ILPP2/4512-1-145/16-3/EN

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r. poz. 613 z późn. zm.) oraz § 6 pkt 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2015 r. poz. 643) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko przedstawione we wniosku z dnia 26 lutego 2016 r. (data wpływu 26 lutego 2016 r.) uzupełnionym pismem z 24 marca 2016 r. (data wpływu 1 kwietnia 2016 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie nieopodatkowania podatkiem VAT transakcji przelewu (cesji) wierzytelności pieniężnej na rzecz Spółki (Cesjonariusza) - jest prawidłowe.

W dniu 26 lutego 2016 r. został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie nieopodatkowania podatkiem VAT transakcji przelewu (cesji) wierzytelności pieniężnej na rzecz Spółki (Cesjonariusza).

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.

Wnioskodawca jest czynnym podatnikiem VAT. W ramach prowadzonej działalności gospodarczej Wnioskodawca świadczy usługi m.in. w zakresie obsługi procesu likwidacji szkód komunikacyjnych, w tym także w zakresie bezpośredniej likwidacji szkody komunikacyjnej. Klienci korzystający z tej usługi zlecają Wnioskodawcy wykonanie wszelkich niezbędnych prac związanych z przywróceniem pojazdu Klienta do stanu sprzed szkody. W ramach świadczonej usługi Wnioskodawca zajmuje się wszelkimi aspektami danej szkody komunikacyjnej (korzystając w przeważającej mierze z usług zewnętrznych) - w tym holowaniem pojazdu, zabezpieczeniem go na placu, opłaceniem parkingu strzeżonego, zapewnieniem pojazdu zastępczego, naprawą pojazdu i wreszcie zgłoszeniem i rozliczeniem szkody. Klient korzystający z ww. usługi nie bierze udziału w procesie likwidacji szkody. Wnioskodawca i Klient przyjmują bezgotówkową formę rozliczenia zlecenia polegającą na tym, że Klient ceduje na Wnioskodawcę wszelkie wierzytelności jakie przysługują mu wobec Ubezpieczyciela z tytułu danej szkody komunikacyjnej (majątkowej), w tym z tytułu naprawy pojazdu, jego holowania i przechowywania/zabezpieczenia na placu oraz z tytułu wynajmu auta zastępczego. W związku z powyższym Wnioskodawca zgłasza i rozlicza daną szkodę bezpośrednio z Ubezpieczycielem, działając w imieniu własnym i na własny rachunek, zaś Ubezpieczyciel wypłaca świadczenia z polisy AC/OC bezpośrednio na konto Wnioskodawcy - na podstawie zgłoszonej przez niego szkody i przedłożonych przez niego dokumentów. W umowach z Klientem Wnioskodawca każdorazowo ustala, iż koszty przywrócenia pojazdu do stanu sprzed szkody nie mogą przekroczyć tzw. kwoty bezspornej, przyznanej przez Ubezpieczyciela w procesie likwidacji szkody. W umowie ustalane jest nadto, iż kwota przelana przez Ubezpieczyciela musi w pełni zadowolić roszczenie Wnioskodawcy z tytułu wykonania usługi przywrócenia pojazdu do stanu sprzed szkody, w tym sensie, iż Wnioskodawca nie jest uprawniony do zgłaszania żadnych dodatkowych roszczeń w stosunku do Klienta. Tym samym Wnioskodawca przyjmuje na siebie ryzyko niepokrycia przez ubezpieczyciela niektórych kosztów związanych z likwidacją szkody lub też pokrycia ich w wysokości niższej niż zgłoszona (np. kosztów naprawy, parkingu czy holowania pojazdu poniesionych przez Wnioskodawcę). Z tytułu wykonania usługi przywrócenia pojazdu do stanu sprzed szkody Wnioskodawca wystawia Klientowi, po wykonaniu usługi, fakturę, na której wskazuje koszty poniesione w celu przywrócenia pojazdu do stanu sprzed szkody (na które składają się: koszt naprawy powypadkowej, prac blacharskich i lakierniczych, koszty zakupu części do samochodu, koszty przeprowadzenia ewentualnych badań technicznych pojazdu) - przyjmując je w kwotach rzeczywistych (netto) poniesionych przez Wnioskodawcę, a wynikających z faktur czy rachunków wystawionych Wnioskodawcy przez podmiot świadczący daną usługę. tj. bez doliczania marży i tym podobnych narzutów (refaktura). Różnica między ww. kosztami netto a kwotą bezsporną wypłaconą przez ubezpieczyciela z tytułu szkody komunikacyjnej ujmowana jest na fakturze jako obsługa szkody. Od tak wystawionej faktury Wnioskodawca odprowadza VAT w stawce 23%. Kwota brutto wynikająca z tej faktury jest zawsze równa kwocie przyznanej przez Ubezpieczyciela tytułem odszkodowania. Na tej samej zasadzie Wnioskodawca refakturuje na Klienta, osobnymi fakturami, koszty holowania pojazdu oraz opłaty za parking strzeżony. Osobną fakturę wystawia Wnioskodawca także za wynajem auta zastępczego - przy czym faktura ta, w zależności od tego czy przedmiotem wynajmu było auto będące własnością Wnioskodawcy czy też auto firmy zewnętrznej, może być zwykłą fakturą albo refakturą. Cesja wierzytelności dokonana przez Klienta obejmuje także płatność za lawetę, parking i wynajem auta zastępczego, dzięki czemu Wnioskodawca uprawniony jest do samodzielnego dochodzenia tych kwot od Ubezpieczyciela i zgłasza je Ubezpieczycielowi razem ze szkodą. Ubezpieczyciel nigdy nie wypłaca w pełni należnej kwoty z tytułu lawety, parkingu i wynajmu auta zastępczego, stąd też zachodzi z reguły konieczność dochodzenia dopłaty przed sądem. Zdarzają się przypadki, w których Ubezpieczyciel na tyle istotnie zaniża uznaną kwotę szkody, iż nie jest możliwe przywrócenie pojazdu do stanu sprzed szkody (jego naprawa) w ramach kwoty bezspornej. Ryzyko powstania takiej sytuacji również leży po stronie Wnioskodawcy - wówczas ujmuje on na fakturze dla Klienta koszty poniesione w celu przywrócenia pojazdu do stanu sprzed szkody w wysokości odpowiednio pomniejszonej, tak aby ich suma nie przekroczyła kwoty bezspornej - zgodnie z postanowieniami zawartej z Klientem umowy. Cesja dokonywana przez Klienta na rzecz Wnioskodawcy przy zleceniu usługi przywrócenia pojazdu do stanu sprzed szkody obejmuje wszelkie wierzytelności wobec Ubezpieczyciela, także w części przekraczającej wysokość kwoty bezspornej uznanej przez Ubezpieczyciela w postępowaniu likwidacyjnym. Wynika to z faktu, iż na etapie zawierania umowy przywrócenia pojazdu do stanu