ILPP2/443-764/11-5/EN - Podatek od towarów i usług w zakresie opodatkowania nabycia wierzytelności, jako formy zapłaty.

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 2 i § 6 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki z o.o., przedstawione we wniosku z dnia 4 maja 2011 r. (data wpływu 6 maja 2011 r.), uzupełnionym pismem z dnia 26 lipca 2011 r. (data wpływu 28 lipca 2011 r.), o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania nabycia wierzytelności, jako formy zapłaty - jest nieprawidłowe.

W dniu 6 maja 2010 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania nabycia wierzytelności, jako formy zapłaty. Wniosek uzupełniono pismem z dnia 26 lipca 2011 r. (data wpływu 28 lipca 2011 r.), do którego dołączono kserokopię potwierdzenia dokonanej opłaty.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe.

Spółka zajmuje się świadczeniem usług prawnych oraz doradztwa dla podmiotów gospodarczych, wykonuje również na rzecz niektórych klientów usługi związane z windykacją.

Zdarza się, iż w związku ze świadczeniem podstawowych usług (prawnych), Spółka otrzymuje od Zleceniodawców tych usług propozycje innej formy zapłaty za świadczoną usługę. Mianowicie jako spłatę długu klient proponuje Spółce, że dokona na jej rzecz przelewu (cesji) wierzytelności, która przysługuje mu w stosunku do jego osobistego dłużnika. Jednocześnie klient przedstawiłby dokumenty potwierdzające, że wierzytelność istnieje i jest wymagalna.

Propozycja klienta polega na zawarciu porozumienia, tj. umowy świadczenie w miejsce wypełnienia (datio in solutum), która dokona się poprzez cesję wspomnianych wierzytelności.

Celem takiej umowy byłoby wyłącznie zwolnienie klienta Spółki z długu poprzez zaspokojenie roszczeń Spółki. Zawierana umowa byłaby bezpłatna, tzn. w wyniku jej zawarcia żadna ze stron nie poniesie dodatkowych opłat, prowizji czy wynagrodzeń. Całe rozliczenie odbędzie się bezgotówkowo.

Spółka podkreśliła, iż ww. porozumienie nie dotyczyłoby klientów, na rzecz których Spółka świadczy usługi windykacji, a w przypadku zawarcia takiego porozumienia dotyczyłoby klientów korzystających z innych usług Spółki.

Spółka na moment zawarcia porozumienia nie jest w stanie określić postępowania co do dalszego losu wierzytelności, co do których uzyskałaby prawa na drodze ww. cesji. W momencie zawarcia takiego porozumienia nie jest wobec tego w stanie określić czy podejmie jakiekolwiek kroki, które zmierzałyby do wyegzekwowania takiej wierzytelności. Jednocześnie trzeba wskazać, iż w żadnym razie nie byłaby to usługa windykacji świadczona na rzecz podmiotu, który przeniósłby prawa do swoich wierzytelności na rzecz Spółki, bowiem cel porozumienia byłby inny oraz taki podmiot nie miałby w związku z cesją żadnych roszczeń wobec Spółki.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

Czy nabycie wierzytelności w drodze cesji (w ramach umowy datio in solutum) będzie podlegało opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Zdaniem Wnioskodawcy, zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (dalej ustawa o VAT), opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają:

W myśl art. 7 ust. 1 ustawy o VAT przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel. Z kolei zgodnie z art. 8 ust. 1 tej ustawy, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

W myśl art. 453 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (dalej: k.c.), jeżeli dłużnik w celu zwolnienia się z zobowiązania spełnia za zgodą wierzyciela inne świadczenie, zobowiązanie wygasa. Uregulowana w tym przepisie instytucja świadczenia w miejsce wypełnienia/wykonania (datio in solutum) stanowi jeden z wyjątków od zasady realnego wykonywania zobowiązań cywilnych, znajdujący podstawę w zasadzie swobody umów. Wskutek zawarcia umowy o świadczenie w miejsce wypełnienia dłużnik uzyskuje upoważnienie przemienne (facultas alternativa), umożliwiające mu wykonanie zobowiązania przez spełnienie świadczenia innego niż pierwotne. Z chwilą wypełnienia świadczenia zastępczego następuje wykonanie umowy o datio in solutum, a zarazem wykonanie istniejącego zobowiązania, co prowadzi do jego wygaśnięcia. Roszczenie wierzyciela, wynikające z umowy zobowiązaniowej zostaje zaspokojone wskutek spełnienia przez dłużnika na jego rzecz świadczenia zastępczego (datio in solutum).

