenia (opodatkowania) również zastosowanie znajdzie zasada ogólna określona w art. 28b ust. 1 ustawy. Tym samym usługi te nie będą podlegały opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług na terytorium Polski, lecz miejscem świadczenia tych usług będzie terytorium państwa, w którym usługobiorca posiada siedzibę działalności gospodarczej.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Tut. Organ zwraca uwagę, że wydana interpretacja dotyczy tylko sprawy będącej przedmiotem wniosku (zapytania) Zainteresowanego. Inne kwestie wynikające z opisu sprawy oraz własnego stanowiska, które nie zostały objęte pytaniem nie mogą być - zgodnie z art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej - rozpatrzone. W szczególności dotyczy to wystawiania przez Spółkę faktur.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu, ul. Św. Mikołaja 78/79, 50-126 Wrocław, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację - w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2012 r. poz. 270, z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.