sprzed szkody to Wnioskodawca, jak zostało wyżej wskazane, przyjmuje na siebie ryzyko niepokrycia przez ubezpieczyciela niektórych kosztów związanych z likwidacją szkody lub też pokrycia ich w wysokości niższej niż zgłoszona, jak również ryzyko zwiększonych kosztów przywrócenia pojazdu do stanu sprzed szkody w stosunku do kwoty przyznanej przez Ubezpieczyciela w postępowaniu likwidacyjnym, czy wreszcie ryzyko wystąpienia ujemnej różnicy między kosztami przywrócenia pojazdu do stanu sprzed szkody a kwotą bezsporną wypłaconą przez Ubezpieczyciela. Dzięki powyższej cesji Wnioskodawca może samodzielnie i na własne ryzyko dochodzić od Ubezpieczyciela odszkodowania w pozostałym zakresie, uwzględniającego wartość rzeczywiście poniesionych kosztów przywrócenia pojazdu do stanu sprzed szkody. Wnioskodawca, na podstawie oceny szans, szacowanych kosztów i przewidywanego czasu prowadzenia ewentualnego sporu sądowego z Ubezpieczycielem, podejmuje decyzję o dochodzeniu scedowanej przez Klienta wierzytelności samodzielnie albo o jej dalszym zbyciu (w całości lub części) na rzecz firmy windykacyjnej, za cenę niższą od wartości nominalnej danej wierzytelności. Wnioskodawca samodzielnie finansuje proces ewentualnego dochodzenia wierzytelności od Ubezpieczyciela przed sądem lub proces sprzedaży wierzytelności na rzecz firmy windykacyjnej. W praktyce Wnioskodawca z reguły samodzielnie dochodzi wierzytelności od Ubezpieczyciela w zakresie dopłaty do auta zastępczego, dopłaty za parking strzeżony oraz dopłaty za holowanie pojazdu (w ramach procesu sądowego, o ile nie dojdzie do zawarcia w tym zakresie ugody z Ubezpieczycielem), natomiast wierzytelność w zakresie pokrycia kosztów naprawy jest przedmiotem dalszego zbycia na rzecz firmy windykacyjnej za cenę niższą od wartości nominalnej tej części wierzytelności. Co do zasady cesja wierzytelności wobec Ubezpieczyciela dokonywana jest przez Klienta na rzecz Wnioskodawcy w ramach bezgotówkowego rozliczenia usługi przywrócenia pojazdu do stanu sprzed szkody, a więc bez dodatkowej zapłaty ze strony Wnioskodawcy. Zdarzają się jednak sytuacje, w których Wnioskodawca płaci Klientowi dodatkowo cenę sprzedaży z tytułu cesji (zbycia) na rzecz Wnioskodawcy wierzytelności wobec Ubezpieczyciela. Uzależnione jest to w dużej mierze od przewidywanej przez Wnioskodawcę szacowanej wysokości kosztów naprawy i wartości danej cesji, przy czym cena sprzedaży ustalana jest zawsze poniżej wartości nominalnej danej wierzytelności. Natomiast w związku z omawianą cesją wierzytelności Wnioskodawca w żadnym wypadku nie otrzymuje od Klienta żadnego przysporzenia majątkowego (wynagrodzenia). W żadnym wypadku Wnioskodawca nie pobiera także od Klienta żadnej dodatkowej opłaty z tytułu cesji tej wierzytelności. Wnioskodawca nie jest nadto zobowiązany z tego tytułu do wykonania na rzecz Klienta żadnych dodatkowych czynności czy świadczeń ponad czynności zmierzające do przywrócenia pojazdu do stanu sprzed szkody. Wspomnianej cesji nie towarzyszą jakiekolwiek dodatkowe porozumienia między Wnioskodawcą i danym Klientem, regulujące jakiejkolwiek kwestie prawne lub finansowe związane z odzyskiwaniem wierzytelności będących przedmiotem umowy, w szczególności obligujące Wnioskodawcę do podejmowania jakikolwiek dodatkowych czynności w imieniu lub na rzecz Klienta czy też ustalające z tego tytułu wynagrodzenie za czynności dokonane między stronami. Innymi słowy, w żadnym wypadku cesja wierzytelności nie jest związana z dodatkową odpłatnością ze strony Klienta na rzecz Wnioskodawcy. W niektórych przypadkach natomiast w zamian za cesję tej wierzytelności to Wnioskodawca płaci dodatkowo na rzecz Klienta ustaloną w umowie cenę sprzedaży, niższą od wartości nominalnej danej wierzytelności. Cena ta w żadnym wypadku nie mieści w sobie żadnego dodatkowego wynagrodzenia dla Wnioskodawcy z tytułu czynności dokonywanych między stronami. Niezależnie od powyższego Wnioskodawca, w ramach prowadzonej działalności gospodarczej, nabywa wierzytelności osób trzecich w celu ich windykacji lub dalszej odsprzedaży, przy czym decyzja co do sposobu wykorzystania danej wierzytelności podejmowana jest przez Wnioskodawcę ostatecznie z reguły już po nabyciu danej wierzytelności. W razie podjęcia decyzji co do dalszej odsprzedaży wierzytelności, jest ona zbywana odpłatnie na rzecz wybranej firmy windykacyjnej za cenę niższą od wartości nominalnej wierzytelności. Również nabycie wierzytelności przez Wnioskodawcę odbywa się za cenę niższą od wartości nominalnej nabywanej wierzytelności, przy czym w ocenie Wnioskodawcy różnica ta odzwierciedla każdorazowo ekonomiczną wartość nabywanej wierzytelności. To przekonanie wynika z faktu, iż skoro dochodzi do zbycia wierzytelności za taką właśnie cenę, to również w odczuciu Klienta zbywającego daną wierzytelność wysokość ustalonej ceny ma charakter ekwiwalentny wobec ekonomicznej wartości zbywanej wierzytelności, będącej świadczeniem wzajemnym Klienta na rzecz Wnioskodawcy. Nabywane przez Wnioskodawcę wierzytelności są wierzytelnościami wymagalnymi wobec Ubezpieczyciela i dotyczą szkód komunikacyjnych (majątkowych). Wnioskodawca z reguły nabywa daną wierzytelność na etapie, w którym Klient otrzymał już od Ubezpieczyciela wypłatę kwoty bezspornej uznanej w postępowaniu likwidacyjnym - przy czym w tym wypadku szkoda nie jest likwidowana za pośrednictwem Wnioskodawcy w sposób opisany w pierwszej części niniejszego wniosku a jedyna umowa jaka łączy Wnioskodawcę z Klientem to właśnie umowa sprzedaży wierzytelności. Sprzedaż wierzytelności obejmuje zatem wszelkie wierzytelności wobec Ubezpieczyciela ponad kwotę uzyskaną od Ubezpieczyciela przez Klienta do dnia podpisania umowy sprzedaży (cesji). Wnioskodawca, zawierając z Klientem umowę sprzedaży wierzytelności, nie zobowiązuje się wobec Klienta do ściągania długu w zamian za wynagrodzenie. Wnioskodawca nabywa tą wierzytelność na własną rzecz i na własne ryzyko.