W analizowanym przypadku, w wyniku zawarcia umowy świadczenia w miejsce wypełnienia, żadna ze stron nie poniesie dodatkowych opłat, prowizji czy wynagrodzeń. Całe rozliczenie odbędzie się bezgotówkowo. Skutkiem dokonanej przez dłużnika cesji będzie zwolnienie go, za zgodą Spółki, z jego długu wobec Spółki, poprzez spełnienie innego świadczenia, tj. dokonanie cesji (przelewu) wierzytelności w zamian za zwolnienie z długu.

Spółka zauważa, iż tego typu forma stanowi swoistego rodzaju formę rozliczenia bezgotówkowego, zastosowaną wyłącznie w celu zwolnienia się dłużnika - cedenta z długu wobec cesjonariusza. Wyłączną przesłanką dokonania przedmiotowego przelewu wierzytelności będzie zwolnienie dłużnika z długu - przelew wierzytelności stanowić ma spłatę bezspornego długu. Cesja wierzytelności spowoduje wygaśnięcie zobowiązań i żadna ze stron nie będzie już wobec siebie zobowiązana ani uprawniona.

Spółka zajmuje jednocześnie stanowisko, iż bez znaczenia dla przedmiotowej sprawy pozostaje fakt, iż Spółka poza świadczeniem usług prawnych zajmuje się też windykacją. Dodatkowo Spółka podkreśla, że ze stroną takiej umowy (dłużnikiem) nie łączyłaby jej umowa o świadczenie usług windykacyjnych. Jak już podkreślono jedynym celem cesji wierzytelności jest zwolnienie z długu.

Jak już nadmieniono, wykonanie umowy datio in solutum dokona się poprzez cesję wierzytelności. Instytucja cesji wierzytelności uregulowana została w art. 509 § 1 k.c. Zgodnie z treścią tego przepisu, wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią (przelew), chyba że sprzeciwiałoby się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania.

W myśl art. 510 § 1 k.c., przelew wierzytelności może odbywać się na podstawie umowy sprzedaży, zamiany, darowizny lub innej umowy zobowiązującej do przeniesienia wierzytelności (tutaj umowy datio in solutum).

Celem datio in solutum jest zatem wygaśnięcie istniejących pomiędzy stronami zobowiązań poprzez spełnienie przez dłużnika świadczenia innego niż określone w treści pierwotnej umowy. Zobowiązanie wówczas wygasa tak, jakby wygasło przez zwykłe wykonanie, przy czym konieczną przesłanką wygaśnięcia zobowiązania - poza umową stron - jest rzeczywiste dokonanie świadczenia przez dłużnika.

Odnosząc się do przepisów ustawy VAT, Spółka zauważyła, iż przedmiotowe wierzytelności nie mogą zostać zakwalifikowane jako - wymienione w art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT - towary albowiem zgodnie z art. 2 pkt 6 ustawy o VAT, pod tym pojęciem rozumie się rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii. Dlatego też analizowaną transakcję można ewentualnie rozpatrywać z punktu widzenia świadczenia usług wymienionych w art. 8 ust. 1 VAT.

Jednak Spółka podkreśliła, iż jej zdaniem przedmiotowej transakcji nie można rozpatrywać także w tej kategorii. Spółka chciałaby zaznaczyć, iż cesji wierzytelności w ramach transakcji datio in solutum nie można utożsamiać ze świadczeniem usług przez Spółkę na rzecz jej wierzyciela, polegających na uwolnieniu sprzedawcy od ciężaru egzekwowania wierzytelności. Intencją stron nie jest bowiem chęć wyegzekwowania wierzytelności, lecz zwolnienie ze zobowiązania pierwotnego wynikającego z nieuregulowania zapłaty za świadczone usługi prawne. Spółka zauważa, że właśnie kryterium celowości zbycia wierzytelności jest każdorazowo podnoszone przez organy podatkowe odnoszące się do kwalifikacji podatkowej usług ściągania wierzytelności. Potwierdzenie powyższego można znaleźć choćby w interpretacji Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z dnia 3 sierpnia 2009 r. (ILPP2/443 -626/09-2/MR): "usługa tego typu polegająca na wyręczeniu klienta z czynności zmierzających do odzyskania długu podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług bez możliwości skorzystania ze zwolnienia (...). W każdym przypadku, gdy celem działania jest przejęcie wierzytelności (długu) innego podmiotu w celu wyegzekwowania (ściągnięcia długu) - usługę tę należy opodatkować także wówczas, gdy środkiem tego celu jest nabycie cudzej wierzytelności (z ryzykiem lub bez ryzyka wypłacalności dłużnika), która to czynność mieści się w kategorii szeroko pojętego pośrednictwa finansowego. W przypadku świadczenia w miejsce wypełnienia mamy do czynienia z inną sytuacją. Zgodnie z art. 453 § 1 k.c., jeżeli dłużnik w celu zwolnienia się ze zobowiązania spełnia za zgodą wierzyciela inne świadczenie, zobowiązanie wygasa. Według Spółki oznacza to, że stary wierzyciel przenosi przysługującą mu wierzytelność na nowego wierzyciela w zamian za wygaśnięcie swojej wierzytelności względem niego. Tak więc, celem jest zwolnienie się przez starego wierzyciela z jego zobowiązania względem nowego wierzyciela (tzn. efektywne wygaśnięcie takiego zobowiązania), nie zaś zwolnienie się z ciężaru egzekwowania swojej wierzytelności.

Zdaniem Spółki, wskazane powyżej aspekty pozwalają stwierdzić, że nie można kwalifikować "świadczenia zamiast wypełnienia jako odpłatnego świadczenia usług polegającego na zwolnieniu pierwotnego wierzyciela z ciężaru ściągnięcia tej wierzytelności".

Dlatego Spółka stoi na stanowisku, iż czynność taka nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Jej zdaniem transakcja cesji wierzytelności w ramach umowy datio in solutum powinna być rozpatrywana jako transakcja o charakterze złożonym. W żadnym wypadku - zdaniem Spółki - nie należy oceniać tej transakcji przez pryzmat pojedynczych czynności prawnych, takich jak kupno czy sprzedaż wierzytelności, nie dokonując wyczerpującej analizy wszystkich aspektów umowy i okoliczności faktycznych.

Na koniec Spółka przywołała Wyrok WSA w Warszawie z dnia 3 września 2008 r. (III SA/Wa 783/08), w którym to sąd stwierdza, iż: "transakcja zawierana pomiędzy cedentem a cesjonariuszem dotyczy jedynie przelewu wierzytelności z cedenta na cesjonariusza. (...) W żadnym razie z wniosku nie wynika natomiast, że Skarżąca zobowiązała się do jakichkolwiek działań polegających na ściąganiu długu na rzecz innego podmiotu. Jest to zresztą logiczne, skoro nabywając we własnym imieniu i na własny rachunek cudzą wierzytelność za własne środki finansowe podatnik wchodzi w miejsce dotychczasowego wierzyciela. Z tą chwilą wykonana zostaje transakcja pomiędzy cedentem a cesjonariuszem. Dalsze losy wierzytelności są poza tą transakcją. Ewentualne, podjęcie przez podatnika działań zmierzających do ściągnięcia długu nie będzie już wynikało z transakcji zawartej wcześniej z cedentem. Istniejący nadal dług podatnik będzie ściągał dla siebie, a nie dla innego podmiotu. Niewykluczone, że decydując się na takie kroki podatnik zawrze kolejną transakcję z innym podmiotem, który zobowiąże się do ściągnięcia długu na rzecz podatnika (aktualnego wierzyciela), ale wtedy będzie to inna transakcja, a wykonawcą usługi ściągania długu (usługodawcą) będzie ten inny podmiot, zobowiązany do opodatkowania świadczonej usługi. A zatem, w sytuacji ściągania długu dla siebie, nawet gdy dług ten wynika z nabytej przez podatnika wierzytelności, podatnik nie jest wykonawcą (świadczącym) usługę, co wyklucza traktowanie go jako podatnika-usługodawcę, zgodnie z art. 15 ust. 1 i 2 ustawy o VAT. Wszystkie wskazane powyżej okoliczności świadczą o tym, że organ podatkowy niezasadnie uznał typową umowę przelewu wierzytelności jako usługę ściągania długu, na co słusznie wskazuje skarżąca".