Również na własną rzecz i na własne ryzyko - nie zaś w imieniu Klienta lub na jego rzecz - Wnioskodawca daną wierzytelność egzekwuje, o ile nie zostanie podjęta decyzja o jej dalszej odsprzedaży. Sprzedaży wierzytelności Wnioskodawca również dokonuje we własnym imieniu i na własny rachunek. Umowa sprzedaży nie nakłada również na Wnioskodawcę jakiegokolwiek innego, poza zapłatą ceny sprzedaży, obowiązku świadczenia na rzecz Klienta; nie przewiduje także otrzymania przez Wnioskodawcę od Klienta żadnego dodatkowego wynagrodzenia. Podpisaniu umowy sprzedaży nie towarzyszą jakiekolwiek dodatkowe porozumienia między Wnioskodawcą i danym Klientem, regulujące jakiekolwiek kwestie prawne lub finansowe związane z odzyskiwaniem wierzytelności będących przedmiotem umowy, w szczególności obligujące Wnioskodawcę do podejmowania jakichkolwiek dodatkowych czynności w imieniu lub na rzecz Klienta czy też ustalające dla Wnioskodawcy wynagrodzenie za czynności dokonane między stronami. Ustalona między stronami cena sprzedaży również nie mieści w sobie żadnego dodatkowego wynagrodzenia dla Wnioskodawcy z tego tytułu. W umowie sprzedaży strony zastrzegają każdorazowo, iż Klient nie przyjmuje na siebie odpowiedzialności za wypłacalność dłużnika danej wierzytelności (Ubezpieczyciela). Umowy nie zawierają nadto żadnych klauzul umownych uzależniających cenę sprzedaży wierzytelności od powodzenia czynności zmierzających do jej wyegzekwowania od Ubezpieczyciela. Umowy nie zawierają także klauzuli zwrotnego przeniesienia wierzytelności na zbywcę. Wskazać należy dodatkowo, iż wierzytelności będące przedmiotem nabycia przez Wnioskodawcę w przedstawionych w dotychczasowym opisie przypadkach, są, co do zasady, wierzytelnościami trudnymi, tj. takimi, co do których istnieje poważne ryzyko ich niezaspokojenia - z zastrzeżeniem dalszych wyjaśnień. Wynika to z istoty i charakteru tych wierzytelności, które każdorazowo, tj. w zakresie wszystkich przedstawionych w opisie stanu faktycznego przypadków i wszystkich sformułowanych poniżej pytań, są wierzytelnościami przysługującymi wobec towarzystwa ubezpieczonego z tytułu szkody komunikacyjnej (majątkowej) - w części przekraczającej wysokość kwoty bezspornej uznanej przez towarzystwo ubezpieczeniowe w postępowaniu likwidacyjnym. "Trudność" zatem ww. wierzytelności, przejawiająca się w istnieniu poważnego ryzyka ich niezaspokojenia, wynika z faktu, iż dochodzenie tych wierzytelności wymaga w pierwszej kolejności udowodnienia ich istnienia, tak co do zasady, jak i przede wszystkim co do konkretnej wysokości. Skoro jest to bowiem wierzytelność przysługująca wobec towarzystwa ubezpieczeniowego ponad kwotę bezsporną uznaną w ramach likwidacji szkody, to z góry jest wiadomym, iż zaspokojenie tej wierzytelności będzie wiązało się z koniecznością dochodzenia jej przed sądem cywilnym, rozstrzygającym w praktyce najczęściej na podstawie opinii biegłego sądowego. Na etapie nabywania tych wierzytelności przez Wnioskodawcę nie jest zatem pewne, czy Wnioskodawca uzyska z ich tytułu jakiekolwiek zaspokojenie. Co więcej, nie jest nawet znana wysokość tych wierzytelności, bowiem Wnioskodawca, nabywając daną wierzytelność od klienta - czy to w ramach świadczenia usługi przywrócenia pojazdu do stanu sprzed szkody, czy to poza taką usługą - samodzielnie oszacowuje przewidywaną kwotę, jaką można dodatkowo uzyskać od ubezpieczyciela z tytułu danej szkody komunikacyjnej, która to kwota nie pokrywa się (co oczywiste) z kwotą wynikającą ze stanowiska towarzystwa ubezpieczeniowego i nie musi też wcale pokrywać się z kwotą, którą ustali biegły sądowy, a w ostateczności - zasądzi sąd rozpoznający powództwo przeciwko ubezpieczycielowi. Wspomniane wierzytelności nie są natomiast wierzytelnościami "trudnymi" w tym znaczeniu, że istnieje ryzyko ich niezaspokojenia po wygraniu ewentualnego procesu sądowego. Wskazać należy, iż dłużnikiem tych wierzytelności jest w każdym wypadku towarzystwo ubezpieczeniowe - w związku z czym sama spłata przyznanego przez sąd roszczenia nie podlega jakiejkolwiek dyskusji i nie wymaga z reguły prowadzenia postępowania egzekucyjnego. O ile zatem nie można mówić, aby Wnioskodawca nabywając od klienta wierzytelność i przejmując na siebie zgodnie z umową ryzyko ewentualnej niewypłacalności dłużnika, faktycznie ryzykował taką niewypłacalnością - bo towarzystwa ubezpieczeniowe są z reguły wypłacalne - o tyle niewątpliwie przejmuje on na siebie prawny i faktyczny ciężar ewentualnego udowadniania istnienia tych wierzytelności przed sądem, co czyni z nich wierzytelności trudne w rozumieniu wyżej przedstawionym. Osobnego krótkiego omówienia wymaga w tym kontekście sytuacja nabywania przez Wnioskodawcę, w ramach bezgotówkowego rozliczenia usługi przywrócenia pojazdu do stanu sprzed szkody, wierzytelności wobec ubezpieczyciela z tytułu szkody komunikacyjnej, mieszczącej się w ramach tzw. kwoty bezspornej, tj. kwoty uznanej przez towarzystwo ubezpieczeniowe w procesie likwidacji szkody. Wierzytelność ta nie jest bowiem wierzytelnością trudną w żadnym z wcześniej zaprezentowanych znaczeń - nie istnieje co do niej właściwie żadne ryzyko niezaspokojenia, a jej wypłata jest kwestią przeprowadzenia przez ubezpieczyciela postępowania likwidacyjnego i nie wiąże się z koniecznością tak prowadzenia postępowania sądowego jak i egzekucji komorniczej. Niemniej jednak, jak zostało przedstawione w opisie stanu faktycznego, w zakresie rozliczenia usługi przywrócenia pojazdu do stanu sprzed szkody Wnioskodawca opodatkowuje tą usługę VAT w stawce 23% i wystawia klientowi fakturę VAT, przy czym kwota brutto wynikająca z tej faktury jest zawsze równa kwocie przyznanej przez ubezpieczyciela tytułem odszkodowania w postępowaniu likwidacyjnym. Wynika to z umów zawieranych z klientami, w których strony każdorazowo ustalają, iż koszty przywrócenia pojazdu do stanu sprzed szkody nie mogą przekroczyć tzw. kwoty bezspornej, przyznanej przez ubezpieczyciela w procesie likwidacji szkody.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytania.