Spółka stoi na stanowisku, iż wyrok ten potwierdza wcześniej przedstawione przez Spółkę zdanie, iż sama transakcja cesji wierzytelności nie może być analizowana bez dokonania wyczerpującej analizy wszystkich aspektów zawieranej umowy i okoliczności faktycznych. Skoro celem transakcji byłoby zwolnienie się przez starego wierzyciela z jego zobowiązania względem nowego wierzyciela (tzn. efektywne wygaśnięcie takiego zobowiązania) to na pewno nie można mówić o zobowiązaniu się Spółki do jakichkolwiek działań polegających na ściąganiu długu na rzecz innego podmiotu. Co za tym idzie ewentualna transakcja cesji wierzytelności w ramach umowy datio in solutum, nie podlegałaby opodatkowaniu VAT.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 z późn. zm.), zwanej dalej ustawą, opodatkowaniu ww. podatkiem podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

W myśl art. 7 ust. 1 ustawy, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (...).

Na mocy art. 8 ust. 1 ustawy, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

Podkreślić w tym miejscu należy, iż wierzytelność jest prawem majątkowym, będącym przedmiotem obrotu gospodarczego. Przeniesienie praw do wierzytelności jako niematerialnych praw majątkowych, co do zasady, stanowi świadczenie usług w rozumieniu cyt. wyżej art. 8 ust. 1 pkt 1 ustawy.

Artykuł 15 ust. 1 ustawy stanowi, iż podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Działalność gospodarcza - na podstawie art. 15 ust. 2 ustawy - obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody, również wówczas, gdy czynność została wykonana jednorazowo w okolicznościach wskazujących na zamiar wykonywania czynności w sposób częstotliwy. Działalność gospodarcza obejmuje również czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Na mocy art. 5a ustawy, obowiązującego od dnia 1 stycznia 2011 r., towary lub usługi będące przedmiotem czynności, o których mowa w art. 5, wymienione w klasyfikacjach wydanych na podstawie przepisów o statystyce publicznej, są identyfikowane za pomocą tych klasyfikacji, jeżeli dla tych towarów lub usług przepisy ustawy lub przepisy wykonawcze wydane na jej podstawie powołują symbole statystyczne.

W art. 41 ust. 1 ustawy postanowiono, iż stawka podatku od towarów i usług wynosi 22%, z zastrzeżeniem ust. 2-12c, art. 83, art. 119 ust. 7, art. 120 ust. 2 i 3, art. 122 i art. 129 ust. 1.

Zgodnie natomiast z obowiązującym od dnia 1 stycznia 2011 r. art. 146a pkt 1 ustawy, w okresie od dnia 1 stycznia 2011 r. do dnia 31 grudnia 2013 r., z zastrzeżeniem art. 146f, stawka podatku, o której mowa w art. 41 ust. 1 i 13, art. 109 ust. 2 i art. 110 wynosi 23%.

Jednakże zarówno w treści ustawy, jak i w przepisach wykonawczych do niej, ustawodawca przewidział opodatkowanie niektórych czynności stawkami obniżonymi lub zwolnienie od podatku.

Z dniem 1 stycznia 2011 r. weszła w życie ustawa z dnia 29 października 2010 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 226, poz. 1476 z późn. zm.). Przepisy nowelizacji uchylają załącznik nr 4 do ustawy, zawierający wykaz usług zwolnionych od podatku i przenoszą uregulowania dotyczące tej tematyki do treści ustawy. Zasadnicze znaczenie ma w tym przypadku dodanie do art. 43 ustawy punktów 38-41, regulujących zwolnienia od podatku działalności finansowej. Ponadto, przy określaniu zakresu zwolnień, które dotychczas były ujęte w załączniku nr 4 do ustawy, odstąpiono od ich identyfikacji przy pomocy klasyfikacji statystycznych określając ich zakres z wykorzystaniem treści zapisów prawa unijnego i krajowego oraz orzecznictwa sądów. Zasadniczym powodem odejścia od stosowania klasyfikacji statystycznych przy określaniu zakresu zwolnień od podatku było zapewnienie pełniejszej implementacji przepisów unijnych, w szczególności Dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE L z 2006 r. Nr 347, str. 1 z późn. zm.).

I tak usługi finansowe korzystające ze zwolnienia od podatku od towarów i usług zostały wymienione w art. 43 ust. 1 pkt 37-41 ustawy.