1. Czy nabycie przez Wnioskodawcę (w ramach bezgotówkowego rozliczenia usługi przywrócenia pojazdu do stanu sprzed szkody) wierzytelności wobec ubezpieczyciela o zapłatę odszkodowania ponad kwotę bezsporną uznaną w ramach likwidacji szkody, dokonywane za zapłatą dodatkowej ceny sprzedaży na rzecz Klienta albo bez takiej dodatkowej zapłaty (nieodpłatnie) - w celu windykacji tej wierzytelności przez Wnioskodawcę na własne ryzyko lub dalszej jej odsprzedaży, będzie podlegało opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

2. Czy nabycie przez Wnioskodawcę (bez świadczenia usługi przywrócenia pojazdu do stanu sprzed szkody) wierzytelności, za cenę niższą od wartości nominalnej wierzytelności, dokonywane przez Wnioskodawcę w celu windykacji tej wierzytelności na własne ryzyko lub dalszej jej odsprzedaży, będzie podlegało opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Zdaniem Wnioskodawcy, nabycie przez niego od Klienta, w ramach bezgotówkowego rozliczenia z Klientem usługi przywrócenia pojazdu do stanu sprzed szkody, wierzytelności do Ubezpieczyciela o zapłatę odszkodowania ponad kwotę bezsporną uznaną przez Ubezpieczyciela w ramach likwidacji szkody, nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, niezależnie od tego, czy następuje bez żadnej dopłaty ze strony Wnioskodawcy na rzecz Klienta (nieodpłatnie), czy też za dodatkową zapłatą przez Wnioskodawcę ceny niższej niż wartość nominalna wierzytelności. Również w przypadku nabycia przez Wnioskodawcę, bez równoczesnego świadczenia usługi przywrócenia pojazdu do stanu sprzed szkody, wierzytelności z tytułu szkody komunikacyjnej, za cenę niższą od wartości nominalnej wierzytelności, dokonywanego przez Wnioskodawcę w celu windykacji tej wierzytelności na własne ryzyko lub dalszej jej odsprzedaży, nie mamy do czynienia po stronie Wnioskodawcy z czynnością opodatkowaną podatkiem od towarów i usług.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r., o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054 z późn. zm. Dalej: "u.p.t.u.") opodatkowaniu podlega odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. Przez dostawę towarów rozumie się przeniesienie prawa do dysponowania towarem jak właściciel.

Świadczenie usług zdefiniowane jest z kolei w art. 8 ust. 1 ustawy - jako każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów, w tym również:

Z powyższego wynika ogólna reguła, zgodnie z którą każde świadczenie na rzecz innego podmiotu dokonywane za wynagrodzeniem (lub w szczególnych przypadkach nieodpłatnie) podlega opodatkowaniu VAT. Jednakże, zarówno w doktrynie, jak i orzecznictwie ugruntował się pogląd, że nie każde działanie lub zaniechanie, niestanowiące dostawy towarów można uznać za świadczenie usług w rozumieniu przepisów o VAT. Konieczne jest bowiem, aby działanie podatnika (lub zaniechanie) posiadało pewne ściśle określone cechy. Szczególną rolę w zakresie kształtowania definicji świadczenia usług odgrywa orzecznictwo Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (dalej: "TSUE").

W przedmiotowej kwestii TSUE wypowiadał się w szeregu orzeczeń m.in. C-16/93 - wyrok z dnia 3 marca 1994 r. (R. J. Tolsma przeciwko Inspecteur der Omzetbelasting Leeuwarden), C-246/08 - wyrok z dnia 29 października 2009 r. (Komisja Wspólnot Europejskich przeciwko Republice Finlandii), czy też C-93/10 - wyrok z dnia 27 października 2011 r. (Finanzamt Essen -NordOst przeciwko GFKL Financial Services AG). W powołanym wyżej wyroku z dnia 29 października 2009 r. C-246/08 TSUE przypomniał, że jeżeli działalność usługodawcy polega wyłącznie na świadczeniu usług bez bezpośredniego świadczenia wzajemnego, brak jest podstawy opodatkowania i usługi te nie podlegają tym samym podatkowi VAT (teza 43). Świadczenie usług tylko wtedy dokonywane jest odpłatnie w rozumieniu art. 2 pkt 1 szóstej dyrektywy, jeżeli pomiędzy usługodawcą i usługobiorcą istnieje stosunek prawny, w ramach którego dochodzi do wymiany świadczeń wzajemnych, a wynagrodzenie otrzymywane przez usługodawcę stanowi rzeczywisty ekwiwalent usługi świadczonej na rzecz usługobiorcy (teza 44). Kwestia odpłatności i bezpośredniego związku pomiędzy świadczoną usługą, a otrzymanym wynagrodzeniem była wielokrotnie podnoszona w innych wyrokach Trybunału (por.m.in. wyrok z dnia 8 marca I988 r. w sprawie 102/86, wyrok z dnia 26 czerwca 2003 r. w sprawie C-305/Ol, czy powołany już wcześniej wyrok z dnia 3 marca 1994 r. w sprawie C-16/93). Z kolei w sprawie C-93/10 TSUE stwierdził, że "artykuł 2 pkt 1 i art. 4 Szóstej Dyrektywy Rady 77/388/EWG z dnia 17 maja 1977 r. w sprawie harmonizacji ustawodawstw państw członkowskich w odniesieniu do podatków obrotowych - wspólny system podatku od wartości dodanej: ujednolicona podstawa wymiaru podatku należy interpretować w ten sposób, że podmiot, który na własne ryzyko nabywa trudne wierzytelności po cenie niższej od ich wartości nominalnej, nie świadczy odpłatnie usługi w rozumieniu art. 2 pkt 1 i nie dokonuje tym samym czynności z zakresu działalności gospodarczej objętej zakresem stosowania wspomnianej dyrektywy, jeżeli różnica między wartością nominalną tych wierzytelności a ceną ich sprzedaży odzwierciedla rzeczywistą ekonomiczną wartość owych wierzytelności w chwili sprzedaży". Odpowiednikami ww. przepisów są art. 2 ust. 1 lit. c oraz art. 9 ust. 1 obecnie obowiązującej Dyrektywy 112, a także art. 5 ust. 1 pkt 1 i art. 15 ust. 1 implementującej to prawo unijne ustawy o VAT. Powołane rozstrzygnięcie Trybunału Sprawiedliwości zachowuje zatem aktualność także na gruncie ostatnio wymienionych przepisów - a zatem w stanie prawnym właściwym z punktu widzenia zdarzeń będących przedmiotem zapytania Wnioskodawcy.

W świetle cytowanego wyżej orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości, transakcja nabycia na własne ryzyko wierzytelności trudnej po cenie niższej od jej wartości nominalnej nie stanowi w ogóle usługi, a tym samym nabywca nie dokonuje w tym zakresie czynności z zakresu działalności gospodarczej w rozumieniu ww. przepisów Dyrektywy 112, która podlega opodatkowaniu VAT. Również w orzecznictwie polskich sądów administracyjnych, podobnie jak w orzecznictwie TSUE, ugruntował się pogląd, że dla przyjęcia, że usługa podlega obowiązkowi podatkowemu z tytułu VAT, konieczne jest spełnienie następujących warunków:

- przy czym jedynie kumulatywne spełnienie powyższych warunków pozwała na opodatkowanie danej czynności jako odpłatnego świadczenia usług (por. wyroki: WSA w Warszawie z dnia 19 maja 2008 r. sygn. III SA/Wa 252/08, WSA w Warszawie z dnia 4 września 2013 r. sygn. 111 SA/Wa 9/13, WSA w Łodzi z dnia 27 lutego 2007 r. sygn. I SA/Łd 1239/06, wyrok NSA z dnia 19 marca 2012 r. sygn. akt. FPS 5/11). Jak zauważył WSA w Warszawie w wyroku z dnia 1 czerwca 2012 r., sygn. akt III SA/WA 2112/11, świadczenie usług podlega opodatkowaniu tylko wtedy, gdy pomiędzy usługodawcą a usługobiorcą istnieje stosunek prawny, na podstawie którego następuje wymiana świadczeń wzajemnych. Aby usługa podlegała obowiązkowi podatkowemu z tytułu VAT koniecznym warunkiem jest, by świadczona była odpłatnie, przy czym pomiędzy czynnością podlegającą opodatkowaniu (usługą), a wynagrodzeniem otrzymanym z tytułu jej wyświadczenia musi istnieć bezpośredni, czytelny i dostrzegalny związek. Podobnie w powołanym wcześniej wyroku NSA z dnia z dnia 19 marca 2012 r. sygn. I FPS 5/II Sąd w składzie 7 sędziów stwierdził, iż: "Podstawowym i koniecznym warunkiem do uznania transakcji za odpłatną usługę, a więc czynność opodatkowaną, jest wystąpienie wynagrodzenia bezpośrednio związanego z tą czynnością rzeczywiście otrzymanego (bądź należnego), jako świadczenia wzajemnego za wykonaną usługę". Badając konkretną transakcję należy zatem poszukiwać takiego ewentualnego bezpośredniego wynagrodzenia, które otrzymuje kupujący - cesjonariusz, jako świadczenie wzajemne za ewentualnie wykonaną na rzecz zbywcy - cedenta usługę. Plastyczniej rzecz ujmując poszukiwać należy strumienia pieniędzy płynącego od zbywcy-cedenta do nabywcy cesjonariusza za wykonaną usługę, czyli odwrotnie płynącego, niż w przypadku umowy kupna sprzedaży, kiedy zapłatę za wierzytelność otrzymuje zbywca od nabywcy. Podkreślenia wymaga bowiem, że dla rozstrzygnięcia, czy mamy do czynienia z odpłatną usługą, konieczne jest ustalenie, czy - obok transakcji kupna-sprzedaży wierzytelności - wystąpiło świadczenie usługi przez nabywcę wierzytelności na rzecz jej zbywcy za bezpośrednim wynagrodzeniem otrzymanym, co ważne, przez nabywcę. W tym samym wyroku NSA wskazał na istotną rolę orzecznictwa TSUE, dotyczącego analizowanej kwestii. Korzystając z pomocy, jaką daje orzecznictwo TSUE i będąc związany wykładnią prawa unijnego w nim zawartą, NSA sformułował pogląd, że: "nabycie wierzytelności pieniężnej, na własne ryzyko, w celu windykacji w swoim imieniu i na swoją rzecz, nie jest odpłatną usługą w rozumieniu art. 5 ust. 1 pkt 1, tym samym art. 8 ust. 1 u.p.t.u., ze względu na fakt, że "w takim przypadku nie mamy do czynienia z zobowiązaniem się przez usługodawcę do ściągnięcia długu w zamian za wynagrodzenie" (cytat pochodzi z tezy tego wyroku). Z omówionych orzeczeń wynika, że w przypadku umów cesji (obrotu) wierzytelności, gdy dochodzi do nabycia przez cesjonariusza wierzytelności od cedenta za umówioną cenę - niższą niż nominalna wartość tej wierzytelności - i nie ustalono między stronami żadnego wynagrodzenia z tytułu tak określonej usługi nabycia długu, czynność ta, jeżeli umowa jest zawarta na własne ryzyko cesjonariusza (nabywcy), nie stanowiąc odpłatnej usługi w rozumieniu art. 8 ust. 1 u.p.t.u., nie podlega opodatkowaniu. Wynagrodzeniem cesjonariusza z tytułu tego rodzaju czynności nie jest w szczególności różnica między wartością nominalną cedowanych wierzytelności a ceną ich sprzedaży, która odzwierciedla rzeczywistą ekonomiczną wartość owych wierzytelności w chwili sprzedaży i jest uzależniona od wątpliwych perspektyw na ich spłatę i zwiększonego ryzyka niewypłacalności dłużników. Bez znaczenia jest w takim przypadku również, że cesjonariusz wierzytelności nabywa je w celu ich ściągnięcia, gdyż w momencie realizacji tej czynności czyni to na własny rachunek i ryzyko, a nie na rachunek i ryzyko cedenta wierzytelności. Co więcej, analiza stanu faktycznego, w jakim zapadł wspomniany wcześniej wyrok 7 sędziów NSA (I FPS 5/11), prowadzi do wniosku, iż z punktu widzenia możliwości uznania nabycia wierzytelności za czynność niepodlegającą VAT nie ma także znaczenia okoliczność, czy wierzytelność ta nabywana jest w celu jej egzekwowania przez nabywcę na własne ryzyko czy też dalszej jej odsprzedaży. Wyrok ten zapadł bowiem właśnie w stanie faktycznym, w którym polska spółka zawierała umowy cesji, z których wynikało, że jako cesjonariusz nabywa wierzytelności za określoną w umowie cenę i przejmuje ryzyko niewypłacalności dłużnika, a nabycie wierzytelności następuje w celu windykacji lub dalszej odsprzedaży. Przy czym należy przypomnieć, iż w niniejszym stanie faktycznym Wnioskodawca z reguły podejmuje decyzję co do sposobu windykowania danej wierzytelności (egzekucja czy sprzedaż) dopiero po jej nabyciu. W analizowanym wyroku NSA rozważył także kwestię, czy to ile zapłaci nabywca za daną wierzytelność ma wpływ na uznanie, że występuje, bądź nie, opodatkowane VAT z tytułu odpłatnej usługi. Po jej analizie jednoznacznie uznał, iż w istocie: "żadna transakcja nabycia na własne ryzyko wierzytelności trudnej, po cenie niższej od jej wartości nominalnej, nie będzie mogła być zakwalifikowana jako świadczona przez nabywcę wierzytelności usługa w rozumieniu art. 5 ust. 1 pkt 1 "ustawy o VAT" - a więc, jak się wydaje, nawet wówczas, gdy różnica między wartością nominalną tych wierzytelności a ceną ich sprzedaży nie będzie odzwierciedlała rzeczywistej ekonomicznej wartości owych wierzytelności w chwili sprzedaży.