Natomiast w art. 43 ust. 15 ustawy wskazano, iż zwolnienia, o których mowa w ust. 1 pkt 7, 12 i 37-41 oraz w ust. 13, nie mają zastosowania do:

Z powyższego przepisu wynika, że każda transakcja mająca za cel windykację należności jest wyłączona ze zwolnienia z opodatkowania podatkiem od towarów i usług.

Wyłączenie usług ściągania długów i faktoringu ze zwolnienia od podatku od towarów i usług zgodne jest z przepisem art. 13B (d) (3) Szóstej Dyrektywy Rady z dnia 17 maja 1977 r. w sprawie harmonizacji przepisów Państw Członkowskich dotyczących podatków obrotowych wspólny system podatku od wartości dodanej: ujednolicona podstawa wymiaru podatku 77/388/EWG (Dz. Urz. UE L 1977.145.1 z późn. zm.). Stosownie bowiem do ww. przepisu, Państwa Członkowskie zwalniają transakcje, nie naruszając innych przepisów Wspólnoty, na warunkach, które ustalają w celu zapewnienia właściwego i prostego zastosowania zwolnień od podatku i zapobieżenia oszustwom podatkowym, unikaniu opodatkowania lub nadużyciom transakcje, łącznie z negocjacjami, dotyczące depozytu i bieżących rachunków, płatności, transferów, długów, czeków i papierów wartościowych, z wyjątkiem jednakże odzyskiwania długów i faktoringu.

Ponadto, zgodnie z treścią przepisu art. 135 (1) (d) Dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE L 2006.347.1 z późn. zm.), która weszła w życie z dniem 1 stycznia 2007 r., Państwa członkowskie zwalniają transakcje, łącznie z pośrednictwem, dotyczące rachunków depozytowych, rachunków bieżących, płatności, przelewów, długów, czeków i innych zbywalnych instrumentów finansowych, z wyłączeniem windykacji należności.

Dodatkowo wskazać należy, że Trybunał Sprawiedliwości Wspólnot Europejskich w wyroku z dnia 26 czerwca 2003 r. w sprawie C-305/01, definiując factoring, o którym mowa w ww. przepisie Szóstej Dyrektywy podkreślił, iż działalność gospodarcza, w ramach której podmiot gospodarczy nabywa wierzytelności, przejmując ryzyko niewywiązania się dłużnika ze zobowiązania i w zamian wystawia swojemu klientowi faktury z tytułu prowizji, stanowi odzyskiwanie długów w rozumieniu art. 13B (d) (3) tej Dyrektywy i dlatego działalność ta wyłączona jest ze zwolnienia określonego w tym przepisie.

Usługi ściągania długów i factoringu nie zostały zdefiniowane w polskich przepisach prawa i należą do tzw. umów nienazwanych. Co do zasady factoring polega na tym, że faktor trudniący się zawodowo tego typu działalnością nabywa wierzytelności przysługujące przedsiębiorcy (faktorantowi) z tytułu dokonania sprzedaży lub wykonania usług w zamian za określoną kwotę.

W pojęciu usług ściągania długów i faktoringu mieści się zatem m.in. skup wierzytelności w celu ich windykacji we własnym zakresie lub odprzedaży. Usługa tego typu polegająca na "wyręczeniu" klienta z czynności zmierzających do odzyskania długu podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług bez możliwości skorzystania ze zwolnienia.

W tak pojmowanej usłudze mieści się cywilnoprawna instytucja przelewu wierzytelności (cesji) polegająca na przeniesieniu wierzytelności z majątku dotychczasowego wierzyciela do majątku osoby trzeciej na mocy umowy zawartej między zbywcą wierzytelności (cedentem), a jej nabywcą (cesjonariuszem). Oznacza to, iż w takim przypadku nabywca wierzytelności świadczy na rzecz jej zbywcy usługę pośrednictwa finansowego, której celem jest uwolnienie sprzedawcy od ciężaru egzekwowania wierzytelności.

W tym miejscu należy wskazać, że ustawa o podatku od towarów i usług nie uzależnia opodatkowania usług faktoringu od rodzaju umowy zawartej pomiędzy stronami, co oznacza, że każdy typ faktoringu podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Faktoring na gruncie ustawy winien być traktowany analogicznie jak cesja wierzytelności. Istota rozróżnienia usług (obrotu wierzytelnościami, inkasa oraz faktoringu) sprowadza się do zapisów umów łączących strony przelewu wierzytelności, analizy ich treści oraz czynności faktycznych wynikających z tych umów. W każdym przypadku, gdy celem działania jest przejęcie wierzytelności (długu) innego podmiotu w celu wyegzekwowania (ściągnięcia długu) - usługę tę należy opodatkować także wówczas, gdy środkiem tego celu jest nabycie cudzej wierzytelności (z ryzykiem lub bez ryzyka wypłacalności dłużnika), która to czynność mieści się w kategorii szeroko pojętego pośrednictwa finansowego.

Powyższe oznacza, że to od treści umowy i od dokonanych między stronami ustaleń zależeć będzie charakter umowy związanej z obsługą finansową.

Umowa zawarta pomiędzy cedentem a cesjonariuszem polega w takim przypadku na przelewie wierzytelności z cedenta na cesjonariusza, który przejmuje wierzytelność w celu jej realizacji we własnym imieniu, powodując "uwolnienie" przedsiębiorcy (cedenta) od ciężaru egzekwowania wierzytelności.

Z opisu sprawy wynika, iż Spółka zajmuje się świadczeniem usług prawnych oraz doradztwa dla podmiotów gospodarczych, wykonuje również na rzecz niektórych klientów usługi związane z windykacją.

Zdarza się, iż w związku ze świadczeniem podstawowych usług (prawnych), Spółka otrzymuje od Zleceniodawców tych usług propozycje innej formy zapłaty za świadczoną usługę, np. jako spłatę długu klient proponuje Spółce, że dokona na jej rzecz przelewu (cesji) wierzytelności, która przysługuje mu w stosunku do jego osobistego dłużnika. Jednocześnie klient przedstawiłby dokumenty potwierdzające, że wierzytelność istnieje i jest wymagalna. Propozycja klienta polega na zawarciu porozumienia tj. umowy świadczenie w miejsce wypełnienia (datio in solutum), która dokona się poprzez cesję wspomnianych wierzytelności. Celem takiej umowy byłoby wyłącznie zwolnienie klienta Spółki z długu poprzez zaspokojenie roszczeń Spółki. Zawierana umowa byłaby bezpłatna, tzn. w wyniku jej zawarcia żadna ze stron nie poniesie dodatkowych opłat, prowizji czy wynagrodzeń. Całe rozliczenie odbędzie się bezgotówkowo.

Spółka podkreśliła, iż ww. porozumienie nie dotyczyłoby klientów, na rzecz których Spółka świadczy usługi windykacji, a w przypadku zawarcia takiego porozumienia dotyczyłoby klientów korzystających z innych usług Spółki.

Spółka na moment zawarcia porozumienia nie jest w stanie określić postępowania co do dalszego losu wierzytelności, co do których uzyskałaby prawa na drodze ww. cesji. W momencie zawarcia takiego porozumienia nie jest wobec tego w stanie określić czy podejmie jakiekolwiek kroki, które zmierzałyby do wyegzekwowania takiej wierzytelności.

W związku z powyższym Spółka ma wątpliwości czy nabycie wierzytelności w drodze cesji (w ramach umowy datio in solutum) będzie podlegało opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Biorąc pod uwagę powyższe unormowania oraz opisane zdarzenie przyszłe, należy stwierdzić że przedmiotowa transakcja (tj. nabycie wierzytelności, jako formy zapłaty za świadczoną usługę prawniczą) bez wątpienia spowoduje "uwolnienie" cedenta (Klienta Spółki) od ciężaru egzekwowania danej wierzytelności i stanowić będzie czynność odzyskiwania długów opodatkowaną podatkiem od towarów i usług, według 23% stawki podatku VAT, na podstawie art. 41 ust. 1 w związku z art. 146a pkt 1 ustawy.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

W niniejszej interpretacji załatwiono wniosek w zakresie odpłatnego świadczenia usług oraz opodatkowania nabycia wierzytelności.

Natomiast w kwestii podatku dochodowego od osób prawnych została wydana w dniu 4 sierpnia 2011 r. odrębna interpretacja indywidualna. Z kolei w zakresie podatku od czynności cywilnoprawnych zostanie wydane odrębne rozstrzygnięcie.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu, ul. Ratajczaka 10/12, 61-815 Poznań po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.