Analogiczne do wyżej omówionych poglądy prezentowane są także w interpretacjach organów podatkowych (tytułem przykładu można wskazać interpretację Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi z dnia 11 kwietnia 2013 r. nr IPTPP2/443-1052/I2-6/AW, interpretację Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi z dnia 7 kwietnia 2015 r. nr IPTPP2/4512-64/15-2/JS lub interpretację indywidualną Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z dnia 17 lutego 2014 r. nr IBPP1/443-1071/13/BM).

Z uwagi na powyższe nie można w ocenie Wnioskodawcy uznać, aby w przedstawionym stanie faktycznym czynności odpłatnego nabywania przez Wnioskodawcę wierzytelności Klienta - czy to przy okazji świadczenia na rzecz Klienta usługi przywrócenia pojazdu do stanu sprzed szkody czy to w ramach samodzielnej transakcji kupna-sprzedaży - były równoznaczne ze świadczeniem na rzecz tego Klienta usług w rozumieniu analizowanych przepisów ustawy o podatku od towarów i usług, podlegających opodatkowaniu tym podatkiem. Samo nabycie wierzytelności prowadzi bowiem wyłącznie do zmiany osoby wierzyciela i wstąpienia nabywcy-cesjonariusza (tu: Wnioskodawcy) w miejsce zbywcy-cedenta (tu: Klienta) - i następuje w zamian za zapłatę ceny - która w przedstawionym stanie faktycznym występuje każdorazowo w wysokości niższej niż wartość nominalna danej wierzytelności. Jedyną usługą wykonywaną w przedstawionym stanie faktycznym na rzecz Klienta jest usługa przywrócenia pojazdu do stanu sprzed szkody, rozliczana bezgotówkowo i świadczona przez Wnioskodawcę w ramach kwoty bezspornej uznanej przez Ubezpieczyciela w postępowaniu likwidacyjnym - zgodnie z treścią umowy łączącej Wnioskodawcę z Klientem. Usługa ta jest opodatkowywana przez Wnioskodawcę podatkiem od towarów i usług w stawce 23%. Jak wynika natomiast z opisu stanu faktycznego, analizowanym transakcjom nabywania przez Wnioskodawcę wierzytelności Klientów - nie towarzyszą w żadnym wypadku jakiekolwiek dodatkowe porozumienia między Wnioskodawcą i danym Klientem, regulujące jakiekolwiek kwestie prawne lub finansowe związane z odzyskiwaniem wierzytelności będących przedmiotem umowy, w szczególności obligujące Wnioskodawcę do podejmowania jakichkolwiek dodatkowych czynności w imieniu lub na rzecz Klienta czy też ustalające wynagrodzenie za czynności dokonane między stronami. Również ustalana cena sprzedaży nie mieści w sobie nigdy dodatkowego wynagrodzenia dla Wnioskodawcy z ww. tytułu. Opisane nabywanie wierzytelności nie stanowi zatem w świetle powołanego orzecznictwa TSUE i sądów krajowych odpłatnego świadczenia usług na rzecz Klienta. Nie dochodzi bowiem do spełnienia wszystkich analizowanych powyżej przesłanek, których wystąpienie decyduje o opodatkowaniu danej czynności (transakcji) jako odpłatnego świadczenia usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1 i art. 8 ust. 1 u.p.t.u. W przedstawionym stanie faktycznym relacja między Wnioskodawcą i Klientem w zakresie cesji wierzytelności ogranicza się wyłącznie do przeniesienia na Wnioskodawcę przez Klienta własności wierzytelności i zapłaty przez Wnioskodawcę ustalonej ceny. Po dokonaniu cesji między stronami nie istnieją żadne dalsze związki w zakresie tych wierzytelności, wynikające z zawartej umowy. W szczególności Wnioskodawca nie będzie tych wierzytelności dochodził w imieniu lub na rzecz Klienta - i za wynagrodzeniem od niego przypadającym. Z tego powodu nie jest możliwe zidentyfikowanie świadczenia, które miałby (a nawet mógłby) wykonywać Wnioskodawca na rzecz swoich Klientów i które podlegałoby opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. W świetle zaś powołanego orzecznictwa uznanie nabywcy wierzytelności za usługodawcę musi być poprzedzone ustaleniem, że wykonuje on świadczenie na rzecz zbywcy wierzytelności, co oznacza, że nabywca powinien być dłużnikiem zbywcy z jakiegoś tytułu (np. z tytułu wykonania czynności windykacyjnych, takich jak poszukiwanie dłużnika lub jego majątku, wzywanie do zapłaty, itp.). Jak wskazano w ramach dotychczasowego wywodu, w przedstawionym stanie faktycznym taka relacja nie zachodzi, a jedyne zobowiązanie Wnioskodawcy wobec Klienta przy dokonaniu zbycia wierzytelności sprowadza się do zapłaty ceny sprzedaży za wierzytelności. Jeśli nabycie wierzytelności następuje w ramach rozliczenia usługi przywrócenia pojazdu do stanu sprzed szkody, usługa ta rozliczana jest z Klientem osobno, w ramach kwoty przyznanej przez Ubezpieczyciela w postępowaniu likwidacyjnym i podlega opodatkowaniu VAT na zasadach ogólnych. Samo nabycie wierzytelności, któremu nie towarzyszą żadne inne czynności związane z nabytą wierzytelnością, nie stanowi natomiast usługi w rozumieniu art. 8 ust. 1 u.p.t.u. W związku z powyższym stanowisko Wnioskodawcy jawi się jako prawidłowe i znajduje potwierdzenie zarówno w orzecznictwie TSUE, jak i w orzecznictwie polskich sądów administracyjnych. Przy czym, na marginesie dotychczasowych rozważań należy dodatkowo zauważyć, iż stanowisko to pozostaje prawidłowe także na wypadek uznania, mimo opisanych na wstępie okoliczności, iż nabywane przez Wnioskodawcę wierzytelności nie są wierzytelnościami trudnymi - w znaczeniu: obarczonymi dużym ryzykiem niezaspokojenia, z uwagi na niewypłacalność dłużnika (są to natomiast wierzytelności trudne w znaczeniu wykazanym w opisie stanu faktycznego). Wprawdzie orzecznictwo sądów administracyjnych i Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE) powołane przez Wnioskodawcę na poparcie argumentacji zawartej we wniosku formułowane było zazwyczaj w oparciu o stany faktyczne dotyczące nabywania wierzytelności trudnych (jakkolwiek należałoby to pojęcie rozumieć), niemniej jednak w żadnym z powołanych wyroków owa "trudność" nie przesądzała w żaden sposób kierunku rozstrzygnięcia, tj. nie warunkowała sama w sobie możliwości uznania bądź nie danej transakcji za świadczenie usług opodatkowanych VAT. Odnosząc się do dwóch zasadniczych rozstrzygnięć, przesądzających w ocenie Wnioskodawcy o prawidłowości jego stanowiska - tj. wyroku TSUE z dnia 27 października 2011 r. w sprawie C-93/10 oraz uchwały 7 sędziów NSA z dnia 19 marca 2012 r. sygn. I FPS 5/11 - warto zauważyć, iż w tej ostatniej NSA dokonał wnikliwej analizy zasadniczych motywów rozstrzygnięcia, jakimi kierował się Trybunał przy wyrokowaniu w sprawie C-93/10, w świetle sformułowanej w tym wyroku tezy, iż: "artykuł 2 pkt 1 i art. 4 Szóstej Dyrektywy Rady 77/388/EWG z dnia 17 maja 1977 r. w sprawie harmonizacji ustawodawstw państw członkowskich w odniesieniu do podatków obrotowych - wspólny system podatku od wartości dodanej: ujednolicona podstawa wymiaru podatku należy interpretować w ten sposób, że podmiot, który na własne ryzyko nabywa trudne wierzytelności po cenie niższej od ich wartości nominalnej, nie świadczy odpłatnie usługi w rozumieniu art. 2 pkt 1 i nie dokonuje tym samym czynności z zakresu działalności gospodarczej objętej zakresem stosowania wspomnianej dyrektywy, jeżeli różnica między wartością nominalną tych wierzytelności a ceną ich sprzedaży odzwierciedla rzeczywistą ekonomiczną wartość owych wierzytelności w chwili sprzedaży". W kontekście rozpatrywanego przez siebie zagadnienia NSA uznał (motyw 8.8. uchwały i n.), iż: "Wydaje się jednak koniecznym przeanalizowanie tezy TSUE z uwagi na sformułowanie w niej użyte w odniesieniu do nabycia wierzytelności na własne ryzyko niestanowiące odpłatnej usługi, a mianowicie »jeżeli różnica między wartością nominalną tych wierzytelności a ceną ich sprzedaży odzwierciedla rzeczywistą ekonomiczną wartość owych wierzytelności w chwili sprzedaży«. Ten sposób sformułowania wypowiedzi może sugerować, że nie mamy do czynienia z odpłatną usługą, ale tylko w przypadku, jeżeli, inaczej rzecz ujmując, wartość wierzytelności w chwili sprzedaży odzwierciedla ich rzeczywistą wartość ekonomiczną. Należy więc zastanowić się, czy to ile zapłaci nabywca za wierzytelność ma wpływ na uznanie, że występuje, bądź nie, opodatkowane VAT wykonanie usługi". Rozstrzygając zaś sygnalizowaną wyżej wątpliwość NSA dochodzi do wniosku, iż: "Z tego względu należy zwrócić się do uzasadnienia omawianego wyroku TSUE, w którym wyeksponowane jest zagadnienie kluczowe dla sprawy, czyli konieczność wystąpienia, po pierwsze zapłaty ceny lub innego wynagrodzenia, a po drugie, bezpośredniego związku między otrzymanym wynagrodzeniem, a wykonaną usługą. Przyjąć zatem należy, że podstawowym i koniecznym warunkiem do uznania transakcji za odpłatną usługę, a więc czynność opodatkowaną, jest wystąpienie wynagrodzenia bezpośrednio związanego z tą czynnością, rzeczywiście otrzymanego (bądź należnego), jako świadczenia wzajemnego za wykonaną usługę. Zatem badając konkretną transakcję należy poszukiwać takiego ewentualnego bezpośredniego wynagrodzenia, które otrzymuje kupujący - cesjonariusz, jako świadczenie wzajemne za ewentualnie wykonaną na rzecz zbywcy - cedenta usługę. Plastyczniej rzecz ujmując poszukiwać należy strumienia pieniędzy płynącego od zbywcy-cedenta do nabywcy cesjonariusza za wykonaną usługę, czyli odwrotnie płynącego, niż w przypadku umowy kupna sprzedaży, kiedy zapłatę za wierzytelność otrzymuje zbywca od nabywcy. Podkreślenia wymaga bowiem, że dla rozstrzygnięcia, czy mamy do czynienia z odpłatną usługą, konieczne jest ustalenie, czy - obok transakcji kupna-sprzedaży wierzytelności - wystąpiło świadczenie usługi przez nabywcę wierzytelności na rzecz jej zbywcy za bezpośrednim wynagrodzeniem otrzymanym, co ważne, przez nabywcę. W omawianej sytuacji, kiedy występuje tylko zapłata ceny za wierzytelność, trudno uznać, że do świadczenia takiej usługi dochodzi. Wobec tego należy dojść do wniosku, że żadna transakcja nabycia na własne ryzyko wierzytelności trudnej, po cenie niższej od jej wartości nominalnej, nie będzie mogła być zakwalifikowana jako świadczona przez nabywcę wierzytelności usługa w rozumieniu art. 5 ust. 1 pkt 1 u.p.t.u.". W ocenie Wnioskodawcy na tej samej zasadzie należałoby uznać, iż bez znaczenia dla możliwości uznania danej transakcji nabycia wierzytelności za odpłatą usługę jest okoliczność, czy wierzytelność ta miała charakter trudny, czy też nie. Tak długo bowiem, jak danej transakcji nabycia wierzytelności nie będzie towarzyszyła zapłata przez zbywcę wierzytelności wynagrodzenia na rzecz nabywcy, bezpośrednio związanego ze świadczoną przez nabywcę na rzecz zbywcy usługą, tak długo nie będzie można uznać, iż transakcja ta stanowi odpłatne świadczenie usług - choćby jej przedmiotem miały być wierzytelności, co do których nie istnieje duże ryzyko ich niezaspokojenia. Mając powyższe na względzie należy wskazać, iż przedstawione w niniejszym wniosku stanowisko Wnioskodawcy jawi się jako prawidłowe przede wszystkim z tego powodu, iż opisane w nim transakcje nabycia wierzytelności nie noszą cech odpłatnego świadczenia usług w rozumieniu wyżej przedstawionym. Niezależnie jednak od powyższego, ponownie należy podkreślić, iż nabywane przez Wnioskodawcę wierzytelności są "wierzytelnościami trudnymi" w rozumieniu przedstawionym na wstępie. Wyjątkiem są jedynie wierzytelności wobec Ubezpieczyciela z tytułu szkody komunikacyjnej mieszczącej się w ramach tzw. kwoty bezspornej, tj. kwoty uznanej przez towarzystwo ubezpieczeniowe w procesie likwidacji szkody, aczkolwiek w zakresie wskazanego wycinka opisanego przez Wnioskodawcę stanu faktycznego rozstrzyganie kwestii, czy nabywane przez Wnioskodawcę wierzytelności są wierzytelnościami trudnymi, czy też nie, pozbawione jest znaczenia prawnego i nie wpływa na ocenę prawidłowości stanowiska Wnioskodawcy z tego dodatkowego względu, iż jak wynika z opisu stanu faktycznego, w zakresie rozliczenia usługi przywrócenia pojazdu do stanu sprzed szkody w ramach bezspornej kwoty przyznanej przez ubezpieczyciela Wnioskodawca opodatkowuje tą usługę VAT w stawce 23%. Osobnej analizy wymaga natomiast wynikający z opisu stanu faktycznego przypadek, w którym Klient przelewa na Wnioskodawcę wierzytelności do Ubezpieczyciela bez dodatkowej zapłaty ceny ze strony Wnioskodawcy, w ramach bezgotówkowego rozliczenia usługi przywrócenia pojazdu do stanu sprzed szkody, tj. przypadek, w którym cesja ta ma ze swojej istoty charakter nieodpłatny. Również i ta sytuacja nie rodzi w ocenie Wnioskodawcy obowiązku podatkowego w zakresie podatku od towarów i usług. Z pewnością nie mamy w tej sytuacji do czynienia z odpłatnym świadczeniem usług na rzecz Klienta, z tej chociażby przyczyny, iż w związku z przeniesieniem na Wnioskodawcę wierzytelności wobec Ubezpieczyciela Wnioskodawca nie otrzymuje od klienta jakiegokolwiek przysporzenia majątkowego. W tym zakresie zresztą aktualne pozostają argumenty podnoszone w toku dotychczasowych rozważań. Ponadto, wspomniana czynność nabycia przez Wnioskodawcę wierzytelności w ramach bezgotówkowego rozliczenia usługi przywrócenia pojazdu Klienta do stanu sprzed szkody nie podlega opodatkowaniu także jako nieodpłatne świadczenie usług w rozumieniu art. 8 ust. 2 u.p.t.u. Wskazać należy, iż na gruncie tego przepisu nastąpiło zrównanie niektórych przypadków nieodpłatnego świadczenia usług, z usługami świadczonymi odpłatnie, podlegającymi opodatkowaniu VAT. Zgodnie z tym przepisem za odpłatne świadczenie usług uznaje się mianowicie:

Z powyższych przepisów wynika zatem, że nie ma podstaw do opodatkowania usług świadczonych nieodpłatnie, jeżeli są one świadczone do celów prowadzonej przez podatnika działalności gospodarczej. Mając na uwadze powyższe należy przypomnieć, iż w przedstawionym stanie faktycznym nabycie wierzytelności od Klienta, na rzecz którego świadczona jest usługa przywrócenia pojazdu do stanu sprzed szkody, następuje w ramach bezgotówkowego rozliczenia tej usługi, stanowi przeto formę zapłaty za tą usługę. Jak przy tym wskazano w opisie stanu faktycznego, Wnioskodawca każdorazowo przyjmuje na siebie ryzyko niepokrycia przez ubezpieczyciela niektórych kosztów związanych z likwidacją szkody lub też pokrycia ich w wysokości niższej niż zgłoszona, jak również ryzyko zwiększonych kosztów przywrócenia pojazdu do stanu sprzed szkody w stosunku do kwoty przyznanej przez Ubezpieczyciela w postępowaniu likwidacyjnym, czy wreszcie ryzyko wystąpienia ujemnej różnicy między kosztami przywrócenia pojazdu do stanu sprzed szkody a kwotę bezsporną wypłaconą przez Ubezpieczyciela. Dzięki jednak dokonanej cesji, która obejmuje wszelkie wierzytelności przysługujące wobec wierzyciela z tytułu danej szkody komunikacyjnej (majątkowej) - także w części przenoszącej kwotę bezsporną przyznaną w procesie likwidacji szkody - Wnioskodawca może samodzielnie i na własne ryzyko dochodzić od Ubezpieczyciela odszkodowania w pozostałym zakresie, uwzględniającego wartość rzeczywiście poniesionych kosztów przywrócenia pojazdu do stanu sprzed szkody. Z tego też względu nie sposób uznać, aby nabywane przez Wnioskodawcę nieodpłatnie wierzytelności miały służyć do celów innych niż prowadzona przez niego działalność gospodarcza. Oznacza to, iż nie jest spełniona jedna z przesłanek zawartych w art. 8 ust. 2 u.p.t.u., warunkujących zrównanie nieodpłatnego świadczenia usług z odpłatnym świadczeniem usług (por. w tym zakresie powołane wcześniej interpretacje indywidualne: Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi z dnia 7 kwietnia 2015 r. nr IPTPP2/4512-64/15-2/JS i Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z dnia 17 lutego 2014 r. nr IBPP1/443-1071/13/BM).

Reasumując, należy wskazać, iż w przedstawionym stanie faktycznym nabycie przez Wnioskodawcę od Klienta, w ramach bezgotówkowego rozliczenia z Klientem usługi przywrócenia pojazdu do stanu sprzed szkody, wierzytelności do Ubezpieczyciela o zapłatę odszkodowania ponad kwotę bezsporną uznaną przez Ubezpieczyciela w ramach likwidacji szkody, nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, niezależnie od tego, czy następuje bez żadnej dopłaty ze strony Wnioskodawcy na rzecz Klienta (nieodpłatnie), czy też za dodatkową zapłatą przez Wnioskodawcę ceny niższej niż wartość nominalna wierzytelności. Również w przypadku nabycia przez Wnioskodawcę, bez świadczenia usługi przywrócenia pojazdu do stanu sprzed szkody, wierzytelności z tytułu szkody komunikacyjnej, za cenę niższą od wartości nominalnej wierzytelności, dokonywanego przez Wnioskodawcę w celu windykacji tej wierzytelności na własne ryzyko lub dalszej jej odsprzedaży, nie mamy do czynienia z czynnością opodatkowaną podatkiem od towarów i usług. Tym samym, stanowisko Wnioskodawcy jawi się jako prawidłowe w pełnym zakresie pytania nr 1 i nr 2.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest prawidłowe.

Mając powyższe na względzie, stosownie do art. 14c § 1 Ordynacji podatkowej, odstąpiono od uzasadnienia prawnego dokonanej oceny stanowiska Wnioskodawcy.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu, ul. Św. Mikołaja 78/79, 50-126 Wrocław po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację - w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2012 r. poz. 270, z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy). Jednocześnie, zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.